1. Faamatala mea na faia e tagata vāai na tofia e Ieova ma mea na tutupu mulimuli ane ai.

 O LOO tū se tagata vāai i aupā o Ierusalema, o loo tau fālō ma autilo solo a o faasolo ina goto ifo le lā. Ua faafuaseʻi lava ona sii aʻe lana pū ma ili leotele, e faailoa atu ai le lapataʻiga ua ō mai ʻautau a Papelonia. Peitaʻi, ua fai sina tuai mo tagata faalogogatatā o le aai e gaoioi e tusa ai ma lapataʻiga a le tagata vāai. Ua tele tausaga o aumaia e tagata vāai na tofia e Ieova, po o perofeta, lapataʻiga e faatatau i le oo mai o lenei aso ae e leʻi fia faalogo i ai tagata. A o lenei ua siʻomia e ʻautau a Papelonia le aai. Ina ua mavae le tele o masina talu ona siʻomia le aai, na talepe i lalo e fitafita pā o le aai, faatamaʻia le malumalu, ma fasiotia pe puʻea tagata lē faatuatua ma ifo i tupua o Ierusalema.

2, 3. (a) O le ā le tulaga o loo feagai ma tagata i le lalolagi i aso nei? (e) O ā fesili o le a tatou iloiloina?

² I aso nei, o loo agaʻi mai le ʻautau faaoosala a Ieova e faasagatau i tagata lē faatuatua i le lalolagi. (Faaa. 17:12-14) O lenā taua, o le taualuga lea o le puapuaga e sili ona ogaoga i le talafaasolopito. (Mata. 24:21) Peitaʻi, o loo maua lava le taimi mo le toʻatele e tali atu ai i lapataʻiga ua aumaia e i latou ua tofia e Ieova e faia le galuega a se tagata vāai.

 ³ O le ā na uunaʻia ai Ieova e tofia tagata vāai? O le ā le feʻau e folafola e se tagata vāai? O ai na faatinoina lenei matafaioi, ma o le ā la tatou vaega e fai ai? Seʻi o tatou iloiloina tali o na fesili.

4. Aiseā na tofia ai e Ieova tagata vāai? (Tagaʻi i le ata i luga aʻe o le matua.)

⁴ Faitau le Esekielu 33:7. E masani ona tutū tagata vāai i aupā o le aai ina ia fesoasoani e puipuia tagatānuu. Na avea i latou ma faamaoniga vaaia o le manatu mamafa o le tupu i tagata o le aai. E ui o le leo o le pū a le tagata vāai e ono faateʻia ai tagata o loo momoe, ae o lenā lava leo e mafai ona faasaoina ai ola o i latou e tali atu i lenā lapataʻiga. I se tulaga talitutusa, na tofia e Ieova tagata vāai ona o lona manatu mamafa i lona nuu o Isaraelu ma ia faasaoina o latou ola, ae e lē ina ia faafefe i latou i feʻau o le faaumatiaga.

5, 6. O le ā se tasi o auala e iloa ai le faamasinotonu o Ieova?

⁵ O le tofiaina e Ieova o Esekielu e avea o se tagata vāai, ua atagia mai ai isi vala o Ona uiga lea e faalaeiauina ai i tatou. Seʻi o tatou talanoaina la nisi o ona uiga se lua.

⁶ Faamasinotonu: E iloa le faamasinotonu o Ieova i le auala e feutagaʻi ai ma le lē faailoga tagata ma i tatou taʻitoʻatasi. O se faaaʻoaʻoga, e ui na teena e le toʻatele o tagata le feʻau a Esekielu na latou faalogo i ai, ae e leʻi silasila Ieova i tagata uma o Isaraelu o ni ē e fouvale. Nai lo o lea, na ia fia silasila i le auala e tali mai ai tagata taʻitoʻatasi. E tele ina fetalai o ia e faatatau i le talanoa atu i “le tagata amioleaga” ma “le tagata amiotonu.” O lea, e fua le faamasinoga a Ieova i le auala e tali mai ai tagata taʻitoʻatasi i le feʻau.—Eseki. 33:8, 18-20.

