1-3. (a) O le ā ua tatou aʻoaʻoina mai i le Faataoto 13:20? (e) Aiseā e ao ai ona filifili ma le atamai a tatou uō?

 PO UA e mātauina le auala e mataʻi ai e se pepe ona mātua? E tusa lava pe e leʻi tautala, ae e na te mātauina mea uma lava e vaai ma faalogo i ai. A o tuputupu aʻe, e amata ona ia faataʻitaʻi i ona mātua. E faapena foʻi tagata matutua, e latou te ono mafaufau ma gaoioi e pei o tagata e latou te faifaimea faatasi i le tele o taimi.

² Ua tatou aʻoaʻoina mai i le Faataoto 13:20: “O lē e savali ma tagata atamamai, e atamai ai o ia.” O le “savali” ma se tasi, e lē uiga atu i le na o le faatasitasi ma lenā tagata, ae e aofia ai le filifili e faaalu le taimi faatasi ma ia. Ua faapea mai se faitofā o le Tusi Paia, o le savavali ma se tasi e aofia ai le alofa ma faalogona māfana i lenā tagata. E taaʻina i tatou i tagata e tele ina tatou faifaimea faatasi, aemaise lava pe afai e tatou te māfana atu iā i latou.

³ E mafai ona tatou aafia i se auala lelei pe leaga mai i a tatou uō. Ua faaauau mai le Faataoto 13:20: “O lē e faifaimea faatasi ma tagata vālea, e leaga ai  lava o ia.” I le gagana Eperu, o le “faifaimea faatasi” ma se tasi e uiga atu i le “faauō” ma lenā tagata. (Faataoto 22:24; Faamasino 14:20) O uō e alolofa i le Atua, o le a latou faalaeiau i tatou e tumau faamaoni iā te ia. Seʻi o tatou iloilo po o ai ituaiga tagata e filifilia e Ieova e avea ma ana uō, ina ia fesoasoani e filifili ai ma le poto a tatou uō.

4. Aiseā o se faaeaga tautele ai le avea ma uō a le Atua? Aiseā na taʻua ai e Ieova Aperaamo o ʻlana uō’?

⁴ Ua tuuina mai e Ieova o le Pule Silisili Ese i le aoao o mea, iā i tatou le avanoa e avea ai ma ana uō. O se faaeaga tautele lea. E filifili ma le faaeteete e Ieova ana uō. E na te filifilia i latou e alolofa ma faatuatua iā te ia. Seʻi manatu iā Aperaamo. Na nofosauni o ia e faia so o se mea mo le Atua. Sa faaalia pea e Aperaamo lona faamaoni ma le usiusitaʻi. Na lotomalie o ia e ofo atu lona atalii o Isaako e fai ai le taulaga. Na faatuatua Aperaamo “e mafai e le Atua ona toe faatūina o ia mai i le oti.” (Eperu 11:17-19; Kenese 22:1, 2, 9-13) Na faamaoni ma usitaʻi Aperaamo, ma na taʻua o ia e Ieova o ʻlana uō.’​—Isaia 41:8; Iakopo 2:21-23.

5. O ā faalogona o Ieova iā i latou e faamaoni iā te ia?

⁵ E tautele i le silafaga a Ieova ana uō. E sili atu ona tāua i ana uō lo latou faamaoni iā te ia nai lo o se isi lava mea. (Faitau le 2 Samuelu 22:26.) E latou te faamaoni ma usiusitaʻi ona e alolofa iā Ieova. Ua taʻua i le Tusi Paia, “e mafuta vavalalata atu o Ia i ē ua amio saʻo,” o i latou ia e usiusitaʻi iā te ia. (Faataoto  3:32) E valaaulia e Ieova ana uō e avea ma mālō faapitoa i lona “faleʻie.” E na te valaaulia i latou e tapuaʻi ma tatalo atu iā te ia i so o se taimi.​—Salamo 15:1-5.

