Lendá lá ɔwɔmbɔ w'akambo

Lendá lá akambo lá yombasɛ́

DJAMBA DJƐ WEKELO 14

‘Má nkambo djɛnɛ anto ankfumɔ wangewa ambɔ nyo nyolekɔ ambeki wami’

‘Má nkambo djɛnɛ anto ankfumɔ wangewa ambɔ nyo nyolekɔ ambeki wami’

‘Má nkambo djɛnɛ anto ankfumɔ wangewa ambɔ nyo nyolekɔ ambeki wami, ntsha nyokana ngandji l’anteyi kɛnyo.’​—DJ. 13:35.

YEEMBO 106 Tɛnyɛ djekeka dj’etawɔ ngandji (lá Otetela)

LÁ YOPASƐ a

Ngandji kɛ anto efula ɛnakawɔ l’antenyɛ enkambi wɛ Yehova atshindawɔ djɛ nangha nge? (Lenda itenyi 1)

1. Kɛkɔnge kekamoyɛka anto efula winá w’oyɛwɔ mbala kɛ ntondo lá nsanghanyɛ yɛso? (Lenda edjinge ntshango.)

 KOKANELA djɛ wadji la wome ɔmɔtshi wamboyɛ mbala kɛ ntondo lá losanghanyɛ l’Ewakɛ wɛ Yehova lá Mvulu k’Onkfumi. Wambokamɔ lombombe má wopo wɔ yombalongola wɔlɔ efula edjinge má ngandji kɛ yɔmbɛna l’anteyi k’otshumano. Lá mboka winá wɔ yotakalɔ tá mbandja, wadji amboshimela womende ante: ‘Anto wanɛ ntshikitana l’anto wopomanaso lawɔ edjinge lemi nkɔpaka ndjala l’oloyi wɔwɔ.’

2. Lamo anto amɔtshi otshikawɔ nkambela Yehova?

2 Ngandji kelekɔ́ l’antenyɛ enkambi wɛ Yehova nyɛnamaka papoo. Koko lá nsɔsɔlɔ, Ewakɛ wɛ Yehova wapalekɔ djɔ. (1 Dj. 1:8) Djɛkondeke, winá wɔ sotaleke ndembetela wananyɔ wel’otshumano, ndeke sotaleke ndjisola wɛdju wɛwɔ. (Ɔrɔ. 3:23) Yɛnyi nde, anto amɔtshi ndjawolaka djɛ evunga w’anto ankina ndaashimba dj’iwɔ nkambela Yehova.

3. Ilembetelo yɛkɔnge y’anto ewawɔ ambeki wa nsɔsɔlɔ wa Yeso? (Djɔanɛ 13:34, 35)

3 Kolenda lonkina vɛrse djɔsamisa ɔtɛ wɔ djamba djɛnɛ. (Wala Djɔanɛ 13:34, 35.) Ilembetelo yɛkɔnge y’anto okokawɔ ndjewa Akristo wa nsɔsɔlɔ? Oyɛwɔ nde ngandji, koko ape ndjala djɔ. Tokote lonkina ente, Yeso atatepela ante: ‘Má nkambo djɛnɛ nyo nyongewa ente nyolekɔ ambeki wami.’ Koko nde atepelaka ante: ‘Má nkambo djɛnɛ anto ankfumɔ wangewa ambɔ nyolekɔ ambeki wami.’ Má ntepela nghɔsɔ, Yeso ɛnyɛka ante apengo ambeki wande toko ndeke longolembetela ambeki wa nsɔsɔlɔ má ngandji kɛnyanawɔ l’aanteyi kɛwɔ koko edjinge anto ankina wapalekɔ Akristo.

4. Weepó wɛkɔnge anto amɔtshi okokawɔ ndawopola lá nkambo dj’Akristo wa nsɔsɔlɔ?

4 Anto amɔtshi wapalekɔ́ Ewakɛ wɛ Yehova nkoka nkamɔ ambɔ: ‘Wopo wɔkɔnge ngandji ndongotokotshɛ djɛ ndjewa ambeki wa nsɔsɔlɔ wa Yeso? Wopo wɔkɔnge Yeso ndɛnyɛ ngandji kɛnde te apɔstɔlɔ wande? Edjinge wopo wɔkɔnge w’okokaso ndjokola ndjɔmbɔmba kɛ Yeso lɔɔko kɛnɛ?’ Kaanga iso Ewakɛ wɛ Yehova wemboshiyɛka ndongola batisimo ladjɛ mpona nsakiso lá weepó wɛsɔ. Nangha nghɔsɔ, angotokotshɛ dj’iso nyɛnyɛ ngandji kɛso, pekapeka winá wɔ anto ankina otonanghelawɔ nyɛtshi.​—Ɛfɛ. 5:2.

