1-3. (a) O le ā o le a iʻu i ai le “ita tele” o Ieova? (Tagaʻi i le ata i luga aʻe o le matua.) (e) O le ā o le a tatou iloiloina?

 O LOO tutū faatasi tane, fafine, ma tamaiti ma usu se pese o sauniga. Ua māeʻa, ona faia lea e se toeaina o se tatalo faatauanau iā Ieova mo Lana puipuiga. E talitonu sui uma o le faapotopotoga i le tausiga a Ieova iā i latou, ae o loo latou manaʻomia pea ni faamāfanafanaga ma se faamautinoaga. Ua lagona atu le leotetele o tagata o loo fetauaʻi i fafo atu o le fale. Ioe, ua amata Amaketo!—Faaa. 16:14, 16.

² O le a faaumatia e Ieova tagata i lona “ita tele” i le taua o Amaketo. (Faitau le Esekielu 38:18.) O le a taulaʻi atu lona toʻasā tele i le toʻatele o tagata i le lalolagi aoao, ae e lē na o se ʻautau po o se atunuu se tasi. O le faaumatiaga a Ieova i lenā aso, “e amata mai i le tasi pito o le lalolagi e oo atu lava i le isi pito o le lalolagi.”—Iere. 25:29, 33.

³ Aiseā o le a sasao aʻe ai le “ita tele” o Ieova le Atua alofa ma faia lenā gaoioiga, pe afai o ia o lē “e alofa mutimutivale ma tigā alofa” ma “e telegese lona toʻasā”? (Eso. 34:6; 1 Ioa. 4:16) O le  tali o lenā fesili o le a matuā faamāfanafana ma faalototeleina ai i tatou, ma uunaʻia ai foʻi i tatou e faia le galuega talaʻi i aso nei.

4, 5. O le ā le eseesega o le toʻasā o Ieova ma le ita o tagata lē lelei atoatoa?

⁴ Ia tatou manatua, e lē tutusa le toʻasā o Ieova ma le ita o tagata lē lelei atoatoa. Pe a faateteleina le ita o se tagata ma faapasae aʻe, e masani ona lē pulea ma e lē iʻu i se lelei. O se faaaʻoaʻoga, na “matuā ita” Kaino le atalii ulumatua o Atamu, ona o le teena e Ieova o lana taulaga ae talia le taulaga a Apelu. O le iʻuga, na fasiotia e Kaino lona uso amiotonu. (Kene. 4:3-8; Epe. 11:4) O se isi faaaʻoaʻoga o Tavita, o sē na faamatalaina sa finagalo malie i ai Ieova. (Galu. 13:22) E ui o ia o se tagata lelei, ae na toetoe lava ia faia se agasala matuiā, ina ua ia logotala i tala leaga na faia e Napalu le tagata mauʻoa iā te ia ma ona tagata. Na matuā feita Tavita ma ona tagata, ma taʻitasi ma “fusi i lana pelu” ma fuafua e fasiotia e lē gata o le tagata lē lotofaafetai o Napalu, ae o tane uma o lona aiga. O le mea e faafetai ai na mafai e Apikaila le avā a Napalu, ona taofia Tavita ma ona tagata mai i le faia o le tauimasui. (1 Samu. 25:9-14, 32, 33) E lētioa la faagaeeina e Ieova le soo o Iakopo e tusi: “O le ita o le tagata e lē tupu mai ai le amiotonu mai le Atua.”—Iako. 1:20.

⁵ O le ita o le tagata e masani ona lē pulea, ae o le toʻasā o Ieova e pulea lelei ma e talafeagai. E tusa pe ita tele Ieova, ae gaoioi lava o ia ma le tonu. Pe a ia faaumatia se fili, e na te lē faaumatia “ē e amiotonu faatasi ma ē e amioleaga.” (Kene. 18:22-25) E lē gata i lea, e na o māfuaaga amiotonu e faapogaia ai le toʻasā o Ieova. Seʻi o tatou iloiloina ni māfuaaga se lua, ma lesona e tatou te aʻoaʻoina mai ai.