6. E faapefea ona faaalia e tatou te alolofa iā Iesu?

⁶ Na fetalai Iesu: “Afai e alofa mai se tasi iā te aʻu, e tausia e ia aʻu upu, ma e alofa foʻi loʻu Tamā iā te ia.” (Ioane 14:23) O lea, ina ia avea ma uō a Ieova, e ao ona tatou alolofa iā Iesu ma faia mea ua ia aʻoaʻoina ai i tatou. O se faaaʻoaʻoga, e tatou te usiusitaʻi i faatonuga a Iesu e talaʻi le tala lelei ma faia isi ma soo. (Mataio 28:19, 20; Ioane 14:15, 21) Talu ai e tatou te alolofa iā Iesu, o lea e tatou te “mulimulituʻi ai i ona tulaga aao.” (1 Peteru 2:21) E fiafia le finagalo o Ieova pe a silasila mai ua tatou faia le mea sili e faaaʻoaʻo ai i lona Alo e ala i upu ma gaoioiga.

7. Aiseā e ao ai ona faamautinoa o a tatou uō o uō a Ieova?

⁷ O uō a Ieova o i latou e faatuatua, faamaoni, usiusitaʻi, ma alolofa i lona Alo. Pe e tatou te filifilia foʻi ituaiga uō e pei o uō a Ieova? Pe afai e faaaʻoaʻo au uō iā Iesu ma tōʻaaga e aʻoaʻo isi e uiga i le Malo o le Atua, o le a latou fesoasoani iā te oe e avea o se tagata lelei ma tumau faamaoni iā Ieova.

8. O le ā se mea e te fiafia ai i le faauōga a Ruta ma Naomi?

⁸ Ua tatou faitau i le tele o faauōga i le Tusi Paia, e pei o le faauōga a Ruta ma le tinā o lona toʻalua, o Naomi. E eseese atunuu ma talaaga o nei fafine, ma e matua mamao atu Naomi iā Ruta. Ae na avea i laʻua ma uō mamae ona sa alolofa uma i laʻua iā  Ieova. Ina ua manaʻo Naomi e tuua le nuu o Moapi ae toe foʻi i Isaraelu, sa “pipii atu pea Ruta iā te ia.” Na faapea atu Ruta iā Naomi: “O lou nuu e fai ma oʻu nuu, ma o lou Atua, o loʻu Atua foʻi lea.” (Ruta 1:14, 16) Na matuā agalelei Ruta iā Naomi. Ina ua la taunuu i Isaraelu, sa galue mamafa Ruta e tausia lana uō. Na matuā alofa Naomi iā Ruta ma avatu iā te ia ni fautuaga aogā. Na usitaʻi Ruta iā Naomi, ma o le iʻuga na la maua le tele o faamanuiaga.​—Ruta 3:6.

9. O le ā ua tatou aʻoaʻoina mai i le faauōga a Tavita ma Ionatana?

⁹ O Tavita ma Ionatana o se isi faaaʻoaʻoga o ni uō lelei sa faamaoni iā Ieova. E tusa ma le 30 tausaga e matua ai Ionatana iā Tavita, ma o Ionatana o le tupu e sosoo ai o Isaraelu. (1 Samuelu 17:33; 31:2; 2 Samuelu 5:4) Ae ina ua iloa e Ionatana ua filifilia e Ieova Tavita e avea ma tupu, e leʻi lotoleaga ai o ia pe faatautavā. Nai lo o lea, sa ia faia mea uma e lagolagoina ai Tavita. O se faaaʻoaʻoga, ina ua lamatia le ola o Tavita, na fesoasoani Ionatana “ia faamalosia . . . lona faatuatua i le Atua.” Na oo lava foʻi ina lamatia lona ola ona o Tavita. (1 Samuelu 23:16, 17) Sa avea foʻi Tavita o se uō faamaoni. Na ia folafola atu o le a ia tausia le aiga o Ionatana, ma sa ia tausisi i lenā folafolaga e oo lava ina ua maliu Ionatana.​—1 Samuelu 18:1; 20:15-17, 30-34; 2 Samuelu 9:1-7.

