Lendá lá ɔwɔmbɔ w'akambo

Lendá lá akambo lá yombasɛ́

DJAMBA DJƐ WEKELO 33

Nyowe elakanyelo má ndjɔmbɔmba kɛ Danyɛlɛ

Nyowe elakanyelo má ndjɔmbɔmba kɛ Danyɛlɛ

‘Wɛ olekɔ onto wolekɔ́ la ntshina efula.’​—DAN. 9:23.

YEEMBO 73 Ɔtɔpɛyɛ oloko wolo (lá Otetela)

LÁ YOPASƐ a

1. Ladjikɛnge ase Babilɔnɛ yakamɔ efula lá nkambo dj’ɔprɔfɛtɛ Danyɛlɛ?

 ƆPRƆFƐTƐ Danyɛlɛ ayalaki olangala winá w’ase Babilɔnɛ yovunde tá lokando edjinge yɔtɔlɛ otale la mbandja kɛnde kɛ lowotshɔ. Koko lá nsɔsɔlɔ Danyɛlɛ akamoyɛka anto wovundisá. Iwɔ wɛnaka ‘ɛnamelo kelá wiso’ ente Danyɛlɛ atayalaki ‘kaanga l’ikɔkɔmɔ, ayalaki l’ɛnamelo kɛ wɔlɔ’ la koko ndaye nde má nkfumbo kɛ lomo efula. (1 Sa. 16:7) M’ɔtɛ wɔ donga djɛsɔ, ase Babilɔnɛ wakfumbaka Danyɛlɛ djɛ nde ndokamba lá mvulu kɛ nkfumi.​—Dan. 1:3, 4, 6.

2. Yehova ndoyawokaka ngete mo lá nkambo djɛ Danyɛlɛ? (Ezekiyɛlɛ 14:14)

2 Yehova akɔpaki Danyɛlɛ, ape ladjikɛnde ayalaki l’ɛnamelo kɛ wɔlɔ, kana ayalaki la mpipo kɛ lomo efula lá mvulu kɛ nkfumi, koko m’ɔtɛ wɔ wopo wɔ onto wɔ olangala wɔ mpame wɔsɔ ndasɔnɛ djɛ ndjala. Lá nsɔsɔlɔ, Danyɛlɛ akokaka ndjala l’ɛnɔnyi djomi la ndjakfe kana 20 toko, winá wɔ Yehova ndatepela wɔlɔ lá nkambo djɛnde nya Nɔa la Djɔbɔ, ampame yokambelisá l’ilá k’ɛnɔnyi efula. (Ewa. 5:32; 6:9, 10; Djɔ. 42:16, 17; wala Ezekiyɛlɛ 14:14.) Edjinge Yehova akindjɛka nkɔpa Danyɛlɛ lá lowiko lɔnde l’otondo lɔ nkamɔ lɔsɔ.​—Dan. 10:11, 19.

3. Kɛkɔnge k’ɔkɔpaso nshishima lá djamba djɛnɛ?

3 Lá djamba djɛnɛ, tongoshishima wekeka ape wakotshisá Danyɛlɛ djɛ nde ndjala onto wɔ ntshina efula lá wiso wa Yehova. Ntondo ntondo, tongoshishima djekeka mmɔ mmɔ la tongolenda mbamba yɛ ndɛnyɛka wekaka wakɔ. Masɔ, tɔngɛna kɛna kekotshisá Danyɛlɛ djɛ ndjala la wekeka wasɔ. L’ekomo, tongotepela wopo w’okokaso ndowokola. Kaanga djamba djɛnɛ olendanawɔ l’elangala l’eseka, isankfumɔ tokoka mba elakanyelo má ndjɔmbɔmba kɛ Danyɛlɛ.

