Lendá lá ɔwɔmbɔ w'akambo

Anima oyɛwɔ nge?

Anima oyɛwɔ nge?

Nsakiso kɛ Bible

 Itepela “anima” yekadjimwamawɔ nde má itepela yemá Hebero neʹphesh la itepela yemá Grɛkɛ psy·kheʹ. Itepela yemá Hebero nsakisolaka “etongami k’ehomola,” edjine itepela yemá Grɛkɛ nsakisolaka “ekete k’ewika.” a La nghɔsɔ, anima oyɛnde nde etongami k’otondo, apalekɔ ekete kɛmɔtshi kelekɔ́ l’eteyi kɛ demba k’ewika winá wɔ demba ovɔnde. Kolenda wopo wɔ Bible ɛnyɛnde ante anima w’onto oyɛwɔnde otondo w’onto:

Adama atawa anima—nde ‘akomaka anima’

  •   Winá wɔ Yehova Ndjambe ndatonge onto wɔ ntondo, Adama, Bible ntepelaka ante ‘onto ndombokoma anima wawika.’ (Ewangelo 2:7, Ekadjimwelo kɛ Roi Jacques) Adama atawa anima, akomaka anima w’awika kana onto w’owika.

  •   Bible ntepelaka ante anima nkoka nkamba olemo, ndjoka ndjala, ndɛ, nɛmɛyɛ ɛlɛmbɛ, edjinge nkota odjo. (Ase lewi 5:2; 7:20; 23:30; Mvungo k’ɛlɛmbɛ 12:20; Ɔrɔma 13:1) Akambo wanɛ ndɔmbamaka ngo otondo w’onto.

Anima apavɔka?

 Lako, anima nkoka mvɔ. Aversɛ wa Bible ndekana djomi nyɛnyɛka djɛ anima mvɔka. Ndjɔmbɔmba imɔtshi yekinɛ lanɛ:

  •   ‘Anima wanangha evunga, wangovɔ.’—Ezekiyɛlɛ 18:4, 20, Ekadjimwelo kɛ Roi Jacques.

  •   Lá Isariyɛlɛ yɛ ntondo, dilanyɛ lá evunga ɛmɔtshi wɛ nkekete yayalaka nde ‘anima wangoyakema.’ (Eposelo 12:15, 19; Ase lewi 7:20, 21, 27; 19:8, nkadjimo kɛ Roi Jacques) Onto ladjɛ ‘ndjakema’—Eposelo 31:14, Ekadjimwelo kɛ Roi Jacques.

  •   M’ɔkɔngɔ w’onto mvɔ, itepela ‘anima wambovɔ’ yakambemaki djɛ mpakisola odjo lá avɛrse amɔtshi wa Bible. (Ase lewi 21:11, nɔtɛ kɛ l’anse kɛ nkishi; Ewadji 6:6, nɔtɛ kɛ l’anse kɛ nkishi) Kaanga nkadjimwelo efula djɛ Bible okambawɔ la totepela ‘odjo’ kana ‘onto wombovɔ’ lá avɛrse wanɛ, lá Hebero wɛ ntondo ntondo okambawɔnde la totepela neʹphesh, kana “anima.”

“Anima” nkoka nsakisola “lowiko”

 Bible nkambaka lonkina la “anima” etengo itepela yesakisola “lowiko.” Ndjɔmbɔmba, Djɔbɔ 33:22 nkambaka la itepela yemá Hebero ‘anima’ (neʹphesh) ngo wopo ɔmɔ la “lowiko.” Wopo wɔk’ɔmɔ, Bible nyɛnyɛka ente anima w’onto, kana lowiko, nkoka ndjingela lá mbalaka kana ntshutshama.—Eposelo 4:19; Tosushi 9:17; Filipɛ 2:30.

 Okambelo w’itepela “anima” wɔsɔ wotokotshɛ́ djɛ ndjoka avɛrse watepela ambɔ anima ‘mposaka’ kana ‘ntshɔka.’ (Ewangelo 35:18; Ekadjimwelo kɛ Roi Jacques) Etepela wɛsɔ nyɛnyɛka djɛ lowiko l’onto lolekɔ l’ekomo. Nkadjimwelo mɔtshi djɛ Bible nkadjimolaka itepela yelá Ewangelo 35:18 etengo ‘ndahomolaka lohomo lɔnde l’ekomo.’​—Good News Translation; New Jerusalem Bible.

Edjena k’eposisá olakanyelo wɔ anima wapavɔka

 Nkelesiya djɛ lokristokristo dj’awolaka ambɔ anima apavɔka wangɔsake olakanyelo wɔsɔ, má akambo wa filozofi wemá Grɛkɛ djɛ ntondo, koko ape má Bible. Encyclopædia Britannica ntepelaka ante: ‘Wa rɛfɛransɛ yɛ Bible la nkambo djɛ anima ntɔlaka ikanyi ta itepela lohomo ko apɛnyɛ kaanga otshikitano ɔmɔ l’antenyɛ anima wapɛnama la demba dj’ɛnama. Tokanyi tɔ lokristo lokristo tɔ demba nde anima yayende me ase Grɛkɛ wal’etsho wɛ ntondo.’

 Ndjambe apangotshika anto mvungusanyɛ elakanyelo wɛnde la wayi wa filozofi wa wana w’anto, etengo djawo lá anima wapavu. Edjena kɛ nghɔsɔ, Bible ndjewoyɛka ante: ‘Nyoyalame dj’ipa onto ɔmɔtshi nyovunda etengo mfumbe la lotshimbo l’akambo wa filozofi edjinge la akambo wa nghotoko wa lokeso lá nkilika nkfumbó dj’anto.’​—Kɔlɔsɛ 2:8.

a Lenda The New Brown, Driver, edjinge Briggs Hebrew edjinge English Lexicon of the Old Testament, nkishi 659, edjinge Lexicon in Veteris Testamenti Libros, nkishi 627. Efula kɛ nkadjimo yɛ Bible nkadjimolaka totepela neʹphesh la psy·kheʹ lá topo totshikitanyi lá nkilika kɛnɛ k’otepelawɔ, má nkamba la totepela tɔsɔ etengo “anima,” “lowiko,” “onto,” “etongami,” kana “demba.”