Alu i mataupu o loo iai

Alu i le lisi o mataupu

MATAUPU 4

Aiseā e Faaaloalo ai i le Pule?

Aiseā e Faaaloalo ai i le Pule?

“Ia āva i ituaiga uma o tagata, ia alolofa i le ʻauuso atoa, ia matataʻu i le Atua, ma ia āva i le tupu.”​—1 PETERU 2:17.

1, 2. (a) O taʻiala a ai e ao ona tatou mulimuli i ai? (e) O ā fesili o le a tatou iloiloina i lenei mataupu?

 ATONU e iai taimi na faatonu ai oe e ou mātua a o e laʻitiiti, e faia se mea e te leʻi manaʻo e fai. E te alofa i ou mātua ma e te iloa e tatau ona e usitaʻi iā i laʻua. Ae atonu e lē o taimi uma na e manaʻo ai e usitaʻi i ou mātua.

2 Ua tatou iloa e alofa Ieova lo tatou Tamā iā i tatou. E na te tausia i tatou ma faamautinoa ua tatou maua mea uma e manaʻomia ina ia olioli ai i le olaga. Ua ia aumaia taʻiala ina ia tatou taulau ai. O nisi taimi e na te faaaogāina isi tagata e aumaia taʻiala mo i tatou. E ao ona tatou faaaloalo i le pule a Ieova. (Faataoto 24:21) Ae aiseā e faigatā ai i nisi taimi ona tatou taliaina taʻiala? Aiseā ua faatonuina ai i tatou e Ieova ia mulimuli i taʻiala? E faapefea ona faaalia e tatou te faaaloalo i lana pule?​—Tagaʻi i le Faaopoopoga 9.

AISEĀ E FAIGATĀ AI?

3, 4. Aiseā ua lē lelei atoatoa ai tagata? Aiseā e faigatā ai ona tatou taliaina taʻiala mai i isi?

3 I le avea ai ma tagata, e iai faanaunauga fouvale iā i tatou. Ua moni lenei manatu talu mai ona agasala le uluaʻi tamāloa ma le fafine, o Atamu ma Eva. E ui lava na lelei atoatoa ona faia i laʻua, ae sa la fouvale i le pule a le Atua. Talu mai lenā taimi, ua fananau mai tagata uma e lē lelei atoatoa. O lo tatou tulaga lē lelei atoatoa o se tasi lea o māfuaaga e faigatā ai ona tatou talia taʻiala mai iā Ieova ma tagata. O se isi māfuaaga ona e lē lelei atoatoa i latou ua faaaogā e Ieova e aumaia taʻiala.​—Kenese 2:15-17; 3:1-7; Salamo 51:5; Roma 5:12.

4 Talu ai e tatou te lē lelei atoatoa, e faigofie la ona iā i tatou le uiga faamaualuga. O le faamaualuga e faigatā ai ona tatou taliaina taʻiala. O se faaaʻoaʻoga, na filifilia e Ieova Mose e taʻitaʻia Ona tagata i Isaraelu anamua. Ae o Koru, o lē sa auauna iā Ieova mo le tele o tausaga, na faamaualuga o ia ma matuā lē faaaloalo iā Mose. E ui sa taʻitaʻia e Mose tagata o le Atua, ae e leʻi faamaualuga o ia. Na faamatalaina o ia o lē e sili ona agamalu i tagata uma i lenā vaitaimi. Ae e leʻi talia e Koru le taʻitaʻiga a Mose. Na oo lava ina ia faatalitonu se vaega toʻatele o tagata ina ia aufaatasi ma ia e fouvale iā Mose. O le ā na tupu iā Koru ma le ʻaufouvale? Na fasiotia uma i latou. (Numera 12:3; 16:1-3, 31-35) Ua iai i le Tusi Paia le tele o faaaʻoaʻoga e aʻoaʻoina ai i tatou e mataʻutia le faamaualuga.​—2 Nofoaiga a Tupu 26:16-21; tagaʻi i le Faaopoopoga 10.

