Lendá lá ɔwɔmbɔ w'akambo

Lendá lá akambo lá yombasɛ́

DJAMBA DJƐ WEKELO 28

Tewɔ yamano, koko toyale anto w’ilaka vu

Tewɔ yamano, koko toyale anto w’ilaka vu

‘Totahonake nyɛnyɛ dj’iso ndeka anto ankina, má mpamana edjinge, má nkombolana l’anteyi kɛso.’—NGA. 5:26.

YEEMBO 101 Tokambe l’osanga (lá Otetela)

LÁ YOPASƐ *

1. Eposelo wɛkɔnge wekoka ndjala l’ikanyi yɛ yamano te anto?

L’ANDJA wa lɔɔko wanɛ, anto efula walekɔ la lokaki ntshindamaka má ikanyi yɛ yamano. Onanghi w’opoto ɔmɔtshi nkoka nangha yopo imɔtshi yɛ lokeso l’ikanyi yɛ ndjapamela anto wahamana lande. Ontombi w’etombo ɔmɔtshi nkoka mpedjɛ ontombi wel’oloyi onkina ekete l’onkonda ngo l’ikanyi yɛnde ndjila otshumba. Ombeki ɔmɔtshi wohona djɛ w’owawole l’inivɛrsite yɛ lomo nkoka ndjɔngɔla l’ezamɛ. Etengo oyɛso Akristo, iso ndjewaka ente wopo wɔ nanghedji djɛ nghɔsɔ, djelekɔ l’anteyi ‘k’elemo wɛ demba.’ (Nga. 5:19-21) Enkambi ɛmɔtshi wɛ Yehova nkoka ndjila ikanyi yɛ yamano l’otshumano ipa l’iwɔ ndjewa? Ɔsɔ alekɔ woopó wɔ djonyi efula mande ikanyi yɛ yamano nkoka ntshita osanga wɔ wananyɔ.

2. Kɛkɔnge k’ɛnaso lɔ lá djamba djɛnɛ?

2 Lá djamba djɛnɛ, tongoshishima nanghedji djɛ nyɛtshi dj’ekoka ntotshinda djɛ mpamana la wananyɔ waso. Tɔngɛna lonkina ndjɔmbɔmba kɛ ampame l’amato welá etsho wefunamaki Bible watayala l’ikanyi yɛ yamano. Ntondontondo, nyontshɔ tokolenda wopo w’okokaso nshishima ekoma wɛso.

SHISHIMA TOKANYI TƆKO

3. Weepó wɛkɔnge w’oyɛso ladjɛ dawopola?

3 Angoyala wɔlɔ dj’iso nshishimaka tokanyi tɔso winá la winá. Tokoka ndawopola isɔmɛlɛ ente: ‘Langɛnake nɛmɔ dj’okotshɛmi ngo má ndawɛdjɛ l’anto ankina? Langokambake olemo efula l’otshumano ngo djɛ nyɛnyɛ ente lemi ndeke lolekɔ onto wɔ wɔlɔ, kana djɛ nyɛnyɛ ente lemi ndeka wɔnanyɔ kana nkaana kɛmɔtshi lá lɛdji l’otshikitanyi? Ndoo, langɔkɔpake ngo mpɛyɛ Yehova kɛnɛ keleka wɔlɔ le lemi?’ Lamo oyɛso ladjɛ ndawopola weepó wɛsɔ? Tolende kɛnɛ ketepela Otepela wɔ Ndjambe.