LADJIKƐNGE NGO NGANDJI NDEKE ILEMBETELO Y’AMBEKI WA NSƆSƆLƆ WA YESO?

5. Kopakisola etepela wɛ Yeso w’otanaso lá Djɔanɛ 15:12, 13.

5 Yeso apakisolaka papoo ante ambeki wande wangokana ngandji lá yopo yetshikitanyi. (Wala Djɔanɛ 15:12, 13.) Tokote ente Yeso awilelaka ɔlɛmbɛ ante: ‘Nyo ladjɛ ndjokana ngandji ngo ngete lemi manyoke.’ Nkambo djɛsɔ ɔkɔpawɔ nsakisola nge? Ngo ngete Yeso ndɛnyɛ, ɔsɔ alekɔ ngandji kɛ ndasambɛ, ngandji ketshindaka Okristo kaanga djɛ mvɔ m’ɔtɛ wɔ winande ondjawodji. b

6. Wopo wɔkɔnge Otepela wɔ Ndjambe ɛnyɛnde ante ngandji alekɔ djonyi efula?

6 Otepela wɔ Ndjambe ntolakanyɛka ante ngandji alekɔ djekeka djɛ djonyi efula. Ndjɔmbɔmba, le anto efula avɛrse wanɛ walekɔ l’anteyi k’avɛrse welá Bible w’olekawɔ nkɔpa: ‘Ndjambe alekɔ ngandji.’ (1 Dj. 4:8) ‘Kɔpa winako onto etengo oyakɔpɛ.’ (Mat. 22:39) ‘Ngandji ndjipaka efula k’evunga.’ (1 Pɛ. 4:8) ‘Ngandji apakomaka lotshinda.’ (1 Kɔ. 13:8) Avɛrse wasɔ edjinge ankina efula nyɛnyɛka papoo ente alekɔ ndjonyi efula dj’iso nyɛnyɛ djekeka djɛ wɔlɔ lombombe djɛsɔ l’anteyi kɛso.

7. Lamo Satana ndopalekɔ́ l’akoka wa ndakanyɛ anto dj’iwɔ nkɔpana la ndjala l’osanga?

7 Anto efula ndawopolaka ambɔ: ‘Wopo wɔkɔnge w’okokaso ndjewa etolo kɛ nsɔsɔlɔ? Nkɛlɛsiya nkfumɔ ntepelaka ambɔ iwɔ ndakanyɛka nsɔsɔlɔ, koko yankfumɔ ndakanyɛka nkambo mɔtshi djetshikitanyi lá nkambo djɛ Ndjambe.’ Satana amboposɛ nkɛlɛsiya efula djɛ ndjila anto l’okakando dj’ipa iwɔ ndjewa etolo kɛ nsɔsɔlɔ. Koko nde apakokaki nkfumba nkfumbo k’Akristo wel’andja w’otondo k’okana ngandji l’anteyi kɛwɔ. Ngo Yehova toko ndeke lokoka nangha nkambo djɛsɔ. Nkambo djɛsɔ dekɔ nsɔsɔlɔ ladjikɛnde ngandji kɛ nsɔsɔlɔ oyɛwɔ ngo me Yehova, ntepela ente ngo waalekɔ́ la nyuma kɛ Yehova la ɛtshɔkɔ wɛnde ndeke lokoka ndjokana ngandji kɛ nsɔsɔlɔ. (1 Dj. 4:7) Djɛkondeke, Yeso ndatepela ante, wangewa ambeki wande wa nsɔsɔlɔ má ngandji k’okanawɔ?

8-9. Ngandji kɛ anto efula yɛnyi l’anteyi k’Ewakɛ wɛ Yehova ndaatshinde djɛ nangha nge?