5. Na faapefea ona faaaogā sesē e nisi la latou pule?

5 Atonu ua e faalogo i le faaupuga, “O le pule e faaleagaina ai.” A o faagasolo le talafaasolopito, ua faaaogā sesē e le toʻatele o tagata le pule ua tuuina atu i ai. (Faitau le Failauga 8:9.) O se faaaʻoaʻoga, o Saulo o se tagata lelei ma lotomaulalo ina ua filifilia e Ieova e avea ma tupu o Isaraelu. Peitaʻi, na tuputupu aʻe i lona loto le faamaualuga ma le lotoleaga, ma iʻu ai ina ia faasauā iā Tavita o lē e lē sala. (1 Samuelu 9:20, 21; 10:20-22; 18:7-11) Mulimuli ane na avea Tavita ma tupu, ma o ia o se tasi o tupu e sili ona lelei i Isaraelu. Ae e iai le taimi na faaaogā sesē ai foʻi e Tavita lana pule. Na la faia feusuaʻiga ma Patesepa, o le avā a Uria, ona ia taumafai lea e nanā lana agasala e ala i le auina atu o Uria ina ia fasiotia i le taua.​—2 Samuelu 11:1-17.

MĀFUAAGA E FAAALOALO AI I LE PULE A IEOVA

6, 7. (a) O le ā e uunaʻia i tatou e fai ona o le alofa mo Ieova? (e) O le ā e fesoasoani iā i tatou e usiusitaʻi ai e tusa lava pe e lē faigofie?

6 E tatou te faaaloalo i le taʻitaʻiga mai iā Ieova ona e tatou te alolofa iā te ia. E tatou te mananaʻo e faafiafia Ieova ona e sili atu lo tatou alolofa iā te ia nai lo o se isi lava mea po o se isi tagata. (Faitau le Faataoto 27:11; Mareko 12:29, 30.) Talu mai le taimi na iai le uluaʻi ulugalii i le faatoʻaga i Etena, ua manaʻo Satani e fesiligia e tagata le pule a Ieova. E manaʻo le Tiapolo ia tatou manatu e lē o iā Ieova le aiā e faatonu ai i tatou i le mea e fai. Ae ua tatou iloa e pepelo lenā manatu. Ua tatou ioe i upu o loo i le Faaaliga 4:11: “Ieova e, lo matou Atua, ua tatau lava oe ona e mauaina le viiga, ma le mamalu, ma le mana, auā na e foafoaina mea uma lava.”

7 A o e laʻititi, atonu na aʻoaʻoina oe ia usitaʻi i ou mātua e tusa pe e te lē manaʻo i ai. I se tulaga talitutusa, e iai taimi e lē faigofie ai iā i tatou o auauna a Ieova ona usiusitaʻi iā te ia. Peitaʻi, e tatou te alolofa ma faaaloalo iā Ieova, o lea e tatou te faia ai mea uma e mafai ina ia usiusitaʻi ai iā te ia. Na faataatia e Iesu se faaaʻoaʻoga mo i tatou. Na usitaʻi o ia iā Ieova e tusa lava pe e leʻi faigofie. O le pogai lenā na ia faapea atu ai i lona Tamā: “E lē o loʻu loto, ae ia faia lou finagalo.”​—Luka 22:42; tagaʻi i le Faaopoopoga 11.

8. O ā nisi o auala o loo taʻitaʻia ai i tatou e Ieova? (Tagaʻi i le pusa “ Ia Faalogo i Fautuaga.”)

8 E eseese auala ua taʻitaʻia ai i tatou e Ieova i aso nei. O se faaaʻoaʻoga, ua ia aumaia iā i tatou le Tusi Paia. Ua ia saunia foʻi toeaina o le faapotopotoga. E tatou te faaalia le faaaloalo i le pule a Ieova pe a faaaloalo iā i latou ua ia faaaogāina e taʻitaʻia i tatou. Pe afai e tatou te teena la latou fesoasoani, o lona uiga ua tatou teena Ieova. E leʻi māmā i le silafaga a Ieova le taimi na teena ai e Isaraelu Mose. Na silasila i ai Ieova e pei ua latou teena o ia.​—Numera 14:26, 27; tagaʻi i le Faaopoopoga 12.

