Lendá lá ɔwɔmbɔ w'akambo

Lendá lá akambo lá yombasɛ́

DJAMBA DJƐ WEKELO 36

Ɔsa wolo wɔ dangala la ntshina

Ɔsa wolo wɔ dangala la ntshina

‘Lomo lɔ elangala w’ampame nde wolo wɔwɔ.’​—WOO. 20:29.

YEEMBO 88 Ondakanyɛ mboka yɛko (lá Otetela)

LÁ YOPASƐ *

1. Okoma wɔkɔnge wɔ wɔlɔ w’okokaso ndawilela winá wɔ sotatshunde?

WINÁ wɔ sotatshunde tokoka ndjala la wɔma ente, topangoyala la ntshina lonkina le Yehova etengo sayalaka m’olangala wɔso. Ayale topalekɔ la wolo wɔ demba lonkina etengo sayalaka ntondo, tokoka nkamba la balo edjinge l’akoka wa sawa djɛ ndakanyɛ dangala wopo wɔ iwɔ ndjala la ntshina l’olonghanyelo wɔ Yehova la mbɛmba edjito enkina wɛ bango. Ikokolo imɔtshi yembokamba ilá efula ntepelaka ante: “Winá wɔ mopokokaka nangha akambo efula wa mananghaka ntondo m’ɔtɛ w’ɛnɔnyi welekɔ la lemi, langoyalake la djedjɛ efula mande dangala djelekɔ l’akoka wa nkamba olemo walekɔ.”

2. Kɛkɔnge k’ɔkɔpaso nyɛna lá djamba djɛnɛ?

2 Lá djamba djemboheta, tɛnaka wopo wɔ dangala okokawɔ mba wapɔ winá w’oyalawɔ tolongo la wananyɔ l’ankaana yɛ nkokolo yelekɔ l’otshumano. Lá djamba djɛnɛ, tɔngɛna wopo wɔ wekeka etengo okitshakitshɛ, ndjewa elelo wɛso, ndjala la djedjɛ, la ndjala la lokapo okokawɔ nkotshɛ nkokolo djɛ l’otshumano djɛ nkamba esanga la dangala, nkambo djengoyakala ɛtshɔkɔ l’otshumano w’otondo.

YALA L’OKITSHAKITSHƐ

3. Lá nkilika Filipɛ 2:3, 4, okitshakitshɛ osakisolande nge, ko wopo wɔkɔnge okokawɔ nkotshɛ Okristo?

3 Nkokolo ladjɛ ndjala l’okitshakitshɛ ntsha iwɔ nkɔpaka nkotshɛ dangala. Onto wolekɔ l’okitshakitshɛ nyɛnaka djɛ anto ankina ndoleka. (Wala Filipɛ 2:3, 4.) Nkokolo djelekɔ l’okitshakitshɛ nsipisoyɛka ambɔ topo tɔ wɔlɔ tɔ nkotshɛ odjito lá nkilika Afunelo tolekɔ efula. Djɛkondeke iwɔ wapahone djɛ onto onkfumɔ nangha akambo ngo wopo wɔ yananghaka ntondo. (Los. 7:10) Winá w’oshimelawɔ dangala efula k’akambo wa yapomana l’etsho wɛwɔ, iwɔ nsipisoyɛka ambɔ ‘akambo waheta l’andja wanɛ watátshikitáná’ edjinge angoyala djonyi lewɔ djɛ ndjekesanela la yopo yɛ bango yɛ nangha akambo.​—1 Kɔ. 7:31.

La lokapo lonkfumɔ, nkokolo wakapana l’anto ankina balo dj’okotshɛwɔ (Lenda itenyi 4-5) *

