Alu i mataupu o loo iai

Alu i le lisi o mataupu

MATAUPU 8

E Finagalo Ieova ia Mamā Ona Tagata

E Finagalo Ieova ia Mamā Ona Tagata

“E te amio mamā i le tagata e amio mamā.”​—SALAMO 18:26.

1-3. (a) Aiseā e faamautinoa ai e se tinā ua mamā lana tama? (e) Aiseā e finagalo ai Ieova ia mamā ona tagata?

 SEʻI faapea o loo sauni e se tinā alofa lana tama mo le aʻoga. Ua faamautinoa e le tinā ua uma ona taʻele ma ua mamā ona ofu aʻoga. O le faia faapea e ola mālōlōina ai le tamaitiiti ma faailoa atu ai i isi o loo tausia lelei o ia e ona mātua.

2 E finagalo lo tatou Tamā o Ieova ia tatou mamā ma amio mamā. (Salamo 18:26) E na te silafia e tatou te maua aogā pe a tausia le mamā. E tatou te faamamaluina foʻi o ia pe a tatou mamā.​—Esekielu 36:22; faitau le 1 Peteru 2:12.

3 O le ā e uiga i ai le tausia o le mamā? Aiseā e tāua ai ona tatou tausia le mamā? A o iloiloina nei fesili, e tatou te ono iloa ai ni suiga e manaʻomia ona tatou faia.

AISEĀ E MANAʻOMIA AI ONA TATOU MAMĀ?

4, 5. (a) Aiseā e ao ai ona tatou mamā? (e) O le ā ua tatou aʻoaʻoina mai i le foafoaga e faatatau i le silafaga a Ieova i le mamā?

4 Ua tatou aʻoaʻoina mai i le faaaʻoaʻoga a Ieova, e tatau ona tatou mamā. (Levitiko 11:44, 45) O lea la, o le māfuaaga autū e tatau ai ona tatou mamā, ona e tatou te fia “faaaʻoaʻo i le Atua.”​—Efeso 5:1.

5 E tele mea ua tatou aʻoaʻoina mai le foafoaga e faatatau i le silafaga a Ieova i le mamā. Ua saunia e Ieova faataamilosaga faalenatura e tausia ai lo tatou ʻea ma le vai ia mamā. (Ieremia 10:12) Seʻi manatu i le tele o auala e faamamā ai e le lalolagi ia lava, e tusa lava po ua faaleagaina e tagata. O se faaaʻoaʻoga, na saunia e Ieova meaola ninii ia e faatoʻā mafai ona iloa pe a faaaogā se tioata e faalapopoʻa ai mea. E mafai e nei meaola ninii ona suia otaota oona ia avea ma mea mamā. E mataʻina lenei faiga. Ua faaaogā foʻi e saienitisi nisi o nei meaola ninii e toe faamamā ai mea ua faaoonaina.​—Roma 1:20.

6, 7. Na faapefea ona faaalia i le Tulafono a Mose e tatau ona mamā i latou e tapuaʻi iā Ieova?

6 Ua tatou iloa foʻi le tāua o le mamā e ala mai i le Tulafono na tuuina atu e Ieova iā Isaraelu e ala iā Mose. O se faaaʻoaʻoga, sa tatau i tagata ona mamā faaletino ina ia talia ai e Ieova la latou tapuaʻiga. Na tatau i le ositaulaga sili ona taʻele faalua i le Aso o le Togisala. (Levitiko 16:4, 23, 24) Sa tatau foʻi i isi ositaulaga ona fufulu o latou lima ma vae a o leʻi ofoina atu taulaga. (Esoto 30:17-21; 2 Nofoaiga a Tupu 4:6) I nisi tulaga, o le lē usiusitaʻi i tulafono o le tausia o le mamā, o lona faasalaga o le oti.​—Levitiko 15:31; Numera 19:17-20.

7 Ae faapefea aso nei? E tatou te aʻoaʻoina mai i le Tulafono le tele o mea e faatatau i tapulaa a Ieova. (Malaki 3:6) Ua faaalia manino mai ai e tatau i tagata tapuaʻi o Ieova ona mamā. E leʻi suia tapulaa a Ieova. O loo faatalitalia e Ieova ona tagata tapuaʻi i aso nei ia mamā.​—Iakopo 1:27.

O LE Ā E UIGA I AI LE TAUSIA O LE MAMĀ?

8. O ā auala e tatau ona tatou mamā ai?

8 I le silafaga a Ieova, e tele mea e aofia ai i le mamā i lo o le tau ina tausia o o tatou tino, lavalava, ma fale ia mamā. O le mamā e aofia ai vala uma o le olaga. E aofia ai la tatou tapuaʻiga, amio, ma le mafaufau. E tatau ona tatou mamā i vala uma o le olaga ina ia tatou mamā ai i le silafaga a Ieova.

