Alu i mataupu o loo iai

Alu i le lisi o mataupu

Le Sauniunia o le Au Aposetolo mo Lona Afio ese Atu

Le Sauniunia o le Au Aposetolo mo Lona Afio ese Atu

Mataupu 116

Le Sauniunia o le Au Aposetolo mo Lona Afio ese Atu

UA UMA le talisuaga o le faamanatuga, ae sa iai pea Iesu ma ona aposetolo i le potu i le fogafale aluga. E ui lava sa lē o toe umi ae maliu ese Iesu, ae na tele pea mea na ia fia fai atu ai. Na ia faamafanafana atu i a te i latou: “Aua le atuatuvale o outou loto. Ia outou faatuatua i le Atua.” Ma na ia faaopoopo atu: “Ia faatuatua mai foi i a te aʻu.”

Na fai atu atili Iesu: “E tele mea e nonofo ai i le maota o loʻu Tamā. O le a ou alu e sauni se mea e nonofo ai outou . . . ina ia iai outou i le mea ou te iai aʻu. Ma o le mea ou te alu i ai, ua outou iloa le ala.” Sa lē malamalama le au aposetolo, na fetalai atu Iesu i lona afio ese atu i le lagi. O lea, na fesili atu ai Toma: “Le Alii e, matou te lē iloa le mea e te maliu atu i ai. Matou te iloa faapefea le ala?”

Na tali atu Iesu: “O aʻu nei le ala, ma le upu moni ma le ola.” Ioe, e na o le talia o ia ma mulimulituʻi i le auala o lona soifuaga e mafai ai e se tasi ona ulu atu i le maota faalelagi o le Tamā auā, e pei ona fetalai Iesu: “E lē mafai e se tasi ona alu atu i le Tamā pe a lē ui mai i a te aʻu.”

Ona talosaga atu lea o Filipo, “Le Alii e, ia e faailoa mai le Tamā i a te i matou, ona gata ai lea o matou manao.” E foliga mai sa manao Filipo ina ia saunia e Iesu se faailoga vaaia o le Atua, e pei ona faia i aso anamua i vaaiga na faia i a Mose, Elia, ma Isaia. Ae, o le mea moni, sa iai i aposetolo se mea e sili atu ona lelei na i lo o vaaiga faapena, e pei ona faapea atu Iesu: “Filipo e, ua loa lava ona ou iai i a te outou, ae e te leʻi iloa ea aʻu? O lē ua vaai mai i a te aʻu, ua vaai foi o ia i le Tamā.”

Ona sa matuā lelei atoatoa ona faaatagia e Iesu le peresona o lona Tamā, na avea ai le ola faatasi ma le iloa lelei o ia, e pei lava ua vaai moni atu i le Tamā. Ae e sili lava le Tamā i lo le Atalii, e pei ona silafia lelei lava e Iesu: “O mea ou te fai atu ai nei i a te outou, ou te lē o tautala fua na o aʻu.” Sa avatu saʻo e Iesu le viiga uma lava i lona Tamā faalelagi ona o ana aʻoaʻoga.

Maeu le faalototeleina sa tatau ona iai i le au aposetolo i le faalogo atu i a Iesu o faailoa mai i a te i latou e faapea: “O lē faatuatua mai i a te aʻu, e faia e ia o galuega ou te faia; ma e faia foi e ia galuega e sili i nei galuega”! Sa leʻi uiga le fetalaiga a Iesu faapea o le a faia e ona soʻo ni galuega faavavega e sili atu na i lo galuega na ia faia. E leai, ae o le uiga o lana fetalaiga e faapea, o le a faaauau ona latou faia le faiva mo se taimi e sili atu ona umi, i se fanua e sili atu ona telē, ma i tagata e sili atu ona toatele.

O le a lē tuulafoaia e Iesu ona soʻo pe a alu ese atu o ia. Na ia folafola atu: “So o se mea lava tou te ole atu ai i loʻu igoa, ou te faia lava.” Sa ia fetalai atu atili e faapea: “Ou te ole atu i le Tamā ona ia auina mai lea i a te outou o le isi fesoasoani ina ia i a te outou e faavavau, o le agaga lea o le upu moni.” Mulimuli ane, ina ua mavae lona afio aʻe i le lagi, na liligi ifo ai e Iesu le agaga paia i ona soʻo, o le isi lena fesoasoani.