4. Lamo oyɛso ladjɛ ndjewɔ ndawɛdjɛ l’anto ankina, etengo Ngalatiya 6:3, 4 ɛnyɛwɔ?

4 Bible ntokembɛka djɛ ndjewɔ ndawɛdjɛ l’anto ankina. (Wala Ngalatiya 6:3, 4.) Lamo? Lá lɛdji lɔmɔtshi, ntsha iso nfɛnyɛka ente tonangha akambo wa wɔlɔ ndeka wananyɔ ankina, iso nkoka ndoyala l’otako. Koko lá lɛdji lonkina ntsha iso ndawɛdjɛ l’anto watoleki, tokoka ndɛmba. Ayale kaanga lɛdji lɔkɔnge, topongotshindama l’ikanyi yɛ wɔlɔ. (Ɔrɔ. 12:3) Nkaana kɛso kɛmɔtshi k’etawɔ Katerina, * kanga lintasɛ lá Grèce, ntepelaka ante: “L’ayalaki l’ekfumbo kɛ ndawɛdjɛ l’anto ankina, w’imɛnaka ente walekɔ ɛwɔngi efula, walekaki mba eposelo wɛ wɔlɔ l’olemo w’ipoposanyɛ edjinge walekaki ndjewa wopo wɔ mba tolongo. Eposelo weyalisa la nkambo djɛsɔ nde, ndjɛka ndoyawɛna ente mpalekɔ la ntshina.” Iso ladjɛ mvungɔka ente Yehova atosepaka tende, ape mande tolekɔ ɛwɔngi, tolekɔ djɔ, kana tewama efula, koko mande toyalaka entshupa djɛ ndɔɔkɔpa edjinge djɛ ndjokela Wɔnande.—Dj. 6:44; 1 Kɔ. 1:26-31.

5. Olakanyelo wɔkɔnge ngombowa má kɛnɛ kekomelisa wɔnanyɔ Hyun?

5 Woopó onkina w’okokaso ndawopola wokinɛ, ‘Anto wangondjewake etengo onto wolekɔ entshupa djɛ ndjila vu, ndoo, langoyalake mbala efula entshupa djɛ ntepela ampɔsɔ?’ Kolenda kɛnɛ kekomelisa wɔnanyɔ Hyun, kanga l’intasɛ lá Corée du Sud. L’etsho ɛmɔtshi nde ɔsaki anto wayalaki l’edjito l’otshumano etengo antonyi wande. Nde ntepelaka ante: “Lemi l’ɔnyɔlaki wananyɔ wasɔ edjinge mbala la mbala ntakɔpaki akambo w’iyatepelaka.” Eposelo wɛkɔnge weyisandoyala lá nkambo djɛsɔ? Nde ndjawolaka ante: “Enanghedji kɛmi kɛsɔ kilaka ntshamba djɛ djokanelo l’otshumano.” Tolongo tɔmɔtshi tɔ Hyun w’okotshɛka djɛ nde nsipisoyɛ okakasano wɔnde wɔsɔ. Hyun ananghaka etshikitano wɛ djonyi edjinge lɔɔko, nde akamba etengo ikokolo. Ntsha tɛna ente tolekɔ l’ikanyi yɛ yamano koko ape yɛ ndjila vu, iso ladjɛ nangha nkambo mɔtshi.

TONA IKANYI Y’ENTE WƐ NDEKA ANKINA EDJINGE ANKOMBOLA

6. Lá nkilika Ngalatiya 5:26, wekeka wakɔnge wa nyɛtshi watshinda onto djɛ ndjala la yamano?

6 Wala Ngalatiya 5:26. Wekeka wakɔnge wa nyɛtshi wakoka ntotshinda djɛ ndjala l’ikanyi yɛ yamano? Djekeka mɔtshi nde nyɛyɛ dj’iso ndeka anto ankina. Onto wɔkɔpa nyɛnyɛ djɛ nde ndeka anto ankina alekɔ l’otako edjinge la lokaki. Djekeka nkina djɛ nyɛtshi nde ankombola. Kanga ankombola apakome ngo lá nkombola kɛnɛ kelekɔ l’anto ankina koko nde nkombolaka edjinge dj’iwɔ nsamba kɛnɛ k’okotshɛwɔ. Lá nsɔsɔlɔ, kanga ankombola alekɔ la lotono. Lá nsɔsɔlɔ, iso ladjɛ ndota nanghedji djɛ nyɛtshi djɛsɔ etengo olotakaso opela ɔmɔtshi!

7. Pɛyɛ djɔmbɔmba kɛnyɛ eposelo wɛ nyɛtshi wekoka mposa má ndjala l’ikanyi yɛ nyɛnyɛ ente iso ndeka anto ankina edjinge y’ankombola?