4. Wopo wɔkɔnge enami wɛ djingadjinga ɛnyɛwɔ eyalelo k’etengo keyalaki l’ase Lewi?

4 Nkokolo djelekɔ l’okitshakitshɛ nsipisoyɛka ambɔ, etengo yombotshunda, wapakoke nangha akambo efula etengo yananghaka ntondo. Tokolenda ndjɔmbɔmba k’enami wɛso wɛ djingadjinga. Winá w’owawɔ ɛnɔnyi akumi 70, iwɔ ndɔmbamaka djɛ ntshika olemo w’edjingadjinga ko ndɔsa onkina. Nkambo djɛsɔ nkoka ndjala okakasano. Iwɔ nsasangaka l’odjito w’okotshɛwɔ wɔ nkambela wananyɔ wawɔ. Ɔsɔ alekɔ odjito w’ɔkɔpawɔ efula, edjinge iwɔ nkombolaka efula djɛ nkindjɛ l’olemo wɔsɔ. Koko iwɔ nsipisoyɛka ambɔ, ndeka wɔlɔ wananyɔ wa dangala nkamba olemo wɔkɔ. Má nangha nghɔsɔ iwɔ nyɛnyɛka eyalelo k’etengo keyalisa l’ase Lewi wa l’Isariyɛlɛ yɛ ntondo, watshikáki nkamba lá tabɛrnaklɛ winá w’iyawaka ɛnɔnyi 50. Nkokolo dj’ase Lewi djɛsɔ wayalaki l’osasa ayale kaanga odjito wɔkɔnge wɔ yakambaka. Iwɔ wawaki wapɔ m’edjito wɛ yakokaka nangha, la wananghaki kenkfumɔ kɛ yakokaka nangha djɛ nkotshɛ dangala. (Ew. 8:25, 26) Lɔɔko kɛnɛ, ntsha onami w’edjingadjinga ambowa ɛnɔnyi akumi esambele, nde ntshikaka mbembola ntshumano efula, koko nde mpɛyɛka osukɔ efula la nkembɛka ase otshumano w’otomawɔ.

5. Olakanyelo wɔkɔnge ngombowa má ndjɔmbɔmba kɛ Dan nya Katie?

5 Tokolenda ndjɔmbɔmba kɛ Dan, kanga lokambisa etengo onami w’edjingadjinga l’ilá k’ɛnɔnyi 23. Winá wɔ Dan ndawa ɛnɔnyi 70, nde nya wadjɛnde, Katie, waatomaka etengo tat’ekalo totshikitanyi. Wopo wɔkɔnge yasasanga l’odjito wɔwɔ wɔ bango wɔsɔ? Dan ntepelaka ante, winá wɔsɔ ndeke momoleka ndjala l’olemo efula ndeka ntondo! Nde akotshɛ edjito wɛnde wɛ l’otshumano, akotshɛ wananyɔ dj’iwɔ nkotshɛ kɛnɛ kɛlɔmbama djɛ ndjala etengo enkambi wekotshɛ, la akfumba anto ankina djɛ mpoposanyɛ lá djena dj’anto efula la l’ankando. Nkokolo, ayale kaanga nyolekɔ l’olemo wɔ winá enkfumɔ kana lako, nyo nkoka nangha akambo efula djɛ nkotshɛ anto ankina. Wopo wɔkɔnge? Eka djɛ nsasanga la kɛnɛ kembokokomela, yawilela ekoma wɛ bango, ko ila yimba lá kɛnɛ k’okokɛ nangha koko ape lá kɛnɛ kɛngopalekɔ l’akoka wanangha.

EWA ELELO WƐKO

6. Lamo ndjewa elelo wɛso oyɛwɔ nkambo djɛ balo? Pɛyɛ ndjɔmbɔmba.

6 Onto wewa elelo wɛnde ndjewaka ante nde apakoke nangha nkambo nkfumɔ. (Woo. 11:2) Mande nde ndjewaka elelo wɛnde, nde apahone djɛ nde nyɔmɛlɛ nangha akambo efula ndeka kɛnɛ k’oyɛnde l’akoka. Eposelo wengoyalande, nde namaka osasa wɔnde la nkindjɛka ndapɛyɛ tshɛ l’olemo. Iso nkoka ndjɛdjɛ onto wewa elelo wɛnde l’onto wotakɛndjɛ otuka. Winá w’okomande l’onkoko, nde ladjɛ nkitshakitshɛ vitɛsɛ djɛ nde nkindjɛ mpanda onkoko. Lá nsɔsɔlɔ, nde angotshɔ ɔkɔkɛ efula, koko angokindjɛ ntshɔ tá ntondo. Wopo wɔk’ɔmɔ ndeke, onto w’ewa elelo wɛnde ndjewaka winá wɔ “nkitshakitshɛ vitɛsɛ” yɛ djingingi l’ikanyi yɛ nde ndjala l’entete la nkindjɛ nkambela Yehova.​—Flp. 4:5.