OKOLA OLOKO WOLO WƆ DANYƐLƐ

4. Wopo wɔkɔnge Danyɛlɛ ndɛnyɛ oloko wolo? Pɛyɛ ndjɔmbɔmba.

4 Anto w’eloko wolo nkoka ndjoka wɔma, koko wapakoke ndjawola djɛ wɔma wɔsɔ ndashimba dj’iwɔ nangha kɛnɛ kelekɔ wɔlɔ. Danyɛlɛ ayalaki olongala w’oloko wolo efula. Tokolenda mbamba ipe yɛ Danyɛlɛ ndɛnyɛ ante alekɔ l’oloko wolo. Mbala kɛ ntondo akokaka ndjala ɛnɔnyi etengo epe m’ɔkɔngɔ w’ase Babilɔnɛ ntshita Jerusalɛmɛ. Nkfumi Nebukadenezara kɛ Babilɔnɛ ɛnaka dɔ djɛ wɔma djɛ isakandole y’ekekete. Nde anaka djɛ ndjaka ampame y’awalo inkfumɔ yel’onkfumi wɔnde, ndjila edjinge Danyɛlɛ, ntsha waposhimelisa dɔ djɛ ndɛnaki la nsakiso kɛ dɔ djɛkɔ. (Dan. 2:3-5) Danyɛlɛ ayalaka ladjɛ nangha lankeke; ntsha lako, anto efula watatshutshɛ mbiko. Ko nde ‘ingelaka le nkfumi ko ɔlɔmbaka djɛ ndɔpɛyɛ ndambo kɛ winá djɛ nde ndoshimela nkfumi nsakiso kɛ dɔ djɛkɔ.’ (Dan. 2:16) Nkambo djɛsɔ djalɔmbaki ndjala l’oloko wolo edjinge la djawo. Bible apɛnyɛ ante Danyɛlɛ ambosakisolaká alɔ ntondo. Nde alɔmbaka winande, wa yɔtɔdjɔ lá Babilɔnɛ ambɔ Shadrakɛ, Meshakɛ, la Abɛdɛnɛgo, ‘djɛ ndɔmba nkɛtshi me Ndjambe kel’olongo lá kɛnɛ kelendana l’iseke yɛsɔ.’ (Dan. 2:18) Yehova akadjimolaka ndɔmbɔ yɛsɔ. Má okotshɔ wɔ Ndjambe Danyɛlɛ asakisolaka dɔ djɛ Nebukadenezara. Danyɛlɛ nya tolongo tɔnde wawikaka.

5. Nkambo nkina djɛkɔnge djilisá oloko wolo wɔ Danyɛlɛ l’ohemba?

5 Ndambo daambi m’ɔkɔngɔ wɔ Danyɛlɛ nsakisola dɔ djɛ isakandole y’ekekete, oloko wolo wɔnde wingelaka l’ohemba lonkina. Nebukadenezara ɛnaka dɔ nkina djotshimbisá yimba. Yayale nde dɔ djɛ otamba w’ekekete. Danyɛlɛ apakisoyɛka nkfumi dɔ djɛsɔ l’oloko wolo onkfumɔ, owewoyɛka ante nde angotshutshɛ yɛkɔ yɛ lowandji la angototɔ okadji l’ilá kɛ deko mɔtshi. (Dan. 4:25) Má losango lɔsɔ nkfumi akokaka nyɛna ipa l’okakasano ante Danyɛlɛ alekɔ ontonyi wɔnde la akokaka ndoyaka. Koko Danyɛlɛ ɛnyɛka oloko wolo wɔnde, osakisolaka dɔ djɛsɔ.

6. Kɛkɔnge kekotshisá Danyɛlɛ djɛ ndjala l’oloko wolo?

6 Kɛkɔnge kekotshisá Danyɛlɛ djɛ ndjala l’oloko wolo la lowiko lɔnde l’otondo? Tokoka ndashikikɛ ente papa la nyɔ kɛ Danyɛlɛ wɔpɛyɛki ndjɔmbɔmba kɛ wɔlɔ winá wɔ ndayalaka olangala. Ape l’ehamo iwɔ walɛmɛyɛki alako wa Yehova ndapɛyɛka ambotshi w’Isariyɛlɛ, la walakanyɛki wana wawɔ ɛlɛmbɛ wɛ Ndjambe. (Mvu. 6:6-9) Danyɛlɛ atewaki ngo ɛlɛmbɛ wɛ nkekete, ndjɔmbɔmba ɛlɛmbɛ djomi toko, ewaki lonkina tokakambo tonkina tolendana la kɛnɛ kɛ ose Isariyɛlɛ ndakokaka ndɛ la kɛ ndotakokaki ndɛ. b (Lew. 11:4-8; Dan. 1:8, 11-13) Danyɛlɛ ewaki lonkina ɔkɔndɔ wɔ enkambi wɛ Ndjambe la ewaki kɛnɛ kakomelaki winá wɔ yotalɛmɛyɛki ɛlɛmbɛ wɛ Yehova. (Dan. 9:10, 11) Akambo wapomanisá la Danyɛlɛ lá lowiko lɔnde l’otondo woshikikɛka ente Yehova nya andjelo Wande wa nkfulu wosukaki.​—Dan. 2:19-24; 10:12, 18, 19.

