Alu i mataupu o loo iai

Alu i le lisi o mataupu

MATAUPU 12

Tautala i “Upu Lelei e Atiaʻe Ai”

Tautala i “Upu Lelei e Atiaʻe Ai”

“Ia aua neʻi alu atu se upuleaga mai i o outou gutu, a ia fai atu ni upu lelei e atiaʻe ai.”​—EFESO 4:29.

1-3. (a) O le ā se tasi o meaalofa lelei ua foaʻiina mai e Ieova mo i tatou? E mafai faapefea ona tatou faaaogā sesē lenā meaalofa? (e) E faapefea ona tatou faaaogā tatau le meaalofa o le tautala?

 UA FOAʻI atu e se tamā se uilavilivae i lona atalii talavou. Ua fiafia le tamā e foaʻi atu lenā meaalofa faapitoa. Ae faapefea pe afai e faatamala le atalii i le aveina o le uila, ua soʻa ai se tasi ma manuʻa ai? O ā ni faalogona o le tamā?

2 O Ieova o Lē e foaʻiina mai “meaalofa lelei uma ma mea uma e atoatoa ona lelei.” (Iakopo 1:17) O se tasi o ana meaalofa lelei mo i tatou, o le tomai e tautala ai. O le meaalofa o le tautala ua mafai ai ona faaleo atu o tatou manatu ma faalogona. E mafai ai ona tatou fai atu ni faamatalaga e fesoasoani i tagata ma latou maua ai le fiafia. Peitaʻi, e mafai foʻi ona aafia ma tigā isi i a tatou upu.

3 E malolosi tele aafiaga o le tautala, ma ua aʻoaʻoina i tatou e Ieova i auala e faaaogā lelei ai lenā meaalofa. Ua fetalai o ia: “Ia aua neʻi alu atu se upuleaga mai i o outou gutu, a ia fai atu ni upu lelei e atiaʻe ai i taimi e tatau ai, ina ia aogā i ē o faalogologo i ai.” (Efeso 4:29) Seʻi o tatou iloilo pe faapefea ona tatou faaaogā lenei meaalofa mai i le Atua, i se auala e faafiafiaina ai o ia ma faalaeiau ai isi.

IA FAAETEETE I UPU E TE TAUTALA AI

4, 5. O le ā e tatou te aʻoaʻoina mai i faataoto i le Tusi Paia, e faatatau i le malolosi o aafiaga o upu?

4 E malolosi aafiaga o upu. O lea e manaʻomia ai ona faaeteete i a tatou upu e fai ma le auala e fai atu ai. Ua taʻua i le Faataoto 15:4: “O le laulaufaiva e pulea lelei, o le laau o le ola lea, a o le laulaufaiva faapiʻopiʻo e momomo ai le agaga.” E pei lava ona faafouina ma aumaia e se laau matagofie le ola, e faapena foʻi ona faafouina le tagata e faalogo i upu agalelei. Ae o upu mamafa e faatigā ai i isi ma lē lelei ai o latou faalogona.​—Faataoto 18:21.

O upu mālū e faafouina ai

5 Ua faapea mai le Faataoto 12:18: “O le tagata e tautala lē mafaufau, ua pei o le tutuʻi o le pelu.” O upu faatigā e mafai ona faapogaia ai faalogona tigā ma faaleagaina ai faiā. Atonu e te manatua le taimi na fai atu ai e se tasi ni upu faatigā iā te oe, ma na matuā tigā ai ou faalogona. Ae ua faapea atili mai le faataoto: “O le laulaufaiva o ē e atamamai, e mālōlō ai.” O upu logolelei e mafai ona faatoʻa filemu ai se lototigā, ma faaleleia ai ni faauōga na faaleagaina ona o le lē femalamalamaaʻi. (Faitau le Faataoto 16:24.) Pe afai e manatua e iai aafiaga o a tatou upu i isi, o le a tatou faaeteete la i upu e tatou te tautatala ai.