7. O le ā e fua i ai le faamasinoina e Ieova o tagata?

⁷ E iloa foʻi le faamasinotonu o Ieova i le auala e na te faamasinoina ai tagata. E lē fua le faamasinoina o tagata taʻitoʻatasi i mea na latou faia i le taimi ua teʻa, ae o le auala e latou te tali atu ai i le taimi e avatu ai le lapataʻiga. Na fetalai Ieova iā Esekielu: “Pe a ou fai atu foʻi i lē ua amioleaga: ʻE te oti lava,’ ae ua liliuese o ia mai i lana agasala ma faia le mea e tonu ma amiotonu, . . . o le a ola pea o ia.” Na toe faaopoopo mai ma le fetalaiga mataʻina lenei a Ieova: “O agasala uma na ia faia, e lē toe lāgā mai e faasaga iā te ia.” (Eseki. 33:14-16) I le isi itu, e lē tatau ona manatu i latou sa uia le ala amiotonu, e avea lo latou usiusitaʻi i le taimi ua teʻa e fai ma ʻalofaga o lo latou fouvale i le taimi lenei. Na fetalai Ieova o se tasi “ua faatuatua . . . i lana lava amiotonu ma faia le mea sesē, e lē manatuaina ana galuega amiotonu uma, ae o le a oti o ia ona o mea sesē ua ia faia.”—Eseki. 33:13.

8. O le ā e tatou te aʻoaʻoina e faatatau i le faamasinotonu o Ieova mai i lapataʻiga a perofeta?

⁸ E iloa atili le faamasinotonu o Ieova i lona muaʻi avatu o lapataʻiga a o leʻi oo ina gaoioi o ia. Na amata le galuega a Esekielu i le pe tusa ma le ono tausaga a o lumanaʻi le faaumatiaga o  Ierusalema e ʻautau a Papelonia. Ae e lē o Esekielu le perofeta muamua na lapataʻia tagata o le Atua i le faasalaga o le a oo iā i latou. E silia ma le 100 tausaga a o leʻi oo i le faaumatiaga o Ierusalema, na auina mai ai e Ieova ana perofeta o Hosea, Isaia, Mika, Oteta, ma Ieremia e galulue o ni tagata vāai. Na faaaogā e Ieova Ieremia e faamanatu atu i tagata Isaraelu e faapea: “Ua ou tofia ni tagata vāai o ē ua faapea mai, ʻIa outou faalogo i le leo o le pū!’” (Iere. 6:17) O lea la, e lē tuuaʻia Ieova po o na tagata vāai, ona o ē na fasiotia ina ua faaoo mai e ʻautau a Papelonia sala faafaamasinoga a Ieova.

9. Na faapefea ona faaalia e Ieova le alofa faamaoni?

⁹ Alofa: Na faaalia e Ieova lona alofa faamaoni e ala i le auina mai o tagata vāai e lapataʻia tagata amiotonu, faapea ma tagata amioleaga o ē na faatigā iā te ia ma taʻuvalea ai lona suafa. Seʻi manatu i ai, na mātaulia tagata Isaraelu o le nuu o Ieova, ae na faaauau ona latou fulitua iā te ia ma mulimuli atu i atua sesē! Na faailoa mai e Ieova le matuā ootia o ona faalogona i le lē faamaoni o lona nuu, e ala i le faatusaina o i latou i se avā mulilua. (Eseki. 16:32) E ui i lea, e leʻi vave ona fiu Ieova iā i latou. Na saʻili o ia e toe faalelei ma lona nuu nai lo o le tauimasui atu iā i latou. O le laasaga mulimuli na faia e Ieova o le aumaia o le faasalaga, ae na ia tuu avanoa muamua iā i latou. Aiseā? Na ia fetalai iā Esekielu: “Ou te lē fiafia i le oti o le tagata amioleaga, ae ou te fiafia pe a liliuese le tagata amioleaga mai i lona ala, ma ola  ai pea o ia.” (Eseki. 33:11) O faalogona na o Ieova i le taimi ua teʻa, ma e faapena foʻi ona faalogona i aso nei.—Mala. 3:6.

