MATAUPU 10
Le Faaipoipoga—O se Meaalofa Mai le Atua Alofa
“O le maea sautuatolu e lē vave motusia.” —FAILAUGA 4:12.
1, 2. (a) O le ā se mea tatou te taumānatu ai e faatatau i ulugalii faaipoipo fou, ma aiseā? (e) O ā fesili o le a tatou iloiloina i lenei mataupu?
PE E te fiafia e auai i faaipoipoga? E fiafia i ai le toʻatele o tagata auā o se taimi matagofie. E te mātauina ai le lalelei o le ulugalii faaipoipo. E te vaaia ai foʻi le fiafia o o la foliga! E foliga ʻataʻata i laʻua i lenā aso, ma ua taatia ma i o la luma se lumanaʻi manuia.
2 Peitaʻi, ua faalētonu le faatulagaga o le faaipoipoga i nei aso. E ui e tatou te moomoo ina ia manuia le ulugalii fou, ae tatou te taumānatu: ʻPo o le a fiafia le ulugalii? Pe e tumau ea le faaipoipoga?’ O tali o na fesili e faalagolago pe e faatuatuaina ma faatatauina e le tane ma le avā fautuaga a le Atua i faaipoipoga. (Faitau le Faataoto 3:5, 6.) E tatau ona la faia faapena ina ia tumau ai i le alofa o le Atua. Seʻi o tatou uaʻi atu loa i le tali a le Tusi Paia i fesili nei e fā: Aiseā e faaipoipo ai? O ai e te filifilia e faaipoipo i ai? E faapefea ona e sauniuni e faaipoipo? O ā ni mea e fesoasoani i se ulugalii ina ia tumau ai la laʻua mafutaga ma faaauau ai ona fiafia?
AISEĀ E FAAIPOIPO AI?
3. Aiseā e lē o se filifiliga poto ai le faaipoipo ona o se māfuaaga faatauvaa?
3 Ua manatu nisi e tatau ona faaipoipo ina ia fiafia ai, Mataio 19:11, 12) Na faamatala foʻi e le aposetolo o Paulo faamanuiaga o le nofofua. (1 Korinito 7:32-38) E leʻi faapea na faataatia e Iesu ma Paulo se tulafono i lenā mea. O le manatu e faapea e faasā ona faaipoipo, o se tasi lenā o “aʻoaʻoga a temoni.” (1 Timoteo 4:1-3) Ae e tele faamanuiaga e maua e i latou e nonofofua o ē e fia auauna iā Ieova e aunoa ma se faalavelave. O lea la, e lē o se filifiliga poto le faaipoipo ona o se māfuaaga faatauvaa, e pei o omiga mai i tupulaga.
ma e lē mafai ona e maua le lotomalie ma le olioli seʻiloga e maua sau paaga. E matuā sesē lenā manatu! Na fetalai Iesu o se meaalofa le nofofua, ma na nofofua foʻi o ia. Na ia faalaeiauina foʻi ē e lotomalilie e nonofofua, ina ia nonofofua pea. (4. O le ā le faavae ua faataatia e se faaipoipoga lelei mo le tausia aʻe o le fanau?
4 Pe e iai ea ni māfuaaga lelei e faaipoipo ai? Ioe, e iai. O le faaipoipoga foʻi o se meaalofa mai i lo tatou Atua alofa. (Faitau le Kenese 2:18.) O lea la, e iai aogā ma faamanuiaga e maua mai ai. O le mea moni, o se faaipoipoga taulau manuia, o le faavae lelei lea mo se aiga. E manaʻomia e le fanau se aiga mausalī, o ni mātua e tausia aʻe i latou, o ē e alolofa iā i latou, e faatonutonu ma taʻitaʻia i latou. (Salamo 127:3; Efeso 6:1-4) Peitaʻi, o le tausi aʻe o se fanau, e lē na o le pau lea o le māfuaaga e faaipoipo ai.