8 Ngo ngete Yeso ndatepela, anto efula wambewa ambeki wa nsɔsɔlɔ má ngandji k’okanawɔ l’anteyi kɛwɔ. Ndjɔmbɔmba, wɔnanyɔ ɔmɔtshi w’etawɔ Ian avungɔ mbala kɛnde kɛ ntondo kɛ ndatshu tá losanghanyɛ lɔmɔtshi l’ekekete lonanghemisá lá ntshɛkɛ djɛ bale entshupa la lakande. Ian atshɔka tá ntshɛkɛ djɛsɔ ngɔndɔ imangha lá ntondo, djɛ ntolenda bale. Nde ntepelaka ante: “Otshikitano woyalaka l’anteyi k’eloyi epe wɛsɔ. Ewakɛ wɛ Yehova wayalaka la loshilambo, walɔtaka wɔlɔ, edjinge wana wawɔ watafutanyɛki.” Atepela lonkina ante: “Nkambo deka djonyi nde, Ewakɛ wɛ Yehova wayalaka l’osasa la wayalaka vu, ɔsɔ ndeke nkambo djɛ malekaka nkombola la lowiko lɔmi. Mpewaka lonkina wamba w’iyapɛyɛ lá losanghanyɛ lɔsɔ, koko mpavungɛka nanghedji djɛ wɔlɔ djɛ mɛnyi le Ewakɛ wɛ Yehova.” c Nanghedji djɛ wɔlɔ djɛsɔ ndjɛ má ngandji kɛ nsɔsɔlɔ kel’anteyi kɛso. Ladjikɛnde iso nkɔpaka wananyɔ l’ankaana yɛso, iso ndaananghelaka akambo l’oloko wɔlɔ edjinge la dilɛmɛlɔ.

9 Wɔnanyɔ ɔmɔtshi w’etawɔ John ayawokaka ngo nghɔsɔ winá wɔ ndatateyɛ nsanghana lá nsanghanyɛ y’otshumano, nde ntepelaka ante: “Nkamɔka má ndenda djokanelo djɛ wɔlɔ djelekɔ l’anteyi kɛwɔ, . . . makane etengo walekɔ anto wa djɔ. Ngandji kɛwɔ kɛ nsɔsɔlɔ kenshikikɛka ente lambisola etolo kɛ nsɔsɔlɔ.” d Ndjɔmbɔmba yɛsɔ la inkina efula, nyɛnyɛka ente Ewakɛ wɛ Yehova walekɔ Akristo wa nsɔsɔlɔ.

10. Lá winá wɔkɔnge w’owaso mbamba kɛ nyɛnyɛ ngandji kɛso k’Okristo? (Lenda edjinge nɔtɛ.)

10 Etengo sɛnaki má djiko, lako Owakɛ wɔ Yehova wolekɔ djɔ. Lá mbamba imɔtshi, iwɔ nkoka ntepela kana nangha nkambo mɔtshi djekoka ntokiyanyɛ. e (Dja. 3:2) Winá wɔ nkambo djɛ nghɔsɔ onanghemawɔ, kɛnɛ k’otepelaso kana k’onanghaso angɛnyɛ ntsha iso ndjokaka wananyɔ waso ngandji kana lako. Ya olakanyelo wɔkɔnge w’okokaso mba má ndjɔmbɔmba kɛ Yeso ndatotshikela lá nkambo djɛsɔ?​—Dj. 13:15.

WOPO WƆKƆNGE YESO NDƐNYƐ APƆSTƆLƆ WANDE NGANDJI?

Yeso ananghelaki apɔstɔlɔ wande akambo la ngandji kaanga winá wɔ yananghaka evunga (Lenda itenyi 11-13)

11. Wekeka wakɔnge wa nyɛtshi Djakɔbɔ nya Djɔanɛ yɛnyɛ? (Lenda edjinge ntshango.)

11 Yeso atahonaki djɛ ambeki wande ndjala djɔ. Koko nde aakotshɛki la ngandji kenkfumɔ dj’iwɔ ntshika nanghedji djɛwɔ djɛ nyɛtshi, dj’iwɔ ndjawolama me Yehova. Lá mbamba kɛmɔtshi, apɔstɔlɔ wande ape, Djakɔbɔ nya Djɔanɛ, walɔmbaka nyɔ kɛwɔ djɛ nde ntoshimela Yeso djɛ ndaapɛyɛ mpipo kɛ lomo efula l’Onkfumi. (Mat. 20:20, 21) Má nangha nghɔsɔ, Djakɔbɔ nya Djɔanɛ wɛnyɛka ambɔ walekɔ la ndambo k’otako la ofuno.​—Woo. 16:18.