6. Aiseā e faigatā tele ai ona pulea upu e tatou te tautatala ai?

6 O le isi māfuaaga e ao ai ona tatou faaeteete i upu e tautatala ai, ona o i tatou uma lava e lē lelei atoatoa. “E leaga faanaunauga o le loto o le tagata,” ma o a tatou upu e masani ona faaalia atu ai mea o loo i o tatou loto. (Kenese 8:21; Luka 6:45) E faigatā tele ona pulea upu e tatou te tautatala ai. (Faitau le Iakopo 3:2-4.) Peitaʻi, e manaʻomia ona taumafai pea e faaleleia le auala e tatou te tautatala atu ai i isi.

7, 8. E mafai faapefea ona aafia la tatou faiā ma Ieova i a tatou upu e fai?

7 E manaʻomia foʻi ona faaeteete i a tatou upu e fai, ona e tatou te tali atu iā Ieova mo a tatou upu e fai ma le auala e fai atu ai. Ua taʻua i le Iakopo 1:26: “Afai e manatu se tasi iā te ia lava o sē e toʻaga i le tapuaʻiga ae lē pulea lona laulaufaiva, ua faasesēina e ia lona lava loto, ua lē aogā la lana tapuaʻiga.” O lea la, pe a lē faaeteete i a tatou upu e fai, e mafai ona faaleagaina ai la tatou faiā ma Ieova.​—Iakopo 3:8-10.

8 E manino mai, e iai māfuaaga lelei e ao ai ona faaeteete i a tatou upu e fai ma le auala e fai atu ai. Ina ia tatou faaaogā le meaalofa o le tautala i le auala e finagalo i ai Ieova, e manaʻomia ona tatou iloa ituaiga upu e ao ona ʻalofia.

UPU E FAAVAIVAIA AI

9, 10. (a) O ā ituaiga gagana ua taatele i le lalolagi i aso nei? (e) Aiseā e tatou te ʻalofia ai le tautatala i upu masoā?

9 Ua matuā taatele i aso nei upu masoā po o gagana lē mamā. E manatu le toʻatele e ao ona latou palalauvale ma faaaogā upu masoā ina ia faailoa atu ai o latou manatu. E masani ona faaaogā e le ʻaufaifaleaitu tausuaga lē mamā ma gagana matagā ina ia toē ai tagata. Peitaʻi, na faapea mai le aposetolo o Paulo: “Ia outou tuu ese mai iā te outou le lotoa, o le ita, o le leaga, o upuleaga, ma e lē tatau ona sau se upu masoā mai i o outou gutu.” (Kolose 3:8) Na ia taʻua foʻi, o “tausuaga matagā” ia “aua lava neʻi taʻua” i Kerisiano moni.​—Efeso 5:3, 4.

10 E inosia e Ieova ma ē e alolofa iā te ia upu masoā, ona e lē mamā. O le faaupuga “amio lē mamā” i le Tusi Paia, e aofia ai i “galuega a le tino.” (Kalatia 5:19-21) O le “amio lē mamā” e mafai ona aofia ai ituaiga agasala eseese, ma o le faia o se masaniga lē mamā e taʻitaʻia atu ai i le faia o se isi foʻi masaniga lē mamā. Pe a fai ma masani a se tasi le tautala i gagana e matuā lē mamā ma masoā, ma e musu e tuu lenā masaniga, e faaalia mai ai e lē tatau ona toe iai o ia i le faapotopotoga.​—2 Korinito 12:21; Efeso 4:19; tagaʻi i le Faaopoopoga 23.

11, 12. (a) O le ā e uiga i ai le faitala taufaaleaga? (e) Aiseā e tatau ai ona tatou ʻalofia le faitala taufaaleaga e faatatau i se isi tagata?