10, 11. O ā lesona e tatou te aʻoaʻoina mai i feutagaʻiga a Ieova ma lona nuu?

¹⁰ O le ā e tatou te aʻoaʻoina mai le auala faamasinotonu ma alofa na feutagaʻi ai Ieova ma le nuu o Isaraelu? O se tasi o lesona, e lē tatau ona tatou vāai i tagata o loo tatou talaʻi i ai e tutusa uma i latou ma isi tagata, ae ia tatou uaʻi atu i o latou tulaga taʻitoʻatasi. Pagā le sesē pe a tatou manatu e lē tatau la tatou feʻau i se tasi, ona o se mea sesē na ia faia i le taimi ua teʻa pe ona o lona atunuu, ituaiga, tamaoaiga, po o lana gagana! Na aʻoaʻo e Ieova le aposetolo o Peteru i se lesona o loo aogā pea i aso nei: “E lē faailoga tagata le Atua, ae o lē e mataʻu iā te ia i nuu uma lava ma faia le mea ua tonu, e talia e ia.”—Galu. 10:34, 35.

¹¹ O se isi lesona tāua, e manaʻomia ona tatou uaʻi totoʻa iā i tatou lava; o gaoioiga amiotonu i le taimi ua teʻa e lē fai ma ʻalofaga o mea sesē e tatou te faia i le taimi lenei. E tāua ona tatou manatua e tutusa lelei o tatou faanaunauga agasala ma i latou o loo tatou talaʻi i ai. E faatatau mai foʻi iā i tatou le fautuaga a le aposetolo o Paulo i le faapotopotoga i Korinito: “O lē ua manatu o loo tū o ia, ia faaeteete neʻi paʻū. O faaosoosoga e oo iā te outou, e oo foʻi i tagata uma.” (1 Kori. 10:12, 13) E tatou te lē mananaʻo e avea ma se tagata e ʻfaatuatua i lana lava amiotonu,’ ma manatu e lē faasalaina i tatou i mea sesē e tatou te faia ona o loo tatou faia foʻi galuega lelei. (Eseki. 33:13) E tusa po o le ā le umi  talu ona tatou auauna iā Ieova, ae e tāua ona tatou faaalia pea le lotomaulalo ma le usiusitaʻi.

12. O le ā e ao ona tatou manatua pe afai na tatou faia ni agasala matuiā i le taimi ua teʻa?

¹² Ae e faapefea pe afai na tatou faia ni agasala matuiā i le taimi ua teʻa, ae ua tatou faaalia nei le salamō? E tatou te aʻoaʻoina mai i le feʻau a Esekielu o le a faasala e Ieova tagata fai mea sesē e lē salamō. Ae ua tatou aʻoaʻoina foʻi o le uiga autū o Ieova o le alofa, ae e lē o le tauimasui. (1 Ioa. 4:8) Pe a faamaonia atu i a tatou gaoioiga ua tatou salamō, e lē tatau la ona tatou manatu ua lē aogā iā i tatou le alofa mutimutivale o le Atua. (Iako. 5:14, 15) Na lotomalie Ieova e faamagalo le mulilua faaleagaga o tagata Isaraelu, ma e lotomalie foʻi o ia e faamagalo i tatou.—Sala. 86:5.

13, 14. (a) O le ā le feʻau na folafola atu e tagata vāai? (e) O le ā le feʻau na folafola atu e Isaia?

¹³ Faitau le Esekielu 33:2, 3. O le ā le feʻau na folafola e tagata vāai a Ieova? O se tasi o vala tāua o la latou galuega o le folafola atu o lapataʻiga. Peitaʻi, na latou folafola atu foʻi ni tala lelei. Ia mātau nisi o faaaʻoaʻoga.