10. O le ā ua e aʻoaʻoina e faatatau i faauōga mai i le faaaʻoaʻoga a talavou Eperu e toʻatolu?

¹⁰ O Sataraka, Mesako, ma Apeteniko, o ni uō talavou Eperu e toʻatolu na aveesea mai i o latou aiga a o lāiti. A o mamao ese mai i o latou aiga, sa fesoasoani  le tasi i le isi ina ia tutumau faamaoni iā Ieova. Mulimuli ane ina ua avea ma tagata matutua, na tofotofoina lo latou faatuatua ina ua faatonuina e le tupu o Nepukanesa ia tapuaʻi i se tupua auro. Na mumusu Sataraka, Mesako, ma Apeteniko e tapuaʻi i le tupua ma faapea atu i le tupu: “E matou te lē auauna i ou atua ma e matou te lē tapuaʻi foʻi i le tupua auro ua e faatūina.” Sa tumau faamaoni nei uō e toʻatolu i lo latou Atua ina ua tofotofoina lo latou faatuatua.​—Tanielu 1:1-17; 3:12, 16-28.

11. E faapefea ona tatou iloa na avea Paulo ma Timoteo o ni uō mamae?

¹¹ Ina ua feiloaʻi Paulo i le talavou o Timoteo, na ia iloa e alofa Timoteo iā Ieova ma e matuā manatu mamafa i le faapotopotoga. O lea na aʻoaʻo ai e Paulo Timoteo ia fesoasoani i uso ma tuafāfine i le tele o vaipanoa eseese. (Galuega 16:1-8; 17:10-14) Sa matuā galue mamafa Timoteo, o lea na faapea mai ai Paulo: “Na ma pologa faatasi i le talaʻia o le tala lelei.” Na iloa e Paulo “e manatu mamafa” Timoteo i uso ma tuafāfine. A o la galulue mamafa e auauna iā Ieova, na avea ai Timoteo ma Paulo o ni uō mamae.​—Filipi 2:20-22; 1 Korinito 4:17.

12, 13. (a) Aiseā e ao ai ona filifili ma le faaeteete a tatou uō, e oo lava i totonu o le faapotopotoga? (e) Aiseā na aumaia ai e Paulo le lapataʻiga o loo i le 1 Korinito 15:33?

¹² I totonu o le faapotopotoga, e mafai ona tatou aʻoaʻo mai i uso ma tuafāfine ma fesoasoani le tasi i le isi ia tumau faamaoni. (Faitau le Roma 1:11, 12.) Ae e tatau foʻi ona tatou faaeteete pe a filifilia tagata  e avea ma a tatou uō mamae i le faapotopotoga. O se mea matagofie le eseese o aganuu ma talaaga a o tatou uso ma tuafāfine. O nisi e fou i le faapotopotoga, ae o nisi ua tele tausaga o auauna iā Ieova. E umi se taimi e tuputupu aʻe ai le faiā a se tasi ma Ieova, e pei ona umi le taimi e faatalitali ai ia pula se fua o se laau ʻaina. O lea, e ao ona tatou faaalia le onosaʻi ma le alofa o le tasi i le isi, ma filifili ma le atamai a tatou uō i taimi uma.​—Roma 14:1; 15:1; Eperu 5:12–6:3.

 ¹³ E iai taimi e ono tulaʻi mai ai ni faafitauli matuiā i le faapotopotoga, ma e manaʻomia ai ona tatou matuā faaeteete. Atonu ua faia e se uso po o se tuafafine se gaoioiga ua taʻua i le Tusi Paia e sesē. Po ua amata foʻi ona atiaʻe e se tasi se uiga faitio e ono faaleagaina ai le faapotopotoga. E lē faateʻia ai i tatou auā e oo foʻi i le uluaʻi senituri sa iai faafitauli i le faapotopotoga i nisi taimi. Na lapataʻia e Paulo Kerisiano i lenā vaitaimi: “Aua neʻi faasesēina outou. O aumea leaga e faaleagaina ai mea lelei ua masani ai tagata.” (1 Korinito 15:12, 33) Na lapataʻia foʻi e Paulo Timoteo ia faaeteete i ē e na te filifilia e avea ma ana uō mamae. E tatau foʻi ona tatou faia faapea i aso nei.​—Faitau le 2 Timoteo 2:20-22.

