I le taimi o fasiotiga tagata a le ʻau Nasi, e pe tusa ma le 1,500 Molimau a Ieova na maliliu ai, mai i le toʻa 35,000 Molimau a Ieova na nonofo i Siamani ma atunuu na pulea e le ʻau Nasi. E lē o iloa māfuaaga uma na maliliu ai i latou. Talu ai o loo faagasolo pea suʻesuʻega, e ono suia la le aofaʻiga o i latou na maliliu ma isi faamatalaga.

•  Na faapefea ona maliliu i latou?

•  Aiseā na sauāina ai i latou?

•  O fea na maliliu ai?

•  O nisi o i latou na fasiotia

•   Faasalaga oti: E toetoe 400 Molimau a Ieova na fasiotia i Siamani ma atunuu na pulea e le ʻau Nasi. O le toʻatele o i latou na fasiotia na faia o latou faamasinoga, faasalaina i le oti, ma vavaeese o latou ulu. O nisi na tafana pe faatautauina e aunoa ma le faia o ni faamasinoga aloaʻia.

•   Na matuā leaga le tulaga o nofoaga na taofia ai: E silia i le 1,000 Molimau a Ieova na maliliu i falepuipui ma nofoaga o faasalaga a le ʻau Nasi. Na maliliu nisi ona o galuega mamafa na faamalosia i latou e fai, o le fia aai, o le mālūlū, mamaʻi, ma le lē lelei o le tausiga faafomaʻi. Ona o le leaga o le auala na faileagaina ai nisi, o lea na maliliu ai i latou a o leʻi leva lava ona faasaʻoloto ina ua uma le Taua Lona Lua a le Lalolagi.

•   Isi māfuaaga: O nisi Molimau na fasiotia i kasa oona, o nisi na tui i ai vailaau oona e fai ai suʻesuʻega, a o isi na faaaogā ai tui oti.

 Na sauāina Molimau a Ieova ona o lo latou tausisi i aʻoaʻoga a le Tusi Paia. Ina ua faamalosia e le ʻau Nasi Molimau e faia mea e faasā i le Tusi Paia, na teena e Molimau le faia faapea. Na latou filifili e “usiusitaʻi i le Atua o le pule, nai lo o tagata.” (Galuega 5:​29) Ia mātau vala e lua na latou faia ai lenā filifiliga.

1.   Tumau ona solitū i mataupu faapolotiki. Na solitū Molimau a Ieova na nonofo i atunuu na pulea e le ʻau Nasi i mataupu faapolotiki, e pei foʻi o Molimau a Ieova i le lalolagi aoao i aso nei. (Ioane 18:36) O le māfuaaga lenā na latou teena ai le

   •   Auai i vaegaʻau pe lagolagoina taua.​—Isaia 2:4; Mataio 26:52.

   •   Auai i faigāpalota po o faalapotopotoga a le ʻau Nasi.​—Ioane 17:16.

   •   Faʻalo i le faailoga a le ʻau Nasi pe faapea atu “Ia Viia Hitila!”​—Mataio 23:10; 1 Korinito 10:14.

2.   Faatinoina o la latou tapuaʻiga. E ui ina faasā Molimau a Ieova mai i le faatinoina o la latou tapuaʻiga, ae na faaauau pea ona latou

   •   Faapotopoto e tatalo ma tapuaʻi faatasi.​—Eperu 10:24, 25.

   •   Talaʻi le feʻau mai i le Tusi Paia ma tufa atu lomiga faale-Tusi Paia.​—Mataio 28:19, 20.

   •   Faaalia le agalelei i o latou tuaoi e aofia ai tagata Iutaia.​—Mareko 12:31.

   •   Taofimau i la latou tapuaʻiga, e ala i le lē sainia o se pepa e lafoaʻia ai o latou talitonuga.​—Mareko 12:30.

 Na taʻua e le polofesa o Robert Gerwarth, o Molimau a Ieova e “na o le pau lenei o le vaega na sauāina i lalo o le Third Reich ona o o latou talitonuga faalelotu.” a Na matuā maofa pagota na faafalepuipui faatasi ma Molimau a Ieova ona o lo latou tutumau. Na faapea mai se tasi o pagota i Oseteria: “E latou te lē auai i taua. E sili atu iā i latou le fasiotia e isi, nai lo o lo latou fasiotia o isi.”

•   Nofoaga o faasalaga: O le toʻatele o Molimau a Ieova na maliliu i nofoaga o faasalaga. Na faafalepuipui i latou i nofoaga o faasalaga i Auschwitz, Buchenwald, Dachau, Flossenbürg, Mauthausen, Neuengamme, Niederhagen, Ravensbrück, ma Sachsenhausen. I Sachsenhausen, e pe ā ma le 200 Molimau a Ieova na maliliu ai i lenā nofoaga.

•   Falepuipui: Na maliliu nisi Molimau ona o le ogaoga o sauāga na faia iā i latou i falepuipui. O nisi na maliliu ona o ni manuʻa tugā na oo iā i latou i le taimi na tuʻifesili ai.

•   Nofoaga o faasalaga oti: O le toʻatele o Molimau a Ieova na fasiotia i falepuipui i Berlin-Plötzensee, Brandenburg, ma Halle/Saale. E 70 isi nofoaga ua faamauina na fasiotia ai Molimau a Ieova.

•  Igoa: Helene Gotthold

   Nofoaga na fasiotia ai: Plötzensee (Perelini)

   E tele taimi na taofia ai e leoleo Helene o se avā e toʻalua lana fanau. I 1937, na matuā ogaoga le auala na sauāina ai o ia i le taimi na suʻesuʻeina ai, ma iʻu ai ina fafano lana pepe. Iā Tesema 8, 1944, na fasiotia ai o ia i le falepuipui i Plötzensee i Perelini, e ala i le vavaeese o lona ulu.

•  Igoa: Gerhard Liebold

   Nofoaga na fasiotia ai: Brandenburg

   Iā Me 6, 1943, na fasiotia ai Gerhard o se talavou e 20 tausaga e ala i le vavaeese o lona ulu, ae o le lua lenā o tausaga talu ona vavaeese le ulu o lona tamā i le falepuipui lava e tasi. Na ia taʻua i lana tusi faamavae i lona aiga ma lana uō teine: “Pe ana leai le mana o le Alii, semanū e lē mafai ona ou uia lenei ala.”

•  Igoa: Rudolf Auschner

   Nofoaga na fasiotia ai: Halle/Saale

   E 17 tausaga o Rudolf ina ua vavaeese lona ulu iā Setema 22, 1944. I lana tusi faamavae i lona tinā, na ia tusia ai: “E toʻatele uso ua uia lenei ala, ma o le a ou ui ai foʻi.”