¹⁴ Na auauna Isaia o se tagata vāai i le pe tusa o le 778 seʻia oo i le 732 T.L.M., ma na ia lapataʻi atu o le a osofaʻia e ʻautau a Papelonia Ierusalema ma ave faapagota ona tagata. (Isa. 39:5-7) Peitaʻi, na faagaeeina foʻi o ia e tusi: “Faalogo mai! Ua leotetele ou tagata vāai. Ua latou alalaga faatasi ma le olioli, auā o le a latou vāai manino i ai, pe a toe faapotopotoina mai e Ieova i latou o loo i Siona.” (Isa. 52:8) Na folafola atu e Isaia se tala e sili ona lelei, o le a toe faafoʻisia le tapuaʻiga moni!

15. O le ā le feʻau na folafola atu e Ieremia?

¹⁵ Na auauna Ieremia o se tagata vāai mai le 647 seʻia oo i le 580 T.L.M., ma e masani ona manatu tagata iā te ia e na o mala e na te folafolaina mai. E mautinoa na ia faia se galuega mataʻina o le lapataʻia o le nuu amioleaga o Isaraelu i mala o le a faaoo ane e Ieova iā i latou. * Peitaʻi, na ia folafola atu foʻi ni tala lelei e valoia ai le toe foʻi o tagata o le Atua i lo latou laueleele, ma toe faafoʻisia le tapuaʻiga mamā i inā.—Iere. 29:10-14; 33:10, 11.

16. O le ā le aogā o le feʻau a Esekielu i ē na faaaunuua i Papelonia?

¹⁶ Na tofia Esekielu o se tagata vāai i le 613 T.L.M., ma na tumau pea i lona faaeaga seʻia oo i le pe tusa o le 591 T.L.M. E pei ona talanoaina i le Mataupu 5 ma le 6 o lenei lomiga, na maelega Esekielu e lapataʻia le nuu o Isaraelu i le faaumatiaga o le a faaloloʻi ane, ma lē nofosala ai o ia i le toto o ē o le a fasiotia. E lē gata na ia lapataʻia ē na ave faapagota e faapea o le a faasalaina e Ieova tagata lē faamaoni o loo i Ierusalema, ae na ia fesoasoani foʻi i ē na faaaunuua i Papelonia ina ia mataala pea faaleagaga, ma nofosauni mo galuega i le lumanaʻi. I le faaiʻuga o le 70 tausaga talu ona faaaunuua, o le a toe faafoʻisia e Ieova se vaega na totoe i le laueleele o Isaraelu. (Eseki. 36:7-11) O le toʻatele o lenei vaega na  totoe, o fanau ma fanau a fanau a i latou na uaʻi atu i lapataʻiga a Esekielu. E pei ona faamatilatila mai i isi mataupu o le Vaega 3 o lenei lomiga, e tele ni tala lelei na faailoa mai e Esekielu e faamautinoa ai o le a toe faafoʻisia le tapuaʻiga mamā i Ierusalema.

17. O ā taimi e tofia ai e Ieova tagata vāai?

¹⁷ E iai foʻi isi na faaaogā e Ieova e galulue o ni tagata vāai, e ese mai i perofeta na talaʻi i tagata o le Atua i le vaitaimi na faaumatia ai Ierusalema i le 607 T.L.M. O taimi uma e faataunuu ai se vala iloga o le finagalo o Ieova, e na te tofia ni tagata vāai e lapataʻia ē e amioleaga ma folafola mai ni tala lelei.

18. O le ā le galuega na faia e Ioane le Papatiso?

¹⁸ I le uluaʻi senituri T.A., na faia ai e Ioane le Papatiso le galuega a se tagata vāai. Na ia lapataʻia tagata Isaraelu faaletino e lē o toe umi ona teena lea o i latou. (Mata. 3:1, 2, 9-11) Ae na iai isi mea na ia faia. Na fetalai Iesu o Ioane le “avefeʻau” na folafola mai na saunia le ala mo le Mesia. (Mala. 3:1; Mata. 11:7-10) E aofia ai i lenā galuega le faailoa mai o se tala lelei e faapea ua taunuu mai “le Tamaʻi Mamoe a le Atua,” o Iesu lea, “o lē e aveeseina le agasala a le lalolagi.”—Ioa. 1:29, 30.