Danyɛlɛ ɛnyɛka oloko wolo má ndjekaka, ndɔmbaka la má ndjilelaka Yehova oloko (Lenda itenyi 7)

7. Kɛkɔnge kekotshisá Danyɛlɛ lonkina djɛ ndjala l’oloko wolo? (Lenda edjinge ntshango.)

7 Danyɛlɛ ekaka lonkina afunelo wa aprɔfɛtɛ wa Ndjambe, ndjila edjinge prɔfɛsi yɛ Jɛrɛmi. Má wekelo wɔ prɔfɛsi yɛsɔ, Danyɛlɛ ayɛka ndisola m’ɔkɔngɔ ante lomfumbe lɔ ase Isariyɛlɛ yingela lá Babilɔnɛ lomboyala entshupa djɛ nshila. (Dan. 9:2) Má nyɛna ekotshamelo kɛ prɔfɛsi yɛ Bible, ape l’ehamo wɛkamo wɔ Danyɛlɛ te Yehova wokembaka, edjinge waalekɔ́ la djawo te Ndjambe wangoyalake l’oloko wolo efula. (Ɛdjɛ la Ɔrɔma 8:31, 32, 37-39.) Nkambo djeleka djonyi nde, Danyɛlɛ alɔmbaki Papa kɛnde kel’olongo mbala la mbala. (Dan. 6:10) Nde asuyɛka evunga wɛnde le Yehova la oshimelaki wopo wɔ ndoyawokaka. Danyɛlɛ ɔlɔmbaki lonkina okotshɔ. (Dan. 9:4, 5, 19) Ndayalaka nde onto etengo iso, djɛkondeke nde atawotshɔ́ l’oloko wolo. Koko, nde ayɛka ndoyala la djekeka djɛsɔ ladjikɛnde nde ayapɛyɛki lá wekelo, lá lɔlɔmbɔ, la ilelaki Yehova oloko.

8. Wopo wɔkɔnge w’okokaso ndjala l’oloko wolo?

8 Djɛ ndjala l’oloko wolo, kɛkɔnge k’oyɛso ladjɛ nangha? Ambotshi waso nkoka ntokembɛ djɛ ndjala l’oloko wolo, koko wapakoke ntosambeyɛ djekeka djɛsɔ etengo oyɛwɔ nde okitɔ wɔ nkfumbo. Ndjala l’oloko wolo alekɔ etengo ndjeka djɛ ndjala la nkoka djɛ bango. Yopo imɔtshi y’okokɛ ndjala la nkoka mɔtshi nde má ndenda wetsha la nkɔmɛ nkfumɔ ko masɔ ndjokola ndjɔmbɔmba kɛnde. Wopo wɔk’ɔmɔ ndeke, iso ndjekaka djɛ ndjala l’oloko wolo má ndenda la nkɔmɛ nkfumɔ wopo wɔ anto ankina ɛnyɛwɔ djekeka djɛsɔ ko masɔ ndjokola ndjɔmbɔmba yɛwɔ. Iya sombeka nge me Danyɛlɛ? Etengo nde, iso ladjɛ ndjewa Otepela wɔ Ndjambe wɔlɔ wɔlɔ. Iso ladjɛ ndjala la djokanelo djɛ ma ma la Yehova má nsawolaka la nde mbala la mbala la má ndodjipolelaka eloko wɛso. Edjinge tolekɔ la djonyi djɛ ndawɛkɛ te Yehova, ndjala l’eshikikelo ente angotokotshɛ́ka winá enkfumɔ. Masɔ, winá wɔ djawo djɛso yongingela l’ohemba, tongoyala l’oloko wolo.