14. E faapefea i uō e tatou te filifilia ona aafia ai la tatou faiā ma Ieova?

¹⁴ O la tatou faiā ma Ieova o se mea e aupito i sili ona tāua, ma e tatau ona tatou puipuimalu i ai. O lea, ia ʻalofia le māfana atu i se tasi e ono faavaivaia ai lo tatou faatuatua ma faaleagaina ai lenā faiā. E lē mafai ona tatou fufui le omomi i se vai palapalā ae faatalitalia o le a tumu i le vai mamā. E lē mafai foʻi la ona tatou faauō i ē e faia mea sesē, ae faatalitalia o le a faigofie ona tatou faia mea saʻo. E ao ona filifili ma le faaeteete a tatou uō mamae.​—1 Korinito 5:6; 2 Tesalonia 3:6, 7, 14.

15. O le ā e mafai ona e faia ina ia maua ai ni uō lelei i le faapotopotoga?

¹⁵ E te maua tagata e alolofa moni iā Ieova i le faapotopotoga. E mafai ona avea i latou ma au uō mamae. (Salamo 133:1) Aua e te faauō na o tagata o  lau tupulaga po o i latou e tutusa o outou talaaga. Ia manatua e matua mamao Ionatana iā Tavita, ma e matuā laʻitiiti lava Ruta iā Naomi. E ao ona tatou mulimuli i le fautuaga a le Tusi Paia: “Ia faalautele atu o outou loto.” (2 Korinito 6:13; faitau le 1 Peteru 2:17.) O le tele e te faaaʻoaʻo ai iā Ieova, o le atili fia uō atu foʻi lenā o isi iā te oe.

16, 17. O le ā e tatau ona tatou ʻalofia pe a faatigā mai se tasi o le faapotopotoga?

¹⁶ E eseese uiga, manatu, ma auala e faia ai mea e tagata i totonu o aiga taʻitasi. E faapena foʻi i se faapotopotoga. O uiga eseese o tagata ua matagofie ai le olaga, ma e tele ni lesona e tatou te aʻoaʻoina mai ai. Ae o nisi taimi o lenā eseese e ono sesē ai la tatou vaai i uso ma tuafāfine ma lē fiafia ai iā i latou. E tatou te ono feita ma tigā ai o tatou faalogona. (Faataoto 12:18) Pe e tatau ona avea na faafitauli ma pogai e faavaivaia pe faaesea ai i tatou mai i le faapotopotoga?

¹⁷ E leai. E tusa pe faatigā mai se tasi iā i tatou, ae e lē tatau lava ona faaesea i tatou mai i le faapotopotoga. E lē o Ieova na faatigā mai iā i tatou. Na ia tuuina mai le ola ma isi mea uma. Ua alagatatau ona tatou alolofa ma faamaoni iā te ia. (Faaaliga 4:11) O le faapotopotoga o se meaalofa mai iā Ieova e fesoasoani e faamalosia ai lo tatou faatuatua. (Eperu 13:17) E lē tatau ona tatou teena lana meaalofa ona o le faatigā mai o se tasi iā i tatou.​—Faitau le Salamo 119:165.

18. (a) O le ā e fesoasoani iā i tatou e tausia ai le filemu ma uso ma tuafāfine? (e) Aiseā e tatau ai ona tatou faamagalo atu i isi?