Ua latalata le taimi e alu ese ai Iesu, e pei ona ia fetalai ai: “Ua toeitiiti ona lē toe vaai mai lea o le lalolagi i a te aʻu.” O le a avea Iesu o se foafoaga agaga e lē toe mafai e se tagata ona vaai i ai. Ae na toe folafola atu foi e Iesu i ona aposetolo faamaoni: “Ae vaai mai pea outou, auā ou te ola aʻu, o lea e ola ai foi outou.” Ioe, o le a lē gata ina faaali mai Iesu i a i latou i le tino tagata pe a mavae lona toe faatuina mai, ae i le taimi tatau o le a ia toe faatutuina ai i latou i le ola faatasi ma ia i le lagi o ni foafoaga agaga.

Na taʻu atu e Iesu le tulafono faigofie: “O lē ua i a te ia aʻu poloaiga ma tausi i ai, o ia lea e alofa mai i a te aʻu; o lē alofa mai foi i a te aʻu, e alofaina o ia e loʻu Tamā; ou te alofa foi i a te ia, ma ou faaali i a te ia.”

Ona o lea, na faasalāvei atu ai le aposetolo o Iuta o lē na igoa foi i a Tataio, ua faapea atu: “Le Alii e, pe se ā le mea o le a e faaali mai ai i a te i matou ae lē o le lalolagi?”

Na tali atu Iesu, “Afai e alofa mai se tasi i a te aʻu, e tausia e ia laʻu upu; e alofa foi loʻu Tamā i a te ia . . . O lē lē alofa i a te aʻu, e lē tausia e ia aʻu upu.” I le lē pei o ona soʻo usiusitai, sa lē amanaia e le lalolagi aʻoaʻoga a Keriso. O lea, sa lē faaali ai o ia i a te i latou.

I le taimi o lana faiva i le lalolagi, na aʻoaʻo ai e Iesu ona aposetolo i mea e tele. Na faapefea ona latou manatua na mea uma, ae maise lava talu ai, e oo mai lava i lena toe itula, sa lē taulau pea ona latou taofia ni mea se tele? O le mea na lelei ai, ona sa folafola atu e Iesu: “O le fesoasoani, o le agaga paia lea, o le a auina mai e le Tamā i loʻu igoa, o ia lena o le a na aʻoaʻo i a te outou i mea uma lava, ma faamanatu atu i a te outou mea uma lava na ou fai atu ai i a te outou.”

I le toe faamafanafana atu i a te i latou, na fetalai atu ai Iesu: “Ou te tuuina atu i a te outou le manuia, o loʻu manuia ou te avatua ai i a te outou. . . . Aua le atuatuvale o outou loto.” E moni, o le a maliu ese atu Iesu, ae na ia faamatala atu: “Ana outou alolofa mai i a te aʻu, po ua outou olioli i loʻu fai atu, ‘Ou te alu atu i le Tamā;’ auā e sili loʻu Tamā i a te aʻu.”

Ona o le puupuu o le taimi na totoe o Iesu ma i latou, na ia fetalai atu ai: “Ou te lē toe tautala atu i a te outou i ni upu e tele, auā o le a sau le alii o le lalolagi. Ae lē maua e ia se mea i a te aʻu.” O Satani le Tiapolo, o lē sa mafai ona ulutinoina Iuta ma maua ai o ia, o le alii lena o le lalolagi. Ae sa leai se vaivaiga agasala i a Iesu na mafai ona faaaogā e Satani ina ia faaliliu ese ai o ia mai le auauna atu i le Atua.

Olioli i se Faiā Vavalalata

Mulimuli ane ina ua uma le talisuaga o le faamanatuga, na faalaeiau atu ai Iesu i ona aposetolo i se talanoaga mafana faaleuo. Atonu o le mavae o le tulua o po ma ao. Na nanati atu Iesu: “Tutū ia i luga, inā tatou ō ese ia.” Ae peitai, a o leʻi ō ese atu i latou, sa ootia Iesu i lona alofa mo i latou, ona faaauau ai pea lea ona ia tautala atu, i le taʻua o se tala faatusa faagaee loto.

