1, 2. O le ā na faamoemoe Saulo e fai i Tamaseko?

 UA LATALATA atu i Tamaseko le ʻaumalaga o loo matamata ita, ma le faamoemoe e faataunuu la latou fuafuaga leaga, e fetoso ese mai ma le ita soo inosia o Iesu mai i o latou aiga, saisai, faalumaina ma avatu faamalosi i Ierusalema, ina ia tutū i luma o le ʻau Saniterini ua matuā feita.

² O le taʻitaʻi o le vaega faatupu faalavelave o Saulo, o le tagata ua totolima. a E leʻi leva tele atu, na ia vaavaai atu ai ma le fiafia a o fetogiina Setefano o se soo maelega o Iesu, e tagata mapolotu i maa ma oti ai. (Galu. 7:57–8:1) E leʻi faamalieina o ia i sauāga na oo i soo o Iesu sa nonofo i Ierusalema, ma ua avea Saulo e pei o se afi mumū ua nofosauni e faasasao atu sauāga. Na manaʻo o ia e soloia le lotu ua sosolo e pei o se faamaʻi lea na lauiloa, o “Le Ala.”—Galu. 9:1, 2; tagaʻi i le pusa “ Le Pule a Saulo i Tamaseko.”

3, 4. (a) O le ā le mea na tupu iā Saulo? (e) O ā fesili o le a tatou iloiloina?

³ Na faafuaseʻi ona taia Saulo i le pupula o se malamalama. Sa vaaia e ana aumea na latou faimalaga faatasi lenei malamalama, ae na lē mafai ona tautatala ona ua meia. Na taia Saulo, ua tauaso ma paʻū ai i lalo. Ua lē mafai e Saulo ona vaai, ma na ia faalogoina se leo mai le lagi ua faapea mai: “Saulo, Saulo e, aiseā ua e faasauā mai ai iā te aʻu?” Ua teʻi Saulo ma fesili atu: “O ai ea oe le Alii e?” O le tali na maua e Saulo na matuā pāʻia ai lona loto: “O aʻu o Iesu, o lē ua e faasauā i ai.”—Galu. 9:3-5; 22:9.

⁴ O le ā ua tatou aʻoaʻoina mai i uluaʻi upu a Iesu iā Saulo? E faapefea ona aogā iā i tatou le iloiloina o mea na tutupu i le taimi na faaliliuina ai Saulo? Ma o ā lesona ua tatou aʻoaʻoina mai i le faaaogāina e le faapotopotoga, o le vaitaimi o le filemu ina ua uma ona faaliliuina Saulo?

5, 6. O le ā ua tatou aʻoaʻoina mai i upu a Iesu iā Saulo?

⁵ Ina ua taofia e Iesu Saulo i le auala i Tamaseko, e leʻi fesili atu o ia: “Aiseā ua e faasauā ai i oʻu soo?” E pei ona mātaulia i luga, na ia faapea atu: “Aiseā ua e faasauā mai ai iā te aʻu?” (Galu. 9:4) Na lagona e Iesu tigā na oo i lona ʻausoo.—Mata. 25:34-40, 45.

⁶ Afai e sauāina oe ona o lou faatuatua iā Keriso, ia e mautinoa o loo silafia uma e Ieova ma Iesu lou tulaga. (Mata. 10:22, 28-31) I le taimi nei, atonu e lē mafai ona aveesea tofotofoga. Ia manatua, na silafia e Iesu na aafia Saulo i le fasiotiga o Setefano, ma na ia silafia foʻi na ave faamalosi e Saulo soo faamaoni mai i o latou aiga i Ierusalema. (Galu. 8:3) Peitaʻi, e leʻi faalavelave i ai Iesu i lenā taimi. Ae e ala iā Iesu, na avatu ai e Ieova iā Setefano ma isi soo le malosi na latou manaʻomia, e tumau ai i le faatuatua.

7. O le ā e tatau ona e faia ina ia tumau ai i sauāga?

⁷ E mafai foʻi ona e tumau i sauāga pe a e faia mea nei: (1) Ia maumauaʻi e tumau i le faamaoni, po o ā lava tulaga e oo mai. (2) Talosaga atu mo le fesoasoani a Ieova. (Fili. 4:6, 7) (3) Tuu atu iā Ieova e faia le tauimasui. (Roma 12:17-21) (4) Ia faatuatua iā Ieova o le a ia foaʻi mai iā te oe le malosi e tumau ai, seʻia oo i lana taimi talafeagai e aveesea ai tofotofoga.—Fili. 4:12, 13.