19, 20. O le ā le auala na avea ai Iesu ma ona soo o ni tagata vāai?

¹⁹ E silisili lava Iesu i tagata vāai uma. E pei o Esekielu, na auina atu o ia e Ieova i “le aiga o Isaraelu.” (Eseki. 3:17; Mata. 15:24) Na lapataʻi mai Iesu e lē o toe umi ona teena lea o le nuu o Isaraelu, ma o le a faaumatia Ierusalema. (Mata. 23:37, 38; 24:1, 2; Luka 21:20-24) Peitaʻi, o lana galuega autū o le folafola mai o tala lelei.—Luka 4:17-21.

²⁰ A o iai Iesu i le lalolagi, na ia fetalai patino atu i ona soo e faapea: “Ia faaauau . . . ona outou mataala.” (Mata. 24:42) Na latou usiusitaʻi i lana faatonuga ma gaoioi o ni tagata vāai, e avatu le lapataʻiga e faapea ua teena e Ieova tagata o Isaraelu faaletino ma le aai o Ierusalema i le lalolagi. (Roma 9:6-8; Kala. 4:25, 26) Ae e iai foʻi ni tala lelei na latou folafolaina e pei o tagata vāai na muamua atu iā i latou. Sa aofia i la latou feʻau se faalauiloaga mataʻina e faapea, ua aofia nei tagata o Nuu Ese i le Isaraelu a le Atua ua faauuina i le agaga, ma o le a latou olioli i le faaeaga o le fesoasoani i le Keriso i le toe faafoʻisia o le tapuaʻiga mamā i le lalolagi.—Galu. 15:14; Kala. 6:15, 16; Faaa. 5:9, 10.

21. O le ā le faaaʻoaʻoga na faataatia e Paulo?

²¹ O le aposetolo o Paulo o se faaaʻoaʻoga mataʻina o tagata vāai i le uluaʻi senituri, ma sa manatu mamafa o ia i lona tiute tauave. I le pei o Esekielu, na ia iloa e nofosala o ia i le toto pe a ia lē faataunuuina lona tofiga. (Galu. 20:26, 27) Na mulimuli foʻi Paulo i faaaʻoaʻoga a isi tagata vāai e ala i le avatu o lapataʻiga, ma folafola atu ni tala lelei. (Galu. 15:35; Roma 1:1-4) O le mea moni e ala i le taʻitaʻiga a le agaga paia, na ia siiina mai le valoaga a Isaia:  “Maʻeu le matagofie i luga o mauga o vae o lē e aumaia le tala lelei”! Na ia faatatauina lenā valoaga i le galuega o loo faia e soo o Keriso o le talaʻia o le Malo o le Atua.—Isa. 52:7, 8; Roma 10:13-15.

22. O le ā na tupu ina ua maliliu le ʻauaposetolo?

²² Ina ua maliliu le ʻauaposetolo, na sasao faaafi i le faapotopotoga Kerisiano faiga a ē na liliuese mai i le tapuaʻiga moni, e pei ona valoia. (Galu. 20:29, 30; 2 Tesa. 2:3-8) A o faagasolo se vaitaimi umi, na sili atu ona toʻatele Kerisiano faatagāfai e pei o vao leaga nai lo o soo faamaoni o Keriso e pei o ni saito, ma na punitia ai le feʻau manino e faatatau i le Malo o le Atua ona o aʻoaʻoga sesē. (Mata. 13:36-43) Peitaʻi, ina ua oo i le taimi a Ieova e faalaa mai ai, na ia toe faaalia lona alofa ma lona faamasinotonu e ala i le tofia o ni tagata vāai e faailoa manino mai ni lapataʻiga, ma folafola mai ni tala lelei. O ai na tagata vāai?

