Mataupu Sefuluvalu

Ua Folafola e Ieova iā Tanielu se Taui Matagofie

1, 2. (a) O le ā le uiga tāua e tatau ona iai i se tagata tamoʻe ina ia manuia ai ana taumafaiga? (e) Ua faapefea ona faatusatusa atu e le aposetolo o Paulo le olaga faamaoni i le auaunaga iā Ieova, i se taufetuliga?

O LOO taumafai atu le tagata tamoʻe i le tini. Ua toeitiiti lava uma lona malosi, peitaʻi, ona o lea ua ia iloa atu le tini, ua tuu atoa atu ai lona malosi o loo totoe i ana laasaga faaiʻu. O ana taumafaiga malolosi uma, ua iʻu ai ina ia laasia le tini. Ua faaalia i ona foliga lona fiafia tele ua manumalo. Ua tauia lona onosai seʻia oo i le iʻuga o le taufetuliga.

² I le iʻuga o le Tanielu mataupu 12, ua tatou maua ai le perofeta pele a o lalata atu i le taunuuga o lana ‘taufetuliga,’ o lana auaunaga lea iā Ieova i lona soifuaga atoa. Ina ua uma ona taʻua ni faaaʻoaʻoga o le faatuatua o auauna a Ieova a o lumanaʻi le faa-Kerisiano, ona tusia lea e Paulo e faapea: “O lenei, o i tatou foʻi, o loo ua vagavagaia e le faapotopotoga o ē matamata mai e faapea ona toʻatele, inā tatou tuu ese ia o mea mamafa uma, atoa ma le agasala e faalavelavegofie ai i tatou, ia tatou taufetuli ma le onosai i le ala tanu o i o tatou luma, ma ia vaavaai atu iā Iesu o lē na te taʻitaʻiina ma lē na te faaatoatoaina le faatuatua; o lē na onosai i le satauro, na faatauvaa iā te ia le mā, ona o le olioli sa tuu i ona luma, ua nofo foʻi o ia i le itu taumatau o le nofoālii o le Atua.”—Eperu 12:1, 2.

3. (a) O le ā na uunaʻia ai Tanielu e ‘momoʻe ma le onosai’? (e) O ā mea maʻoti e tolu na taʻu atu e le agelu a Ieova iā Tanielu?

³ Na aofia ai Tanielu i le ‘faapotopotoga o ē matamata mai e toʻatele.’ E mautinoa o ia o se tasi sa ‘taufetuli ma le onosai,’ ma na uunaʻia o ia e faia faapea ona o le alofa loloto mo Ieova. Ua uma ona faaali mai e Ieova iā Tanielu le tele o mea e faatatau i le lumanaʻi o malo o le lalolagi, a o  lenei ua Ia aumaia se faalaeiauga mo ia: “A o oe ia e alu atu seʻia oo i le iʻuga; auā e te mālōlō, e te tū mai foʻi i lou tofi pe a oo i le iʻuga o aso.” (Tanielu 12:13) Na taʻu atu e le agelu a Ieova iā Tanielu ni mea maʻoti se tolu: (1) e tatau iā Tanielu ona “alu atu seʻia oo i le iʻuga,” (2) o le a ia “mālōlō,” ma lona (3) o le a toe “tū mai” i se taimi o i luma. E faapefea i nei upu ona faamalosia ai Kerisiano i aso nei e onosai seʻia oo i le iʻuga o le taufetuliga mo le ola?

“ALU ATU SEʻIA OO I LE IʻUGA”

4. O le ā le uiga o upu a le agelu a Ieova faapea, ia “alu atu seʻia oo i le iʻuga,” ma aiseā atonu na avea ai lenā tulaga o se luʻi mo Tanielu?

⁴ O le ā na uiga i ai le agelu ina ua ia fai atu iā Tanielu: “A o oe ia e alu atu seʻia oo i le iʻuga”? O le iʻuga o le ā? Ioe, talu ai ua toeitiiti 100 tausaga o le soifua o Tanielu, e aliali mai sa faasino atu i le iʻuga o lona soifua, lea e foliga mai na matuā latalata lava i ai. * Sa pulunaunauina la Tanielu e le agelu ina ia tumau ma le faamaoni seʻia oo i lona maliu. Ae sa lē faigofie ona faia lea tulaga. Na molimauina e Tanielu le taimi na faaumatia ai Papelonia ma le toe foʻi atu o le vaega totoe o Iutaia sa faaaunuua, i Ierusalema ma Iuta. E mautinoa na matuā faafiafiaina ai le perofeta ua pulapula la goto lona soifua i lenā mea. Peitaʻi ane, e leai se faamaumauga e iloa ai sa faatasi atu o ia i lenā malaga. Atonu ua matua lava o ia ma vaivai tele i lea taimi. Pe atonu foʻi na finagalo Ieova iā te ia e nofo ai pea i Papelonia. Po o le ā lava le tulaga na iai, e ono tomānatu se tasi pe faamata sa faanaunau Tanielu e toe foʻi atu ma ona tagata i Iuta.