9. E faapefea i le alofa ona uunaʻia ai i tatou ia mulimuli i taʻiala?

9 Pe a tatou faaaloalo i le pule, e faaalia atu ai e tatou te alolofa foʻi i o tatou uso ma tuafāfine. Seʻi mafaufau i le tulaga lenei. Pe a tupu se mala faalenatura, e masani ona galulue faatasi le vaega e saunia fesoasoani laveaʻi ina ia faasaoina le toʻatele o tagata e mafai ai. Ina ia galulue faatasi ma maua e tagata aogā mai i lenei vaega laveaʻi, e tatau ona iai se tasi e faamaopoopoina ma e ao i sui taʻitasi ona mulimuli i faatonuga. O le ā e tupu pe afai e lē amanaʻia e se tasi faatonuga ma fai lava le mea e manaʻo i ai? E tusa pe e lelei lona faanaunauga, ae o lona teena o faatonuga e faapogaia ai faafitauli i lana vaega, ma atonu e tugā ai le lavea o se tasi. I se tulaga talitutusa, pe afai e tatou te lē mulimuli i le taʻitaʻiga a Ieova ma i latou ua ia tuuina i ai se pule, e ono mafatia ai isi. Ae afai e tatou te usiusitaʻi iā Ieova, e faaalia atu ai lo tatou alolofa i le ʻauuso ma faaaloalo i le faatulagaga a Ieova.​—1 Korinito 12:14, 25, 26.

10, 11. O le ā o le a tatou iloiloina?

10 O so o se mea e faatonu i tatou e Ieova e fai e mo lo tatou lelei. Pe a tatou faaaloalo i le pule i o tatou aiga, i le faapotopotoga, ma a tatou feutagaʻiga ma pule o malo, o le a aogā i tagata uma.​—Teuteronome 5:16; Roma 13:4; Efeso 6:2, 3; Eperu 13:17.

11 O le malamalama i māfuaaga e finagalo ai Ieova ia tatou faaalia le faaaloalo i isi, e fesoasoani iā i tatou ia faia ai faapea. Seʻi o tatou iloiloina auʻiliʻili auala e mafai ona tatou faaalia ai le faaaloalo i vala e tolu o le olaga.

FAAALOALO I LE AIGA

12. E faapefea ona faaalia e se tane le faaaloalo i le pule?

12 O Ieova na amataina aiga ma tuu atu tiute tauave i sui taʻitasi o le aiga. Pe a malamalama sui taʻitasi i le mea ua faafinagaloina e Ieova mai iā te ia, o le a sologa lelei le faatulagaga i le aiga ma maua ai e tagata uma aogā. (1 Korinito 14:33) Ua tofia e Ieova le tane e avea ma ulu o le aiga. O lona uiga, ua faatalitalia e Ieova o ia e tausia ma taʻitaʻia ma le alofa lana avā ma le fanau. O lea, e tali atu le tane iā Ieova i le auala e na te tausia ai lona aiga. O le tane Kerisiano, e agalelei, alofa, ma feutagaʻi ma lona aiga i le auala na feutagaʻi ai Iesu ma le faapotopotoga. Pe a faia faapea e se tane, ua faaalia ai lona faaaloalo iā Ieova.​—Efeso 5:23; tagaʻi i le Faaopoopoga 13.

E faaaʻoaʻo se tamā Kerisiano iā Keriso a o tausia lona aiga

13. E faapefea ona faaalia e se avā le faaaloalo i le pule?

13 E iai foʻi le tiute tauave tāua ma faaaloalogia a se avā Kerisiano. E na te lagolagoina lana tane a o galue mamafa e avea ma ulu lelei o le aiga. Ua iā i laʻua le tiute tauave o le aʻoaʻoina o le fanau. O se tasi o auala e aʻoaʻoina ai e le avā lana fanau ia faaaloalo, e ala lea i lana faaaʻoaʻoga. (Faataoto 1:8) E faaaloalo o ia i lana tane ma lagolagosua i ana faaiʻuga. E tusa pe e lē ioe i lana tane e faatatau i se mataupu, ae e na te faailoa atu ona manatu i se auala agalelei ma faaaloalo. Pe a faaipoipo se tuafafine Kerisiano i se tagata e lē o se Molimau, e fesagaʻi o ia ma luʻi faigatā. Ae pe afai e faaauau ona ia feutagaʻi ma lana tane i se auala alofa ma faaaloalo, atonu e iai se aso o le a manaʻo ai le tane e iloa Ieova ma tapuaʻi atu iā te ia.​—Faitau le 1 Peteru 3:1.