6. E faapefea ona tali atu Ieova pe a taʻuvalea lona suafa?

⁶ Māfuaaga: Taʻuvalea le suafa o Ieova. O ē faapea mai o loo fai ma sui o Ieova ae o loo faia mea leaga, ua taʻuleagaina ai lona talaaga lelei ma e talafeagai lona toʻasā iā i latou. (Eseki. 36:23) E pei ona talanoaina i le mataupu ua mavae o lenei lomiga, na matuā taʻuvalea le suafa o Ieova ona o le nuu o Isaraelu. O uiga ma amioga a lenā nuu na toʻasā ai Ieova. Ae e leʻi faapea ai na lē pulea lona toʻasā, auā na ia faasalaina ona tagata i se auala talafeagai. (Iere. 30:11, fpl.) E leʻi faavavau ona toʻasā Ieova, ina ua ausia le fuafuaga na ia aumaia ai lenā faasalaga.—Sala. 103:9.

7, 8. O ā lesona e tatou te aʻoaʻoina mai i feutagaʻiga a Ieova ma le nuu o Isaraelu?

⁷ Lesona: O feutagaʻiga a Ieova ma le nuu o Isaraelu, ua aumaia ai se lapataʻiga tāua mo i tatou. I le pei o Isaraelu anamua, ua tatou maua le faaeaga e tauave le suafa o Ieova, auā o i tatou o Molimau a Ieova. (Isa. 43:10) O a tatou faamatalaga ma gaoioiga  e atagia atu ai lo tatou Atua. E tatou te lē mananaʻo e faauamaaa i le faia o mea leaga, ma taʻuvalea ai le suafa o Ieova. O lenā ala faafiaamiotonu o le a faatupu ai le toʻasā o Ieova, ma ua lata le taimi o le a ia gaoioi ai e puipuia lona talaaga lelei.—Epe. 3:13, 15; 2 Pete. 2:1, 2.

⁸ Ua tatou iloa e mafai ona tupu le “ita tele” o Ieova. Ae pe e avea lenā ma māfuaaga e taofia ai i tatou mai i le faalatalata atu iā te ia? E leai. Ua tatou iloa e onosaʻi ma lotofaamagalo Ieova. (Isa. 55:7; Roma 2:4) Ae ua tatou iloa foʻi, e na te aumaia aʻoaʻiga pe a manaʻomia. O le mea moni, e tatou te matuā faaaloalo iā te ia, ona e tatou te iloa e toʻasā o ia i ē e faia ma le lotomaaa le agasala, ma e na te lē faatagaina i latou e iai pea ma ona tagata. (1 Kori. 5:11-13) Ua faailoa manino mai e Ieova iā i tatou mea e faapogaia ai lona toʻasā. O lea, e tatau ona tatou ʻalofia uiga ma amioga e faatupu ai lona toʻasā.—Ioa. 3:36; Roma 1:26-32; Iako. 4:8.

9, 10. E faapefea ona tali atu Ieova pe a faamataʻuina ona tagata faamaoni? Aumai ni faaaʻoaʻoga.

⁹ Māfuaaga: Pe a faamataʻuina tagata faamaoni o Ieova. E tupu le toʻasā o Ieova pe a osofaʻia e fili ona tagata faamaoni o loo saʻili atu i lana puipuiga. O se faaaʻoaʻoga, ina ua ō ese Isaraelu mai i Aikupito, na lolofi atu Farao ma ana ʻautau e osofaʻia tagata Isaraelu, o ē e foliga mai ua leai se mea e sulu i ai a o tutū i le matafaga o le Sami Ulaula. Ae ina ua tuliloa e lenā ʻautau malosi tagata Isaraelu a o savavali i le ilititai mātūtū, na aveese e Ieova uili o a latou kariota ma lafo i latou i le sami. “Ua leai lava ma se tasi ua totoe.” (Eso. 14:25-28) Na toʻasā Ieova i tagata Aikupito ona o lona “alofa faamaoni” i ona tagata.—Faitau le Esoto 15:9-13.

¹⁰ E faapena foʻi i aso o le tupu o Esekia. O le alofa o Ieova mo ona tagata, na uunaʻia ai o ia e gaoioi. Ua taunuu nei i le aai o Ierusalema tagata Asuria, o le ʻautau e sili ona malosi ma sauā i lenā vaitaimi. Ua faamataʻuina auauna faamaoni a Ieova i le siʻomia o le aai, lea o le a iʻu ai ina latou feoti. (2 Tu. 18:27) Na tali mai Ieova i le auina mai o le agelu e toʻatasi, ma fasiotia le 185,000 fitafita a le fili i le pō e tasi! (2 Tu. 19:34, 35) Seʻi mafaufau i le togālauapi a Asuria i le taeao na sosoo ai. Ua taatitia solo tao, talita, ma pelu. Ua lē iliina ni pū e fafagu ai le ʻautau, pe avatu foʻi ni faatonuga e faapotopoto mai ai i latou. Ua taaligoligoa le togālauapi ma ua taatitia solo tino oti.