9. Wapɔ wɛkɔnge w’owakaso má ndjala l’oloko wolo?

9 Iso mbaka wapɔ lá topo efula má ndjala l’oloko wolo. Kolenda kɛnɛ kekomelisá Ben. Nde ingelaki nkalasa lá Allemagne l’edjena kɛ anto ankfumɔ awolakawɔ olakanyelo wɔ opilwelo edjinge k’ɔfɛnyɛwɔ ambɔ ɔkɔndɔ welá Bible w’etongelo oyɛwɔ ngo yambamba. Lofu lɔmɔtshi, Ben awaka mbamba kɛ nyemala lá ntondo kɛ nkalasa kɛnde ko ndasipisoyɛ lamo awolande ante lowiko lotongamaka. Nde ashimelaka anto ankfumɔ akambo wawolande l’oloko wolo onkfumɔ. Eposelo wɛkɔnge weyalisá? Ben atepela ante: “Wetsha wɔso andjekameyɛka la nkɔmɛ nkfumɔ, asangolaka enkanda wɛ makambaka la wɛkɔ djɛ nsuka tokanyi tɔmi ko akapanyɛka ombeki onkfumɔ welá nkalasa kɛso.” Wopo wɔkɔnge ntombe yɛ Ben yelá nkalasa yelola? Ben atepela ante: “Efula l’anteyi kɛwɔ wadjipɔka wɔɔngɔ, la wanshimelaka ambɔ wambɔkɔpa efula.” Etengo ndjɔmbɔmba kɛ Ben ɛnyɛwɔ, mbala efula anto walekɔ́ l’oloko wolo nɛmɛyɛmaka efula m’anto ankina. Iwɔ nkoka lonkina nsepa anto w’eloko wɔlɔ te Yehova. Lá nsɔsɔlɔ, tolekɔ la donga djɛ wɔlɔ efula djɛ ndjala l’oloko wolo.

OKOLA NKƆMANO DJƐ DANYƐLƐ

10. Nkɔmano osakisolande nge?

10 Lá Bible, itepela yɛ Hebero ‘nkɔmano,’ kana ‘ngandji kɛ nkɔmano,’ mpɛyɛka ikanyi yɛ malema onto la ngandji kɛ wolo. Mbala efula Bible nkambaka l’itepela yɛsɔ djɛ nyɛnyɛ ngandji kɛ Ndjambe te enkambi wɛnde. Wangokambake l’itepela yɛkɔ lonkina djɛ nyɛnyɛ ngandji kelekɔ́ l’antenyɛ enkambi wɛ Ndjambe. (2 Sa. 9:6, 7) Nkɔmano djɛso nkoka ndokoma wolo l’ilá k’etsho. Tokolenda wopo wɔ nsɔsɔlɔ kɛ nkambo djɛsɔ yɛnama le ɔprɔfɛtɛ Danyɛlɛ.

Yehova ambofuta nkɔmano djɛ Danyɛlɛ má ntoma ondjelo la má ndjipa ɛlɔmɔ w’ankimbwe (Lenda itenyi 11)

11. Wopo wɔkɔnge Danyɛlɛ ndɛnyɛ nkɔmano djɛnde lá lotshundo lɔnde? (Lenda ntshango djelá loposo.)

11 Nkɔmano djɛ Danyɛlɛ te Yehova djingelaka l’ohemba lá lowiko lɔnde l’otondo. Koko ohemba ɔmɔtshi woleka ekekete wookomelaka winá wɔ ndayalaka l’ɛnɔnyi 90 l’ɛmɔtshi. L’etsho wɛsɔ, ase Mediya la Pɛrsiya walongaka Babilɔnɛ ko Nkfumi Darius ndeke lɔlɔndjɛki. Anto wakambaki lá mvulu kɛ nkfumi watakɔpaki Danyɛlɛ la watayalaki kaanga la dambo kɛ dilɛmɛlɔ te Ndjambe kɛ ndatɛmɔlaka. Ko iwɔ watshɔka djinga djɛ ndjaka Danyɛlɛ. Iwɔ watshindaka nkfumi djɛ ndjila ɔlɛmbɛ djɛ ndenda ntsha Danyɛlɛ angotshikala la nkɔmano te Ndjambe kɛnde kana te nkfumi. Danyɛlɛ atakoka nangha ngete anto ankfumɔ má nyɛnyɛ nkɔmano djɛnde te nkfumi ko ntshika ntɛmɔla Yehova l’ilá k’etsho 30. Koko Danyɛlɛ atakɔpa mpendola Ndjambe. Eposelo weyalisá nde, wowokelaka tá mpeku dj’akimbwe. Koko Yehova afutaka nkɔmano djɛ Danyɛlɛ má ndowikɛ m’ɛlɔmɔ w’akimbwe. (Dan. 6:12-15, 20-22) Wopo wɔkɔnge w’okokaso ndjala la nkɔmano djɛ wolo nghɔsɔ te Yehova etengo Danyɛlɛ?