14. E faapefea ona faaalia e le fanau le faaaloalo i le pule?

14 E tautele le fanau iā Ieova ma e latou te matuā manaʻomia le puipuiga ma le taʻitaʻiga. Pe a usiusitaʻi le fanau e faafiafiaina ai mātua. Ae sili atu ona tāua, o lo latou usiusitaʻi e faaalia atu ai le faaaloalo iā Ieova ma faafiafiaina ai lona finagalo. (Faataoto 10:1) O le tele o aiga e tausia aʻe le fanau e se matua e toʻatasi. E matuā faigatā lenei tulaga mo le matua ma le fanau. Ae pe a usiusitaʻi ma lagolagosua le fanau i lo latou tinā po o le tamā, o le a matuā faaleleia le tulaga o le aiga. Po o le ā lava le tulaga, e leai se aiga e lelei atoatoa. Ae e mafai ona matuā fiafia aiga taʻitasi pe a mulimuli sui uma i taʻiala a Ieova. O le faia faapea o le a faamamaluina ai Ieova o Lē na amataina aiga uma.​—Efeso 3:14, 15.

FAAALOALO I LE FAAPOTOPOTOGA

15. E faapefea ona tatou faaalia le faaaloalo i le pule i le faapotopotoga?

15 O loo taʻitaʻia i tatou e Ieova e ala i le faapotopotoga Kerisiano, ma ua ia tuuina atu iā Iesu le pule uma i le faapotopotoga. (Kolose 1:18) Ua tuuina atu foʻi e Iesu i le “pologa faamaoni ma le faautauta,” le tiute tauave ia tausia tagata o le Atua i le lalolagi. (Mataio 24:45-47) O le “pologa faamaoni ma le faautauta” i aso nei, o le Vaega Pule lea. E saunia e le Vaega Pule mea e tatou te manaʻomia i le taimi tatau, ina ia faamalosia ai pea lo tatou faatuatua. E lagolagoina e toeaina, auauna o le faiva, ma ovasia o matagaluega faapotopotoga uma i le lalolagi aoao, ma e latou te maua taʻiala mai i le Vaega Pule. Ua iai i nei uso uma le tiute tauave o le tausia o i tatou. E latou te tali atu iā Ieova i le auala e faatino ai lenei tiute tauave. Pe a tatou faaaloalo la i nei tane, ua tatou faaaloalo foʻi iā Ieova.​—Faitau le 1 Tesalonia 5:12; Eperu 13:17; tagaʻi i le Faaopoopoga 14.

16. Aiseā e tatou te faapea atu ai o toeaina ma auauna o le faiva e tofia e le agaga paia?

16 E fesoasoani toeaina ma auauna o le faiva i le faapotopotoga ia tumau faamaoni ma autasi. O i latou o ni tagata e lē lelei atoatoa e pei foʻi o i tatou. E faapefea la ona filifilia i latou? E tatau ona ausia e nei uso agavaa o loo taʻua i le Tusi Paia. (1 Timoteo 3:1-7, 12; Tito 1:5-9) Sa faaaogā e Ieova le agaga paia e fesoasoani i tusitala o le Tusi Paia ia faamatala mai nei agavaa. E tatalo toeaina o le faapotopotoga iā Ieova mo lona agaga paia, pe a talanoaina po o ai e tatau ona tofia e avea o se toeaina po o se auauna o le faiva. E manino mai la, o loo taʻitaʻia faapotopotoga e Ieova ma Iesu. (Galuega 20:28) O nei tane na tofia e lagolago ma tausia i tatou, o ni meaalofa mai i le Atua.​—Efeso 4:8.