11. E faapefea ona tatou maua faamāfanafanaga ma le lototele mai i faaaʻoaʻoga faale-Tusi Paia o le auala na tali atu ai Ieova ina ua faamataʻuina ona tagata?

¹¹ Lesona: O na faaaʻoaʻoga o le auala na tali mai ai Ieova ina ua faamataʻuina ona tagata, ua aumaia ai se lapataʻiga malosi mo tatou fili: “O se mea e mataʻutia le maua e aao o le Atua soifua,” pe a toʻasā o ia. (Epe. 10:31) O na foʻi faaaʻoaʻoga e mafai ona  tatou maua ai faamāfanafanaga ma le lototele. E faamāfanafanaina i tatou i le iloaina, e lē mafai ona taulau lo tatou fili sili o Satani, ma ua “puupuu” le taimi ua totoe o lana pulega. (Faaa. 12:12) A o leʻi oo atu i lenā taimi, e mafai ona tatou auauna iā Ieova ma le lototele, ma mautinoa e leai se tagata, se faalapotopotoga, po o se faigāmalo e mafai ona taofia i tatou mai i le faia o le finagalo o le Atua. (Faitau le Salamo 118:6-9.) E tutusa o tatou faalogona mautinoa ma upu a le aposetolo o Paulo: “Afai e ʻau le Atua ma i tatou, o ai la e faasagatau mai iā i tatou?”—Roma 8:31.

12. Aiseā o le a sasao aʻe ai le toʻasā o Ieova a o faagasolo le puapuaga tele?

¹² A o faagasolo le puapuaga tele, o le a puipuia e Ieova i tatou e pei ona ia faia i tagata Isaraelu ina ua tuliloa e Aikupito, ma tagata Iutaia sa iai i Ierusalema ina ua siʻomia e ʻautau a Asuria. O le alofa tele o Ieova iā i tatou o le a sasao aʻe ai lona toʻasā, pe a taumafai o tatou fili e faaumatia i tatou. O se gaoioiga valea mo o tatou fili le osofaʻia o i tatou, auā e tai pei lenā ua latou  papaʻi i le ʻiʻoimata o Ieova. O le a vave ona tali mai o ia i se auala mautinoa. (Saka. 2:8, 9) E lē mafaitaulia le toʻatele o tagata o le a faaumatia. Peitaʻi, e lē tatau ona faateʻia fili o le Atua pe a ia faaoo mai lona toʻasā iā i latou. Aiseā?

13. O ā lapataʻiga ua aumaia e Ieova?

¹³ O Ieova e “telegese lona toʻasā,” ma e tele lapataʻiga ua ia aumaia o le a ia faaumatia ē e tetee iā te ia ma faamataʻuina ona tagata. (Eso. 34:6, 7) Na aumaia e Ieova lapataʻiga e faatatau i se taua tele, e ala mai i perofeta e pei o Ieremia, Esekielu, Tanielu, Keriso Iesu, ma aposetolo o Peteru, Paulo ma Ioane.—Tagaʻi i le pusa “Lapataʻiga a Ieova i le Taua Tele o Loo Faaloloʻi Mai.”

14, 15. O ā galuega ua faia e Ieova, ma aiseā?

¹⁴ Ua faamauina e Ieova nei lapataʻiga i lana Afioga. Na ia faamautinoa foʻi e avea le Tusi Paia ma tusi e pito i tele gagana e faaliliu ai, ma tele kopi e tufatufaina atu nai lo o se isi lava tusi.  Ua ia tofia foʻi se ʻautau o tagata tauofo i le lalolagi aoao, e fesoasoani i isi ina ia faia se leleiga ma le Atua, ma aumaia lapataʻiga e faatatau i “le aso tele o Ieova.” (Sefa. 1:14; Sala. 2:10-12; 110:3) Ua ia uunaʻia ona tagata ina ia faaliliu lomiga faale-Tusi Paia i le faitau selau o gagana, ma faaalu le faitau miliona o itula i tausaga taʻitasi, e faailoa atu ai folafolaga ma lapataʻiga o loo i lana Afioga.