5. E faapefea ona iloa sa tumau pea Tanielu seʻia oo i le iʻuga?

⁵ E lē taumatea sa maua e Tanielu le malosi mai upu agalelei a le agelu: “Ia e alu atu seʻia oo i le iʻuga.” E faamanatu mai e lea mea iā i tatou fetalaiga a Iesu Keriso pe ā ma le ono senituri mulimuli ane ai: “A o lē tumau seʻia oo i le gataaga,  e faaolaina lea.” (Mataio 24:13) Ioe, o le mea lea sa faia e Tanielu. Na tumau o ia seʻia oo i le iʻuga, na momoʻe ma le faamaoni i le taufetuliga o le ola seʻia oo i le taunuuga. Atonu o se tasi lenā o māfuaaga na mulimuli ane taʻuleleia ai o ia e le Afioga a le Atua. (Eperu 11:32, 33) O le ā na mafai ai e Tanielu ona tumau seʻia oo i le iʻuga? O le talaaga o lona olaga, tatou te maua ai le tali.

TUMAU O SĒ E SUʻESUʻE I LE AFIOGA A LE ATUA

6. E faapefea ona tatou iloa, sa avea Tanielu ma tagata aʻoga filigā o le Afioga a le Atua?

⁶ I le tulaga o Tanielu, o le tumau seʻia oo i le iʻuga, na aofia ai le faaauau ona suʻesuʻe ma mafaufau loloto i folafolaga matagofie a le Atua. Ua tatou iloa sa suʻesuʻe ma le faamaoni Tanielu i le Afioga a le Atua. Pe ana fai e lē o lea, na faapefea ona ia iloa le folafolaga a Ieova iā Ieremia e uiga i le faaaunuua o tagata o Iuta e 70 tausaga le umi? Na tusia e Tanielu lava ia e faapea: “Na aʻu iloa ai i tusi le faitau o tausaga.” (Tanielu 9:2; Ieremia 25:11, 12) E lē masalomia na saʻili Tanielu i tusi o le Afioga a le Atua sa iai i na vaitaimi. O tusitusiga a Mose, o Tavita, o Solomona, o Isaia, o Ieremia, ma Esekielu, so o se tusi lava sa iai, e mautinoa na fiafia tele Tanielu i le faitauina o nei tusi ma mafaufau loloto i ai.

7. Pe a faatusatusa atu o tatou aso i taimi o Tanielu, aiseā ua sili ai ona lelei le taimi lenei mo le suʻesuʻeina o le Afioga a le Atua?

⁷ E tāua tele le suʻesuʻeina o le Afioga a le Atua ma faamasani i ai, ina ia maua le onosaʻi ma tutumau i aso nei. (Roma 15:4-6; 1 Timoteo 4:15) Ua tatou maua le Tusi Paia atoa lea o loo aofia ai faamatalaga i le auala na faataunuu ai nisi o valoaga a Tanielu i le tele o senituri mulimuli ane ai. Ua faamanuiaina foʻi i tatou auā o loo tatou ola “i ona pō o le iʻuga,” lea na valoia mai i le Tanielu 12:4. I o tatou lava aso, ua faamanuiaina ai le ʻaufaauuina i le malamalama faaleagaga, ua avea ma sulu o le upu moni e faamalamalama ai i lenei lalolagi pogisa. O le iʻuga, o le tele o valoaga loloto i le tusi o Tanielu, o nisi o na valoaga e leʻi malamalama ai Tanielu,  ua matuā uigā mo i tatou i aso nei. O lea la, seʻi faaauau pea ona tatou suʻesuʻeina le Afioga a le Atua i aso taʻitasi, aua lava neʻi manatu mamā i nei mea. O le faia faapea, o le a mafai ona tatou tutumau ai.

