Mataupu 4

O le Pogai ua Tatou Ola Matutua Ai ma Oti

1. (a) Po o le a le faanaunauga o tagata ola faatatau i le soifua maloloina ma le ola? (e) Ona ua i mea uma maʻi ma le oti, o a fesili ua tutu aʻe e uiga i le fuafuaga a le Atua mo le tagata?

UA FAANAUNAU tagata ola taʻitoatasi uma i le ola ma le soifua malolo lelei. Ua tatou sailia le mapusaga mai le tiga ma le mafatiaga e aumai e faamaʻi ma ua loa ona tatou mananao mo ni auala e sosola ese ai mai āūga e vaivai ifo ai i olaga matutua ua i o tatou tino. E tiga ai foi i tatou, pe a tatou vaai i a i latou tatou te alolofa i ai ua mafatia i ia mea. Ona o lenei la mea, toatele tagata ua fesili, “Po o nei mea o vaega o uluai fuafuaga a le Atua? Pe ina ua faia e le Atua le tagata, pe o sana fuafuaga e ao ona ola matua, ma avea ma tagata tutuli pe tauaso? Pe na ia finagalo ia mimiti aʻe ma maʻanuminumi paʻu o le tagata i le olaga, ua tau faamaʻia foi lona fatu ma fai ifo ua gausia isi ona totoga? Pe moni ea, na faia e le Atua le tagata ia oti?”

2. (a) Pe na faia e le Atua le tagata faatasi ma soo se faaletonu? (e) Po o le a la le faatatauga na tuu atu e le Atua i a Atamu ma Eva?

² Leai, sa lei faia e Ieova le Atua le tagata mo sea lumanaʻi pagatia. Ua taʻu mai i a i tatou sa saunia e Ieova o se aiga i se faatoaga matagofie mo le uluai ulugatagata, ma na ia faamanuia i a i laua. Ina ua toe silasila atu i lana galuega faalefoafoaga, ona tulei ma le tusa lea o le Atua i ai, “ua matua lelei lava.” (Kenese 1:28, 31) O le uiga o lenei mea na faia lelei atoatoa Atamu ma Eva, e aunoa ma sina faaletonu i le mafaufau po o le tino. (Teuteronome 32:4; Faataoto 10:22) Sa i a i laua le faatatauga e ola faavavau.

3. Po o a fa saienitisi e uiga i le fuafuaga o le ola o tagata?

 ³ Ma le loto fiafia lava, ua iloa e tagata saienitisi faaonapo nei le tino o le tagata e faafouina pea e ia ia lava. Ma ua latou fai mai faapea, i lalo o uiga saʻo, ua ono mafai ona ola e faavavau. Na faamatala mai e le alii na maua le manumalo i le faailoga maualuga i le atamai maoaʻe (Nobel Prize), Dr. Linus Pauling, faapea e suia lava e afuafu o le tino o le tagata ia lava, ma e manatu, e ao ona faaauau pea faapea e faavavau. Na matauina foi e le Faivai o Laau ma Manu o William Beck: “Ua ou le mafai ona iloa pe ai se a ua le maʻalofia ai le oti, i le natura o mea.” Ae, ui ina faia faapea, ua faaauau pea ona ola tagata ma oti. Ai se a? Ua aumaia i a i tatou e le Afioga a le Atua le Tusi Paia le tali e malie ai.

IʻUGA O LE LĒ USIUSITAʻI

4. Po o le a le tofotofoga na tuu e le Atua i luga o Atamu ma Eva, e faamamafaina ai le faigata o le usiusitaʻi?

⁴ Ina ua faia e Ieova Atamu ma Eva, na avea i laua ma vaega faalelalolagi o le aiga tele o le Atua, ua aofia ai se vaega tele o mea-fai-ola agaga i lagi. O le Atua le Tamā o le ulugatagata, talu ai ona o ia na ia tuu atu le ola i a i laua. O le meaalofa foi o le ola e le tuu atu e aunoa ma se tuutuuga; o lona uiga, e faaauau lava e fai mo laua tau lava ina ia la tausia tuutuuga i le usiusitaʻi ma le alofa i lo la Tamā faalelagi. Ua o se mea tatau ai le usitaʻi i le tulafono ia faaauau pea le filemu ma le sologa lelei, na faapea ina ia la iloa le Atua lo la Tupu Silisili ese. Pe na la iloa lenei mea? Ioe, aua na tofotofoina i laua ma faamamafa atu i ai le mamafa o le usiusitaʻi. Na ia fetalai atu i a Atamu: “O laau uma o i le faatoaga e te ʻai ai. A o le laau e iloa ai le lelei ma le leaga, aua e te ʻai ai; aua o le aso e te ʻai ai e te oti ai lava.”—Kenese 2:16,17.