¹⁵ Ua faia e Ieova nei galuega uma “auā e lē finagalo o ia e faaumatia se tasi, ae e finagalo ia oo uma lava i le salamō.” (2 Pete. 3:9) Maʻeu se faaeaga o le avea o i tatou ma sui o lo tatou Atua alofa ma onosaʻi, ma faia so tatou sao itiiti i le folafolaina atu o lana feʻau! Peitaʻi, e lē o toe tele se taimi o totoe mo ē e lē uaʻi atu i na lapataʻiga.

16, 17. Po ua atofa e Ieova se aso mo le taua faaiʻu? Faamatala.

¹⁶ Ua uma ona atofa e Ieova le aso mo le taua faaiʻu. E na te muaʻi silafia le taimi o le a osofaʻia ai ona tagata. (Mata. 24:36)  E faapefea ona iloa e Ieova le taimi o le a faia ai e ona fili lenā osofaʻiga?

¹⁷ E pei ona taʻua i le mataupu ua mavae o lenei lomiga, na fetalai Ieova iā Koku: “O le a ou . . . tuu mātau i ou auvae.” O le a ia taʻitaʻia atu atunuu i se taua. (Eseki. 38:4) Ae e lē faapea ai o Ieova e faapogaia lenei taua, pe ua ia aveesea foʻi le saʻolotoga e filifili ai ē e tetee iā te ia. Nai lo o lea, e faailoa mai ai e silafia e Ieova loto, ma e na te silafia le auala e tali atu ai ona fili i tulaga e tulaʻi mai.—Sala. 94:11; Isa. 46:9, 10; Iere. 17:10.

18. Aiseā o le a siitaua atu ai tagata i Lē e ona le malosi uma lava?

¹⁸ Pe afai e lē faapogaia e Ieova le taua, ma e na te lē faamalosia ē e tetee e auai i le taua, aiseā la o le a taumafai ai tagata faatauvaa e siitaua atu i Lē e ona le malosi uma lava? O se tasi o māfuaaga, ona e oo ane i lenā taimi, atonu e latou te manatu e lē o soifua le Atua ma e lē faalaa mai o ia i mataupufai a tagata. Atonu e oso ane iā i latou na manatu, auā ua faatoʻā uma ona latou tafiesea lotu sesē uma i le lalolagi. O lea, e latou te ono manatu pe ana faapea o loo soifua le Atua, e mautinoa e  na te puipuia lotu o loo faapea mai e tapuaʻi iā te ia. E aunoa ma lo latou iloaina, o le Atua lava ia na tuuina le manatu i o latou loto ina ia tafiesea lotu o loo matuā taʻuvalea ai o ia.—Faaa. 17:16, 17.

19. O le ā atonu e tupu pe a uma ona faaumatia lotu sesē?

¹⁹ Pe a uma ona faaumatia lotu sesē, atonu o le a tuuina mai e Ieova i ona tagata se feʻau mamafa e folafola atu, lea e faatusaina i le tusi o Faaaliga e pei o le toʻulu ifo o uatoʻa, ma o le mamafa o le uatoʻa e tasi e pe ā ma le 20 kilokalama (45 pauna). (Faaa. 16:21, fpl.) O lenei feʻau e foliga mai o le faalauiloaga o le a faaumatia faiga faapolotiki ma faiga faapisinisi. O le a tigā ai ē e faalogo i ai, ma fai upuleaga ai i le Atua. E aliali mai o lenei feʻau o le a uunaʻia ai atunuu ina ia osofaʻia tagata o le Atua, ma taumafai e tafiesea i tatou. E latou te manatu e leai so tatou puipuiga, ma e faigofie ona faaumatia i tatou. Pagā le sesē o lenā manatu!

20, 21. O ai Koku, ma o le ā o le a tupu iā te ia?

²⁰ E pei ona taʻua i le Mataupu 17 o lenei lomiga, na faaaogā e Esekielu le taʻu faavaloaga “Koku mai i Makoku,” e faasino atu i le tuufaatasiga o atunuu e osofaʻia i tatou. (Eseki. 38:2) Peitaʻi, e lē autasi nei atunuu ua ʻau faatasi. E ui e foliga mai e latou te galulue soosootauʻau, ae o le a iai lava le uiga faatautavā, faamaualuga, ma le lotonuu. O lea la, o le a lē faigatā mo Ieova ona liliu a latou pelu ma toe “faasagatau . . . i lona lava uso.” (Eseki. 38:21) Peitaʻi, o le faaumatiaga o atunuu, e lē o se mala e faaooina mai e tagata.