NA TUMAU TANIELU I LE TATALO

8. O le ā le faaaʻoaʻoga sa faia e Tanielu e uiga i le tatalo?

⁸ Sa fesoasoani foʻi le tatalo iā Tanielu e tumau ai e oo i le iʻuga. Sa ia tatalo e lē aunoa iā Ieova le Atua, ma na saʻoloto lana talanoa atu faatasi ai ma se lagona o le faatuatua ma le mautinoa. Sa ia iloa lelei, o Ieova o le “Faafofoga tatalo” ia. (Salamo 65:2; faatusatusa i le Eperu 11:6.) Na sasaa atu e Tanielu ona faalogona iā Ieova, ina ua ōia lona loto i le faanoanoa i le fouvalega a Isaraelu. (Tanielu 9:4-19) E oo foʻi ina ua poloaʻiina e Tariu e tapuaʻi tau lava o ia mo aso e 30, e leʻi taofia ai Tanielu mai le tatalo atu iā Ieova le Atua. (Tanielu 6:10) Pe e lē faagaeetia ai ea i tatou pe a tatou tomānatu i lenei toeaina faamaoni ua afu lona soifua, i lona lototele e lafo o ia i le lua o leona na i lo le tuulafoaʻia o le faaeaga sili ona tāua o le tatalo? O le mea moni na tatalo faatauanau Tanielu iā Ieova i aso uma, ma tumau e oo i lona iʻuga.

9. Aiseā e lē tatau ai ona tatou manatu māmā i le faaeaga o le tatalo?

⁹ O le tatalo, o se gaoioiga e faigofie ona faatino. E mafai ona tatou tatalo i so o se taimi lava, i so o se nofoaga, tatalo leotele pe lē leoa foʻi. E lē tatau lava ona tatou manatu māmā i lenei faaeaga. Ua faafesootaʻi atu e le Tusi Paia le tatalo i le onosai po o le tumau, finafinau, ma le mataala pea faaleagaga. (Luka 18:1; Roma 12:12; Efeso 6:18; Kolose 4:2) Pe e lē o se faaeaga ea le iai o se avanoa saʻoloto e fesootaʻi ai ma lē e sili ona maualuga i le lagi ma le lalolagi? E faafofoga mai lava o ia! Ia manatua le taimi na tatalo ai Tanielu ae tali mai Ieova e ala i le agelu. E taunuu le agelu e leʻi māʻea le tatalo a Tanielu! (Tanielu 9:20, 21) Atonu e lē asiasi mai se agelu iā i tatou i aso nei, ae peitaʻi e lē o suia ai Ieova. (Malaki 3:6) E pei lava ona faafofoga o ia i tatalo a Tanielu, o le a faapena foʻi ona faafofoga mai i a tatou tatalo. A o faia foʻi  a tatou tatalo, o le a tatou māfana atu ai iā Ieova, ma avea o se noataga e fesoasoani iā i tatou e onosai seʻia oo i le iʻuga, e pei ona sa faia e Tanielu.

IA TUMAU O SE FAIAʻOGA O LE AFIOGA A LE ATUA

10. Aiseā na tāua ai iā Tanielu le aʻoaʻoina atu o le upu moni o le Afioga a le Atua?

¹⁰ Sa tatau foʻi iā Tanielu ona “alu atu seʻia oo i le iʻuga” i se isi uiga. Sa tatau ona tumau o se faiaʻoga o le upu moni. E leʻi faagaloina lava e Tanielu o ia o se tasi o tagata filifilia lea o loo faasino atu i ai le Tusi Paia: “Ua fetalai mai Ieova, O outou o aʻu molimau, ma laʻu auauna o lē na aʻu filifilia.” (Isaia 43:10) Sa fai e Tanielu taumafaiga uma ina ia faataunuu ai lenā tofiga. Atonu sa aofia i lana galuega le aʻoaʻoina o ona tagata, o ē sa faaaunuua i Papelonia. E lē tele so tatou iloa e faatatau i ana feutagaʻiga ma tagata o lona nuu o Iuta, vaganā ai ana fesootaʻiga ma Hanania, Mesaelu, ma Asaria, lea sa faasino atu i ai, o “ana uō.” (Tanielu 1:7; 2:13, 17, 18) E mautinoa sa fesoasoani tele le māfana o la latou faauōga, e taʻitoʻatasi ma tutumau ai. (Faataoto 17:17) Na faamanuiaina Tanielu e Ieova i se atamai faapitoa, lea sa aʻoaʻoina ai foʻi ana uō. (Tanielu 1:17) Peitaʻi na iai foʻi isi na ia aʻoaʻoina.

11. (a) O le ā le auala na mataʻina ai le galuega a Tanielu? (e) Na faapefea ona taulimaina ma le atamai e Tanielu lona tofiga e lē masani ai?