5, 6. (a) O ā ni aogā o se faigāuō māfana e tusa ai ma le Failauga 4:9-12? (e) E faapefea ona pei le faaipoipoga o se maea sautuatolu?
5 Seʻi mātau le mau autū o lenei mataupu ma mau o loo muamua atu: “E sili ona lelei o le toʻalua nai lo o le toʻatasi, auā ua iā te i laʻua le taui lelei o la laʻua galuega mamafa. Auā afai e paʻū le tasi, e toe faatūina o ia e lē la te toʻalua. Ae faapefea la pe afai e paʻū le tasi ae e leai se isi e toe faatūina o ia? E lē gata i lea, afai e taooto faatasi le toʻalua, o le a māfanafana i laʻua; ae e faapefea ona māfanafana pe afai e na o le toʻatasi? Afai e manumalo se Failauga 4:9-12.
tasi i le tagata e toʻatasi, e mafai e le toʻalua ona tetee atu iā te ia. O le maea sautuatolu e lē vave motusia.”—6 E faatatau muamua lenā mau i le tāua o faigāuō. O le mea moni, o le faaipoipoga e aofia ai ni uō e sili ona māfana. E pei ona faaalia i lenei mau, o lenā mafutaga e mafai ona maua ai le fesoasoani, le tausiga, ma le puipuiga. Ae e faamalosia atili le faaipoipoga pe a iai se isi mea e faaopoopo i la laʻua mafutaga. E pei ona faaataata mai i lenei mau, e mafai ona motusia se maea sautualua. Ae e faigatā ona motusia ni maea se tolu ua fili faatasi. Afai e faamuamua e le tane ma le avā le faafiafiaina o Ieova, ua pei la laʻua faaipoipoga o se maea sautuatolu. E iai le vaega a Ieova i totonu o le faaipoipoga, o le mea lea e matuā mausalī ai le mafutaga.
7, 8. (a) O le ā le fautuaga a Paulo mo Kerisiano nofofua o ē o tauivi ma tuʻinanauga i feusuaʻiga? (e) O le ā se mea moni o loo taʻua i le Tusi Paia e faatatau i faaipoipoga?
7 E na o ulugalii faaipoipo lava e tatau ma talafeagai ona faamalieina o latou manaʻoga tau feusuaʻiga. E pau na o le taimi e talafeagai ai ona manatu i feusuaʻiga o se puna o fiafiaga. (Faataoto 5:18) Pe afai o loo tauivi pea se alii po o se tamaʻitaʻi nofofua ma tuʻinanauga i feusuaʻiga, ae ua teʻa faalogona lea e taʻua e le Tusi Paia o le “malaulau o [le] talavou”—o le taimi lea e amata ai ona malolosi faalogona o le fia feusuaʻi. Afai la e lē puleaina na tuʻinanauga, e iʻu ina faia ni amioga lē mamā po o ni amioga lē talafeagai. Na faagaee e le agaga paia Paulo e tusi le fautuaga lenei mo tagata nofofua: “Afai e lē mafai ona pulea i latou lava, e tatau ona faaipoipo, auā e sili atu ona lelei le faaipoipo nai lo o le mū i le manaʻo.”—1 Korinito 7:9, 36; Iakopo 1:15.
8 Po o le ā lava le māfuaaga e faaipoipo ai se tasi, ae e lelei pe a malamalama i le mea moni. E pei ona taʻua 1 Korinito 7:28) E fetaiaʻi ulugalii faaipoipo ma faafitauli e lē fetaiaʻi ma ē nofofua. Afai e te filifili e faaipoipo, e faapefea ona e faaitiitia faafitauli ae faateleina faamanuiaga? O se tasi o auala, o le filifili ma le poto lea o sau paaga.
e Paulo, o i latou e faaipoipo “e oo puapuaga i o latou tino.” (O AI E AVEA MA SE PAAGA FAAIPOIPO LELEI?
9, 10. (a) Na faapefea ona faataʻitaʻi mai e Paulo le mataʻutia o le mafuta vavalalata ma ē e lē talitonu? (e) O ā iʻuga o le faataligatuli i le fautuaga a le Atua ia aua neʻi faaipoipo i se tasi e lē talitonu?