9, 10. O le ā e uiga i ai le mamā i la tatou tapuaʻiga?

9 Mamā le tapuaʻiga. E lē tatau ona tatou aafia i tapuaʻiga sesē i so o se auala. A o avea tagata Isaraelu o ni pagota i Papelonia, sa siʻomia i latou i tagata na aafia i tapuaʻiga lē mamā faapaupau. Na valoia e Isaia o le a toe foʻi tagata Isaraelu i o latou laueleele ma toe atiaʻe le tapuaʻiga mamā. Na fetalai atu Ieova iā i latou: “Ia ō ese mai i inā, aua tou te papaʻi atu i se mea e lē mamā, ia ō ese mai i totonu iā te ia, ia outou tausisi i le mamā.” E lē tatau ona nini faatasi la latou tapuaʻiga i le Atua ma aʻoaʻoga, masaniga, po o tū a lotu sesē o Papelonia.​—Isaia 52:11.

10 E ʻalofia foʻi e Kerisiano moni i aso nei lotu sesē. (Faitau le 1 Korinito 10:21.) I le lalolagi atoa, e tele aganuu, tū, ma talitonuga e faavae mai i aʻoaʻoga a lotu sesē. O se faaaʻoaʻoga, o le tele o aganuu e talitonu tagata e iai se mea i totonu o le tagata e ola pea pe a oti, ma e tele tū ua faavae aʻe i na talitonuga. (Failauga 9:5, 6, 10) E tatau i Kerisiano ona ʻalofia na tū ma aganuu. E ono uunaʻia i tatou e o tatou aiga ia lagolagoina nei faiga. E tatou te lē lolo atu i na uunaʻiga ona e tatou te mananaʻo ia mamā i le silafaga a Ieova.​—Galuega 5:29.

11. O le ā e uiga i ai le mamā o le amio?

11 Mamā le amio. Ina ia mamā i le silafaga a Ieova, e tatau ona tatou ʻalofia so o se amioga lē mamā tau feusuaʻiga. (Faitau le Efeso 5:5.) I le tusi Paia, ua faatonuina i tatou e Ieova “ia sosola ese i le faitaaga.” Ua ia faamanino mai o i latou e faia amioga lē mamā ae e le salamō, “e lē fai mo latou tofi le malo o le Atua.”​—1 Korinito 6:9, 10, 18; tagaʻi i le Faaopoopoga 22.

12, 13. Aiseā e manaʻomia ai ona mamā o tatou mafaufau?

12 Mamā le mafaufau. O mafaufauga e iʻu atu ai i le faia o ni gaoioiga. (Mataio 5:28; 15:18, 19) O mafaufauga mamā e uunaʻia ai i tatou e faia gaoioiga mamā. E moni e tatou te lē lelei atoatoa, o lea e iai taimi e oso aʻe ai iā i tatou ni mafaufauga sesē. Pe a oso aʻe na mafaufauga, e tatau ona tatou teena i le taimi lava lenā. Pe a lē faia faapea, o le a oo ai ina lē mamā o tatou loto. E ono amata ona tatou mananaʻo e faia mea o loo tatou mafaufau pea i ai. Nai lo lea, e tatau ona faatumu o tatou mafaufau i manatu mamā. (Faitau le Filipi 4:8.) O lea e tatou te ʻalofia ai faafiafiaga lē mamā pe sauā. E tatou te filifili foʻi ma le faaeteete mea e tatou te faitau, matamata, pe talanoa ai.​—Salamo 19:8, 9.

13 Ina ia tumau i le alofa o le Atua, e tatau ona mamā la tatou tapuaʻiga, amio, ma le mafaufau. Ae e tāua foʻi iā Ieova ona tatou mamā faaletino.

E FAAPEFEA ONA TATOU MAMĀ FAALETINO?

14. Aiseā e tāua ai ona mamā faaletino?

14 Pe a tausia ia mamā o tatou tino ma le siʻomaga, o le a aogā iā i tatou ma o tatou tuaoi. O le a lelei ai o tatou faalogona ma o le a fiafia foʻi isi e faatasitasi ma i tatou. Ae e iai le isi māfuaaga e sili ona tāua e tatau ai ona tatou mamā faaletino. Pe afai e tatou te mamā, e faamamaluina ai Ieova. Seʻi manatu i le mea lenei: Pe a e vaai i se tamaitiiti e palapalā i taimi uma, e ono lē lelei ou manatu e faatatau i ona mātua. I se tulaga talitutusa, pe afai e tatou te lē tumamā, e ono lē lelei manatu o tagata e faatatau iā Ieova. Na faapea mai Paulo: “Ua matou lē faia se mea e tausuai ai, ina ia aua neʻi taʻuleagaina la matou faiva; ae i mea uma lava ua matou faailoa atu ai i matou o ni auauna a le Atua.”​—2 Korinito 6:3, 4.