¹¹ E sili atu na i lo se isi lava perofeta, na faia e Tanielu se galuega o le molimau atu i tagata taualoa o Nuu ese. E ui sa masani ona ia taʻu atu ni feʻau lē logolelei, ae na te leʻi faaalia ai se uiga inoino pe manatu faatauvaa i nei pule faalemalo. Sa ia talanoa atu iā i latou i se auala faaaloalo ma le faautauta. E iai nisi sa taumafai e faaoo le oti iā Tanielu, e pei o alii sili faufau leaga ma le lotoleaga. Peitaʻi, e iai nisi pule faalemalo sa faaaloalogia o ia. Na taualoa le perofeta Tanielu ona o le malosi mai iā Ieova e faamatala ai mea sa natia i tupu ma alii popoto. (Tanielu 2:47, 48; 5:29) E moni, a o faasolo ina matua lona soifua, e leʻi toe tutusa mea sa  mafai ona ia fai e pei o le taimi a o talavou. Ae e mautinoa lava e oo atu i lona maliu o saʻilia pea ma le faamaoni so o se auala e molimau atu ai e uiga i lona Atua e pele iā te ia.

12. (a) O ā gaoioiga tau aʻoaʻo atu o loo tatou auai o ni Kerisiano i aso nei? (e) E faapefea ona tatou mulimuli i le fautuaga a Paulo ina “ia savavali ma le poto i ē o i tua”?

¹² I le faalapotopotoga Kerisiano i aso nei, tatou te ono maua ai uō faamaoni o ē e mafai ona fesoasoani iā i tatou ia tutumau e pei o Tanielu ma ana uō faamaoni, sa fesoasoani le tasi i le isi. Tatou te aʻoaʻo foʻi le tasi i le isi, ina ‘ia fefaamāfanafanaaʻi.’ (Roma 1:11, 12) I le pei o Tanielu, ua iā i tatou se tofiga o le molimau atu i tagata lē talitonu. (Mataio 24:14; 28:19, 20) E manaʻomia ai la ona faaleleia o tatou tomai, ina ia tatou “talaʻitonuina le upu moni” i le talanoa atu i tagata e uiga iā Ieova. (2 Timoteo 2:15) O le a telē se fesoasoani pe afai tatou te usiusitai i le fautuaga a le aposetolo o Paulo: “Ia savavali ma le poto i ē o i tua.” (Kolose 4:5) O se poto faapena e aofia ai se vaaiga lelei iā i latou e lē tutusa o tatou talitonuga. Tatou te lē vaai maulalo i tagata faapena, i le manatu faapea e sili i tatou iā i latou. (1 Peteru 3:15) Na i lo lea, tatou te taumafai ina ia latou fiafia mai i le upu moni e ala i le faaaogāina o le Afioga a le Atua i se auala faautauta ma le atamai, ina ia pāia ai o latou loto. Maʻeu lo tatou fiafia pe afai tatou te fesoasoani i se tasi! E fesoasoani lea fiafia tatou te tutumau ai seʻia oo i le iʻuga, e pei foʻi o Tanielu.

“E TE MĀLŌLŌ”

13, 14. Aiseā na fefefe ai le toʻatele o tagata Papelonia i le manatu e faatatau i le oti, ae na faapefea ona ese le talitonuga o Tanielu?

¹³ Ona faamautinoa atu lea e le agelu iā Tanielu e faapea: “E te mālōlō.” (Tanielu 12:13) O le ā le uiga o ia upu? Ioe, na iloa lelei e Tanielu ua lē o toe umi se taimi o totoe mo ia ona maliu loa lea. Ua avea le oti ma iʻuga lē maʻalofia o tagata uma, e amata mai lava i aso o Atamu seʻia oo mai i o tatou aso. Ua matuā talafeagai ai la le taʻua e le Tusi Paia o le oti, o se “fili.” (1 Korinito 15:26) Peitaʻi, na matuā ese lava le manatu  o Tanielu e uiga i le oti, na i lo le mea na taofi i ai tagata Papelonia sa latou ola faatasi. I le manatu o tagata Papelonia, o ē sa lofia i tapuaʻiga lavelave sa faia i atua sesē pe a ma le 4,000, na matuā fefefe lava i le oti. Na latou talitonu pe a feoti tagata sa ola i ni olaga le fiafia, pe na feoti foʻi ona o ni faiga sauā, e liua i latou i agaga fia tauimasui ma faasoesa i tagata ola. Sa talitonu foʻi Papelonia i se nuu o ē ua oti, e faatumulia i sauʻai auleaga, e tino mai i tagata ma manu.

