Lendá lá ɔwɔmbɔ w'akambo

Lendá lá akambo lá yombasɛ́

Mpeko djɛ mbandji: Anton Petrus/Moment via Getty Images; money: Wara1982/iStock via Getty Images Plus

NYOWADJƐKE!

Miliyara yɛ mfalanga itshɔ l’akambo w’ambandji—Lofulo lɔ djɔ oyɛwɔ mo?

Miliyara yɛ mfalanga itshɔ l’akambo w’ambandji—Lofulo lɔ djɔ oyɛwɔ mo?

 Lofulo l’ambandji lombohanda lombombe.

  •   “Lofulo lɔ mfalanga yɛpɛyɛma le angala lombohanda lá 2.2$ l’anteyi k’etsho w’ambandji.”—The Washington Post, Ngɔndɔ k’ape 13, 2024.

 Lofulo lombohanda ndeka lofulo lɔ mfalanga. Tɔkɔsa ndjɔmbɔmba kɛmɔtshi: Mbandji kelá Ukraine.

  •   Angala. Ete ngo nsango imɔtshi ɛnyɛwɔ, nsuke l’angala 500 000 wamboyakema lá mbandji ntateyɛ m’ɛnɔnyi epe wɛnɛ.

  •   Ase mbandja. Ete ngo anto 28 000 wambovɔ kana mpotala, lá nkilika losango l’imá États-Unis. Koko, owandji ɔmɔtshi welá ONU atepelaka ante: “Lofulo l’ekekete lɔ lɔnyɔyi má mbandji kɛnɛ lomboleka ntshita anto wapalekɔ́ angala lá lɛdji l’efula.” a

 Lofulo l’anto wɛna ndjolo m’ɔtɛ w’ambandji edjinge ntshamba djɛ djokanelo djel’andja djɛmboleka mpanda.

  •   Ndekana miliyɔ 114, y’anto wambɔsɛkɔ má djena djɛwɔ m’ɔtɛ w’ambandji la wɔ ntshamba djɛ vu l’andja w’otondo lá Ngɔndɔ kɛ djuwa 2023.

  •   Miliyɔ 783. Nde lofulo l’anto w’ɛna ndjolo la ndjala k’efula. “Ntshamba djɛ djokanelo ndeke lolekɔ́ ikɔkɔ yɛ ndjala, pursa 70 y’anto wɛna ndjolo la ndjala l’andja w’otondo la djena djenanema ambandji la djena djɛ ntshamba djɛ vu.”—World Food Programme.

 Lofu lɔmɔtshi ambandji ingoshiya? Nkongi djɛkɔnge djelekɔ́ laso lá nkambo djɛ vu? Nkete dj’okotshɛso l’andja ngokoka nkambema djɛ nshiyɛ ndjala lofu lɔmɔtshi la nshiyɛ ɔmvɔ? Bible otepelande mo?

Deko djɛ mbandji

 Bible ambolakaka ante kengoyala lá djena nkfumɔ, atepela ete ngo ilembetelo yɛ mpunda kɛ teele.

  •   “Kɛmɔtshi keyɛka, kɛ dɔwɔ dj’ete ngo iyɛ, ko wopɛyɛka lotshungɔ esanga la kangowapemisá djɛ nyimɛ vu má looko djɛnde ndjaka onto ɔmmɔ ɔmmɔ edjinge w’ɔpɛyɛka lokfula l’ekekete.”—Ndjiso 6:4.

 Kanga l’apemisá mpunda kɛwɔlamá keyalaka inkina ipe yɛ y’ɛdjɛ lá ndjala edjinge la nyɔyi kesanghanyɛ la opela ole l’akambo ankina. (Ndjiso 6:5-8) Djɛ ndjeka akambo ankina efula lá nkambo djelendana la prɔfɛsi yɛ Bible edjinge lamo okokaso ndjala l’eshikikelo ente yembokotshama l’etsho wɛso wɛnɛ, wala djamba: “Ambahemi wa mfalasa anɛi—Waa na wewɔ?

Etsho weyaye wɛ vu

 Lako ilá, nkete djelá looko djepango kambema lonkina lá nkambo dj’ambandji. Djɛko ndeke, kepangonanghema má wolo w’onto. Bible ntepelaka ante:

  •   Ndjambe akɔpa ‘nkomɛ ambandji lá looko l’otondo.’—Yeembo 46:9.

  •   Ndjambe angimɛ ekakasano enkfumɔ weposɛ ambandji. “Nde angodjola wisɔyi má wiso wawɔ, edjinge nyɔyi kepangoyala lonkina, ntshaka mpangoyala lonkina, kaanga yɛndjɛ kaanga olando wopangoyala lonkina. Akambo wa ntondo wamboshila.”—Ndjiso 21:4.

  •   Ndjambe angila vu lá djena nkfumɔ. ‘Anto wami wangintasɛ l’idjena yɛ vu, lá intanselo kɛ wɔlɔ edjinge lá djena vu djɛ lotshinda.’—Izaya 32:18.

 Lá nkilika prɔfɛsi yelá Bible, ambandji la akambo w’ɛnaso lɔɔko kɛnɛ w’ɛnyɛ djɛ lako ilá vu djɛkɔpa ndjala.

 Wopo wɔkɔnge Ndjambe ndongoyakala vu l’etsho weyaye? Nde angonangha nkambo djɛsɔ má lotshimbo lɔ guvɛrnɛma djɛnde dj’olongo, kana Onkfumi. (Mateo 6:10) Djɛ ndjewa wopo w’Onkfumi wɔkɔ oyɛwɔ edjinge kɛnɛ k’osakisolawɔ le wɛ, lenda video: Diolelo diaki Nzambi kɛdikɛdi na?

a Miroslav Jenca, United Nations assistant secretary-general for Europe, Ngɔndɔ kɛ djomi l’ape 6, 2023.