9 Na tusia e Paulo se mataupu silisili tāua e mafai ona faaaogā pe a filifilia se paaga faaipoipo: “Ia aua neʻi amo faalēgatasi ma ē e lē talitonu.” (2 Korinito 6:14) Na faavae lana talafaatusa i se mea moni e faatatau i lafumanu. Afai e matuā eseese tino ma le malosi o ni manu se lua o loo amo faatasi se avega, e matuā tigāina lava na manu. E faapena foʻi pe a faatasia i le faaipoipoga se tagata talitonu ma se tagata e lē talitonu, e la te fetaiaʻi ma faafitauli ma mafatiaga. Afai e manaʻo le tasi paaga e tumau i le alofa o Ieova ae e lē manaʻo i ai le isi paaga, o le a lē tutusa mea e la te faamuamuaina i le olaga, ma e mapuna aʻe ai le tele o faafitauli. O le mea lea na timaʻi mai ai Paulo i Kerisiano ina ia faaipoipo “tau lava o lē ua i le Alii.”—1 Korinito 7:39.
10 E iai taimi ua manatu ai nisi Kerisiano nofofua, e sili atu le amo faalēgatasi nai lo o faalogona o le tuua toʻatasi. Ua filifili nisi e faataligatuli i le fautuaga a le Tusi Paia, ma faaipoipo ai i se tagata e lē auauna iā Ieova. Ae e masani lava ona iʻu ai i le faanoanoa. E uma ane ua latou faaipoipo i se tasi e lē mafai ona latou fetufaaʻi i mea e sili ona tāua i le olaga. O lagona tuua toʻatasi lea ua lutia ai i latou, e sili atu ona matuiā nai lo o lagona tuua toʻatasi a o leʻi faaipoipo. Ae o le mea e faafetai ai, e faitau Salamo 32:8.) E ui lava i lo latou fia faaipoipo, ae e faaauau ona nofofua seʻia maua se paaga e tapuaʻi iā Ieova le Atua.
afe Kerisiano nofofua o ē e faatuatuaina fautuaga a le Atua i lenei mataupu, ma usiusitaʻi i ai. (Faitau le11. O le ā se mea e fesoasoani iā te oe e filifili ai ma le poto se paaga faaipoipo? (Tagaʻi i le pusa “ O ā ni Uiga e ao Ona Iai i Saʻu Paaga?”)
11 Peitaʻi, e lē faapea o auauna uma a Ieova e talafeagai lelei e avea ma se paaga faaipoipo. Afai ua e fia faaipoipo, ia saʻili se tasi e tutusa o oulua uiga, o sini faaleagaga, ma lo oulua alofa i le Atua. E tele lomiga ua saunia e le pologa faamaoni ma le faautauta i lenei mataupu, ma e lelei ona e manatunatu i na fautuaga faale-Tusi Paia ma tatalo i ai, ma ia taʻitaʻia ai oe i le faia o lenā filifiliga tāua. *—Faitau le Salamo 119:105.
12. O ā tu ma aga a le tele o atunuu i faaipoipoga, ma o le ā se faaaʻoaʻoga a le Tusi Paia e aogā i lenei mataupu?
12 O tū ma aga a isi atunuu, e filifilia e mātua se toʻalua mo a latou fanau. E talitonu tagata i na atunuu, e tele atu le iloa ma le poto masani o mātua e fai ai se filifiliga tāua faapena. E masani ona taulau manuia faaipoipoga e filifili e mātua le paaga faaipoipo, e pei ona sa iai i taimi o le Tusi Paia. E tele lesona aogā mo mātua o loo iai i lenā tulaga i aso nei, mai i le faaaʻoaʻoga a Aperaamo o lē na auina atu lana auauna e saʻili se avā mo Isaako. E leʻi tāua iā Aperaamo le tamaoaiga ma le tulaga aloaʻia. Nai lo o lea, na taumafai malosi o ia e saʻili se avā a Isaako mai i tagata na tapuaʻi iā Ieova. *—Kenese 24:3, 67.