7 Wekeka walekɔ etengo, mpona nyɛnyɛ ente iso ndeka anto ankina edjinge ankombala nkoka ndjɛlama la mbindo yeyalaka lá washi wɔkɛndjɛka aviyɔ. Aviyɔ nkoka nfumbɔ, koko mbindo yɛsɔ nkoka ntodjipa eholo weheta washi tá mɔtɛrɛ, mɔtɛrɛ nkoka ndjima ntondo kɛ aviyɔ nkfɔ edjinge ndjika. Wopo wɔk’ɔmɔ ndeke, onto nkoka nkambela Yehova l’ilá kɛnɔnyi ɛmɔtshi. Koko ntsha nde alekɔ l’ikanyi y’ente nde ndeka anto ankina edjinge l’ankombola, nde angɔkfɔ. (Woo. 16:18) Nde angotshika nkambela Yehova, angoyananghela nyɔmɛlɛ edjinge anto ankina nyɛtshi. Iya wopo wɔkɔnge, okokaso ndjewɔ dj’ipa ndjala l’ikanyi yɛ nyɛnyɛ ente iso ndeka anto ankina edjinge y’ankombola?

8. Wopo wɔkɔnge w’okokaso nanyɛ ikanyi yɛ nyɛnyɛ dj’iso ndeka anto ankina?

8 Iso nkoka nana l’ikanyi yɛ mpona nyɛnyɛ ente iso ndeka anto ankina má nama lá wɔɔngɔ dako dj’ɔpɔstɔlɔ Poolo te ase Filipɛ ante: ‘Nyotanangheke kaanga nkambo mɔ l’ikanyi y’ampɔsɔ kana l’ikanyi yɛ nyɛnyɛ ente nyo ndeka anto ankina, koko nyonanghe akambo ankfumɔ l’okitshakitshɛ, nyɔshi djɛ anto ankina nyoleka.’ (Flp. 2:3) Ntsha iso ndɔsa dj’anto ankina ntoleka, topongohamana la wanɛ walekɔ la balo edjinge l’akoka waleka waso. Koko, tongosasanga lawɔ. Kɛsɔ kengoyala nsɔsɔlɔ pekapeka, ntsha okambawɔ l’akoka wawɔ wasɔ nde l’olemo wɔ Yehova djɛ ndolumɛ. L’onkoko wɔwɔ, ntsha wananyɔ walekɔ l’akoka wasɔ nkilikaka dako djɛ Poolo, iwɔ wangila yimba ngo lá wekeka w’olekawɔ nkɔpa lesɔ. Kɛsɔ k’engila vu edjinge osanga l’otshumano.

9. Wopo wɔkɔnge w’okokaso nyimɛ ankombola?

9 Iso nkoka nyimɛ ikanyi y’ankombola ma ndjewa elelo wɛso. Ntsha iso ndjewaka elelo wɛso, topangohona nyɛnyɛ ente tolekɔ la balo kana l’akoka ndeka anto ankina. Koko, tongohona wopo wɔ ndjeka akambo me wanɛ watoleka. Ndjɔmbɔmba, kɔsa djɛ wɔnanyɔ ɔmɔtshi wɔ l’otshumano angɔpɛyɛke mba wa wɔlɔ efula. Iso nkoka ndowopola wopo w’ɔlɔgɔsɔlakande wamba wande. Ntsha nkaana kɛmɔtshi ndjewaka nkatshɛ wɔlɔ, iso nkoka ndowopola alako wakoka ntokotshɛ dj’iso ndɔngɔsɔla okatshelo wɔso. Edjinge ntsha wɔnanyɔ ɔmɔtshi wɔ l’otshumano alekɔ l’okakasano wɔ mba tolongo, nde nkoka mpona dako me wɔnanyɔ wewaka nkɔpɛ tolongo. Má nangha nghɔsɔ iso nkoka ndjewɔ ankombola edjinge tɔngɔwɔngɛ akoka w’okotshɛso.