12. Danyɛlɛ ndananghe nge djɛ ndjala la nkɔmano djɛ wolo te Yehova?

12 Etengo sɛnaki má djiko, nkɔmano ndjɛka má ngandji k’efula k’okaso onto. Danyɛlɛ ayalaka la nkɔmano dj’efula ladjikɛnde nde akɔpaki Papa kɛnde kel’olongo lombombe. Ape l’ehamo Danyɛlɛ ayalaka la ngandji te Yehova má ntɔnɔlaka lá wekeka wande la má nkanelaka lá topo tɔ ndɛnyɛka wekeka wakɔ. (Dan. 9:4) Danyɛlɛ atɔnɔlaki lonkina la djedjɛ nkfumɔ lá akambo wa wɔlɔ wa Yehova ndombónanghela la ndombonanghela enkambi wɛnde.​—Dan. 2:20-23; 9:15, 16.

Ngo ngete Danyɛlɛ okoka ndjala la nkɔmano djɛ wolo te Yehova má ndɔkɔpa lombombe (Lenda itenyi 13)

13. a) Akambo wakɔnge w’ilá nkɔmano dj’elangala l’eseka wɛso l’ohemba? Pɛyɛ ndjɔmbɔmba. (Lenda edjinge ntshango.) b) Etengo video ɛnyɛnde, nghongonangha mo winá wɔ anto ankina yongokopola ntsha Ewake wɛ Yehova wangawolake bala djɛ mpame la mpame?

13 Ngo ngete Danyɛlɛ, elangala l’eseka wɛso ndjingama l’anto wapalɛmɛyɛ Yehova l’ɛlɛmbɛ wɛnde kaanga ndambo daambi. Anto wa nghɔsɔ nkoka ntona onto onkfumɔ wotepela ante nde nkɔpaka Ndjambe. Wamɔtshi wangɔsɛsake kaanga djɛ ndjokɛ elangala l’eseka wɛso wɔma djɛ ndatshinda dj’iwɔ ntshita nkɔmano djɛwɔ te Yehova. Ndjɔmbɔmba, kolenda kɛnɛ kekomelisá Graeme, olangala ɔmɔtshi wowiká lá Australie. Nde apomanaka l’okakasano wɔ wolo winá wɔ ndingelaka l’imanite. Wetsha wɔwɔ w’omoto awopolaka kɛnɛ k’okokawɔ nangha ntsha ilongo yɛwɔ imɔtshi ambashimela ante angonanghake wayi wa mbindo wa ntshɛngi la winande ampame. Wetsha wɔwɔ ashimelaka ante onto onkfumɔ wongosuka ilongo yɛnde yenangha wayi wa mbindo wasɔ emale l’onkoko onkina, ko ankina wapangosuka, wemale t’onkoko onkina. Graeme atepela ante: “Nkalasa k’otondo kemalaka l’onkoko w’osuka wayi wa mbindo wasɔ nyimɛ ngo lemi isa Owakɛ onkina.” Kɛnɛ kehetisá masɔ kilaka nkɔmano djɛ Graeme te Yehova l’ohemba w’ekekete. Nde atepela ante: “Lá winá emangha wɛ satshikala lá nkalasa m’ɔkɔngɔ wɔ nkambo djɛsɔ, ambeki ankina edjinge kaanga wetsha wátonanghaki la wátotolaki. Nanghaka k’enkfumɔ kɛ makoke nangha lá lɛdji lɔ vu, koko watekameyɛ kaanga otepela ɔmɔ wɔ matepela.” Eposelo wɛkɔnge weyalisá l’ohemba wɔsɔ te Graeme? Nde atepela ante: “Ntakɔpa wopo wɔ winami yantolaka, koko ndjalaka l’osasa efula ladjikɛnde nselaka djawo djɛmi ipa la nkakola.” c