12. Ngo Djɔanɛ nya Djakɔbɔ toko ndeke lɛnyisá nanghedji djɛ nyɛtshi? Pakisola.

12 Apengo Djakɔbɔ nya Djɔanɛ toko ndeke lɛnyisá ambɔ walekɔ la nanghedji djɛ nyɛtshi lá mbamba kɛsɔ. Kolenda wopo wɔ apɔstɔlɔ yelola: ‘Winá wɔ apɔstɔlɔ djomi yoke nkambo djɛsɔ, iwɔ womadjɛka wananyɔ ape wasɔ.’ (Mat. 20:24) Tokoka nkanela ente Djakɔbɔ nya Djɔanɛ edjinge apɔstɔlɔ ankina wasɛka lɔpɔsɔ. Mbala imɔtshi apɔstɔlɔ ankina wakokaka ntepela ambɔ: ‘Okanelanyo nde ente nyo ntoleka ndeke nyotshɔki ntohona mpipo kɛ lomo l’Onkfumi? Isankfumɔ ndeke lokamba olemo wɔ wolo esanga la Yeso. Lasɔ isankfumɔ ndeke lokoka mba mpipo kɛ lomo kɛ nyohonaki!’ Ayale kɛkɔnge kɛ yakoke ntepela, apɔstɔlɔ wasɔ wawolaka djɛ nkambo djɛsɔ ntshita ngandji kɛ yokanaka l’anteyi kɛwɔ.

13. Wopo wɔkɔnge Yeso ndelola lá evunga w’apɔstɔlɔ wande? (Mateo 20:25-28)

13 Yeso ndananghe nge lá nkambo djɛsɔ? Nde atomala. Nde atatepela ante angohona apɔstɔlɔ ankina waleka wɔlɔ, wangoyalá l’okitshakitshɛ w’efula la wangokanaká ngandji l’anteyi kɛwɔ winá enkfumɔ. Koko, la balentshitshi nkfumɔ, Yeso asawolaka nya ampame yeloko wɔlɔ yɛsɔ. (Wala Mateo 20:25-28.) Nde akindjɛka ndananghela akambo la ngandji, kaanga ɔsɔ yotayala mbala kɛ ntondo kana k’ekomo kɛ apɔstɔlɔ nsɛ lɔpɔsɔ djɛ ndjewa onto woleka ekekete l’anteyi kɛwɔ.​—Mar. 9:34; Luka 22:24.

14. L’edjena kɛ ngete mo apɔstɔlɔ wa Yeso yafule?

14 Ape l’ehamo, Yeso ilaki lonkina yimba l’akambo wapomanisá lawɔ. (Dj. 2:24, 25) Iwɔ wafulaka l’endjena kɛ ewandji wɛ ntolo yalakanyɛka ambɔ dj’onto ndjala la ntshina ngo nde ndjala la mpipo kɛ lomo efula. (Mat. 23:6; ɛdjɛ la video djelekɔ́ l’ɔtɛ wɔ djoyi ante: Les premiers sièges dans les synagogues lá nɔtɛ kɛ wekelo kelá onkanda wɔ Mateo 23:6 lá Falase.) Ewandji wɛ ntolo w’ase Juda wɛnyɛki lonkina ambɔ iwɔ ndeka anto ankina. f (Luka 18:9-12) Yeso ewaki ante wopo wɔ ya mfule lá djena djɛ nghɔsɔ akokaki ntshita ikanyi y’apɔstɔlɔ lá wopo wɔ yoyawɔsaka la wɔ yɔsaka anto ankina. (Woo. 19:11) Nde ayalaki l’ikanyi y’ontanteyi lá kɛnɛ kɛ ndahonaka djɛ apɔstɔlɔ wande nangha la atomalaki ntsha wambonangha evunga. Nde ewaki ante walekɔ l’eloko wɛ wɔlɔ, djɛkondeke ndaakotshɛ́ka la balentshitshi nkfumɔ dj’iwɔ ndjala l’okitshatshɛ edjinge la ngandji, l’edjena k’iwɔ mpona djɛ ndeka anto ankina.

WOPO WƆKƆNGE W’OKOKASO NDJOKOLA NDJƆMBƆMBA KƐ YESO?