5. (a) Po o le tofotofoga o le usiusitaʻi o Atamu ma Eva na tuu atu i ai o se mea faigata i a i laua? (e) Pe ai se a le ‘fua faasaina’ e le o le feuiaiga faaulugalii?

⁵ E le se mea faigata lenei tofotofoga o le usiusitaʻi. Sa lei aveesea faamalosi mai i a i laua mea ʻai e manaomia, pe na tofotofoina i laua i tala atu o lo la malosi. Ui i lea, o lo la usiusitaʻi o le a faaalia ai ua  la talisapaia ma le fiafia le la faiā ma le Atua. (1 Ioane 5:3) Ui ina i nisi tagata le mafaufau faapea o le ‘fua faasaina’ e i ai se mea e fai i le fesootaʻiga faaulugalii i le va o le tamaloa ma le fafine, ae le o lea le mea. Ua uma ona tulei atu le Atua i a i laua “ia fanafanau ia, ma ia uluola, ma ia tumu ai le lalolagi.” (Kenese 1:28) Ina ua faatonu atu e le Atua i laua e aua le ʻai le fua o se laau iloga moni na ona filitasia mai lava e le Atua se laau e tasi mai le tele o laau fua o Etena ma faatonuina le ulugatagata ia le aai ai i ona fua.

6. (a) Pe ai se a na taʻua ai le laau “o le laau e iloa ai le lelei ma le leaga”? (e) Ina ua aai Atamu ma Eva i le fua, po o le a le mea leaga na la fai faatatau i lo la Tama faalelagi?

⁶ Pe ai se a na taʻua ai le laau “o le laau e iloa ai le lelei ma le leaga”? Ona o le iʻuga la o le faatonuga a le Atua, ua faaataina mai ai le āiā tatau a le Atua e filifili mo ana mea-fai-ola le mea ua “lelei” ma le mea ua “leaga” mo i laua. O lea, o le avea e le ulugatagata o lenei fua o lona uiga o le fulitua atu lea o i laua i lo la Tamā faalelagi, ma teea lana taʻitaʻiga faaleatua atoa ma lona finagalo lelei atoatoa. E faigofie le tofotofoga ae aafia ai mea e tele. E aafia ai le tutoatasi o le tagata i Le na faia o ia ma le iloa e le tagata o le pule faaleatua. Manatua, foi, na faatatauina e Iesu Keriso i tagata lē lelei atoatoa le tulafono “o lē faamaoni i le mea itiiti, e faamaoni foi o ia i mea e tele; o lē amioletonu i le mea itiiti, e amioletonu foi o ia i mea e tele.” (Luka 16:10) Faapefea la ona sili ona tele atu o le faatatauina o lenei mea i mea-fai-ola lelei atoatoa!

7. (a) Po o le a na taʻu atu e se mea-fai-ola le vaaia, na tautala e ala atu i se gata, i a Eva e uiga i le fua o le laau? (e) Po o le a la na fai e Eva i lea taimi, ma ina ua maua atu foi e lana tane, po o le a na ia fai?

⁷ Pe ai se a na soli ai e Eva le tulafono a le Atua ma ʻai le fua? Sa lei amataina le manatu e ia peitai na tuu atu i a te ia e se mea-fai-ola agaga i le faaaogaina o se gata maulalo lava ia ala mai ai ona ia tautala. O lea mea-fai-ola agaga, ua faailogaina mai e le Tusi Paia o Satani le Tiapolo, o le mea lea ua taʻua foi “o le gata tuai.” (Faaaliga 12:9) Sa teea matilatila e le mea-fai-ola lē vaaia le upu moni o le faatonuga a le Atua na taʻu atu e Eva i le tautala e ala  i le gata. Na faapea mai o ia o le fua o le laau e mafai ona fai ai o ia ia pei o le Atua, e filifili ia mo ia lava i le mea ua “lelei” ma le mea ua “leaga.” Na amata ai i lea taimi ona vaaia le fua ua matua moomia ma na ia le usitaʻi ai i le Atua i le ʻaia o le fua. O Atamu, lana tane ma o lona ulu, ina ua na iloa le mea ua fai e lana avā, sa ia lei faasaga tau i ai i lona ala a ua ʻau atu i ai i lana avā i le ʻaiina o le fua.—Kenese 3:1-6; Iakopo 1:14, 15; 1 Korinito 11:3.

8. (a) Ona o le la gaoioiga le taupulea, po o le a na nofosala ai Atamu ma Eva? (e) Pe ai se a e ao ai ona tatou le faamasinoina le mamafa o le mea na fai e Atamu ma Eva, i le ala ua manatu ai tagata i le le usitaʻi ma le gaoi i aso nei?