7. Wopo wɔkɔnge Barazilai ndɛnyɛ ante nde ndjewaka elelo wɛnde?

7 Tɔkɔtɔnɔla lá ndjɔmbɔmba kɛ Barazilai, kanga loyalaki l’ɛnɔnyi 80 winá wɔ Nkfumi Davidɛ ndɔɔlɔmbɛ djɛ ntokamba lá mvulu k’owandji. Barazilai kanga lewaki elelo wɛnde atawola leetá lɔ nkfumi lɔsɔ. Mande nde ewaki elelo wɛnde ante nde ambotshunda, Barazilai alɔmbaka olangala Kimihamɛ djɛ ntokamba l’edjena kɛnde. (2 Sa. 19:35-37) Etengo Barazilai, wananyɔ wa nkokolo ndjalaka l’osasa wɔ mpɛyɛ dangala mbamba kɛ nkamba olemo.

Nkfumi Davidɛ awolaka nkano djɛ Ndjambe ndɔshi djɛ wɔnande mpika tɛmpɛlɔ (Lenda itenyi 8)

8. Wopo wɔkɔnge Nkfumi Davidɛ ndɛnyɛ ante nde ndjewaka elelo wɛnde lá kɛnɛ kelendana l’opikelo wɔ tɛmpɛlɔ?

8 Edjinge Nkfumi Davidɛ atshikaka ndjɔmbɔmba kɛ wɔlɔ leso kelendana la ndjewa elelo wɛnde. L’oloko wɔnde onkfumɔ, nde akɔpaka mpikela Yehova mvulu. Koko winá wɔ Yehova ndooshimela ante olangala Salɔmɔ ndeke longonangha olemo wɔsɔ, Davidɛ awolaka nkano djɛ Yehova ko apɛyɛka osukɔ l’olemo wɔsɔ l’oloko ɔmɔ. (1 Ɛk. 17:4; 22:5) Davidɛ atakanela ante ngo nde ndeke lɛlama nkamba olemo wɔsɔ mande Salɔmɔ ayalaki ngo ‘ilɛngɛ la atasipisoyɛ akambo.’ (1 Ɛk. 29:1) Davidɛ ewaki ante olemo w’opikelo wɔ tɛmpɛlɔ kɛsɔ wongolonga ape m’ɔtɛ w’ɛnɔnyi kana m’ɔtɛ wɔ balo djɛ kanga lɔlɔndjɛ olemo, koko mánde Yehova atshɔkɔlaki olemo. Djɛ ndjokola Davidɛ, lɔɔko kɛnɛ, nkokolo nkindjɛka ndjala l’entete l’olemo wɔ Yehova kaanga winá wotshikitana edjito weyalaki lawɔ ntondo. Iwɔ ndjewaka lonkina ambɔ Yehova angɔtshɔkɔla dangala djekamba elemo w’iyakambaka ntondo.