E FAAPEFEA ONA E SAUNIUNI MO SE FAAIPOIPOGA MANUIA?
13-15. (a) E faapefea ona fesoasoani le mataupu silisili i le Faataoto 24:27 i se alii o fia faaipoipo? (e) O le ā se mea e faia e se tamaʻitaʻi e fia faaipoipo?
13 Afai ua e fia faaipoipo, e lelei ona e fesili ifo iā te oe, ʻPo ua ou sauni e faaipoipo?’ E lē faalagolago le tali i ou faalogona o le alofa, po o feusuaʻiga, po o mafutaga, po o le tausia aʻe o se fanau. Nai lo o lea, e iai sini maʻoti e ao ona mafaufau i ai se alii po o se tamaʻitaʻi e fia faaipoipo.
14 E ao ona mafaufau se alii o loo saʻili se avā i lenei mataupu silisili: “Ia sauniuni lau galuega i fafo, ma ia tapena mea mo le galuega i le fanua. Mulimuli ane, ia e atiaʻe lou aiga o loo i le fale.” (Faataoto 24:27) O le ā le uiga o lenā mau? I aso anamua, afai e manaʻo se alii e fai sona aiga, na tatau ona fesili ifo, ʻPo ua ou sauni e tausi se avā ma se fanau e fananau mai?’ Sa tatau ona galue muamua o ia e fai sana faatoʻaga. E faatatauina foʻi lenā mataupu silisili i aso nei. E tatau ona sauniuni se alii e fia faaipoipo mo lenā tiute tauave. E tatau ona galue o ia a o maua pea lona malosi. Ua faailoa mai e le Afioga a le Atua, o se tane e lē tausia manaʻoga faaletino, o faalogona, ma le itu faaleagaga o lona aiga, e sili atu lona leaga i lo o le tagata e lē faatuatua!—Faitau le 1 Timoteo 5:8.
15 O se tamaʻitaʻi e fia faaipoipo, e lotomalie o ia e tauave nisi o tiute tauave mamafa. O loo viiviia e le Tusi Paia nisi o tomai ma uiga e manaʻomia e se avā, e fesoasoani ai i lana tane ma tausia lona aiga. (Faataoto 31:10-31) O tane ma fafine o ē vave faaipoipo e aunoa ma le sauniuni mo tiute tauave, e manatu faapito i latou, ma e lē o mafaufau i le auala e mafai ai ona latou fesoasoani i le isi paaga. Ae o le mea e sili ona tāua, e tatau ona sauniuni faaleagaga ē e fia faaipoipo.
16, 17. O ā mataupu silisili e ao ona mafaufau loloto ai ē o sauni e faaipoipo?
Efeso 5:23) E faapena foʻi se tamaʻitaʻi Kerisiano, e tatau ona malamalama i le tulaga mamalu o se avā. Pe e lotomalie ea o ia e gauaʻi atu i “le tulafono a lana tane”? (Roma 7:2) O loo ola o ia i le taimi nei i le tulafono a Ieova ma Keriso. (Kalatia 6:2) O le pule a le tane i le aiga, o se isi tulafono lenā. Pe e mafai ona ia lagolagosua ma gauaʻi i le pule a se tane e lē lelei atoatoa? Afai e lē logolelei lenā manatu i se tamaʻitaʻi, e sili pe a aua le faaipoipo.