Fai mai a ia: “O aʻu nei o le vine moni, a o loʻu Tamā o lē galue vine ia.” Na totō e le Galue Vine Sili, o Ieova le Atua, le vine faafaatusa lenei ina ua ia faauuina Iesu i le agaga paia i lona papatisoga i le tau e afu ai mea i le 29 T.A. Ma na faaauau pea ona faaalia e Iesu faapea o le vine sa faaatagia ai nisi mea e sili atu na i lo ia, i lona fetalai atu: “O la uma lava o i a te aʻu e lē fua, e aveeseina e ia; a o la uma e fua, e teuteu e ia, ina ia fua mai ai atili. . . . Faapei o le la e lē mafai ona fua pe a na o ia, pe afai e lē mau i le vine; e faapea foi outou, pe afai tou te lē tumau i a te aʻu. O aʻu nei o le vine, o la outou.”

I le Penetekoso, o le 51 ai lea o aso mulimuli ane, na avea ai le au aposetolo, atoa ma isi, o ni lālā o le vine ina ua liligiina ifo le agaga paia i a i latou. Mulimuli ane sa avea tagata e 144,000 ma lālā o le vine faafaatusa. O nei lālā, faatasi ai ma le vine, o Iesu Keriso, ua faia aʻe ai i a te i latou nei se vine faafaatusa ua fuaina mai fua o le Malo o le Atua.

Na faamatala atu e Iesu le auala e fuaina mai ai fua: “O lē tumau i a te aʻu, ma aʻu i a te ia, o ia lava e fua tele mai; auā e lē mafaia e outou ona fai o se mea e tasi pe a aʻu lē iai.” Ae peitai, afai e lē taulau i se tagata ona fuaina mai fua, na fetalai atu Iesu, “ona lafoaiina lea o ia i tua pei o le la laau, ma faamago, ona faapotopotoina ai lea e tagata, ma lafo i le afi, ua susunu ai.” I le isi itu, na folafola atu e Iesu: “Afai tou te tumau i a te aʻu, a tumau foi aʻu upu i a te outou, o mea uma lava tou te mananao i ai, tou te ole atu ai, ona faia lea mo outou.”

Sa fai atu atili Iesu i ona aposetolo: “O le mea lenei e viia ai loʻu Tamā, pe a outou fua tele mai; ona fai ai lea o outou moʻu soʻo.” O le fua e finagalo le Atua e maua mai i lālā o lo latou faaalia lea o uiga e pei o Keriso, ae maise lava le alofa. E lē gata i lea, talu ai sa avea Keriso o lē folafola atu le Malo o le Atua, sa aofia ai foi la i le fua o loo moomia, la latou galuega o le faia o soʻo e pei ona sa ia faia.

Na timai atu Iesu: “Ia tumau pea outou i loʻu alofa.” Ae peitai, sa faapefea ona faia e ona aposetolo? Na faapea atu o ia: “Afai tou te tausia aʻu poloaiga, ona tumau lea o outou i loʻu alofa.” I le faaauau pea, na faamatala ai e Iesu: “O laʻu poloaiga lenei, ia outou fealofani, pei ona ou alofa atu i a te outou. E lē sili lava le alofa o se tasi i lenei alofa, ia tuuina atu e se tasi lona ola e sui aʻi ana uo.”

Sa toe o ni nai itula, ona faataʻitaʻia loa lea e Iesu lena alofa silisili e ala i le foaiina atu o lona soifua e sui aʻi ona aposetolo, faapea ma isi uma o ē sa faaalia le faatuatua i a te ia. E ao i lana faaaʻoaʻoga ona uunaia ai ona soʻo ina ia iai lea lava alofa faataulagaina totino o le tasi mo le isi. O le a mataulia ai i latou i lena alofa, e pei ona sa muai taʻua e Iesu: “O le mea lea e iloa ai e tagata uma lava o oʻu soʻo outou, pe afai ua outou fealofani.”