9. Wopo wɔkɔnge ose Kɔmite kɛ filialɛ kɛmɔtshi ndɛnyɛ ante nde ndjewaka elelo wɛnde?

9 Wɔnanyɔ Shigeo, alekɔ ndjɔmbɔmba kɛmɔtshi k’etsho wɛso wɛnɛ k’onto wewa elelo wɛnde. Lá 1976, winá wɔ ndayalaka l’ɛnɔnyi 30, wɔsɔnaka etengo ose Kɔmite kɛ filialɛ kɛmɔtshi. Lá 2004 nde akomaka ilɔndjɛ yɛ Kɔmite kɛ filialɛ. M’ɔkɔngɔ nde asipisoyɛka djɛ apalekɔ lonkina la wolo wɔ demba etengo ndayalaka ntondo la apalekɔ l’akoka wa nkotshɛ edjito wɛnde wɔlɔ. Nde ananghaka lɔlɔmbɔ lá nkambo djɛsɔ edjinge atɔnɔlaka lá wapɔ wengoyala ntsha olangala ɔmɔtshi mbɛmba odjito wɔsɔ. Kaanga ndopalekɔ lonkina ilɔndjɛ, Shigeo akindjɛ nkamba esanga la winande welá Kɔmite kɛ filialɛ. Etengo sɔmbɛna má ndjɔmbɔmba kɛ Barazilai, Nkfumi Davidɛ, la Shigeo, onto wolekɔ l’okitshakitshɛ la wewaka elelo wɛnde, apilaka yimba lá wopo wɔ dangala yopalekɔ la balo efula, koko lá wolo wɔwɔ. Nde apawɔshi etengo antonyi, koko etengo winande w’olemo.​—Woo. 20:29.

YALA LA DJEDJƐ

10. Wopo wɔkɔnge wananyɔ wa nkokolo okokawɔ ndɔsa dangala djel’otshumano?

10 Wananyɔ wa nkokolo ndɔsaka dangala etengo epapɛyɛ wime Yehova w’oyewɔ ladjɛ ndjala la djedjɛ lá nkambo djɛwɔ. Winá wɔ wolo wɔwɔ yotakitakita, nkokolo ndjalaka la djedjɛ te dangala djeyapɛyɛ l’ɛkɔpa la djelekɔ l’akoka wa nkotshɛ kɛnɛ kɛlɔmbama djɛ nkambela otshumano.

11. Wopo wɔkɔnge Oruta 4:13-16 ɛnyɛnde wɛlɔ weyɛ má ndjawola okotshɔ wɔ dangalala la djedjɛ nkfumɔ?

11 Naɔmi kanga lotepelawɔ lá Bible alekɔ ndjɔmbɔmba kɛ wɔlɔ efula k’ekokolo kawolisa okotshɔ w’oseka ɔmɔtshi la djedjɛ nkfumɔ. Má bango, Naɔmi ashimelaka okilo wɔnde Oruta kanga loyalaki edjinge nde wadj’odjo djɛ nkalɔ tákawɔ. Koko, winá wɔ Oruta ndawɔndɛ Naɔmi djɛ nde ntshɔ nyande tá Betɛlɛhɛma, nde awolaka osukɔ wɔ la nkɔmano wɔ Oruta l’osasa onkfumɔ. (Oru. 1:7, 8, 18) Ko nkambo djɛsɔ djeyalaka itondo y’ɔtshɔkɔ le yape kɛkɔ! (Wala Oruta 4:13-16.) Nkokolo djelekɔ l’okitshakitshɛ wangokilikake ndjɔmbɔmba kɛ Naɔmi.

12. Wopo wɔkɔnge ɔpɔstɔlɔ Poolo ndɛnyɛ djedjɛ djɛnde?

12 Ɔpɔstɔlɔ Poolo ayalaka la djedjɛ efula l’okotshɔ wɔ ndawa. Ndjɔmbɔmba, nde akawoyɛka Akristo welá Filipɛ lokasa m’ɔtɛ w’epapɛyɛ wɛ yotomela. (Flp. 4:16) Nde ɛnyɛka djedjɛ djɛnde l’okotshɔ wɔ Timɔte ndɔɔpɛyɛ. (Flp. 2:19-22) Lonkina Poolo akawoyɛka Ndjambe lokasa m’ɔtɛ wɔ wanɛ wayisa ndookembɛ winá wɔ yɔtɔtɔlaka tá lokando l’Ɔrɔma. (Ele. 28:15) Poolo ayalaki mpame kɛ lokembo kenanghisa nkɛndɔ yɛ nunu djɛ wa kilomɛtrɛ ngo djɛ ntopoposanyɛ la ntokembɛ ntshumano. Koko, nde awolaka osukɔ wɔ wananyɔ l’ankaana yɛnde.