¹⁴ E leʻi ioe Tanielu i na talitonuga pe a oti le tagata. I le tele o tausaga a o leʻi oo mai i le vaitaimi o Tanielu, na faagaeeina ai e le Atua le tupu o Solomona e faapea mai: “O ē ua oti, latou te lē iloa se mea.” (Failauga 9:5) E faatatau atu i tagata ua feoti, na pese le faisalamo e faapea: “E alu ese lona agaga, e foʻi atu i le eleele na i ai o ia; e faaumatia i lea lava aso ona manatunatu.” (Salamo 146:4) Na iloa lelei e Tanielu le moni o upu a le agelu iā te ia. O loo uiga atu le oti i le mālōlō. E leai ni manatunatuga, leai ni faanoanoaga e tigā ai, leai se puapuaga, ma e leai foʻi ni sauʻai. Sa faapena ona faamatalaina e Iesu le tulaga tutusa ina ua maliu Lasalo. Na fetalai Iesu: “O loo moe la tatou uō o Lasalo.”—Ioane 11:11.

15. E faapefea ona sili le aso e oti ai na i lo le aso e fanau mai ai?

¹⁵ Seʻi manatu i se isi māfuaaga e leʻi fefe ai Tanielu i le oti. Ua faapea mai le Afioga a le Atua: “E sili ona lelei o le taʻuleleia [“igoa,” NW] i le suāuu lelei; ma le aso e oti ai e sili i le aso e fanau mai ai.” (Failauga 7:1) E faapefea ona sili le aso e oti ai, o se taimi faanoanoa na i lo le taimi fiafia pe a fanau mai se tasi? E faalagolago i le “igoa” o se tasi. Atonu e taugatā lava se “suāuu lelei.” Na iai le taimi na uu ai e le tuafafine o Lasalo o Maria aao o Iesu i se uu manogi, o lona tau e toeititi lava o le totogi o le tagata faigaluega i le tausaga atoa! (Ioane 12:1-7) E mafai faapefea i se igoa ona sili ona tāua? I le Failauga 7:1, o loo taʻua i le Faaliliuga o le Fitugafulu “o se igoa lelei.” E lē na o se igoa la, ae e tāua mea o loo faaata mai e le igoa. I le taimi e fanau mai ai le tagata, e leai sona talaaga, leai ni tala o ni ana galuega lelei, leai ni  manatunatuga lelei e faatatau i uiga ma amioga a lē e ona le igoa. Peitaʻi, i le taimi e maliu ai se tasi, e taʻu uma mai lava e le igoa le ituaiga tagata sa iai o ia a o ola. Pe afai foʻi o se igoa lelei i le silafaga a Ieova, o le a sili atu lona tāua na i lo se isi lava meatotino.

16. (a) Na taumafai faapefea Tanielu e fai se igoa lelei ma le Atua? (e) Aiseā na mafai ai ona mālōlō Tanielu ma le mautinoa sa ia faia se igoa lelei ma Ieova?

¹⁶ I lona soifuaga atoa, na fai e Tanielu mea uma i lona malosi ina ia taʻuleleia i le silafaga a le Atua, ma na manatua e Ieova ia mea uma. Sa ia silasila ma suʻesuʻe i le loto o Tanielu. Sa faapea foʻi ona faia e Ieova i le tupu o Tavita, o lē na pese e faapea: “Ieova e, ua e suʻesuʻe mai iā te aʻu, ua e silafia lava aʻu. O oe lava ua e silafia loʻu nofo i lalo ma loʻu tulaʻi i luga; ua e silafia mamao mai oʻu manatunatu.” (Salamo 139:1, 2) Ioe, e leʻi lelei atoatoa Tanielu. Na tupuga mai o ia i le tagata agasala o Atamu, ma o ia o se tagata o le nuu agasala. (Roma 3:23) Peitaʻi, na salamō Tanielu i ana agasala ma taumafai pea e feoaʻi ma lona Atua i se auala amiotonu. Na mafai la ona mautinoa le perofeta faamaoni, e faamagaloina e Ieova ana agasala, ma e lē toe manatuaina. (Salamo 103:10-14; Isaia 1:18) E finagalo Ieova na te manatuaina galuega lelei a ana auauna faamaoni. (Eperu 6:10) O lea la, na taʻua faalua ai e le agelu a Ieova Tanielu, “o le tagata ua alofateleina.” (Tanielu 10:11, 19) O lona uiga, sa pele Tanielu i le Atua. Sa mafai ona mālōlō Tanielu ma le lotomalie, i le iloaina sa ia faia se igoa lelei ma Ieova.