TOWE OLAKANYELO MÁ DJƆMBƆMBA YEMÁ BIBLE

Mande nde ayalaka l’okitshakitshɛ, Ngidiyɔna ilaka vu l’antenyɛnde l’ase Efrayimɛ (Lenda etenyi 10-12)

10. Okakasano wɔkɔnge wopomanisa la Ngidiyɔna?

10 Kolenda nkambo dj’ehetisa le Ngidiyɔna, kanga loyalaki ose ikɔlɛ yɛ Manase, nya ampame yɛ ikɔlɛ y’Efrayimɛ. M’okotshɔ wɔ Yehova, Ngidiyɔna nya ampame yɛnde 300 wilaka otshumba w’ekekete wokokisa ndatshinda djɛ ndjala l’ofuno w’efula. Ampame y’ase Efrayimɛ wayɛka ndopomana la Ngidiyɔna, ape djɛ ndowandola koko ndotepela lɔpɔsɔ lande. Nyɛnamaka dj’iwɔ womalaka efula mande Ngidiyɔna ataweta má bango dj’iwɔ ntshɔ lande djɛ ntonanyɛ antonyi wa Ndjambe. Iwɔ walekaka ndjila yimba ngo lá wopo w’ikoke nama lomo l’ikɔlɛ yɛwɔ, ko wavungɛka nkambo djelekisa djonyi djenanghisa Ngidiyɔna, nkotshɛ djɛ djiina djɛ Yehova mba lomo edjinge nama owila wɔnde.—Tos. 8:1.

11. Wopo wɔkɔnge Ngidiyɔna ndelola ampame y’ase Efrayimɛ

11 L’okitshakitshɛ onkfumɔ, Ngidiyɔna ashimelaka ampame y’ase Efrayimɛ ante: ‘Lá ndawɛdjɛ isanyo, kɛkɔnge kɛ momonangha?’ Masɔ nde apɛyɛka ndjɔmbɔmba kɛnyɛ papoo wopo wɔ Yehova ndaatshɔkɔla. Eposelo weyalisa la nkambo djɛsɔ nde ampame yɛsɔ ‘wavumbaka vu.’ (Tos. 8:2, 3) Ngidiyɔna awolaka ndakitshakitshɛ l’ikanyi yɛ ndjila vu l’anteyi k’enkambi wɛ Ndjambe.

12. Olakanyelo wɔkɔnge w’owaso má ndjɔmbɔmba k’ase Efrayimɛ la kɛ Ngidiyɔna?

12 Olakanyelo wɔkɔnge w’owaso m’ɔkɔndɔ wɔsɔ? Má ndjɔmbɔmba k’ase Efrayimɛ, tombowa olakanyelo ente, topakoke ndapɛyɛ amboleka ngo djɛ nama lomo lɔso, ndeka lɔ Yehova. Ntsha oyɛsonde owandji wɔ nkfumbo kana ikokolo, iso nkoka mba olakanyelo me Ngidiyɔna. Ntsha onto ɔmɔtshi ambokiyana má nkambo mɔtshi dj’isombonangha, iso ladjɛ mpona djɛ ndjewa lamo wɔnanyɔ ndombomala. Iso nkoka lonkina ndjedjɛ onto wɔkɔ l’akambo amɔtshi wa wɔlɔ wonanghakande. Kɛsɔ kɛngɔlɔmba dj’iso ndjala l’okitshakitshɛ, pekapeka ntsha onto wɔkɔ ndeke l’ovunga. Koko vu ndeka l’onto lɔso l’otako ntshina otalee.

Mande nde ayawɛkɛka te Yehova djɛ nde ndɔlɔngɔsɔla akambo, Hana awaka vu dj’oloko lonkina (Lenda etenyi 13-14)

13. Okakasano wɔkɔnge wopomanisa la Hana edjinge wopo wɔkɔnge w’indalongela?

13 Tokokanela, lonkina, lá ndjɔmbɔmba kɛ Hana. Nde atshukamaka le ose Lewi ɔmɔtshi w’iyetala Elekana, w’ɔkɔpaki efula. Koko Elekana ayalaki la wadji onkina, Penina. Elekana alekaki nkɔpa Hana ndeka wopo wɔ ndakɔpaka Penina, ‘Penina ayalaki la wana, koko Hana atawota kaanga wɔna.’ M’ɔtɛ wɔ nkambo djɛsɔ, Penina atolaki Hana ‘mbala la mbala djɛ ndowomadjɛ.’ Wopo wɔkɔnge Hana ndelola? Nde ayalaka la yɛnyi efula! ‘Nde alelaki winá enkfumɔ edjinge atalɛki kaanga ekete.’ (1 Sa. 1:2, 6, 7) Koko lako ekete k’ɛnyɛ ente Hana ahonaka nsɔmbɔyɛ Penina lá lɛdji lɔmɔtshi. Koko, nde adjipolelaka Yehova oloko wɔnde edjinge ayashikikɛka djɛ nde angɔlɔngɔsɔla akambo. Penina atshikitanyɛka eyalelo kɛnde te Hana? Bible apatepela nkambo djɛsɔ. Koko iso ndjewaka ente Hana akalɔka mba edjinge alamaka vu djɛnde djel’eteyi k’oloko. ‘Elongi kɛnde ketayala djandji djandji lonkina.’—1 Sa. 1:10, 18.