17. O le ā e tatau ona faia e se tuafafine i nisi taimi ina ia faaalia ai lona faaaloalo?

17 O nisi taimi atonu e lē avanoa toeaina po o auauna o le faiva e faatino se tofiga i le faapotopotoga. E masani la ona fesoasoani i ai isi uso papatiso. Ae afai lava e leai se uso e avanoa, e ono manaʻomia la ona faia e se tuafafine se tiute e masani ona faia e se uso papatiso. Pe afai o le tulaga lenā, e tatau ona ufiufi e le tuafafine lona ulu i se pulou po o se sikafu. (1 Korinito 11:3-10) O le faia faapea, ua ia faaalia ai lona faaaloalo i le faatulagaga a Ieova o le tulaga ulu i le aiga ma le faapotopotoga.​—Tagaʻi i le Faaopoopoga 15.

FAAALOALO I PULE O MALO

18, 19. (a) O le ā ua tatou aʻoaʻoina mai i le Roma 13:1-7? (e) E faapefea ona tatou faaalia le faaaloalo i pule o malo?

18 Ua faataga e Ieova malo i aso nei e maua sina pule ma e tatau ona tatou faaaloalo iā i latou. Ua latou faamaopoopo atunuu ma nuu ina ia sologa lelei a latou pulega, ma saunia auaunaga talafeagai mo tagata. E usiusitaʻi Kerisiano i le faatonuga o loo i le Roma 13:1-7. (Faitau.) E tatou te faaaloalo i “faipule silisili” ma usiusitaʻi i tulafono a le atunuu po o le nuu o loo tatou nonofo ai. O nei tulafono e ono aafia ai o tatou aiga, pisinisi, po o meatotino. O se faaaʻoaʻoga, e totogi a tatou lafoga ma saunia faamatalaga e manaʻomia e le malo. Ae o le ā e tatau ona tatou faia pe a faatonu i tatou e le malo e fai se mea e feteenaʻi ma tulafono a le Atua? Ua faapea mai le aposetolo o Peteru: “E tatau ona matou usiusitaʻi i le Atua o le pule, nai lo o tagata.”​—Galuega 5:28, 29.

19 E tatau ona tatou faaaloalo i taimi uma pe a feutagaʻi ma se tagata o le malo, e pei o se faamasino po o se leoleo. E faaaloalo Kerisiano talavou i o latou faiaʻoga ma isi tagata faigaluega i le aʻoga. E tatou te faaalia le faaaloalo i pule o galuega e tusa lava pe e lē o faia faapea e isi tagata faigaluega. O le faia faapea ua tatou faaaʻoaʻo ai i le aposetolo o Paulo, o lē sa faaaloalo i pule o malo e ui sa faigatā i nisi taimi. (Galuega 26:2, 25) E tusa lava pe lē lelei le auala e feutagaʻi mai ai isi iā i tatou, ae ia tatou faaalia pea le faaaloalo.​—Faitau le Roma 12:17, 18; 1 Peteru 3:15.

20, 21. O ā mea lelei e mafai ona tutupu pe a tatou faaaloalo i isi?

20 I le lalolagi aoao, ua faatupulaʻia le lē faaaloalo o tagata. Peitaʻi, ua ese mai ai tagata o Ieova. O lo tatou sini ia faaalia le faaaloalo i tagata uma. E tatou te mulimuli i le taʻiala a le aposetolo o Peteru: “Ia āva i ituaiga uma o tagata.” (1 Peteru 2:17) Pe a tatou faaaloalo i isi, o le a latou mātauina. Na fetalai Iesu: “Ia faapea foʻi ona susulu atu lo outou malamalama i luma o tagata, ina ia latou iloa a outou galuega lelei ma vivii atu ai i lo outou Tamā o i le lagi.”​—Mataio 5:16.

21 Pe a tatou faaalia le faaaloalo i le aiga, i le faapotopotoga, ma isi vala o le olaga, o lenā faaaʻoaʻoga lelei e ono uunaʻia ai isi e aʻoaʻo atili e uiga iā Ieova. O le faaalia foʻi o le faaaloalo i isi ua faaalia ai lo tatou faaaloalo iā Ieova. O le faia faapea e faafiafiaina ai le finagalo o Ieova, ma faaalia atu ai e tatou te alolofa iā te ia.