I le faailoaina atu o ana uō, na fetalai Iesu: “O aʻu uo outou, pe afai tou te faia mea uma lava ou te fai atu ai i a te outou. Ou te lē toe taʻua outou o auauna, auā e lē iloa e le auauna mea e faia e lona alii; a ua ou taʻua outou o uo, auā ua ou faailoa atu i a te outou mea uma na ou faalogo ai i loʻu Tamā.”

Maeu se faiā tautele ia maua—o le avea ma uō mafana vavalalata a Iesu! Ae ina ia faaauau ona olioli i lena faiā, sa tatau i ona soʻo ona tumau i le “fuaina mai pea o ni fua.” Afai latou te faia faapea, na fetalai atu Iesu, “o le a foaiina atu i a te outou e le Tamā mea uma lava tou te ole atu ai i a te ia i loʻu igoa.” E mautinoa, o se taui sili lea mo le fuaina mai o fua o le Malo! Ina ua uma ona toe timaia foi le au aposetolo ina ia “fealofani,” ona faamatala atu lea e Iesu faapea o le a ʻinoʻino mai le lalolagi i a te i latou. Ae, na ia faamafanafana atu i a te i latou: “Afai e ʻinoʻino mai le lalolagi i a te outou, ua outou iloa ua muamua ona ʻinoʻino mai i a te aʻu, i lona ʻinoʻino i a te outou.” Ona sosoo ai lea ma le faaalia e Iesu o le pogai sa ʻinoʻino ai le lalolagi i ona soʻo, i le faapea atu: “Ae lē ni ō le lalolagi outou, a ua ou filifilia outou nai le lalolagi, o le mea lea e ʻinoʻino ai le lalolagi i a te outou.”

I le faamalamalamaina atili o le mafuaaga o le ʻinoʻino o le lalolagi, sa faaauau atu ai Iesu: “Ae faia e i latou ia mea uma i a te outou ona o loʻu igoa, auā e leʻi iloa e i latou o ia [Ieova le Atua] ua auina mai aʻu.” O le iuga, o galuega faavavega a Iesu na matuā taʻusalaina ai i latou o ē ʻinoʻino i a te ia, e pei ona ia faailoa atu: “Ana aʻu leʻi faia i a te i latou o galuega e leʻi faia lava e se tasi, po ua leai sa latou agasala; a o lenei, ua latou vaai mai, ma latou ʻinoʻino mai i a te aʻu atoa ma loʻu Tamā.” O lea, e pei ona fetalai Iesu, sa faataunuuina ai le mau: “Ua latou ʻinoʻino mai fua lava i a te aʻu.”

E pei ona sa ia muai faia, sa toe faamafanafana atu foi Iesu i a i latou i le folafola atu i ai o le a auina mai le fesoasoani, le agaga paia, o le mana galue malosi lea o le Atua. “O ia lava e molimau i a te aʻu. Tou te molimau foi.”

O Isi Apoapoaiga Faamavae

Ua sauni Iesu ma le au aposetolo e tuua le potu i luga. A ua ia faaauau atu: “Ua ou fai atu nei mea i a te outou, ina neʻi tausuai outou.” Ona ia avatu lea o se lapataiga matuā malosi: “E tulia outou i sunako e i latou; ae oo lava i le aso e manatu ai sē na te fasioti i a te outou, ua na faia le taulaga i le Atua.”

E foliga sa matuā faateʻia le au aposetolo i lena lapataiga. E ui sa muai taʻu atu e Iesu faapea o le a inoino mai le lalolagi i a i latou, ae sa ia leʻi fetalai atu faapea o le a fasiotia i latou. Sa faamatala atu e Iesu: “Ou te leʻi fai atu [lenei] mea i a te outou i le amataga, auā na ou iai i a te outou.” Peitai, maeu le lelei o le muai faaauupegaina o i latou i lenei faamatalaga a o leʻi oo ina maliu ese o ia!