8, 9. Faamata o ā faalogona na oo iā Anania e faatatau i lona tofiga?

⁸ Ina ua uma ona taliina le fesili a Saulo, “O ai ea oe le Alii e?” Na tali atu Iesu iā te ia: “Tū ia i luga ma alu atu i le aai, o le a faamatala atu ai iā te oe le mea e tatau ona e faia.” (Galu. 9:6) Na taʻitaʻi atu Saulo ua tauaso i lona fale i Tamaseko, o inā sa anapogi ma tatalo ai i aso e tolu. I le taimi lea, na fetalai atu ai Iesu i le soo o Anania, o lē “ua taʻuleleia . . . e tagata Iutaia uma” o loo nonofo i Tamaseko, e uiga iā Saulo.—Galu. 22:12.

 ⁹ Seʻi mafaufau i le fenuminumiaʻi o faalogona o Anania! O lenei ua talanoa saʻo mai le Ulu o le faapotopotoga o Iesu Keriso ua toe faatūina, o lē ua filifilia o ia e faia se tofiga faapitoa. Maʻeu se faaeaga, ae pagā le faigatā o lenei tofiga! Ina ua taʻu atu e alu e talanoa iā Saulo, na tali atu Anania: “Le Alii e, na ou faalogo i le toʻatele e uiga i lenā tagata, i le tele o mea leaga ua ia faia i ou tagata paia i Ierusalema. Ua iā te ia foʻi le pule mai i le ʻaufaitaulaga sili e puʻea ai i latou uma e valaau i lou suafa.”—Galu. 9:13, 14.

10. O le ā ua tatou aʻoaʻoina e uiga iā Iesu i le auala na feutagaʻi ai ma Anania?

¹⁰ E leʻi aʻoaʻia e Iesu Anania i lona fefe. Peitaʻi, na avatu e Iesu iā te ia ni faatonuga manino ma faatoʻafilemu o ia, i le taʻu atu i ai o le māfuaaga e manaʻomia ai ona faataunuu lenei galuega e lē masani ai. Na fetalai Iesu e uiga  iā Saulo: “O lenei tagata o le ipu ua filifilia mo aʻu, e talaʻi atu loʻu igoa i nuu ese faapea foʻi ma tupu, ma le fanauga a Isaraelu. Ou te faailoa manino atu foʻi iā te ia le tele o mea e tatau ona ia mafatia ai ona o loʻu igoa.” (Galu. 9:15, 16) Na vave ona usitaʻi Anania iā Iesu. Na ia maua lenei tagata faasauā o Saulo, ma faapea atu iā te ia, “Loʻu uso e, Saulo, ua auina mai aʻu e le Alii o Iesu, lea na faaali atu iā te oe i le auala na e sau ai, ina ia e toe vaai ma faatumuina oe i le agaga paia.”—Galu. 9:17.

11, 12. O ā mea ua tatou aʻoaʻoina mai i mea na tutupu iā Iesu, Anania ma Saulo?

¹¹ E tele mea ua tatou malamalama ai ona o mea na tutupu iā Iesu, Anania ma Saulo. Mo se faaaʻoaʻoga, sa faatino e Iesu se matafaioi tāua i le taʻitaʻiina o le galuega talaʻi, e pei ona ia folafola mai. (Mata. 28:20) E ui ina lē toe fetalai tuusaʻo mai o ia i tagata taʻitoʻatasi i aso nei, ae o loo taʻitaʻia e Iesu le galuega talaʻi e ala i le pologa faamaoni, lea ua ia tofia e vaavaaia lana ʻaufaigaluega. (Mata. 24:45-47) E ala i le taʻitaʻiga a le Vaega Pule, ua auina atu ai tagata talaʻi ma paeonia e saʻilia i latou o fia iloa atili e uiga i le Keriso. E pei ona taʻua i le mataupu ua mavae, o le toʻatele o i latou nei, sa tatalo mo le taʻitaʻiga a le Atua, ma na faafesootaʻia i latou e Molimau a Ieova.—Galu. 9:11.