14. Olakanyelo wɔkɔnge w’owaso má ndjɔmbɔmba kɛ Hana?

14 Olakanyelo wɔkɔnge w’owaso má ndjɔmbɔmba kɛ Hana? Ntsha onto ɔmɔtshi ahamana nyape lá lɛdji lɔmɔtshi, vungɔ ente wɛ nkoka nangha nkambo mɔtshi djɛ nshiyɛ okakasano wɔkɔ. Tawolake djɛ mpamana. L’edjena kɛ nkawoyɛ nyɛtshi tá nyɛtshi, hona djɛ ndjila vu nya onto wɔsɔ. (Ɔrɔ. 12:17-21) Kaanga ntsha nde apakokadjimolisa, wɛ ongolama vu djɛko djɛ l’eteyi k’oloko.

Mande iwɔ wasipisoyɛka ambɔ Yehova ndeke lɔtshɔkɔla olemo wɔwɔ, Apolo nya Poolo watɔsana etengo antonyi (Lenda etenyi 15-18)

15. Wopo wɔkɔnge Apolo nya Poolo iyafɛnaka?

15 L’ekomo, tolende kɛnɛ k’okokaso ndjeka má ndjɔmbɔmba kɛ Apolo nya ɔpɔstɔlɔ Poolo. Ampame ipe yɛsɔ w’ewaki Afunelo wɔlɔ efula. Iyape kɛkɔ wayalaki wetsha wɛ lomo edjinge wakɔpamaki efula. Edjinge iyape kɛkɔ wakotshɛka efula l’olemo wɔ nkfumbo ambeki. Koko lako onto lɔsaki winande ante ontonyi.

16. Kɔkɔndɔla wopo w’oyalaki Apolo?

16 Apolo ‘awotshɔka lá Alɛksandria,’ ngando kɛ lomo k’anto iyatshɔka ntingela nkalasa l’ɛtɛndɔ kɛ ntondo. Nde ayalaki ontepedji wɔ wɔlɔ efula edjinge ‘ayapɛyɛki l’Afunelo.’ (Ele. 18:24) Winá wɔ Apolo ndayalaka lá Kɔrɛtɔ, anto amɔtshi wal’otshumano wɛnyɛka papoo ambɔ nde ndeke iyalekaka nkɔpa efula ndeka wananyɔ ankina, ndjila edjinge Poolo. (1 Kɔ. 1:12, 13) Iya Apolo ndeke l’ilisa ikanyi yɛ djatanelo yɛsɔ? Topakoke nfɛnyɛ ente nde ananghaka. Lá nsɔsɔlɔ, m’ɔkɔngɔ w’etsho ɛmɔtshi Apolo imaka má Kɔrɛtɔ, Poolo okembɛka djɛ nkalɔ l’eteyi. (1 Kɔ. 16:12) Poolo atasamba nangha nkambo djɛsɔ kaanga ndambo daambi ntsha nde ɛnaka ante Apolo akapolaka otshumano. Nyɛnamaka papoo ente, Apolo akambaki l’opapɛyɛ wɔnde lá yopo yɛ wɔlɔ, djɛ mpoposanyɛ losango lɔ wɔlɔ edjinge djɛ nkembɛ wananyɔ wande. Tokoka ndatshikikɛ lonkina ente Apolo ayalaki mpame kɛ okitshakitshɛ. Ndjɔmbɔmba, lako etena k’ɛnyɛ ente Apolo omalaka winá wɔ Akula nya Priskilɛ ‘iyolembetshiyɛ mboka kɛ Ndjambe wopo w’oyɛwɔ nsɔsɔlɔ.’—Ele. 18:24-28.