I le avea ai ma tagata o Ieova, e ao ona tausia ia mamā i tatou lava ma o tatou siʻomaga

15, 16. O ā mea e tatou te faia ina ia tausia ai lo tatou tumamā?

15 O tatou tino ma lavalava. E manaʻomia ona tatou tumamā i aso uma. O se faaaʻoaʻoga, e ao ona tatou taeele i aso uma pe a mafai. Ia fufulu o tatou lima i se fasimoli ma le vai, aemaise lava a o leʻi aai pe saunia se meaʻai, ma pe a uma ona faaaogā le faleese pe tago i se mea palapalā. E foliga mai o le fufuluina o lima e lē o se mea e tāua tele, ae e tatau lava ona faia faapea ina ia taofia ai le pipisi o siama ma faamaʻi. E faasaoina ai foʻi ola. Pe afai e leai se faleese, e iai lava auala talafeagai e lafoaʻi ai otaotavale. E leʻi iai se nofoaga faapitoa i Isaraelu anamua e lafoaʻi ai o latou otaotavale. O lea la, sa tanu o latou otaotavale i le palapala e mamao ese mai i o latou fale ma nofoaga e maua ai le suāvai.​—Teuteronome 23:12, 13.

16 E lē manaʻomia ona taugatā o tatou lavalava pe mulimuli i ni āʻega fou. Ae e tatau ona mamā ma onomea. (Faitau le 1 Timoteo 2:9, 10.) E ao ona faamamaluina Ieova i taimi uma i o tatou foliga vaaia.​—Tito 2:10.

17. Aiseā e ao ai ona tausia pea le mamā o o tatou fale ma siʻomaga?

17 O tatou fale ma siʻomaga. Po o fea lava e tatou te nonofo ai, ia tausia pea le mamā o o tatou fale. Ia faamautinoa ua mamā a tatou taavale, uila, pasika, po o so o se ituaiga taavale, aemaise lava pe afai o loo tatou faaaogāina e ō ai i sauniga po o le talaʻiga. Auā pe a tatou talaʻi, e tatou te talanoa atu i tagata e faatatau i se lalolagi parataiso mamā. (Luka 23:43; Faaaliga 11:18) O foliga o o tatou fale ma siʻomaga, e mafai ona faaalia atu ai o loo tatou sauniuni e ola i lenā lalolagi fou mamā.

18. Aiseā e ao ai ona tausia ia mamā a tatou Maota mo Sauniga?

18 O tatou maota tapuaʻi. E tatou te faaalia le tāua o le mamā e ala i le tausia mamā o nofoaga mo a tatou tapuaʻiga, e tusa lava po o Maota mo Sauniga po o nofoaga mo fonotaga. E masani ona mātauina e tagata le mamā o le Maota mo Sauniga i le uluaʻi taimi e auai mai ai. O lenei tulaga e faamamaluina ai Ieova. I le avea ai ma sui o le faapotopotoga, ua maua e i tatou uma le avanoa e faamamā ai a tatou Maota mo Sauniga ma tausia pea i se tulaga lelei.​—2 Nofoaiga a Tupu 34:10.

LIAʻI ESE MASANIGA LEAGA

19. O ā mea e ao ona tatou ʻalofia?

19 E ui e lē o taʻuina mai i le Tusi Paia masaniga leaga uma e ao ona tatou ʻalofia, ae ua saunia mai mataupu silisili e fesoasoani iā i tatou e malamalama ai i le finagalo o Ieova i na mea. E lē finagalo o ia e tatou te ulaula pe faaaogā sesē le ʻava malosi ma fualaau faasāina. Afai o i tatou o uō a le Atua, o le a tatou ʻalofia la le faia o nei mea. Aiseā? Talu ai e tatou te matuā faatāua le meaalofa o le ola. O na masaniga e mafai ona puupuu ai lo tatou ola, faaleagaina ai le soifua mālōlōina, ma aafia ai isi tagata. E toʻatele tagata ua taumafai e taofia nei masaniga leaga mo le lelei o o latou soifua mālōlōina. Peitaʻi, o i tatou o uō a Ieova, o le māfuaaga sili la e taofia ai nei masaniga leaga, ona e tatou te alolofa i le Atua. Na faapea mai se tamaʻitaʻi talavou: “O le fesoasoani a Ieova ua mafai ai ona faamamā loʻu olaga ma ou saʻoloto ai mai i aʻu masaniga leaga. . . . Ou te manatu e lē mafai ona ou faia nei suiga i soʻu lava malosi.” Seʻi o tatou iloiloina mataupu silisili e lima o le Tusi Paia e fesoasoani i se tasi e taofia ai masaniga leaga.