 ¹⁸ E tatou te alolofa i o tatou uso ma tuafāfine ma mananaʻo e tausia le filemu ma i latou. E lē faatalitalia e Ieova tagata ia lelei atoatoa, e faapena foʻi la i tatou. (Faataoto 17:9; 1 Peteru 4:8) E tatou te faia uma mea sesē, ae o le alofa o le a fesoasoani iā i tatou e faaauau ai ona “fefaamagaloaʻi ma le lotoatoa.” (Kolose 3:13) O le alofa e taofia ai i tatou mai le avea o se feeseeseaʻiga itiiti e fai ma faafitauli telē. E faigatā ona faagalo pe a faatigā mai se tasi iā i tatou. E faigofie ona teuloto le ita i lenā tagata. Ae e pau le mea e iʻu i ai e na o le lē fiafia ma le lototigā. Ae i le isi itu, pe a tatou faamagalo atu i se tasi na faatigā mai, e maua ai le filemu o le mafaufau, autasi o le faapotopotoga, ae e sili ona tāua o le a maua ai se faiā lelei ma Ieova.​—Mataio 6:14, 15; Luka 17:3, 4; Roma 14:19.

19. O le ā le taimi e ao ona faamuta ai ona tatou faifaimea faatasi ma se tasi o le faapotopotoga?

¹⁹ O se aiga e iai le alofa, e saosaolaumea sui uma ina ia maua le fiafia i le aiga. Ae seʻi faapea ua iai se tasi o le aiga e fouvale. E taumafai pea tagata uma o le aiga e fesoasoani iā te ia, ae e na te lē taliaina le fesoasoani. E ono filifili o ia e tuua le aiga, pe faatonu foʻi e le ulu o le aiga e alu ese. E mafai ona tupu se mea faapena i le faapotopotoga. E ono filifili se tasi e faia pea mea e lē fiafia i ai Ieova ma lamatia ai le faapotopotoga. E na te teena le fesoasoani ma  faaalia i ana gaoioiga e lē o toe manaʻo e avea ma sui o le faapotopotoga. E ono filifili o ia e tuua le faapotopotoga pe e ono faateʻaina foʻi. Pe a tupu lenei tulaga, ua taʻua manino i le Tusi Paia ia “aua neʻi outou toe faifaimea faatasi” ma lenā tagata. (Faitau le 1 Korinito 5:11-13; 2 Ioane 9-11) E matuā faigatā lenei tulaga pe afai o sa tatou uō po o se tasi o le aiga. Ae i se tulaga faapea, e tatau ona sili atu ona malosi lo tatou faamaoni iā Ieova nai lo o se isi lava.​—Tagaʻi i le Faaopoopoga 8.

20, 21. (a) E faapefea i le faatulagaga o le faateʻaina ona faaalia ai le alofa? (e) Aiseā e tāua ai ona filifili ma le atamai a tatou uō?

²⁰ O le faateʻaina o se faatulagaga alofa mai iā Ieova. E puipuia ai le faapotopotoga mai i ē e lē amanaʻia tapulaa a Ieova. (1 Korinito 5:7; Eperu 12:15, 16) E fesoasoani iā i tatou e faaalia ai le manatu mamafa i le suafa paia o Ieova, ana tapulaa maualuluga, ma le alofa mo ia. (1 Peteru 1:15, 16) O le faatulagaga o le faateʻaina e faaalia ai le alofa mo lē ua lē o toe avea ma sui o le faapotopotoga. O lenei aʻoaʻiga malosi e ono fesoasoani iā te ia e iloa ai lana mea sesē na fai, ma uunaʻia ai o ia e fai se suiga. Ua toe foʻi mai iā Ieova le toʻatele sa faateʻaina, ma ua talia ma le māfana i le faapotopotoga.​—Eperu 12:11.

²¹ E iai aafiaga o a tatou uō iā i tatou. O le mea lea e tāua ai ona filifili ma le faaeteete a tatou uō. Pe afai e tatou te alolofa i ē e alofa i ai Ieova, o le a siʻomia la i tatou i tagata e mafai ona fesoasoani mai ia tatou faamaoni e faavavau iā Ieova.