17. Aiseā e tāua ai ona faia se igoa lelei ma Ieova i le taimi nei?

¹⁷ E mafai ona fesili ifo le tagata iā te ia lava, ‘Po ua ou faia ea se igoa lelei ma Ieova?’ Ua tatou ola i aso faigatā. E lē faapea o se taufaafefe, ae e ao ona tatou iloa, e ono aafia i tatou uma i le oti i so o se taimi lava. (Failauga 9:11) E tāua tele la ona taʻitoʻatasi ma filifili e faia se igoa lelei ma le Atua i le taimi nei e aunoa ma le faatuai. Pe afai tatou te faia faapea, e lē tatau la ona tatou fefefe i le oti. Ua na o se mālōlōga, e pei o loo moe. A moe se tagata, e toe ala mai!

 “E TE TŪ MAI”

18, 19. (a) O le ā le uiga o upu a le agelu ina ua ia valoia mai, e “tulaʻi mai” Tanielu i le lumanaʻi? (e) Aiseā na ono iloa ai e Tanielu le faamoemoe o le toetū?

¹⁸ Na faaiʻu mai le tusi a Tanielu i se folafolaga sili ona matagofie ua faia e le Atua i se tagata. Na faapea atu le agelu a le Atua iā Tanielu: “E te tū mai foʻi i lou tofi pe a oo i le iʻuga o aso.” O le ā le uiga o upu a le agelu? Ioe, talu ai o le “mālōlō” lea na faatoʻā uma ona ia faasino atu i ai o le oti, o le folafolaga la e “tulaʻi mai” Tanielu i se taimi mulimuli ane ai, e tasi lava le mea e mafai ona uiga i ai—o le toetū! * O le mea moni, ua faamatala mai e nisi tagata popoto o le Tusi Paia e faapea, o loo maua i le Tanielu mataupu 12 le uluaʻi faamatalaga manino e faatatau i le toetū i Tusitusiga Paia Eperu. (Tanielu 12:2) Peitaʻi, e sesē lo latou manatu. Na iloa lelei e Tanielu le faamoemoe o le toetū.

¹⁹ O se faataʻitaʻiga, e lē taumatea na silafia lelei e Tanielu upu nei sa tusia e Isaia i senituri e lua muamua atu: “E toe ola mai ou tagata oti, o latou tino oti e toe tutū mai. Inā ala mai ia, ma alalaga fiafia outou ē o nonofo i le efuefu; auā . . . e lafo atu foʻi e le eleele ē ua oti.” (Isaia 26:19) A o leʻi taitai oo mai i lenā vaitaimi, na avatu ai e Ieova le mana iā Elia ma Elisaia e faatutū ai nisi. (1 Tupu 17:17-24; 2 Tupu 4:32-37) Muamua atu foʻi, na silafia ai e Hana, le tinā o le perofeta o Samuelu, e mafai e Ieova ona toe faatutūina tagata mai i Seoli le tuugamau. (1 Samuelu 2:6) Muamua atu foʻi i lenā, na faamatalaina ai e Iopu faamaoni lona lava faamoemoe: “Afai e oti le tagata, e toe ola mai ea o ia? Ou te faatalitali atu i aso uma o le taua ua tofia ai aʻu, seʻia oo ina suia o aʻu. Ia e valaau mai, ona ou tali atu ai lea iā te oe; ia e finagalo alofa i le galuega a ou aao.”—Iopu 14:14, 15.

20, 21. (a) E mautinoa lava o le a avea Tanielu ma vaega o lē fea toetū? (e) I le ā le auala e foliga mai o le a faatulaga ai le toetū i le Parataiso?

 ²⁰ I le pei o Iopu, na talitonu maumauaʻi Tanielu e faapea, e finagalo Ieova na te toe faatūina mai o ia i se aso i le lumanaʻi. E mautinoa sa matuā faalaeiauina o ia i le faalogo atu o faamautinoa mai e se agelu lenā faamoemoe. Ioe, o le a tulaʻi mai Tanielu i “le toe tutū mai o ē amiotonu” i le taimi o le Pulega a Keriso mo le Afe Tausaga. (Luka 14:14) O le ā le uiga o lenei mea mo Tanielu? Ua faamatala mai e le Afioga a le Atua iā i tatou lea tulaga.