20, 21. O ā masaniga e finagalo Ieova ia tatou saʻoloto mai ai?

20 “Le ʻaupele e, ona ua tuuina mai iā i tatou o nei folafolaga, o lea seʻi o tatou faamamā ai iā i tatou mai i mea uma e faaleagaina ai le tino ma le agaga, a ia faaatoatoaina le faapaiaina i le mataʻu i le Atua.” (2 Korinito 7:1) E finagalo Ieova ia tatou saʻoloto mai i masaniga leaga ia e faaleagaina ai o tatou tino ma mafaufau.

21 O se tasi o māfuaaga sili e “faamamā ai iā i tatou mai i mea uma e faaleagaina ai,” o loo taʻua i le 2 Korinito 6:17, 18. Ua fetalai mai Ieova: “Aua tou te toe papaʻi atu i se mea e lē mamā.” Ina ua uma ona ia folafola mai lea: “Ona ou talia ai lea o outou. E avea aʻu ma o outou tamā, e fai foʻi outou ma oʻu atalii ma oʻu afafine.” Ioe, o le a alofa Ieova iā i tatou e pei o se tamā i lana fanau, pe afai e tatou te ʻalofia so o se mea e tatou te lē mamā ai i luma o lana silafaga.

22-25. O ā mataupu silisili o le Tusi Paia e mafai ona fesoasoani iā i tatou e ʻalofia ai masaniga lē mamā?

22 “Ia e alofa atu iā Ieova lou Atua ma lou lotoatoa, ma lou ola atoa, ma lou mafaufau atoa.” (Mataio 22:37) O le poloaʻiga lea e sili ona tāua. (Mataio 22:38) E alagatatau ona tatou alolofa atoatoa iā Ieova. E faapefea ona tatou alolofa atoatoa iā te ia pe afai e tatou te filifili e fai mea e puupuu ai o tatou ola pe faaleagaina ai o tatou mafaufau? Nai lo o lea, e tatou te faia mea uma e mafai ina ia faaalia ai e tatou te faatāua le ola ua ia tuuina mai.

23 “Ua ia [Ieova] foaʻi mai lava i tagata uma le ola, ma le mānava, ma mea uma lava.” (Galuega 17:24, 25) Pe a avatu e sau uō se meaalofa faapitoa mo oe, po o le a e tiaʻia pe faaleagaina? O le ola o se meaalofa matagofie mai iā Ieova. E tatou te matuā talisapaia lenei meaalofa. O lea e tatou te mananaʻo ai e faaaogā lo tatou ola i se auala e faamamaluina ai o ia.​—Salamo 36:9.

24 “Ia e alofa atu i lou tuaoi e pei o oe lava iā te oe.” (Mataio 22:39) E lē na o i tatou e afāina ai i a tatou masaniga leaga. E mafai ona afāina ai foʻi isi o loo tatou faatasi, o ē e sili ona tatou alolofa i ai. O se faaaʻoaʻoga, e afāina le soifua mālōlōina o se tasi e iai faatasi ma se tagata e ulaula, ona e na te mānavaina le asu o le tapaa. Ae pe afai e taofia masaniga leaga, e faaalia atu ai i ē o loo tatou faatasi lo tatou alolofa iā i latou.​—1 Ioane 4:20, 21.

25 “Ia faamanatu atu pea iā i latou ina ia gauaʻi ma usiusitaʻi i malo ma pule.” (Tito 3:1) I le tele o atunuu, o se solitulafono le umia po o le faaaogāina o fualaau ma vailaau faasāina. E tatou te usiusitaʻi i na tulafono ona ua faatonuina i tatou e Ieova e faaaloalo i le pule.​—Roma 13:1.

E faamamaluina Ieova pe afai e tausia pea lo tatou mamā

26. (a) O le ā e ao ona tatou faia ina ia talia ai e Ieova la tatou tapuaʻiga? (e) Aiseā o se auala sili e ola ai le tausia o le mamā i le silafaga a le Atua?

26 Pe a fia avea i tatou ma uō a Ieova, atonu e tatou te iloa e manaʻomia ona faia ni suiga. Pe afai o lea, e tatau loa ona fai i le taimi lenei. E lē faigofie ona tuu se masaniga lē mamā, ae e mafai lava ona tatou faia! Ua folafola mai e Ieova o le a ia fesoasoani mai. Ua fetalai mai o ia: “O aʻu o Ieova, lou Atua, o Lē o loo aʻoaʻo oe i mea e aogā iā te oe, o Lē e taʻitaʻiina oe i le ala e ao ona e ui ai.” (Isaia 48:17) Pe a tatou faia le mea sili e tausia ai le mamā, e tatou te mautinoa e faamamaluina ai lo tatou Atua.