23. O le ā le matafaioi a C. T. Russell ma ana aumea?

²³ I tausaga a o leʻi oo i le 1914, na avea ai Charles Taze Russell ma ana aumea o ni ʻavefeʻau e faalauleleia se ala’ a o leʻi faavaeina le Malo faa-Mesia. * (Mala. 3:1) Na faia foʻi e lenā vaega le galuega a se tagata vāai, e ala i le faaaogā o le mekasini Zion’s Watch Tower and Herald of Christ’s Presence e lapataʻia ai tagata i le  faamasinoga a le Atua, ma folafola atu le tala lelei e faatatau i le Malo o le Atua.

24. (a) Ua faapefea ona avea le pologa faamaoni o se tagata vāai? (e) O le ā e tatou te aʻoaʻoina mai i le faaaʻoaʻoga a tagata vāai i aso ua mavae? (Tagaʻi i le siata “Nisi Faaaʻoaʻoga Lelei o Tagata Vāai.”)

²⁴ Na tofia e Iesu se vaega toʻaitiiti o tane e avea ma pologa faamaoni, ina ua uma ona faavaeina le Malo. (Mata. 24:45-47) Talu mai lenā taimi, ua faia ai e le pologa faamaoni lea ua taʻua nei o le Vaega Pule, le galuega a se tagata vāai. E lē gata o loo latou taʻimua i le aumaia o le lapataʻiga e faatatau i “le aso o le tauimasui,” ae o loo latou folafola atu foʻi “le tausaga e faaalia mai ai e Ieova lona agalelei.”—Isa. 61:2; tagaʻi foʻi i le 2 Korinito 6:1, 2.

25, 26. (a) O le ā le galuega e tatau ona faia e soo uma o Keriso, ma o le ā le auala e fai ai? (e) O le ā o le a tatou talanoaina i le mataupu o loo sosoo mai?

²⁵ E ui e taʻimua le pologa faamaoni i le galuega a le tagata vāai, ae na poloaʻia e Iesu ona soo “uma” ina ia “faaauau ona mataala.” (Mare. 13:33-37) E tatou te usiusitaʻi i lenā poloaʻiga e ala i le mataala pea faaleagaga, ma lagolago ma le faamaoni le tagata vāai i aso nei. E iloa lo tatou mataala i le faatinoina o la tatou tiute o le talaʻi. (2 Timo. 4:2) O le ā e uunaʻia ai i tatou e talaʻi? O se tasi o māfuaaga, o lo tatou faanaunauga ina ia faasaoina ola. (1 Timo. 4:16) E lē o toe umi ona faaumatia lea o le toʻatele ona o le lē utagiaina o lapataʻiga a le tagata vāai i aso nei. (Eseki. 3:19) Ae o le māfuaaga autū e tatou te talaʻi ai, ona e tatou te mananaʻo e faailoa atu i isi le tala e sili ona lelei, ua toe faafoʻisia le tapuaʻiga mamā! I le taimi lenei a o faagasolo “le tausaga e faaalia mai ai e Ieova lona agalelei,” o loo tatala pea le avanoa mo le toʻatele ina ia aufaatasi ma i tatou e tapuaʻi i lo tatou Atua alofa ma faamasinotonu o Ieova. O i latou uma o le a faasaoina mai le faaumatiaga o lenei faiga leaga o mea, ua toe o se aga ona latou maua lea o aogā mai i le pule alofa a lona Alo o Keriso Iesu. Tau ina ia aua neʻi iai se mea e taofia ai i tatou mai le fesoasoani atu i le tagata vāai i aso nei i le folafolaina atu o na tala lelei!—Mata. 24:14.

²⁶ Ua autasia e Ieova ona tagata i se auala mataʻina a o leʻi oo i le taimi e faaumatia ai lenei faiga leaga o mea. I le mataupu o loo sosoo mai, o le a faataʻitaʻi ai le auala na tupu ai lenā mea e ala i le talanoaina o se valoaga e faatatau i ni laau se lua.