14. Yopo imɔtshi yɛkɔnge y’okokaso ndjala la nkɔmano te Yehova?

14 Iso nkoka ndjala la nkɔmano djɛ wolo efula te Yehova ntsha, etengo Danyɛlɛ, tombofudjɛ ngandji k’owokaso. Iso ndjalaka la ngandji kɛ nghɔsɔ má ndjekaka wekeka wa Yehova. Ndjɔmbɔmba, iso nkoka ndjeka nkete djɛ ndatonge. (Ɔrɔ. 1:20) Ntsha wɛ nkɔpaka mfudjɛ ngandji la dilɛmɛlɔ djɛko te Yehova, wɛ nkoka mbala wamba wa totenyi welá ɔnɔnghɔ wɔ wamba “Ntonghama ndo eposaposa?” kana ndenda avideo. Wɛ nkoka lonkina mbala ntonkankanda tɔnɛ La vie a-t-elle été créée ? edjinge Cinq questions à se poser sur l’origine de la vie. Kolenda kɛnɛ kɛ nkaana Esther, kaanga lowika lá Danemark ndatepela djɛ enkanda wɛsɔ: “Tokanyi tɔ l’eteyi ndɔnghama wɔlɔ efula. Tonkankanda tɔsɔ topatepela kɛnɛ k’oyɛ ladjɛ ndjawola; ɛnyɛwɔ ngo kɛnɛ kelekɔ́ nsɔsɔlɔ ko tokotshika wɛ nghɔmɛlɛ ndɔsa nkano djɛko.” Ben, kanga sotepelaki má djiko atepela ante: “Tonkankanda tɔkɔ tokembɛka djawo djɛmi efula. Tonshikikɛka ente Ndjambe atongaka lowiko.” M’ɔkɔngɔ wɔ ndjeka ntonkankanda tɔsɔ, ongawola ikanyi yɛ Bible winá w’otepelande ante: ‘Wɛ Yehova Ndjambe kɛso, wɛ nkokaka ndongola lomo, womu la nkfulu, ladjikɛnde wɛ ndeke lotongisá nkete nkfumɔ, edjinge má ɛkɔpa kɛko ndeke yayale la yatongama.’​—Ndj. 4:11. d

15. Yopo inkina yɛkɔnge y’okokaso nangha djɛ ndjala la djokanelo djɛ ma ma la Yehova?

15 Yopo inkina y’okokaso mfudjɛ ngandji kɛso te Yehova nde má nshishimaka la nkɔmɛ nkfumɔ lowiko lɔ Wɔnande, Yeso. Nkaana kɛmɔtshi k’oseka kewika lá Allemagne, ketawɔ Samira, ananghaka nkambo djɛsɔ. Nde atepela ante: “Ndjɛka ndewa Yehova wɔlɔ má lotshimbo lɔ Yeso.” M’ɔlɛngɛ wɔnde, Samira ayalaki l’okakasano djɛ nsipisoyɛ wopo wɔ Yehova oyawokakande. Koko nde akokaki nsipisoyɛ wopo wɔ Yeso ndoyawokaka. Nde akotshɛ ante: “Langɔkɔpake Yeso ladjikɛnde nde ayapɛyɛki le anto ankina la akɔpaki dɛngɛ.” Winá wɔ ndotalekaka ndjeka akambo walendana la Yeso, ndeke ndotalekaka mfudjɛ djokanelo djɛnde nya Yehova. Lamo? Nde atepela ante: “Ntásipisoyɛki ndambo ndambo ente Yeso okolaki Papa kɛnde lá lɛdji lɔ djɔ. Iwɔ mfɛnanaka efula lá naghedji djɛwɔ. Ndjɛka ndosipisoyɛ ente ɔsɔ ayalaka elonga kɛmɔtshi kɛ Yehova ndatome Yeso lanɛ lá looko, djɛ anto ndjala l’akoka wa ndjewa Ndjambe wɔlɔ wɔlɔ.” (Dj. 14:9) Ntsha ɔkɔpa nkembɛ djokanelo djɛko la Yehova, lamo ngɔpɔshi winá wɔ ndjeka kenkfumɔ k’okokɛ ndjeka lá nkambo djɛ Yeso? Ntsha ombonangha nghɔsɔ, ngandji k’okɛ Yehova la nkɔmano djɛko te nde ngofula.