²¹ A o leʻi faaumatiaina o tatou fili, o le a latou vāai i le faailoga o le Atalii o le tagata, lea e foliga mai o se faaaliga mataʻutia o le mana o Ieova ma Iesu. O le a matuā atuatuvale ē e tetee i mea e latou te vāai i ai. Na valoia e Iesu “e matapogia foʻi tagata ona o le fefefe ma le faatalitali i mea e oo mai i le lalolagi uma.” (Luka 21:25-27) O le a latou matuā fefefe, ma iloa ai le sesē o la latou gaoioiga e osofaʻia tagata o Ieova. O le a latou iloa ai o Ieova na foafoaina mea, ma o Ieova o ʻau le taʻitaʻi o ʻautau faalelagi. (Sala. 46:6-11; Eseki. 38:23) E mautinoa o le a faaaogā e Ieova ʻautau faalelagi ma malosiaga faalenatura, ina ia puipuia ai ana auauna faamaoni ae tafiesea ona fili.—Faitau le 2 Peteru 2:9.

22, 23. O ai o le a puipuia tagata o le Atua, ma o ā ni o latou faalogona i lo latou tofiga?

²² Seʻi mafaufau i le naunau o Iesu e taʻitaʻia le osofaʻiga e faasaga i fili o le Atua, ma puipuia ē e alolofa ma auauna i lona Tamā. Seʻi mafaufau foʻi i faalogona o le ʻaufaauuina i lenā taimi. A o leʻi amata Amaketo, o le a faatutūina i le lagi le ʻaufaauuina  e totoe i le lalolagi, ina ia mafai e sui uma o le 144,000 ona aufaatasi ma Iesu i le taua. (Faaa. 17:12-14) E mautinoa o le toʻatele o le ʻaufaauuina, sa iai ni a latou faauōga māfana ma sui o isi mamoe a o galulue faatasi i aso o le iʻuga. O lea, o le a maua e le ʻaufaauuina i lenā taimi le pule ma le mana e puipuia ai ē na lagolagoina ma le faamaoni i latou a o feagai ma tofotofoga.—Mata. 25:31-40.

²³ O le a aofia foʻi agelu i le ʻautau faalelagi a Iesu. (2 Tesa. 1:7; Faaa. 19:14) Sa latou fesoasoani iā Iesu e tuliesea Satani ma ana temoni mai i le lagi. (Faaa. 12:7-9) Ua faia foʻi so latou sao i le aoaoina o tagata i le lalolagi, o ē e mananaʻo e tapuaʻi iā Ieova. (Faaa. 14:6, 7) Ua talafeagai la le faatagaina e Ieova o agelu e puipuia nei tagata faamaoni! Ae o le vala e sili ona tāua, o se faaeaga mo le ʻautau uma a Ieova le faapaia ma le faasilisilia o lona suafa po o lona talaaga, e ala i le fesoasoani e faaumatia ona fili.—Mata. 6:9, 10.

24. O le ā le auala e tali atu ai le motu o tagata e toʻatele o isi mamoe?

²⁴ E leai se māfuaaga e fefefe ai le motu o tagata e toʻatele o isi mamoe, auā o le a puipuia i latou e se ʻautau e matuā malosi ma mataalia. O le mea moni, o le a latou ʻtutū i luga ma ea i luga o latou ulu, auā ua latalata ona laveaʻiina i latou.’ (Luka 21:28) Maʻeu le tāua o lo tatou fesoasoani i le toʻatele o tagata, ina ia iloa Ieova lo tatou Tamā alofa mutimutivale ma alolofa iā te ia, manū e leʻi oo mai lenā aso!—Faitau le Sefanaia 2:2, 3.

25. O le ā o le a iloiloina i le mataupu o loo sosoo mai?

²⁵ O le iʻuga o taua faaletagata, o le vevesi ma mafatiaga. Ae o le taua o Amaketo, e iʻu atu i le filemu ma le fiafia. O le a faapeʻī le tulaga o mea pe a māeʻa le toʻasā o Ieova, toe sulu pelu a lana ʻautau, ma mou mālie atu le leo o le taua tele? O le a iloiloina lenā lumanaʻi matagofie i le mataupu o loo sosoo mai.