17. Wopo wɔkɔnge Poolo ndile vu?

17 Ɔpɔstɔlɔ Poolo ewaki olemo wonanghaki Apolo. Koko Poolo atayawokaki djɛ nde alekɔ lá mbalaka m’ɔtɛ wɔ Apolo. Okitshakitshɛ wɔ Poolo, wopo w’indewaka elelo wɛnde edjinge ekanedji kɛnde kɛ wɔlɔ k’ɛnamaka m’alako w’indapɛyɛka ontshumano w’ase Kɔrɛtɔ. Nde atakɔpaki winá w’anto amɔtshi iyatepelaka ambɔ ‘lemi onto wɔ Poolo,’ koko nde asepaki ikanyi y’anto ankfumɔ te Yehova Ndjambe edjinge te Yeso Kristo.—1 Kɔ. 3:3-6.

18. Lá nkilika 1 Kɔrɛtɔ 4:6, 7, olakanyelo wɔkɔnge w’owaso má ndjɔmbɔmba kɛ Apolo nya Poolo?

18 Olakanyelo wɔkɔnge w’owaso má ndjɔmbɔmba kɛ Apolo nya Poolo? Tokoka nkambela Yehova olemo wɔ wolo efula edjinge tokoka nkotshɛ anto efula djɛ nfula tii tá batisimo. Koko iso nsipisoyɛka ente ntsha towa eposelo wɛ wɔlɔ m’akambo ankfumɔ, mande Yehova atɔtshɔkɔla. Má ndjɔmbɔmba kɛ Apolo nya Poolo, iso mbaka olakanyelo onkina wɔnɛ, winá woyɛso l’edjito efula l’otshumano, iso ladjɛ nangha la wolo djɛ ndjila vu l’otshumano. Ɔsɔngo djedjɛ djelekɔ laso te ampame walekɔ l’odjito l’otshumano lá wopo w’ilawɔ vu edjinge osanga m’alako wawɔ waposa m’Otepela wɔ Ndjambe edjinge lá wopo wosepawɔ ikanyi y’anto ape tewɔ iyɔmɛlɛ, koko te ndjɔmbɔmba kɛso, Yeso Kristo!—Wala 1 Kɔrɛtɔ 4:6, 7.

19. Kɛkɔnge k’ɔmɔmɔ l’anteyi kɛso okokande nangha? (Lenda edjinge ipapango “ Tewɔ ikanyi yɛ yamano.”)

19 Ɔmɔmɔ l’anteyi kɛso awaka ndambo kɛ balo edjinge akoka amɔtshi me Ndjambe. Iso nkoka nkamba l’epapɛyɛ wɛsɔ djɛ ‘nkotshana l’anteyi kɛso.’ (1 Pɛ. 4:10) Tokoka nyɛna etengo kɛnɛ k’onanghaso kelekɔ daambi. Koko nanghedji djɛ daambi dj’ila vu, djelekɔ etengo toshishinga tɔ daambi tosanghanyema djɛ mposɛ esendja. Nyontshɔ tokambe la wolo djɛ nyimɛ m’eloko wɛso ikanyi inkfumɔ yɛ yamano. Nyontshɔ tɔshi nkano djɛ nangha k’enkfumɔ k’okokaso nangha djɛ ndjila vu edjinge osanga l’otshumano.—Ɛfɛ. 4:3.

YEEMBO 80 ‘Lɛta ko ɔngɛna ente Yehova alekɔ wɔlɔ’ (lá Otetela)

^ par. 5 Etengo dɔnga djɛ bomba olekakande ndjala wɔdju kaanga ntsha ambatshɛ ombonda wɔ daambi, ikanyi yɛ yamano nkoka ndjila otshumano wɔdju. Ntsha otshumano wopalekɔ wolo edjinge wopalekɔ l’osanga, wopangoyala edjena kɛ vu kɛ ntɛmɔla Ndjambe. Djamba djɛnɛ ngɛnyɛ lamo oyɛso ladjɛ ndota ndjala l’ikanyi yɛ yamano edjinge kɛnɛ k’okokaso nangha djɛ ndjila vu l’otshumano.

^ par. 4 Nkombo imɔtshi itshikitanyemaka.