13. Wopo wɔkɔnge nkokolo okokawɔ nyɛnyɛ djedjɛ djɛwɔ te dangala?

13 Wananyɔ wa nkokolo, nyo nkoka nyɛnyɛ djedjɛ djɛnyo te dangala djel’otshumano lá topo efula. Ntsha iwɔ wambokombola kofutela taksi kana kɔwɛmba l’otutu kana lá nkalo, ntokosombela nkete, kana nkonanghela akambo ankina w’oyɛ la djonyi dj’okotshɔ, la djedjɛ nkfumɔ awola okotshɔ wɔwɔ. Nyɔshi okotshɔ wɔsɔ etengo ilembetelo yɛ ngandji kɛ Yehova. Nyo nkoka ndoyala tolongo tɔ ma ma la wanɛ wanyokotshɛ wasɔ. Nyokotshɛke winanyo Akristo wa dangala winá enkfumɔ dj’iwɔ mfula lá nyuma, nyashimelake wopo w’oyɛnyo l’osasa lá welo wilawɔ djɛ nkotshɛ kɛnɛ kɛlɔmbama djɛ nkotshɛ otshumano. Nyoyale entshupa djɛ mpetshɛka winá esanga lawɔ la ndaakɔndɔlaka akambo wapomanisa lanyo lá lowiko. Ntsha nyo nangha nghɔsɔ, nyɔnghɛnyɛ ente ‘nyolekɔ la djedjɛ’ te Yehova m’ɔtɛ wɔ dangala djɛ ndasepe l’otshumano.​—Kɔl. 3:15; Dj. 6:44; 1 Te. 5:18.

YALA LA LOKAPO

14. Wopo wɔkɔnge Nkfumi Davidɛ ndɛnyɛ lokapo lɔnde?

14 Má ndjɔmbɔmba kɛ Nkfumi Davidɛ, iso ndjisolaka djekeka nkina djɛ nkokolo oyɛwɔ ladjɛ nyɛnyɛ, lokapo. Nde apɛyɛka nfalanga la nkete nkina djɛ djonyi efula djɛ nsuka opikelo wɔ tɛmpɛlɔ. (1 Ɛk. 22:11-16; 29:3, 4) Nde ananghaka nkambo djɛsɔ kaanga ndewaka ante lomo lonkfumɔ longotshɔ ngo te wɔnande Salɔmɔ. Ntsha topalekɔ lonkina la wolo wɔ demba wɔ ndapɛyɛ l’opikelo wɔ mvulu y’olonghanyelo, iso nkoka nkindjɛ nsuka elemo wɛsɔ má epapɛyɛ wɛso w’ɛdje l’akoka waso. Edjinge iso nkoka nkotshɛ dangala dj’iwɔ mba wapɔ má balo djɛso djɛ sawa l’ilá k’ɛnɔnyi.

15. Epapɛyɛ wɛkɔnge wɛ ntshina efula Poolo ndakapana nya Timɔte?

15 Lá kɛnɛ kelendana la lokapo, tokolenda ndjɔmbɔmba k’ɔpɔstɔlɔ Poolo ndapɛyɛ. Nde etaka Timɔte djɛ nkamba nyande esanga l’olemo wɔ misiɔnɛrɛ, edjinge la lokapo lonkfumɔ, Poolo alakanyɛka olangala wɔsɔ topo tɔnde tɔ mpoposanyɛ la tɔ ndakanyɛ. (Ele. 16:1-3) Okfumbelo wɔ Poolo wɔsɔ wokotshɛka Timɔte djɛ nde ndjala nsakodji edjinge wetsha wɔ wɔlɔ wɔ losango lɔ wɔlɔ. (1 Kɔ. 4:17) Timɔte, l’ompandju wɔnde, akambaka la kɛnɛ kɛ Poolo ndoolakanyɛ djɛ nkfumba anto ankina.