¹² Sa talia ma le usitaʻi e Anania le tofiga, ma na faamanuiaina ai. Pe e te usitaʻi i le poloaʻiga e avatu se molimau māeʻaeʻa, e tusa lava pe e te popole? E ono popole nisi ona o le feiloaʻi ma tagata e lē masani ai a o galulue mai i lea fale i lea fale. Ua iloa e nisi, o se luʻi le talaʻi i nofoaga o pisinisi, i le auala tele, o telefoni ma le tusia o tusi. Sa aveesea le fefe o Anania, ma na ia maua le faaeaga e fesoasoani ai iā Saulo e maua le agaga paia. b Na taulau manuia Anania, auā na ia faatuatua iā Iesu ma na vaai iā Saulo o sona uso. E mafai foʻi ona aveesea lo tatou fefe e pei o Anania, pe a tatou faatuatua iā Iesu e taʻitaʻia la tatou galuega talaʻi, alolofa i tagata, ma vaai i ē e sili ona faamataʻu mai, e mafai ona avea ma o tatou uso i le lumanaʻi.—Mata. 9:36.

13, 14. O le ā e mafai ona e aʻoaʻoina mai i le faaaʻoaʻoga a Saulo, pe afai o e suʻesuʻe le Tusi Paia ae e te leʻi papatiso?

¹³ Na vave ona gaoioi Saulo e tusa ma mea na ia aʻoaʻoina. Ina ua faamālōlōina o ia, ona papatiso ai lea ma auaufaatasi ma soo i Tamaseko. Ae e sili atu isi mea na ia faia. “Ua amata loa ona ia talaʻi e uiga iā Iesu i le sunako e faapea, o ia lenei o le Alo o le Atua.”—Galu. 9:20.

 ¹⁴ Afai o e suʻesuʻe le Tusi Paia ae e te leʻi papatiso, po o le a pei oe o Saulo i le faia o ni gaoioiga mautinoa e tusa ma mea ua e aʻoaʻoina? O le mea moni, na molimauina e Saulo le vavega na faia e Keriso, ma e mautinoa sa fesoasoani lea e uunaʻia ai o ia e faia se gaoioiga. E toʻatele foʻi nisi na molimauina vavega na faia e Iesu. O se faaaʻoaʻoga, na matamata atu se vaega o le ʻau Faresaio iā te ia a o faamālōlōina se tagata na pē lona lima, ma na iloa foʻi e le toʻatele o tagata Iutaia le faatūina e Iesu o Lasalo mai le oti. Ae e leʻi ano ane le toʻatele o i latou ma sa tetee pea i le Keriso. (Mare. 3:1-6; Ioa. 12:9, 10) I se faaeseesega, na suia le loto o Saulo. Aiseā na talia ai e Saulo ae leʻi faapena isi? Auā sa sili lona mataʻu i le Atua i lo tagata, ma na ia talisapaia le alofa mutimutivale o Keriso na faaalia iā te ia. (Fili. 3:8) Afai e faapena lau tali atu, e leai la se mea o le a taofia ai oe mai le auai i le galuega talaʻi, ma e agavaa ai mo le papatisoga.

15, 16. O le ā na faia e Saulo i le Sunako, ma o ā uiga na faaalia e tagata Iutaia i Tamaseko?

¹⁵ Pe e mafai ona e mafaufau i le faateʻia ma le feita atonu na oo i le motu o tagata, ina ua amata ona talaʻi Saulo i le sunako e uiga iā Iesu? Na latou fesili atu, “Pe e lē o le tagata ea lenei na soona faasauā iā i latou na valaau i lenā suafa i Ierusalema?” (Galu. 9:21) Ina ua ia faamatala atu le suia o lona loto e uiga iā Iesu, ua ia “faailoa manino atu iā i latou, o le Keriso lava lenei.” (Galu. 9:22) Ae e lē o tagata uma e mafai ona suia pe a faailoa manino atu i ai. E lē mafai ona suia ai mafaufauga o tagata uma o loo tausisi pea i a latou tū ma aganuu, po o le faamaualuga. Ae e leʻi faavaivai ai Saulo.

¹⁶ I le tolu tausaga mulimuli ane, sa tumau pea ona fefinauaʻi Saulo ma tagata Iutaia i Tamaseko. Na iʻu ina latou saʻili e fasioti iā te ia. (Galu. 9:23; 2 Kori. 11:32, 33; Kala. 1:13-18) Ina ua iloa le faufauga leaga, na filifili ai ma le faautauta Saulo e tuua le aai, ina ua tuutuu ifo o ia i se ato e ala i se faamalama i le pā o le aai. Ua faamatala e Luka, o i latou na fesoasoani e faasola ese Saulo i lenā pō, o “soo” o Saulo. (Galu. 9:25) O le faaupuga lenei, ua faaalia ai o nisi o i latou na faalogo a o tautala atu Saulo i Tamaseko, na tali atu i lana talaʻiga, ma avea ma soo o Keriso.