⁸ Ona o lenei gaoioiga lē taupulea na avea ai i laua ua nofosala, ua agasala ma na la faapea ona aumaia ai i o laua lava luga le faasalaga o le agasala. (1 Ioane 3:4) Pe a mafaufau atu i le saʻo o le filifiliga a le Atua, e ao foi i a i tatou ona le faia lea mea sesē o le faamasinoina o le mamafatū ma le faigata o le mea na fai e Atamu ma Eva i le ala ua vaaia e le toatele o tagata i mea i o tatou aso. I aso nei, o le lē usiusitaʻi i matua ua taatele, ua masani lava ona lē maua ma ua lē faasalaina. Ua taatele foi le gaoi ia, ma e toatele ua manatu faapea, afai o se mea laitiiti le mea ua gaoia, ua le afaina tele la le gaoiga. O le fouvale ma le tautala faasaga tau i pule ua faapea foi ona fai soo i aso nei. Peitai ua le fai ai ia mea ua saʻo! O le tele o fua pala ua tatou   vaaia i aso nei ua i le faatinoga mai o le tuputupu pea o le amio lē taupulea ma le fasi tagata ua i le tulaga ua iso ma lē taulau ai matua ma isi o pule e faasaʻoa mea i le amataga.—Faataoto 13:24; Failauga 8:11.

9. (a) Manatu i le mea na faia moni e Atamu ma Eva, pe ai se a na pei ua ʻaitalafu ai le Atua i a te ia lava ma lona aiga faalevateatea ia tausia le tulafono? (e) Po o le a le faasalaga na mafatia ai le ulugatagata le taupulea mo le la agasala?

⁹ O le a lē faamalosia e le Atua le fai mea sese ona o le lē taulau ona faamalosia lana lava tulafono. Ona o lo la lē usitaʻi, na faaalia ai e Atamu ma Eva le augapiu tele o le alofa mo Lē ua na saunia mea ma le matua ofoofogia mo i laʻua. Ua nofosala i laʻua i le gaoi, aua ua laʻua ave mea na tulei mai ai Lē na faia i laʻua, e le o ni a laʻua mea. A o le sili ona leaga, ua laʻua ʻau faatasi ma le fili o le Atua ma, i a laʻua gaoioiga, na taʻua ai le Atua o se pepelo. Ua paʻū lava i a Ieova ia ma lona aiga faale vateatea uma ona taofia ae le tulafono. O le mea lenei na ia fai. O iʻuga la i le la agasala ma le loto i ai ua tulia ese le ulugatagata lē taupulea mai Etena ia oti ai.—Kenese 3:22-24.

10. Pe mafai faapefea ona faataʻitaʻia mai le iʻuga o le agasala i se masini, ma ona o le agasala na taʻitaʻia Atamu ma Eva i le a?

¹⁰ O le iʻuga la o le agasala i luga o i laʻua ua faataʻitaʻia mai e le mea ua tupu i se masini lelei ae pe a le faaaogaina lelei e tusa ma faatonuga a lē na faia. O le a agai ina tupu le vaivai, ma i se aso, ua gau. E faapena lava, se iʻuga o le lē amanaʻia o faatonuga a Lē na faia i laʻua, na le iloa ai e Atamu ma Eva lo la lelei atoatoa. Na amata ona gausia i lalo o la mafaufau ma tino, ma iʻu lava mulimuli ane ina taofia ona gaoioi e le oti. O le mea lena o le lē usitaʻi ma le aveesea mai le finagalo fiafia o le Atua na faauigaina mo i laʻua. (Kenese 3:16-19) Ina ua uma ona faaaogaina e Atamu le malosi o lona tino sa lelei atoatoa muamua, ona oti ai lea i le olaga e 930 tausaga. Ua i totonu lenei mea o le “aso” faafaatusa o le tasi le afe tausaga na tuu e le Atua. Kenese 5:5; 2 Peteru 3:8.