Na faaauau atu Iesu: “Ae nei la, ou te alu atu nei i a te ia na auina mai aʻu; e leʻi fesili mai foi se tasi o outou, ‘Po o fea e te alu i ai?’” Muamua lava i le afiafi po, sa latou tuu fesili atu ai e uiga i le mea o le a ia maliu atu i ai, ae i lea taimi sa latou matuā gatete lava i mea na ia fetalai atu ai i a te i latou, o lea na lē mafai ai ona latou toe fesili atu atili i a te ia e uiga i lenei mea. E pei ona fetalai atu Iesu: “A ua tutumu o outou loto i le faanoanoa, ina ua ou fai atu nei mea i a te outou.” Sa faanoanoa tele le au aposetolo ona e lē gata ina latou iloa o le a latou puapuagatia i sauāga sili ona leaga ma fasiotia ai, ae ona o le a tuua foi i latou e lo latou Matai.

Ona faamatala atu lea e Iesu: “E aogā i a te outou pe a aʻu alu ese; auā afai ou te lē alu ese, e lē maliu mai le fesoasoani i a te outou; ae afai ou te alu, ou te auina mai o ia i a te outou.” A o iai o ia o se tagata, e na o le tasi le nofoaga e mafai ona iai Iesu, ae pe a iai o ia i le lagi, e mafai ona ia auina mai le fesoasoani, o le agaga paia o le Atua, i ona soʻo i so o se mea lava atonu o latou iai i le lalolagi. Sa aogā ai la le maliu ese atu o Iesu.

Sa fetalai atu Iesu, o le agaga paia, “na te faailoa atu i le lalolagi ia faamaoniga mautinoa o le agasala, ma le amiotonu, ma le faamasinoga.” O le a faaalialia le agasala a le lalolagi, o lo latou faatamala lea e faaalia le faatuatua i le Alo o le Atua. E faaopoopo atu i ai, o faamaoniga mautinoa o le amiotonu a Iesu, sa faaalia ia e ala i lona afio aʻe i le Tamā. Ma o le lē taulau o Satani ma lana lalolagi amio leaga ina ia gausia le faamaoni o Iesu o se faamaoniga mautinoa lea faapea ua faamasinoina le pule o le lalolagi i se iuga lē manuia.

Na fai atu atili Iesu: “Ua totoe i a te aʻu mea e tele e fai atu ai i a te outou, ae tou te lē mafaia ona talia i nei ona po.” O le mea lea na folafola atu ai e Iesu faapea pe a ia liligiina ifo le agaga paia, o le malosi galue lea o le Atua, o le a na taʻitaʻia ai i latou i se malamalamaga e uiga i nei mea e tusa ai ma lo latou tomai e taofi mau ai.

Sa leʻi taulau ona malamalama le au aposetolo, ae maise lava i le maliu o Iesu ona toe faaali mai lea i a i latou pe a mavae lona toetu. O lea na latou tuu fesili ai o le tasi i le isi: “Pe se ā lenei mea ua ia fetalai mai ai i a te i tatou, ‘E toe itiiti ona outou lē vaai mai ai lea i a te aʻu; e toe itiiti foi ona outou toe vaai mai ai lea i a te aʻu, auā ou te alu atu i le Tamā?’”

Sa silafia e Iesu lo latou mananao e fesili atu i a te ia, o lea na ia faamatalaina ai: “E moni, e moni, ou te fai atu i a te outou, e tagi outou ma taufaitagiauē, ae olioli le lalolagi; e tiga outou ae liua lo outou tiga ma olioli.” Mulimuli ane, i le afiafi o lena lava aso, ina ua fasiotia Iesu, sa olioli taʻitaʻi lotu faalelalolagi, ae na matuā faanoanoa le au soʻo. Peitai, na suia lo latou faanoanoa i le olioli, ina ua toetu mai Iesu! Ma sa faaauau ai pea lo latou olioli ina ua ia faamalosia i latou i le Penetekoso e avea ma ana molimau e ala i le liligiina ifo i a i latou o le agaga paia o le Atua!

I le faatusatusa atu o le tulaga o le au aposetolo i le tulaga o se fafine i le taimi o ona tiga ina o le a fanau, na fetalai atu Iesu: “A fanau se fafine ua tiga ai o ia, auā ua oo i lona aso.” Ae na taʻu atu e Iesu e lē toe manatua e le fafine lona puapuaga i le taimi lava e fanau mai ai lana tama, ona faalaeiau atu lea o ia i ona aposetolo i le faapea atu: “O lenei foi, ua maua nei outou e le tiga; ae tatou te toe feiloai ma aʻu [pe a ou toe tu mai], ona olioli ai lea o outou loto, e lē aveeseina foi e se tasi lo outou olioli.”