16 O le sauniuni e faaipoipo, e aofia ai le manatunatu loloto i matafaioi ua tuuina mai e le Atua i le tane ma le avā. E tatau ona iloa e le tane le uiga o le avea ma ulu o se aiga Kerisiano. E lē faapea e faataga ai ona ia pule ma le sauā. Peitaʻi, e tatau ona ia faaaʻoaʻo i le auala na faatino ai e Iesu lona tulaga ulu. (17 E lē gata i lea, e ao ona nofosauni paaga taʻitasi e tausi manaʻoga faapitoa o le isi. (Faitau le Filipi 2:4.) Na tusi Paulo: “Ia taʻitasi outou ma alofa i lana lava avā e pei ona ia alofa iā te ia lava; a o le avā, ia matuā faaaloalo o ia i lana tane.” Ona o le fesoasoani a le agaga paia, na iloa ai e Paulo e iai le manaʻoga faapitoa o le tane ina ia matuā faaaloalo atu lana avā iā te ia. E iai foʻi le manaʻoga faapitoa o le avā ina ia alofa lana tane iā te ia.—Efeso 5:21-33.
E fuafua ma le poto e se alii ma se tamaʻitaʻi se tagata e latou te toʻatolu a o uō i laʻua
18. Aiseā e tatau ai ona amio pulea se alii ma se tamaʻitaʻi a o uō?
18 Afai e uō se alii ma se tamaʻitaʻi, e lē o se taimi lenā e na o evaga ma tafaoga. O le taimi lenā e iloa ai e le alii ma le tamaʻitaʻi le auala e feagai ai le tasi ma le isi, e vaai pe e tatau ona faaipoipo. O le taimi foʻi lenā e manaʻomia ai le amio pulea! E mafai ona malolosi faalogona o le fia feusuaʻi, ae o se faalogona masani. Afai e alofa moni le tasi i le isi, e la te lē faia se mea e faaleagaina ai lo la itu faaleagaga. (1 Tesalonia 4:6) Afai o fai sau uō, ia e amio pulea. E aogā tele lenā uiga i lou olaga, e tusa pe e te faaipoipo pe leai.
E FAAPEFEA ONA TUMAU SE FAAIPOIPOGA?
19, 20. Aiseā e ese ai le manatu o se Kerisiano i faaipoipoga mai i manatu ua taatele i le lalolagi? Ia faataʻitaʻi.
19 Ina ia tumau se faaipoipoga, e ao i le ulugalii ona iai se vaaiga saʻo i le la feagaiga. O le tele o ata tifaga ma tusi, e iʻu ina ola fiafia ulugalii o iai, ma o le mea lenā e moomoo i ai tagata. Ae i le olaga nei, o le faaipoipoga e lē o se iʻuga ae o se amataga, o le amataga o se faatulagaga na finagalo Ieova ina ia tumau. (Kenese 2:24) O le mea e faanoanoa ai, e lē o le manatu lenā o le lalolagi i aso nei. Ua manatu tagata i nisi atunuu, o le faaipoipo e tusa ua “noanoatia,” e pei o ni maea ua nonoa. Latou te lē iloa, o lenā faaupuga ua faaalia ai le manatu taatele i aso nei i faaipoipoga. I le ā le itu? E mafai ona nonoa mau se maea pe a manaʻomia, ae e faigofie foʻi ona toe tatalaina.
20 E manatu le toʻatele i aso nei, o le faaipoipoga e lē o se mea e tumau. E latou te naunau e faaipoipo auā e faamalieina ai o latou manaʻoga, ae e manatu e faamuta pe a lutia i faafitauli. Ae ia manatua, na faaaogā e le Tusi Paia le maea e faatusa ai le mafutaga o se faaipoipoga. E malolosi maea po o manoa o vaafailā, e lē matala pe motusia e oo lava i afā mataʻutia. E faapena foʻi le faaipoipoga, na fuafuaina ina ia tumau. Ia manatua fetalaiga a Iesu: “O ē ua faatasia e le Atua, aua neʻi tuueseeseina e se tagata.” (Mataio 19:6) E ao ona e manatu faapena i le faaipoipoga pe a e faaipoipo. Po o lona uiga ea la o se avega mamafa le faaipoipo? E leai.