 IʻUGA I LUGA O FANAU

11. Po ua faapefea ona faamatala mai e le Tusi Paia le pogai ua tatou mamaʻi ma oti ai i aso nei?

¹¹ Peitai, talu ai ona o i tatou i aso nei ua le faapea na lē usitaʻi i lea tulafono i Etena, ai se a ua tatou mamaʻi ai foi ma oti? Ona o le pogai lenei: O le fanau uma a Atamu na fanauina mai a ua uma ona ia lē usitaʻi. Ona o lea ua tuufaasolo ai i lana fanau le agasala ma le oti mai i a te ia. Ua tuufaasoloina mai e tagata uma le lē lelei atoatoa, aua e o mai uma lava mai i a Atamu ma Eva. Pei ona taʻu mai e le tusi a Iopu o le Tusi Paia i a i tatou: “Po o ai ea e aumai se mea mamā nai le mea eleelea? e leai se tasi.” (Iopu 14:4) Ua faamatala mai foi e le Tusi Paia i le Roma 5:12: “Faapei ona oo mai o le agasala i le lalolagi i le tagata e toatasi [Atamu], o le oti foi ona o le agasala, ona oo mai ai lea o le oti i tagata uma lava.” Pei lava o se masini lelei atoatoa e le mafai ona faia aʻe i se paluga lē lelei atoatoa, ua faapea foi Atamu ua lē lelei atoatoa e lē mafai ona fanaua mai ni tamaiti lelei atoatoa, e saoloto mai le agasala.—Salamo 51:5.

12. Pe mafai faapefea ona faatusatusa le iʻuga o le agasala a Atamu ma Eva i le mea e tupu i le tagata o e nonofo ma le amioleaga ma fananau ai?

¹² O le iʻuga o le agasala a Atamu ma Eva i luga o a la fanau e mafai ona faatusatusa i mea e tutupu soo i tagata o e ua le amanaʻia le tulafono a le Atua ma ola ma le amioleaga e aumaia ai tamaiti. O ia tagata pe faamaʻia o latou totoga faaituaiga tagata na tuu atu e le Atua i a i latou e fanau mai ai a latou tamaiti. O tamaiti la a ia matua “lē mamā” pe fanauina mai ma tino po o mafaufau ua faaleagaina ona o le agasala a o latou matua. Ua faapea ai foi la o tatou uluai matua ona avea ma e “lē mamā,” lē lelei atoatoa, ma apoʻia e maʻi, ma mulimuli ane ua oti. Latou te mafai ona faasolo atu i a latou fanau na o mea lava na i a i latou: lē lelei atoatoa, faatasi ma se lumanaʻi o maʻi ma le oti. O le pogai lena ua tatou ola uma matutua ai ma oti, ma o le mafuaaga lea ua faapea ona tatou faia ai ma le faigofie mea ua sesē.

13. Pe i ai se eseesega i le va o le agasala ma le loto i ai ma le agasala ma le le mafaufauina? Faapefea ona faapea?

¹³ Ui lea, o le mea e tasi ua fai ai mea sesē ma le  lē mafaufauina ona o le agasala tuufaasolo, peitai o se isi mataupu e matua ese lea, ma le loto i ai e fai le mea ua iloa e se tasi e sesē. (1 Ioane 5:16) Afai e salamō ma le faamaoni se tasi i mea sese ua ia fai ona o le vaivaiga tuufaasolo, ua mafai ona ia faatalitalia le faamagaloga ma le alofa tunoa mai le Atua. (Faataoto 28:13) Peitai e tatau ona ia faaeteete, a ia iloa loa le mea ua saʻo, ona ia le filifilia pea lea ma le loto i ai e saga mulimuli atu i se ala e faasaga tau i le finagalo o le Atua. O le faia faapea, o le uiga la ua la lē maua le alofa o le Atua atoa ma le ola lava ia.—Teuteronome 30:15-20; Eperu 10:26, 27.

14. Po o le a le sauniuniga ua faia e le Atua e laveaʻia ai le fanau a tagata mai le agasala ma le oti?

¹⁴ Ma le fiafia lava, ua faia e Ieova sauniuniga alofa ia faaolaina ē salamō mai uiga leaga o le agasala tuufaasolo ma le oti. O lenei mapusaga sili matagofie o le a aumaia lea e ala i le taulaga togiola a Iesu Keriso. Faatatau i lenei sauniuniga fai mai le Tusi Paia: “Ua auina mai e le Atua lona Alo e toatasi i le lalolagi, ina ia tatou ola ia te ia.” (1 Ioane 4:9) O lea, i le taimi tonu a le Atua, i lalo o le pule a le Malo a lona Alo, o le a aveesea malie atu le lē lelei atoatoa na tuufaasoloina mai, ma o le a le toe faalogoina uiga o le agasala a Atamu. Ioe, e oo ai i le oti na tuufaasoloina mai i a i tatou mai i a Atamu o le a lē toe maua le malosi i o tatou luga! (Faaaliga 21:3, 4) E mafai ona avea oe ma sē o le a olioli i ia faamanuiaga. Faapefea? I le faaaogaina lelei o sauniuniga ua faia e Ieova ma faamaonia ai lou alofa mo ia i le tausia o ana poloaiga.—Failauga 12:13.

[Fesili mo le Suʻesuʻega]

[Ata i le itulau 30]

Na solia ma le loto i ai e Atamu le tulafono na faamatalaina ma le manino a le Atua