11 E ao foʻi ona tatou ʻalofia le faitala taufaaleaga. O se tulaga masani lo tatou fiafia i isi ma faamatala atu i ai ni tala e faatatau i a tatou uō ma aiga. Sa fia iloa foʻi e Kerisiano i le uluaʻi senituri po o ā mai o latou uso ma tuafāfine, ma pe faapefea ona latou fesoasoani atu i ai. (Efeso 6:21, 22; Kolose 4:8, 9) Ae e faigofie ona suia ni talanoaga e faatatau i isi i ni tala taufaaleaga. Pe a tatou faamatala atu i isi na tala, e tatou te ono faia ai ni faamatalaga e lē moni, pe talanoa foʻi e faatatau i mea e lē tatau ona faailoaina atu i isi. Pe afai e tatou te lē faaeteete, o na faamatalaga e mafai ona iʻu atu ai i ni tuuaʻiga pepelo pe taufaaleaga. Sa taufaaleaga le ʻau Faresaio iā Iesu ina ua latou tuuaʻia o ia i mea e na te leʻi faia. (Mataio 9:32-34; 12:22-24) O tala taufaaleaga e faaleagaina ai le talaaga o se tasi, e iʻu atu ai i finauga ma tigā, ma faaleagaina ai ni faauōga.​—Faataoto 26:20.

12 E finagalo Ieova ia aogā a tatou upu e fesoasoani ma faalaeiau ai i isi, nai lo o le suia ai o uō e avea ma fili. E inosia e Ieova i latou “e faatupuina maseiga i le va o uso.” (Faataoto 6:16-19) O Satani le Tiapolo o ia lea na muamua avea ma taufaaleaga, o lē na taufaaleaga i le Atua. (Faaaliga 12:9, 10) Ua taatele i le lalolagi i aso nei le faia o tala pepelo e faatatau i isi tagata. Ae e lē tatau ona tupu lenei tulaga i le faapotopotoga Kerisiano. (Kalatia 5:19-21) E tatau la ona faaeteete i a tatou faamatalaga e fai, ma ia mafaufau muamua i taimi uma a o leʻi fai atu se faamatalaga. A o e leʻi toe faamatala atu se tala e faatatau i se isi tagata, ia fesili ifo: ʻPe e moni faamatalaga ia o le a ou faamatala atu? Pe e agalelei? Pe e aogā? Pe ou te manaʻo ia iloa e le tagata lea ou te talanoa e faatatau i ai, faamatalaga ia ou te faia? O ā ni oʻu faalogona pe afai e faia e se tasi nei faamatalaga e faatatau iā te aʻu?’​—Faitau le 1 Tesalonia 4:11.

13, 14. (a) O le ā le aafiaga o upu faatigā i tagata? (e) O le ā e uiga atu i ai le fai upuleaga? Aiseā e tatau ai i Kerisiano ona ʻalofia le fai upuleaga i isi?

13 O i tatou uma lava e iai taimi e tatou te faia ai ni faamatalaga e mulimuli ane toe salamō ai. Ae e tatou te lē mananaʻo e avea o se masaniga le faitio i isi, pe faia foʻi ni faamatalaga lē alofa pe sauā. E lē tatau ona avea ma vala o o tatou olaga le faia o upu faatigā. Na faapea mai Paulo: “Ia tuu lo outou ita umi, ma le itaitagofie, ma le lotoa, ma le soona ʻeʻē, ma upu masoā.” (Efeso 4:31) O upu faatigā ua lē faaaloalogia ai tagata ma oo ai iā i latou lagona e leai so latou aogā. O le fanauiti o i latou ia e pito i sili ona faigofie ona tigā o latou faalogona. O lea, e manaʻomia ona tatou faaeteete i le fai atu o ni upu mamafa iā i latou.​—Kolose 3:21.