16. Lamo Shigeo okfumbande anto ankina?

16 Lɔɔko kɛnɛ wananyɔ wa nkokolo wapalekɔ la wɔma ambɔ wapangoyala lonkina la ntshina ntsha iwɔ nkfumba dangala djɛ nkamba elemo w’okambawɔ winá wɔsɔ l’otshumano. Ndjɔmbɔmba, l’ilá k’ɛnɔnyi efula, Shigeo, kanga sotepelaki má djiko akfumbaka dangala djelá Kɔmite kɛ filialɛ. Nde ananghaka nkambo djɛsɔ djɛ wapɔ w’olemo w’Onkfumi ntshɔ tá ntondo l’owila w’okambande. Eposelo weyalisá la nkambo djɛsɔ nde, winá wɔ djonyi yɛɛnamaka, wɔnanyɔ wokfumbamisa wɔlɔ, ayalaka l’akoka wandookita etengo ilɔndjɛ. Wɔnanyɔ Shigeo akindjɛ nkamba la balo dj’indawa l’olemo wɔ Kɔmite kɛ filialɛ l’ilá k’ɛnɔnyi ndekana 45 djɛ nkotshɛ wananyɔ wa dangala. Wananyɔ w’etengo Shigeo walekɔ nsɔsɔlɔ itondo y’ɔtshɔkɔ l’enkambi wɛ Ndjambe!

17. Lá nkilika Luka 6:38, kɛkɔnge kɛ nkokolo okokawɔ mpɛyɛ anto ankina?

17 Nyo wananyɔ l’ankaana yɛso yɛ nkokolo, nyolekɔ ilembetelo yewika y’ɛnyɛ ente nkambela Yehova la nkɔmano nkfumɔ alekɔ yopo yɛ lowiko yeleka wɔlɔ. Má ndjɔmbɔmba kɛnyo, nyo nyɛnyɛka ente alekɔ wɔlɔ ndjila wolo djɛ nkamba la tɔnkfɔ tɔ Bible lá mbiko yɛso. Má kɛnɛ kenyokomelisa, nyo ndjewaka wopo wonanghemaki akambo l’etsho wemboheta, koko nyɛna ente alekɔ djonyi ndjekesanela l’etshikitano wɛ bango. Edjinge nyo nkokolo djembolongola batisimo bango nyokoka nkotshɛ lá topo efula, nyo nkoka nkapana l’anto ankina osasa woyɛ má ndjeka djɛ ndjewa Yehova lá lotshondo lɔnyo. Dangala wangoyala l’osasa efula wɔ ndjekameyɛ akambo wanyokomelisa edjinge elakanyelo wɛ nyawa. Ntsha nyo ‘ndjala l’ekfumbo kɛ nkapana’ l’anto ankina elakanyelo wɛ nyeke lá lowiko, Yehova angɔnyɔtshɔkɔla efula.—Wala Luka 6:38.

18. Wapɔ wɔkɔnge wokoka nkokolo la dangala mba esanga?

18 Wananyɔ l’ankaana yɛso yɛ ngandji yɛ nkokolo, ntsha nyo ndjalaka entshupa la dangala, nyongoyala l’akoka wa nkotshana l’anteyi kɛnyo. (Ɔrɔ. 1:12) Onto l’onto alekɔ l’ekete kɛmɔtshi kɛ ntshina efula kɛ winande ankina yopakotshi. Nkokolo walekɔ la balo la wewa akambo efula w’iyeke l’ilá kɛ lowiko lɔwɔ l’otondo. Dangala walekɔ la nkfulu edjinge la wolo. Ntsha dangala la nkokolo nkamba esanga etengo tolongo, wangɔpɛyɛ Papa kɛso kɛ ngandji kel’olongo lomo ko otshumano onkfumɔ wongowa wapɔ.

YEEMBO 90 Tokeketshanake (lá Otetela)

^ par. 5 Ntshumano djɛso ndola tɔɔ la dangala dj’ampame la djɛ amato djenangha la wolo djɛ nsuka olonghanyelo wɔ Yehova. Ayale nkolo djɛkɔnge dj’oyɛwɔ kana djena djɛ yafule, nkokolo djɛ l’otshumano nkoka nkotshɛ dangala djɛ nkamba la wolo wɔwɔ l’olemo wɔ Yehova.

^ par. 55 NSAKISO Y’ASANGO: Winá wɔ onami w’edjingadjinga ɔmɔtshi ndawa ɛnɔnyi 70, nde nya wadjɛnde wawaka odjito onkina wɔ bango. Akambo wa yeke l’ilá k’ɛnɔnyi wambaakotshɛ djɛ nkfumba anto ankina l’otshumano w’oyɛwɔ winá wɔsɔ.