17. (a) Na faapefea ona tali atu tagata i upu moni o le Tusi Paia? (e) O le ā e tatau ona faia pea ma aiseā?

¹⁷ Ina ua amata ona e taʻu atu i ou tauaiga, uō ma isi e uiga i mea lelei ua e aʻoaʻoina, atonu sa e manatu o le a talia e tagata uma upu moni manino o le Tusi Paia. Atonu na faia faapena e nisi, a o le toʻatele e leai. O le mea moni, e lē taumatea na faileagaina oe e nisi o lou aiga. (Mata. 10:32-38) Ae afai e te taumafai pea e faaleleia lou tomai e fefulifulisaʻi ai mai i le Tusi Paia ma tausisi pea i au amioga faa-Kerisiano, e oo lava i ē na tetee mai e ono mafai ona suia o latou loto i se taimi mulimuli ane.—Galu. 17:2; 1 Pete. 2:12; 3:1, 2, 7.

18, 19. (a) O le ā le iʻuga na oo i ai ina ua talitonu Panapa i le faamatalaga a Saulo? (e) E faapefea ona tatou faataʻitaʻi iā Panapa ma Saulo?

 ¹⁸ Ina ua alu atu Saulo i Ierusalema, o le mea moni sa masalosalo le ʻausoo i lona faapea atu ua avea nei o ia ma soo. Peitaʻi, ina ua faamaonia e Panapa le faamatalaga a Saulo, na talia loa o ia e aposetolo, ma sa nonofo pea ma i latou mo se taimi. (Galu. 9:26-28) Sa faaeteete Saulo, ae e leʻi mā o ia i le tala lelei. (Roma 1:16) Na talaʻi ma le lototele o ia i Ierusalema, le nofoaga lea na ia matuā sauāina ai soo o Iesu Keriso. Na matuā teteʻi tagata Iutaia i Ierusalema ina ua latou iloa, ua suia uiga o le tagata lea na taʻitaʻi i faiga sauā, ma ua latou saʻili nei e fasiotia o ia. Ua faapea mai le faamatalaga, “Ina ua iloa e le ʻauuso lenei mea, ona latou ave ifo lea o [Saulo] i Kaisareia ma auina atu i Taso.” (Galu. 9:30) Na gauaʻi Saulo i faatonuga a Iesu e pei ona faaali mai e ala i le faapotopotoga. Na maua uma ai e Saulo ma le faapotopotoga aogā.

¹⁹ Ia mātau, na tausolomua Panapa e fesoasoani atu iā Saulo. E mautinoa o lenei gaoioiga agalelei, na fesoasoani e atiaʻe ai se faiā māfana faaleuō i le vā o nei auauna maelega a Ieova. Pe e te lotomalie e fesoasoani i ē fou i le faapotopotoga e pei ona sa faia e Panapa, ma galulue ma i latou i le auaunaga i le fanua, ma fesoasoani ina ia latou agaʻigaʻi i luma faaleagaga? O le a matuā tauia oe pe a e faia faapea. Afai o oe o se tagata talaʻi fou o le tala lelei, pe e te pei o Saulo i le taliaina o le fesoasoani e ofo atu e isi? O le galulue faatasi ma tagata talaʻi ua lava le poto masani, o le a faaleleia ai lou tomai i le faiva, faateleina ai lou olioli, ma atiaʻe ai ni faiā faaleuō e tumau i lou olaga atoa.

20, 21. O faapefea ona faaaogā tatau e auauna a le Atua i aso nei ma aso ua mavae, le taimi o le “nonofo filemu”?