14 O loo lapataʻia i tatou e le Tusi Paia e faatatau i ituaiga upu faatigā e sili ona malolosi, o le upuleaga lea i isi. O le upuleaga o le faaauau lea ona faalumaluma i isi ma le fuafuaga ia faatigā iā i latou. Pagā le faanoanoa pe afai o le auala lenā e feutagaʻi ai se tasi ma lana paaga po o le fanau! Pe afai e musu se tasi e taofia le upuleaga i isi, o le a lē toe agavaa o ia e avea ma sui o le faapotopotoga. (1 Korinito 5:11-13; 6:9, 10) Na tatou aʻoaʻoina pe afai e tatou te faia ni upu masoā, lē moni, pe lē alofa, o le a faaleagaina ai la tatou faiā ma Ieova faapea ma isi.

UPU E ATIAʻE AI

15. O ā ituaiga upu e faamalosia ai faiā?

15 E faapefea ona tatou faaaogā le meaalofa o le tautala i le auala e finagalo i ai Ieova? E ui lava e lē o taʻu patino mai i le Tusi Paia upu e tatau ma upu e lē tatau ona tatou tautatala ai, ae ua faapea mai ia “fai atu ni upu lelei e atiaʻe ai.” (Efeso 4:29) O upu e atiaʻe ai, e mamā, agalelei, ma moni. E finagalo Ieova ia avea a tatou upu e faalaeiau ma fesoasoani ai i isi. E lē faigofie ona faia faapea. E manaʻomia ni taumafaiga ina ia fai atu ni upu lelei nai lo o ni upu sauā ma soona lafo. (Tito 2:8) Seʻi o tatou iloilo nisi o auala e mafai ona atiaʻe ai isi i a tatou upu.

16, 17. (a) Aiseā e tatau ai ona tatou faamālō atu i isi? (e) O ai e mafai ona tatou faamālō atu i ai?

16 E fiafia Ieova ma Iesu e faamālō atu i tagata. E tatou te fia faaaʻoaʻo iā i laʻua. (Mataio 3:17; 25:19-23; Ioane 1:47) O le avatu o le faamālō e faalaeiauina moni ai se tasi, e aofia ai le magafagafa ma faaalia le naunau moni i le tagata. Ua faapea mai le Faataoto 15:23: “E maʻeu le matagofie o le upu e fai i le taimi talafeagai!” E faalaeiauina i tatou pe a faamālō mai ma le faamaoni se tasi mo a tatou galuega mamafa, pe faaalia mai foʻi le talisapaia o se mea ua tatou faia.​—Faitau le Mataio 7:12; tagaʻi i le Faaopoopoga 27.

17 Pe a fai ma au masani le vaai i uiga lelei o isi, o le a faigofie ona e faamālō atu ma le faamaoni. O se faaaʻoaʻoga, atonu e te mātauina se tasi i le faapotopotoga e sauniuni lelei ana lauga, pe taumafai e fai se tali i sauniga. Atonu o se talavou o loo faamaoni e tausisi i le upu moni i le aʻoga, po o se tagata matua o loo auai e lē aunoa i le talaʻiga. O au upu e faaalia ai lou talisapaia atonu o le mea moni lenā o loo latou manaʻomia. E tāua tele foʻi mo se tane ona taʻu atu i lana avā lona alofa ma le talisapaia o ia. (Faataoto 31:10, 28) E pei lava ona manaʻomia e le laau le malamalama ma le vai, e faapena foʻi ona manaʻomia ona lagona e tagata le talisapaia o i latou. E moni lenei manatu aemaise lava i le fanau. Ia saʻili ni avanoa e faamālō atu ai mo o latou uiga ma taumafaiga lelei. O le faamālō atu e mafai ona atiaʻe ai lo latou lototetele ma le mautinoa, ma uunaʻia ai i latou ia taumafai atili e fai le mea saʻo.

E mafai ona tatou faalaeiau ma faamāfanafana i isi e ala i a tatou upu e fai ma le auala e fai atu ai

18, 19. Aiseā e tatau ai ona tatou taumafai malosi ia faalaeiau ma faamāfanafana i isi? E faapefea ona tatou faia faapea?