²¹ O Ieova, “e lē o le Atua ia o le faasoesa, a o le filemu.” (1 Korinito 14:33) E manino mai la, i le Parataiso, o le a faasolosolo ona toe tutū mai i se auala maopoopo. Atonu e faataunuuina pe a mavae atu se taimi talu ona uma Amaketo. (Faaaliga 16:14, 16) O le taimi lea ua māeʻa ona aveesea vaega uma o lenei faiga tuai, ma e lē taumatea ua uma foʻi ona faia se fuafuaga i le faafeiloaʻia o ē ua maliliu. E faatatau atu i le faasologa o le a toe faatutūina mai ai ē ua maliliu, ua aumaia e le Tusi Paia le taʻiala lenei: “E taʻitoʻatasi ma lona lava tofi.” (1 Korinito 15:23) E foliga mai e talafeagai ona manatu i le “toe tutū mai ē ua amiotonu atoa ma ē ua amiolētonu” e muamua faatutū mai ē amiotonu. (Galuega 24:15) I lenā auala, o le a mafai ai e tagata faamaoni anamua e pei o Tanielu, ona fesoasoani i le faatonutonuina o galuega i le lalolagi, e aofia ai le aʻoaʻoina o le anoanoaʻi o tagata “amiolētonu” o le a toe faatutūina mai.—Salamo 45:16.

22. O ā nisi o fesili e lē taumatea o le a fia iloa e Tanielu le tali?

²² A o leʻi amata e Tanielu lea galuega, e mautinoa lava o le a iai ni ana fesili fia malamalama. Manatua foʻi, e tusa ai ma nisi o valoaga loloto na tuu atu iā te ia, na ia faapea mai: “Na aʻu faalogo foʻi, a ua ou lē lagona.” (Tanielu 12:8) Maʻeu le fiafia tele o Tanielu pe a oo ina malamalama i nei mealilo paia mai le Atua! E lē taumatea lona fia faalogologo i mea uma e uiga i le Mesia. O le a aʻoaʻoina ma le ofo tele e Tanielu, e uiga i le faagasologa o malo na pulea le lalolagi  mai ona aso seʻia oo mai i o tatou vaitaimi, e uiga i le iloaina o le ‘ʻau paia faamaoni a lē Silisili ese,’ o ē sa tutumau e ui i sauāga a o faagasolo “ona pō o le iʻuga,” aemaise e uiga i le faaumatiaga aʻiaʻi o malo uma faaletagata, e le Malo Faa-Mesia o le Atua.—Tanielu 2:44; 7:22; 12:4.

LE TOFI O TANIELU, MA LOU TOFI I LE PARATAISO!

23, 24. (a) E faapefea ona eseese le lalolagi lea o le a faatūina aʻe ai Tanielu ma le taimi na ola ai? (e) Pe o le a maua ea se nofoaga e nofo ai Tanielu i le Parataiso, ma e faapefea ona tatou iloa?

²³ O le a fia iloa e Tanielu le lalolagi lea o le a ia soifua ai i lenā taimi, talu ai o le a matuā ese lava ma le lalolagi lea na soifua ai muamua. O le a aunoa ma faailoga uma o taua ma sauāga na iloa ai le lalolagi sa ia ola ai. O le a lē toe iai se faanoanoa, leai se maʻi, leai foʻi se oti. (Isaia 25:8; 33:24) Ae o le a anoanoaʻi meataumafa, o le a tele fale, maua foʻi galuega faamalieloto mo tagata uma. (Salamo 72:16; Isaia 65:21, 22) O le a avea tagata uma o se aiga autasi ma le fiafia.

²⁴ E mautinoa lava o le a maua se nofoaga mo Tanielu i lenā lalolagi. Auā na faapea atu le agelu: “E te tū mai foʻi i lou tofi.” O le upu Eperu lea ua faaliliuina i le “tofi,” e tutusa ma le upu e faasino atu i se fasi fanua. * Atonu sa masani Tanielu ma le valoaga a Esekielu i le vaevaeina o le laueleele toe faafoʻisia o Isaraelu. (Esekielu 47:13–48:35) O le ā le tulaga o loo taʻua i le Esekielu e tusa ai ma lona faataunuuga i le Parataiso? O le a tofu uma tagata o le Atua ma le mea e nofo ai i le Parataiso, e oo foʻi i fanua o le a faasoaina i se auala lelei ma le tonu. E mautinoa lava le sili atu na i lo na o se fanua le tofi o le a maua e Tanielu i le Parataiso. O le a aofia ai lana matafaioi i fuafuaga a le Atua i inā. E matuā mautinoa lava le taui ua folafolaina mai mo Tanielu.