E oo ane i lena taimi, sa leʻi faia lava e le au aposetolo ni olega i le suafa o Iesu. Ae na ia fetalai atu: “O mea uma tou te ole atu ai i le Tamā i loʻu igoa, e foai mai e ia i a te outou. . . . Auā e alofa mai lava le Tamā i a te outou, ina ua outou alofa mai i a te aʻu, ma ua outou talitonu o aʻu nei ua ou sau mai le Atua. Ua ou sau mai le Tamā, ma ou sau i le lalolagi. Ae o le a aʻu toe tuua le lalolagi, ma alu atu i le Tamā.”

Na avea fetalaiga a Iesu o se faalaeiauga sili mo le au aposetolo. Na latou fai ane: “O le mea lea ua matou talitonu ai, na e maliu mai mai le Atua.” Na fesili atu Iesu: “Ua outou talitonu mai nei ea? Faauta, e oo i le aso, ua oo nei foi i ai, e taapeape ai outou, e taitasi ma alu i lona aiga, ae tuua aʻu e toatasi.” E foliga sa faigata ona talitonuina lena mea, ae o le mea lena na tupu a o leʻi iu le po!

Na faaiu atu faapea e Iesu: “Ua ou fai atu nei mea i a te outou, ina ia outou maua le manuia i a te aʻu. E maua foi outou e le puapuaga i le lalolagi, a ia outou loto tetele, ua ou manumalo i le lalolagi.” Sa manumalo Iesu i le lalolagi e ala i le faataunuuina ma le faamaoni o le finagalo o le Atua e ui lava i mea uma sa taumafai Satani ma lana lalolagi e faia ina ia gausia ai le faamaoni o Iesu.

Tatalo Faaiu i le Potu i Luga

I le ootia ona o le alofa loloto mo ona aposetolo, na sauniunia ai i latou e Iesu mo lona vave alu ese. O lea, ina ua uma ona apoapoai ma faamafanafana i a i latou i se taimi umi, ona tepa aʻe lea o ona fofoga i le lagi ma ole atu i lona Tamā: “Tuu mai ia le viiga i lou Atalii, ina ia tuu atu foi e lou Atalii le viiga i a te oe. Auā ua e foai mai i a te ia le pule i tagata uma lava, ina ia avatu e ia le ola e faavavau i a te i latou uma lava na e foaiina mai i a te ia.”

Maeu se mataupu faagaee loto na faailoa atu e Iesu—o le ola e faavavau! I le tuuina atu i a te ia o le “pule i tagata uma lava,” na mafai ai e Iesu ona tuuina atu aogā o lana taulaga togiola i le fanau uma lava a tagata ua maliliu. Peitai, na o i latou lava o ē ua faamaonia e le Tamā na ia tuuina atu i ai le “ola e faavavau.” E faavae i lenei mataupu o le ola e faavavau, na faaauau ai e Iesu lana tatalo:

“O le ola e faavavau foi lenei, ia latou iloa oe le Atua moni e toatasi, atoa ma lē ua e auina mai, o Iesu Keriso lea.” Ioe, e faalagolago le faaolataga i lo tatou aveina i fale o le poto e uiga i le Atua ma lona Alo. Ae e sili atu mea e manaomia i lo o le na o le poto i le mafaufau.

E tatau i se tagata ona iloa loloto i laua, i le atiina aʻe o se faauōga malamalama ma i laua. E tatau i se tasi ona iai se faalogona e pei ona la lagona ai e uiga i mea ma vaai e tusa ma le silasila a o la fofoga. Ma e sili i lo mea uma lava, e tatau i se tagata ona tauivi ina ia faataʻitaʻi i o la uiga lē mafaatusatusaina i feutagaiga ma isi.