15. Olakanyelo wɔkɔnge w’okokaso mba má kɛnɛ kekomelisá Djakɔbɔ, Djɔanɛ la apɔstɔlɔ ankina?

15 Tokoka mba elakanyelo efula lá nkambo djekomelisá Djakɔbɔ nya Djɔanɛ. Iwɔ wananghaka nyɛtshi lá wopo wɔ yahone mpipo keleka lomo l’Onkfumi. Koko edjinge apɔstɔlɔ ankina wananghaka nyɛtshi lá wopo wɔ yawola djɛ nkambo djɛsɔ ntshita osanga wɔwɔ. Koko, Yeso ananghelaka apɔstɔlɔ wakɔ ankfumɔ 12 akambo la ngandji. Olakanyelo wɔkɔnge w’owaso? Ape ngo nyɛtshi k’anto ankina otonanghelawɔ ndeke nkambo, koko lonkina kɛnɛ k’onanghaso winá w’otonanghelawɔ nyɛtshi kana w’otokiyanyɛwɔ. Kɛkɔnge kekoka ntokotshɛ́? Ntsha winaso Okristo ambotokiyanyɛ, iso nkoka ndawopola ente: ‘Lamo nkambo djɛ ndonanghaki yombonkiyanyɛ efula nghɔsɔ? Ɛnyɛwɔ nde eyalelo kɛmɔtshi kɛ nyɛtshi kelekɔ́ la lemi k’oyɛmi ladjɛ nyimɛ? Onto wonkiyanyisa, apomana la nkambo mɔtshi dj’otshimbɛ yimba? Kaanga ntsha ndekɔ l’elonga kɛ nyomala má nkambo djɛ ndombonanghela, mpakoke nyɛnyɛ ngandji má ndowimeyɛ?’ Ntsha tonanghela anto ankina akambo la ngandji, tɔngɛnyɛ ente tolekɔ ambeki wa nsɔsɔlɔ wa Yeso.

16. Olakanyelo onkina wɔkɔnge w’okokaso mba má ndjɔmbɔmba kɛ Yeso?

16 Ndjɔmbɔmba kɛ Yeso ketolakanyɛ lonkina ente iso ladjɛ nangha la wolo djɛ ndembetela wináso Akristo wɔlɔ. (Woo. 20:5) Lá nsɔsɔlɔ, Yeso ayalaki l’akoka wa mbala kɛnɛ kelekɔ́ l’eloko w’anto. Iso topakotshi akoka wasɔ. Koko iso nkoka ndjala la balentshitshi winá wɔ wananyɔ l’ankaana otonanghelawɔ nyɛtshi. (Ɛfɛ. 4:1, 2; 1 Pɛ. 3:8) Angoyala wɔdju nangha nkambo djɛsɔ ntsha iso ndawewa wɔlɔwɔlɔ. Tokolenda ndjɔmbɔmba kɛmɔtshi.

17. Wapɔ wɔkɔnge onami ɔmɔtshi w’edjingadjinga ndawa má nangha la wolo djɛ ndjewa winande ondjawodji ɔmɔtshi wɔlɔwɔlɔ?

17 Onami w’edjingadjinga ɔmɔtshi w’okambaki lá Ɛstɛ kɛ Afrique, avungɔ wɔnanyɔ ɔmɔtshi wɔ ndakanelaka ante alekɔ onto wɔ nyɛtshi. Onami w’edjingadjinga wɔsɔ ndananghe ngete mo? Nde atepela ante: “L’edjena kɛ ndjewewɔ wɔnanyɔ wɔsɔ, ndɔsaka nkano djɛ ndoowewa wɔlɔwɔlɔ.” Má nangha nghɔsɔ, onami w’edjingadjinga wɔsɔ isolaka wopo wɔ wɔnanyɔ wɔsɔ ndafule la wopo wɔ ndokomaka l’enanghedji kɛsɔ. Onami w’edjingadjinga akindjɛ ante: “Winá wɔ mosipisoyɛka welo wɛ wɔnanyɔ onanghande djɛ ndongela nkfumbo djɛ ndafule la djɛkɔ la etshikitano wɛ ndombonangha tii win’ɔsɔ, ntateyɛka ndɔɔkɔpa efula. Toyɛka ndoyala tolongo tɔ wɔlɔ efula.” Djɛkondeke, winá w’onanghaso la wolo djɛ ndembetela wananyɔ l’ankaana yɛso, angoyalaka mbal’efula wɔdju leso djɛ ndawɛnyɛ ngandji.