16. Wapɔ wɛkɔnge w’okokɛ mba má ndjala la nkɔmano? (Yeembo 18:25; Mika 6:8)

16 Mbala efula waalekɔ́ la nkɔmano ndjalaka la djokanelo djɛ wɔlɔ la djetshikalaka lotshinda l’anto ankina. (Oru. 1:14-17) Má djiko djɛ lasɔ, anto walekɔ́ la nkɔmano te Yehova walekɔ la donga djɛ wɔlɔ efula djɛ ndjala la vu djel’eteyi k’oloko. Lamo? Ladjikɛnde Yehova ndakaka djɛ ndjala la nkɔmano te wanɛ walekɔ́ la nkɔmano te nde. (Wala Yeembo 18:25; Mika 6:8.) Kokanela ndambo, Ontongi kaanga nkfulu inkfumɔ nkɔpaka ndjala la djokanelo djɛ wolo laso djembopikamá la ngandji! La koko winá w’onanghande nghɔsɔ, ayale kaanga ohemba, kaanga ontonyi, kaanga nyɔyi, apakokaki ntshita djokanelo djɛsɔ. (Dan. 12:13; Luka 20:37, 38; Ɔrɔ. 8:38, 39) Ɔsɔngo oyɛwɔ djonyi ndjokola Danyɛlɛ edjinge ntshikala la nkɔmano te Yehova!

KINDJƐ MBA ELAKANYELO ME DANYƐLƐ

17-18. Kɛkɔnge k’okokaso ndjeka lonkina me Danyɛlɛ?

17 Lá djamba djɛnɛ, somboshishima ngo wekeka ape toko wa Danyɛlɛ. Koko akambo wa ndjeka me nde walekɔ efula. Ndjɔmbɔmba, Yehova apɛyɛka Danyɛlɛ ɔnɔnghɔ wɔ wɛnɛlɔ l’alɔ, la ɔpɛyɛka akoka wa nsakisola nsango yɛ prɔfɛsi. Efula kɛ prɔfɛsi yɛsɔ imboshiyɛká nkotshama. Inkina yetepela akambo wangonanghemá l’etsho w’eyaye wangolendaná l’onto onkfumɔ welá looko.

18 Lá djamba djeyaye tongopika wiso lá prɔfɛsi ipe ifunamisá me Danyɛlɛ. Nsipisoyɛ prɔfɛsi yɛsɔ nkoka ntokotshɛ́ isankfumɔ, elangala, eseka la nkokolo djɛ ndɔsa akano wa wɔlɔ má winá wɔsɔ. Prɔfɛsi yɛsɔ nkoka lonkina nkembɛ oloko wolo la nkɔmano djɛso dj’iso ndalɔngɔsɔla djɛ ndopikama lá ntondo k’ehemba w’eyaye.

YEEMBO 119 Iso ladjɛ ndjala la djawo (lá Otetela)

a Elangala l’eseka wekambela Yehova lɔɔko kɛnɛ wapomana l’ekakasano w’ilá oloko wolo la nkomano djɛwɔ te Yehova l’ohemba. Winawɔ welá nkalasa nkoka ndasɔka lá wopo w’awolawɔ elakanyelo wɛ etongelo. Kana ntombe yɛwɔ nkoka ndawɔnyɔla lá wopo w’okambelawɔ Yehova la lá wopo w’owikawɔ lá nkilika ɛlɛmbɛ wɛnde. Koko etengo sɔngɛna lá djamba djɛnɛ, wanɛ wokola ɔprɔfɛtɛ Danyɛlɛ la wakambela Yehova l’oloko wolo edjinge la nkɔmano nkfumɔ walekɔ nsɔsɔlɔ la balo.

b Danyɛlɛ akokaka ndjala la donga ntshato djɛ nyɛna ente eleelo w’ase Babilɔnɛ welekɔ mbindo: 1) Nyama yɛ yalɛka yakokaki ndjala nyama yemboshimbama l’ɛlɛmbɛ. (Mvu. 14:7, 8) 2) Nyama yɛsɔ yekokaka ndjala nyama yɛ yotopaka mpowo wɔlɔ. (Lew. 17:10-12) 3) Ndɛ nyama yɛsɔ atakoka nyɛnama etengo wambɔsa opiko lá ɔtɛmwɛlɔ wɔ tondjandjambe t’engolo.​—Ɛdjɛ la Ase lewi 7:15 edjinge 1 Kɔrɛtɔ 10:18, 21, 22.

c Lenda video djelá jw.org djelɔkɔ́ l’ɔtɛ wɔ djoyi ante Sii kɛ nsɔsɔlɔ kengoyakala vu.”

d Djɛ nkembɛ ngandji kɛko te Yehova, okoka lonkina ndjeka onkanda Yasukanya la Jehowa, wotepelá wekeka la lonto lɔ Yehova la yopo yɛ lotshimola.