Na sosoo ai ma le tatalo a Iesu: “Ua ou tuu atu le viiga i a te oe i le lalolagi; ua ou faaumaina le galuega na e tuuina mai i a te aʻu ou te faia.” I lea, o le faataunuuina o lona tofiga seia oo atu i lena taimi, ma i le mautinoa e uiga i lona lumanai manuia, na ia ole atu ai: “Loʻu Tamā e, ia e tuu mai i a te aʻu le manuia faatasi ma oe, o le manuia lava sa i a te i taʻua ma oe, a o leʻi faia le lalolagi.” Ioe, na ia talosaga atu ina ia toe faafoisia o ia i lona mamalu faalelagi sa iai muamua, e ala i se toetu.

I le aoteleina o lana galuega sili i le lalolagi, na fetalai atu ai Iesu: “Ua ou faaali atu lou suafa i tagata na e foai mai i a te aʻu ai le lalolagi; sa fai i latou mou, ua e foaiina mai foi i latou i a te aʻu, ua latou tausia foi lau afioga.” Sa faaaogā e Iesu le suafa o le Atua, o Ieova, i lana faiva ma faaalia ai le faaleoga saʻo o lena suafa, ae na ia faia mea e sili atu na i lo o lena ina ia faailoa atu ai le suafa o le Atua i ona aposetolo. Sa ia faalauteleina foi lo latou poto ma le talisapaia o Ieova, ona uiga, ma ana fuafuaga.

I le ioe faapea o Ieova e Sili i a te ia, o Lē sa ia auauna i ai, na faailoa atu ai ma le loto maulalo e Iesu: “O upu foi na e tuu mai i a te aʻu, ua ou tuuina atu i a te i latou; ua latou talia foi, ma ua latou iloa, e moni ua ou sau mai i a te oe; ua talitonu foi i latou ua e auina mai aʻu.”

I le faia o se faaeseesega i le va o ona soʻo ma le isi vaega uma o le fanau a tagata, na toe tatalo ai Iesu: “Ou te tatalo mo i latou; ou te lē tatalo mo le lalolagi, a o i latou na e foaiina mai i a te aʻu . . . Ua ou tausia i latou i lou suafa, ina ua ou i a te i latou i le lalolagi . . . , ua ou leoleo i ē na e foai mai i a te aʻu, e leai foi so latou ua fano, na o le tagata o le malaia,” o lona igoa, o Iuta le Sekara. I lena lava itula, na faia ai e Iuta lana galuega inosia e faalataina ai Iesu. I lea, na faataunuuina ai ma le lē iloa e Iuta le Tusi Paia.

Na faaauau le tatalo a Iesu: “Ua ʻinoʻino foi le lalolagi i a te i latou. Ou te lē ole atu ina ia e ave ese i a te i latou i le lalolagi, a ia e tausi i a te i latou ina neʻi leaga. E lē ni ō le lalolagi i latou, faapei o aʻu foi, ou te lē sō le lalolagi aʻu.” O loo iai i le lalolagi soʻo o Iesu, i lenei sosaiete faaletagata ua faamaopoopoina o loo pulea e Satani, ae o loo vavaeese mai i latou ma e tatau ona tumau pea ona vavaeese mai i le lalolagi ma ana amioga leaga.

Na fai atu atili Iesu: “Ia e faapaiaina i latou i lau upu moni, o lau afioga o le upu moni lea.” I inei na taʻua ai e Iesu le Tusi Paia Eperu faagaeeina, lea sa le aunoa ona ia sii maia, o “le upu moni.” Ae o mea na ia aʻoaʻoina ai ona soʻo ma na mulimuli ane latou tusia e ala i faagaeega e avea ma Tusitusiga Kerisiano Eleni, sa faapena foi ona avea o “le upu moni.” O lenei upu moni e mafai ona faapaiaina ai se tagata, e suia atoatoa ai lona olaga, ma avea ai o ia o se tagata e vavaeese mai le lalolagi.

Ona tatalo lea o Iesu “e lē faapito mo i latou nei, a o i latou foi e faatuatua i a te [ia] ona o la latou upu.” O lea sa tatalo ai Iesu mo i latou o ē o le a avea ma ona soʻo faauuina ma isi soʻo i le lumanai o ē o le a aoaoina mai i se “lafu mamoe e tasi.” O le ā na ia talosaga atu ai mo i latou uma na?