²⁰ Ina ua uma le faaliliuina o Saulo ma ua alu ese atu ma le filemu, “ua nonofo filemu le faapotopotoga i Iutaia atoa ma Kalilaia ma Samaria.” (Galu. 9:31) Na faapefea ona faaaogā e le ʻausoo lenei ʻtaimi sologa lelei’? (2 Timo. 4:2) Ua faapea mai le faamatalaga, “ua faamalosia foʻi i latou.” Ua faamalosia e aposetolo ma isi uso taʻumatuaina le faatuatua o le ʻausoo ma ē o taʻimua i le faapotopotoga, “ona o le faamāfanafana mai o le agaga paia, a o savavali ma le matataʻu iā Ieova.” O se faaaʻoaʻoga, na faaaogā e Peteru le taimi lea e faamalosiau ai i soo i le aai o Lita, i le Fanua Laugatasi o Sarona. O ana taumafaiga na ʻliliu ai i le Alii’ le toʻatele sa nonofo i lenā oganuu. (Galu. 9:32-35) E leʻi faalavelavea le ʻausoo ona o le saʻilia o meafaitino, ae na tinoū i latou e fesoasoani atu i isi ma talaʻi le tala lelei. O le iʻuga, “ua faatoʻateleina pea i latou.”

²¹ E oo atu i le iʻuga o le 20 senituri, ua “nonofo filemu” Molimau a Ieova i le tele o atunuu. Na faafuaseʻi ona iʻu pulega a malo sa tetee i tagata o le  Atua mo le tele o tausaga, ma ua faaitiitia po ua aveesea nisi o faasāsāaga i le galuega talaʻi. E faitau afe Molimau na latou faaaogā lenā avanoa e talaʻi atu ai i le lautele, ma maua ai iʻuga mataʻina.

22. E faapefea ona e faaaogā tatau le saʻolotoga ua e maua?

²² Po o e faaaogā tatau le saʻolotoga ua e maua? Afai o e nofo i se atunuu o loo saʻoloto ai tapuaʻiga, e fiafia Satani e faasesē oe ia saʻili ʻoa faaletino ae lē o manaʻoga o le Malo. (Mata. 13:22) Aua neʻi faasesēina oe. Ia faaaogā tatau le taimi o le nonofo filemu o loo e olioli ai. Ia vaai i ai o se avanoa lelei e avatu ai se molimau māeʻaeʻa ma atiaʻe ai le faapotopotoga. Ia manatua, e mafai ona vave suia lou tulaga.

23, 24. (a) O ā manatu ua tatou aʻoaʻoina mai i le tala iā Tapita? (e) O le ā sa tatou faaiʻuga?

²³ Mafaufau i le mea na tupu i le soo e igoa iā Tapita po o Toreka. Sa nofo o ia i Iopa, o se aai e lē mamao mai i Lita. O lenei tuafāfine faamaoni, sa faaaogā ma le atamai lona taimi ma ana meafaitino, e ʻfai ai le tele o galuega lelei ma foaʻi atu meaalofa.’ Ae na faafuaseʻi ona maʻi ma maliu ai. c O lona maliu na matuā mafatia ma faanoanoa ai soo i Iopa, aemaise lava fafine ua oti a latou tane sa ia agalelei i ai. Ina ua taunuu atu Peteru i le fale na saunia ai lona tino maliu mo lona tanuga, na ia faia se vavega e leʻi tupu muamua i le ʻauaposetolo o Iesu Keriso. Sa tatalo Peteru ma toe faatūina Tapita mai i le oti! Mafaufau i le olioli o fafine ua oti a latou tane ma isi soo, ina ua valaau atu Peteru iā i latou e ō mai i le potu, ma tuu atu iā i latou Tapita ua toe ola. Maʻeu le faamalosia o i latou i nei mea na tutupu, ma saunia ai i latou i tofotofoga i le lumanaʻi! E mautinoa o lenei vavega na “lauiloa . . . i Iopa uma, ma ua talitonu ai le toʻatele i le Alii.”—Galu. 9:36-42.

²⁴ E lua ni manatu tāua ua tatou aʻoaʻoina mai i lenei tala faamāfanafanaloto e uiga iā Tapita. (1) E puupuu le olaga. Maʻeu le tāua o le faia o se igoa lelei ma le Atua a o maua le avanoa! (Fai. 7:1) (2) E mautinoa le faamoemoe o le toetū. Na manatua e Ieova le tele o galuega alofa na faia e Tapita, ma na tauia o ia. O le a ia manatua foʻi a tatou galuega fitā, ma o le a ia toe faatutūina i tatou i le ola pe afai e tatou te maliliu, a o leʻi oo mai Amaketo. (Epe. 6:10) O lea, e tusa lava la  po o tatou onosaia “taimi e lē sologa lelei ai,” pe olioli foʻi i le taimi o “nonofo filemu” ai, a ia tatou finafinau pea e avatu se molimau māeʻaeʻa e uiga iā Keriso.—2 Timo. 4:2.