18 Ua tatou faaaʻoaʻo iā Ieova pe a tatou faalaeiau ma faamāfanafana atu i isi. E matuā manatu mamafa o ia i “ē ua faatauvaa” ma “ē ua nutimomoia.” (Isaia 57:15) E finagalo Ieova ia tatou “fefaamāfanafanaaʻi” ma ia “faamāfanafana i ē mafatia.” (1 Tesalonia 5:11, 14) Pe a tatou taumafai e faia faapea, e na te silafia ma talisapaia a tatou taumafaiga.

19 Atonu e te mātauina se tasi i le faapotopotoga ua lotovaivai ma mafatia. O le ā se tala e te fai atu e fesoasoani ai iā te ia? Atonu e lē mafai ona e foʻia le faafitauli, ae e mafai ona e faailoa atu i ai lou manatu mamafa mo ia. O se faaaʻoaʻoga, e mafai ona fai se fuafuaga e faaalu se taimi faatasi ma ia. E mafai ona e faitau atu i ai se mau faalaeiau ma fai se tatalo mo ia. (Salamo 34:18; Mataio 10:29-31) Ia faamautinoa i ai e alolofa tele uso ma tuafāfine o le faapotopotoga iā te ia. (1 Korinito 12:12-26; Iakopo 5:14, 15) Ia talanoa atu i se auala e faaalia ai lou naunau moni ma e te talitonu i mea o loo e fai atu ai.​—Faitau le Faataoto 12:25.

20, 21. O le ā e faigofie ai ona talia e tagata fautuaga?

20 E tatou te atiaʻe foʻi isi pe a ave i ai ni fautuaga lelei. O i tatou uma lava e iai taimi e manaʻomia ai ni fautuaga ona e tatou te lē lelei atoatoa. Ua taʻua i le Faataoto 19:20: “Ia faalogo i le fautuaga ma talia le aʻoaʻiga, ina ia e atamai ai i aso o i luma.” E lē na o toeaina e mafai ona tuuina atu fautuaga. E ao i mātua ona avatu ni taʻitaʻiga aogā i a latou fanau. (Efeso 6:4) E mafai foʻi e tuafāfine ona avatu fautuaga lelei i isi tuafāfine. (Tito 2:3-5) Talu ai e tatou te alolofa i o tatou uso ma tuafāfine, o lea e tatou te mananaʻo ai e faamautinoa ua avatu fautuaga i se auala o le a lē faatigā ai iā i latou. O le ā e mafai ona fesoasoani iā i tatou?

21 Atonu e te manatua se taimi na avatu ai e se tasi iā te oe ni fautuaga lelei i se auala na faigofie ona e taliaina ai. Aiseā na aogā ai na fautuaga? Atonu na e lagona le naunau moni o lenā tagata iā te oe. Pe atonu foʻi na talanoa atu iā te oe i se auala alofa ma agalelei. (Kolose 4:6) Sa faavae mai foʻi le fautuaga i le Tusi Paia. (2 Timoteo 3:16) E tusa pe e tatou te sii saʻo atu upu mai le Tusi Paia pe leai, ae e tatau lava ona faavae mai i le Tusi Paia so o se fautuaga e tatou te avatu. E lē tatau i se tasi ona faamalosia atu ona manatu i isi, pe sesē ona faatatauina ni mau ina ia lagolagoina ai ona manatu. O le manatuaina o le auala na aumai ai ni fautuaga iā te oe, e mafai ona fesoasoani iā te oe pe a e avatu ni fautuaga i isi.

22. O le ā le auala e te manaʻo e faaaogā ai lau meaalofa o le tautala?

22 O le tomai e tautala ai o se meaalofa mai i le Atua. O lo tatou alolofa mo ia e tatau ona uunaʻia ai i tatou e faaaogā lelei lenā meaalofa. Ia manatua, e malolosi aafiaga o upu, e mafai ona faavaivaia ai pe atiaʻe ai foʻi. O lea, seʻi o tatou faia mea uma ina ia faaaogā a tatou upu e faamalosia ma faalaeiau ai isi.