“Ina ia tasi i latou uma, faapei o oe le Tamā o i totonu i a te au, o aʻu foi o i totonu i a te oe, . . . ina ia tasi o i latou, faapei o i taʻua ua tasi.” E lē o tasi moni Iesu ma lona Tamā i le tino e tasi, ae o loo tasi lo la finagalo i mea uma lava. Sa tatalo Iesu ina ia olioli ona soʻo i lenei lava autasi tutusa, ina ia “iloa ai foi e le lalolagi, na e auina mai aʻu, ma e alofa mai i a te i latou, faapei ona e alofa mai i a te aʻu.”

I le fai ma sui o i latou o ē o le a avea ma ona soʻo faauuina, na faia ai e Iesu se olega i lona Tamā faalelagi. Mo le ā? “Ina ia latou faatasi ma aʻu i le mea ou te iai, ina ia latou vaaia loʻu manuia na e foai mai i a te aʻu; auā ua e alofa mai i a te aʻu a o leʻi faavaeina le lalolagi,” o lona uiga, a o leʻi afuafuaina e Atamu ma Eva la la uluai tama. I tuā lava a o leʻi oo mai i lena taimi, sa alofa ai le Atua i lona Alo pele e toatasi, o Iesu Keriso lea.

I le faaiuina o lana tatalo, sa toe faamamafa ai e Iesu: “Ua ou faailoa atu foi lou suafa i a te i latou, ou te faailoa atu ai foi; ina ia i totonu i a te i latou le alofa ua e alofa mai ai i a te aʻu, o aʻu foi i totonu i a te i latou.” Mo le au aposetolo, o le aʻoaʻoina o le suafa o le Atua sa aafia totino ai lo latou iloa o le alofa o le Atua. Ioane 14:117:26; 13:27, 35, 36; 10:16; Luka 22:3, 4; Esoto 24:10; 1 Tupu 19:9-13; Isaia 6:1-5; Kalatia 6:16; Salamo 35:19; 69:4; Faataoto 8:22, 30.

▪ O fea na maliu atu i ai Iesu, ma o le ā le tali na maua e Toma e faatatau i le ala i inā?

▪ I lana talosaga, o le ā e foliga mai sa manao Filipo e saunia e Iesu?

▪ Aisea e mafai ai e se tasi na vaai i a Iesu, e tusa ua vaai foi i le Tamā?

▪ Na faapefea e soʻo o Iesu ona faia galuega e sili na i lo o ia na faia e Iesu?

▪ I le ā le uiga na lē maua ai e Satani se mea i a Iesu?

▪ O anafea na totō ai e Ieova le vine faafaatusa, ma o anafea ma sa faapefea ona avea isi ma vaega o le vine?

▪ Mulimuli ane, e fia lālā o le vine faafaatusa na iai?

▪ O le ā le fua o loo finagalo le Atua e maua mai i lālā?

▪ E mafai faapefea ona avea i tatou ma uō a Iesu?

▪ Aisea e inoino ai le lalolagi i soʻo o Iesu?

▪ O le ā le lapataiga a Iesu na faapopoleina ai lona au aposetolo?

▪ Aisea na lē mafai ai i le au aposetolo ona fesili i a Iesu e uiga i le mea o le a ia maliu atu i ai?

▪ O le ā le mea patino sa lē taulau ona malamalama i ai le au aposetolo?

▪ Na faaalia faapefea e Iesu faapea o le a suia tulaga o le au aposetolo mai le faanoanoa i le olioli?

▪ O le ā na fetalai i ai Iesu sa toeitiiti ona faia lea e le au aposetolo?

▪ Sa faapefea ona manumalo Iesu i le lalolagi?

▪ I le ā le uiga na tuuina atu ai i a Iesu “le pule i tagata uma lava”?

▪ O le ā le uiga o le mauaina o le poto i le Atua ma lona Alo?

▪ I ā auala na faaalia ai e Iesu le suafa o le Atua?

▪ O le ā “le upu moni,” ma e mafai faapefea ona “faapaiaina” ai se Kerisiano?

▪ Ua tasi faapefea le Atua, lona Alo, ma tagata tapuai moni uma?

▪ O anafea na ‘faavaeina ai le lalolagi’?