21. O le ā le vaaiga e tatau ona iai i le tane ma le avā i le tasi i le isi, ma o le ā e fesoasoani iā i latou?
21 E tatau ona saʻo le vaai a se tane ma se avā e faatatau i le isi. E avea le faaipoipoga o se fiafiaga ma se mea e faafouina Salamo 130:3) E tāua foʻi i tane ma avā ona mātauina uiga lelei o le isi, ma ia lotofaamagalo.—Faitau le Kolose 3:13.
ai, pe a taumafai paaga uma e taulaʻi i uiga lelei ma taumafaiga lelei a le isi. Pe e mafai ea ona iai se vaaiga saʻo faapena i se paaga e lē lelei atoatoa? Ua silafia lelei e Ieova i tatou, ma e tatou te mananaʻo e silasila mai o ia i o tatou uiga lelei. Na fesili le faisalamo: “Ioa e, ana faapea e te mātaulia mea sesē, Ieova e, o ai sē e mafai ona tū atu i ou luma?” (22, 23. O le ā se faaaʻoaʻoga lelei na faia e Aperaamo ma Sara mo ulugalii faaipoipo i aso nei?
Kenese 18:12; 1 Peteru 3:6) Na mapuna mai i lona loto lona faaaloalo iā Aperaamo.
22 E avea le faaipoipoga o se faamanuiaga sili a o tumau i le tele o tausaga. O loo faamatala mai e le Tusi Paia le faaipoipoga a Aperaamo ma Sara ina ua matutua i laʻua. Na tele luʻitau ma tulaga faigatā i o la olaga. Seʻi manatu foʻi i le olaga o Sara, o se fafine e silia i le 60 o ona tausaga, o lē na tuua lona fale matagofie i le aai tamaoaiga o Uro, ae aumau i faleʻie i aso na totoe o lona ola. E ui i lea, na gauaʻi o ia i le tulaga ulu o lana tane. Na lagolagosua ma fesoasoani o ia iā Aperaamo, ina ia taulau manuia faaiʻuga a Aperaamo. E leʻi faatagā gauaʻi o ia. Na ia taʻua lana tane o lona alii i totonu o lona loto. (23 Ae e leʻi faapea na malilie faatasi i taimi uma Aperaamo ma Sara. Na iai le taimi na “tigā” ai Aperaamo i le fautuaga a Sara. E ui i lea, ona o le faatonuga a Ieova, na faalogo ai ma le lotomaulalo Aperaamo i lana avā, lea na iʻu ina manuia ai le aiga. (Kenese 21:9-13) E tele mea lelei e aʻoaʻoina e tane ma avā i aso nei, e aofia ai ma ē ua leva ona faaipoipo, mai i lenā ulugalii amioatua.
24. O ā ituaiga faaipoipoga e taʻuleleia ai Ieova le Atua, ma aiseā?
24 E faitau afe ulugalii faaipoipo fiafia i le faapotopotoga Kerisiano, o ulugalii e matuā faaaloalo le avā i lana tane, e alofa ma faamamaluina e le tane lana avā, o ē e galulue faatasi i le faamuamuaina o le finagalo o Ieova. Afai e te fia faaipoipo, tau ina ia e filifili ma le poto sau paaga, ia sauniuni lelei mo le faaipoipoga, ia galue e maua se faaipoipoga fealofani ma le filemu lea e faamamaluina ai Ieova le Atua. O lou faia faapea, o le a fesoasoani ai lau faaipoipoga ina ia e tumau i le alofa o le Atua.
^ pala. 11 Tagaʻi i le mataupu 2 o le tusi Le Ala e Maua ai le Fiafia i le Aiga, ua lomia e Molimau a Ieova.
^ pala. 12 O isi augātamā faamaoni, na sili atu i le tasi a latou avā. A o feutagaʻi Ieova ma augātamā ma le nuu o Isaraelu, na ia faatagaina ai lenā faiga o le ʻautaunonofo. E na te leʻi faavaeina, ae na ia saunia ni tulafono mo lenā faatulagaga. Peitaʻi, e iloa e Kerisiano ua lē toe faatagaina e Ieova ona tagata tapuaʻi ina ia tele a latou avā.—Mataio 19:9; 1 Timoteo 3:2.