18. Weepó wɛkɔnge w’okokaso ndawopola isɔmɛlɛ ntsha winaso Okristo ambotokiyanyɛka? (Woongo 26:20)

18 Lá winá ɛmɔtshi iso nkoka ndjala la djonyi djɛ nsawola la winaso ondjawodji wotokiyanyisa. Koko lá ntondo, angoyala wɔlɔ iso ndawopola weepó etengo wɛnɛ: ‘Lambosipisoyɛka nkambo wopo wɔ yohetaki nsɔsɔlɔ?’ (Woo. 18:13) ‘Ndonanghaki nkambo djɛnɛ nde lonkonda?’ (Los. 7:20) ‘Ntananghaká wopo w’ovunga wɔ nghɔsɔ ntondo?’ (Los. 7:21, 22) ‘Ntsha lemi ntosawola lande, topangoposɛ nkambo nkina djeleká dj’ɔkɔpami ndɔngɔsɔla ekekete?’ (Wala Woongo 26:20.) Winá w’ɔsaso winá djɛ ntɔnɔla lá weepó wɛ nghɔsɔ, tokoka ndɛna ente ngandji k’okaso wananyɔ waso nkengototshinda dj’iso ndaawimeyɛ ko nyimɛ yimba má nkambo djɛkɔ.

19. Nkano djɛkɔnge djɛ nghɔmbɔsa?

19 Etengo oloyi, Ewakɛ wɛ Yehova nyɛnyɛka ambɔ walekɔ ambeki wa nsɔsɔlɔ wa Yeso. Koko onto l’onto wɔ l’anteyi kɛso nyɛnyɛka ente nde alekɔ ombeki wɔ nsɔsɔlɔ wɔ Yeso winá w’ɛnyɛso wananyɔ l’ankaana yɛso ngandji kɛ nsɔsɔlɔ má ndawimeyɛ evunga wɛwɔ. Má nanghaka nghɔsɔ, tongokotshɛ anto ankina djɛ ndjewa etolo kɛ nsɔsɔlɔ edjinge ntotana dj’iso ndɔtɛmɔla Yehova, Ndjambe kɛ ngandji esanga. Nyontshɔ tɔshi nkano djɛ ndjokana ngandji ketewanyɛ etengo Akristo wa nsɔsɔlɔ.

YEEMBO 17 ‘Lemi nkɔpaka’ (lá Otetela)

a Anto efula nsepamaka l’akambo wa nsɔsɔlɔ m’ɔtɛ wɔ ngandji k’ɛnawɔ l’anteyi kɛso. Koko, topalekɔ djɔ, djɛkondeke lá winá ɛmɔtshi tongoyalake l’okakasano wɔ nanghela winaso Okristo akambo la ngandji. Nyontshɔ tokoshishima lamo ngandji oyɛnde djekeka djɛ djonyi efula edjinge wopo w’okokaso ndjokola Yeso winá wɔ anto ankina otonanghelawɔ evunga.

c Lenda djamba djelekɔ́ l’ɔtɛ wɔ djoyi ante: “Lowiko lɔmi lɛnamaki etengo lolekɔ wɔlɔ,” lá Etange k’Olami, Ngɔndɔ kɛ djomi l’ɔmɔ 1, 2012, ite. 13-14. (Lá Otetela.)

d Lenda djamba djelekɔ́ l’ɔtɛ wɔ djoyi ante: “Lowiko lɔmi lɛnamaki etengo lolekɔ wɔlɔ,” lá Etange k’Olami, Ngɔndɔ k’atano 1, 2012, ite. 18-19. (Lá Lingala.)

e Djamba djɛnɛ mpatepela nkambo djɛ mpekanto yɛ nkekete yɛ tokokolo oyɛwɔ ladjɛ ndenda, ndjɔmbɔmba mpekanto y’owalawɔ lá 1 Kɔrɛtɔ 6:9, 10.

f Wɛnyɛka ambɔ ilá efula m’ɔkɔngɔ, Owandji ɔmɔtshi w’etolo atepelaka ante: “L’andja w’otondo anto wa wɔlɔ etengo Abrahama wapakoke 30. Ntsha walekɔ 30, lemi isa wɔnami wɔ mpame tolekɔ l’eteyi; ntsha 10, lemi isa wɔnami wɔ mpame tolekɔ l’eteyi; ntsha 5, lemi isa wɔnami wɔ mpame tolekɔ l’eteyi; ntsha 2, mbɔ lemi isa wɔnami wɔ mpame; ko ntsha oyɛwɔ ngo 1, mbɔ ngo lemi.”