25. (a) O ā nisi faamanuiaga o le olaga i le Parataiso e te fiafia i ai? (e) Aiseā e talafeagai ai le Parataiso mo tagata?

 ²⁵ Ae faapefea lou tofi? E mafai foʻi ona faatatau atu le folafolaga lenei iā te oe. E finagalo Ieova i tagata usiusitai e ‘tutū mai’ i o latou tofi, ia maua se nofoaga i le Parataiso. Seʻi tau ina manatu i ai! E mautinoa lava lo tatou naunau e fia feiloaʻi atu iā Tanielu, ma isi tagata faamaoni o loo taʻua i le Tusi Paia. O le a iai foʻi ma le lē mafaitaulia o isi e toe tutū mai, e manaʻomia ona aʻoaʻoina ia iloa Ieova ma alolofa iā te ia. Seʻi mafaufau i ai i le taimi o le a e tausia ai le lalolagi ma fesoasoani i le toe faafoʻisiaina e avea o se parataiso matalasi ma le matagofie e lē mavae. Seʻi manatu i ai i le aʻoaʻoina o i tatou e Ieova, lo tatou iloaina o le auala e ola ai e pei ona ia finagalo ai. (Isaia 11:9; Ioane 6:45) Ioe, o loo iai se avanoa mo oe i le Parataiso. E ui lava e lē talitonu nisi i le Parataiso i aso nei, ae manatua na faia e Ieova le tagata ina ia ola ai i se nofoaga faapena. (Kenese 2:7-9) O lona uiga la, o le Parataiso o se nofoaga talafeagai mo le faitau piliona o tagata i le lalolagi. O i inā e mau ai i latou. O lo latou aiga moni lenā.

26. Ua faapefea ona faailoa mai e Ieova e lē faigofie ona tatou faatalitali i le iʻuga o lenei faiga o mea?

 ²⁶ E mautinoa lava le faagaeetia ai o i tatou pe a mafaufau atu i ia mea, a ea? Pe e te lē faanaunau ea oe lava ia e ola ai i inā? E lētioa lava naunau Molimau a Ieova e fia iloa taimi e oo mai ai le iʻuga o lenei faiga o mea! O le faatalitali e lē o se mea faigofie. O loo tele lava ina faailoa mai e Ieova lenei tulaga, auā o loo ia uunaʻia i tatou e “faatalitali pea” i le iʻuga e “ui lava ina tuai mai.” O le uiga o lana fetalaiga, atonu e foliga mai i la tatou vaai e faatuai mai, ae i le mau lava lea e tasi, ua faamautinoa mai ai iā i tatou e faapea: “E lē faatuai mai.” (Sapakuka 2:3; faatusatusa i le Faataoto 13:12.) Ioe, o le a oo mai lava le iʻuga i le taimi atofaina.

27. O le ā e ao ona e faia ina ia e tū ai i luma o le Atua e oo i le faavavau?

²⁷ O le ā e tatau ona e faia a o taulalata mai le iʻuga? Ia tutumau i le faamaoni, e pei o Tanielu le perofeta sa alofagia e Ieova. Ia suʻesuʻe ma le filigā le Afioga a le Atua. Ia tatalo faatauanau. Ia auaufaatasi ma le alofa ma aumea talitonu. Ia toʻaga e aʻoaʻo le upu moni i isi. A o lata tele atu i le iʻuga i lea aso ma lea aso, seʻi tumau ia o se auauna faamaoni a le Silisili Ese ma folafola atu ma le faamaoni lana Afioga Paia. Ia mautinoa ona uaʻi atu i le valoaga a Tanielu! Tau ina ia e maua le faaeaga mai le Alii Silisili ese o Ieova, o le tulaʻi i ona luma ma le fiafia tele e oo i le faavavau!

[Faaopoopoga i lalo]

O Ā MANATU AOGĀ NA E MAUA MAI?

• O le ā na fesoasoani iā Tanielu e tumau ai seʻia oo i le iʻuga?

• Aiseā e leʻi fefe ai Tanielu i le oti?

• O le a faapefea ona faataunuuina le folafolaga a le agelu, ‘e tū mai foʻi Tanielu i lona tofi’?

• Ua faapefea ona aogā iā te oe lava ia le uaʻi atu i le valoaga a Tanielu?

[Fesili mo le Suʻesuʻega]

 [Ata i le itulau 307]

[Ata i le itulau 318]

I le pei o Tanielu, po o e uaʻi atu ea i afioga faavaloaga a le Atua?