Enda bua kuleshe mianda i muanka

Enda bua kuleshe kashibo ka mianda i muanka

MUISAMBO WA KULONGA 48

We mulombene kushinkamisha’shi Yehowa akukuasha poodi mu kipungo kia nkalakashi

We mulombene kushinkamisha’shi Yehowa akukuasha poodi mu kipungo kia nkalakashi

“‘Nyingaayi, . . . Mwanda nee neenu,’ ngi abyaakula Yehowa sha bilwilo.’”— ANG. 2:4.

LOONO 118 “Tamisha namu lukumiino lwetu”

KI’ABAKUILA MUANKA a

1-2. a) Nkuipushena kinyi kui pankatshi pa muanda wetu na wa bena Yuda babalukiile ku Yelusaleme? (b) Patuula bibaadi ingi nkalakashi ibaabadi bafumankane nayo kui bena Yuda. (Tala kashibo akamba’shi: “ Mu mafuku a Angai, Sekadia na Esela.”)

 INGI NSAA we kalakashaa bua mafuku aafiki su? Pangi we mushimishe mudimo, na okuete kuikalakasha bua kupasukila kifuko kiobe. We mulombene kuikalakasha bua kukaluila kifuko kiobe muanda mianda ya politike ngiluile, kubinguabingua, na mushikua nsaa yuende mu mudimo wa bulungudi. We na lumune lua ku ino nkalakashi su? Su mbiabia, okanyingishibua na mushindo ubaadi Yehowa mukuashe bena Isaleele ba kala nsaa ibaabadi bafumankane na nkalakashi i mumune na ino.

2 Bibaadi abitungu Bena Yuda babaadi bashaale mu babilone, bekale na lukumiino lui bukopo bua badia kuleka nshalelo aabo e buwa na bupeta buabo mu babilone, na kuenda ku kingi kibundi kiabashibaadi abauku kalolo booso buabo. Abo nka baki’abafiki, bababangile kupeta nkalakashi ya mushindo wa kudisha bifuko biabo. Na dingi Ampire a bena Perse na miilo ibaadi ibefunyishe, ibabangile kui babingabinga. Na bangi bibaadi bibeelele bukopo buabadia kuata mudimo wa kuibakuula Ntempelo a Yehowa na muulo mu nshaleelo aabo. Biabia, mu kipua kia 520 K.B.B., Yehowa baadi muibatumiine batemuki babidi, Angai na Sekadia buabadia kukankamika muilo wapeta dingi kisumi. (Ang. 1:1; Sek. 1:1) Nka bu bi’atukebimono, mushindo ubaadi wibanyingishe bano batemuki babidi, ubaadi na bukitshishi bukata. Kunyima kua bipua bifikie ku 50, baaba bena Yuda babalukiile ku Yelusaleme, babaadi na lukalo lua kunyingishibua dingi. Esela mufundi a muiya sha kishima, baadi mukatukie ku babilone, enda ku Yelusaleme mu kunyingisha muilo w’Efile Mukulu buawudia kutuula lulanguilo lua Yehowa pa mbalo ya kumpala mu muwa wabo.—Esel. 7:​1, 6.

3. Nkonko kinyi ya tukataluula? (Nkindji 22:19)

3 Nka bibaadi ano matemuki a Sekadia na Angai akuashe muilo w’Efile Mukulu wa kala buaudia kutungunuka na kukulupila mui Yehowa mu kipungo kia buluishi, ngalombene kuitukuasha natue namu lelo uno buatudia kukulupila mu bukuashi bua Yehowa sunga tuekala na nkalakashi mu nshalelo eetu. (Badika Nkindji 22:19.) Bu bi’atutaluula mukandu w’Efile Mukulu ubapeele Angai na Sekadia, na kutaluula kileshesho kia Esela, atukaluula ku ino nkoonko ayilondo: Kipungo kia nkalakashi kibaadi na bukitshishi kinyi kui bena Yuda babalukiile mu Yelusaleme? Buakinyi abitungu tutungunukie na kutuula binangu bietu mu kukita kikiebe ki’eshimba di’Efile Mukulu mu kipungo ki bukopo? Na mmushindo kinyi watudi balombene kunyingisha lukumiino luetu mui Yehowa mu kipungo ki bukopo?

BIBAADI KIPUNGO KI BUKOPO NA BUKITSHISHI KUI BENA YUDA BABALUKIILE MU YELUSALEME

4-5. Buakinyi bena Yuda babaadi bashimishe kisumi kiabo kia kuibakuula ntempelo?

4 Pa balukiile bena Yuda mu Yelusaleme, babaadi na bi bungi bia kukita. Babaadi bebakie kilambuilo kia Yehowa lubilolubilo na kushimika kitako kia ntempelo. (Esel. 3:​1-3, 10) Anka muloo na kisumi kiabo bia ku mbangilo, bibashimiine nka musuusa umune. Buakinyi? Muanda kukatusha mudimo wa kuibaka ntempelo, babaadi balombene kuibaka mashibo aabo abo banabeene a kushaala, kudima mafuba, kudisha bifuko biabo. (Esel. 2:​68, 70) Na dingi babaadi bafumankane na buluishi abufiki kui beshikuanyi naabo, babaadi bebadiile lukuku bua’shi be bemikie, balekie kuibakuula ntempelo.—Esel. 4:​1-5.

5 Bena yuda babatukile mu bupika mu babilone, babaadi bapete lukakashi lua kukutua makuta, na buluishi bua bena politike. Nsenga yabo ibaadi ku matalua a ampire a bena Perse. Kunyima kua Cyrus Nfumu a bena Perse kufua mu kipua kia 530 K.B.B., Yawa mpianyi aaye Cambyses, baadi mutuale kisaka kia basalayi benda mu kulua na bena Ejipitu na kuibatshokola. Nsaa ibaabadi abende ku Ejipitu, basalayi bababangile kuteka bena Isaleele bidibua, meema, na mbalo ya kushaala. Na bino bibaadi bifuishishe bena Isaleele nkalakashi i bukopo. Pa babangile Darius I, kumunana, kubaadi nkalakashi i bungi bukile. Mu ino nkalakashi mubaadi bu ntomboshi na ingi mianda i bukopo mu ampire a bena Perse. Ino nshalelo, kushi mpaka, ibaadi itakule bano bantu be bungi babakatukile mu bupika buabadia kuikalasha pabitale mushindo wa kupasukila bifuko biabo. Pa muanda wa ino nkalakashi yooso ibaabadi bafumankane nayo, bangi bena Yuda babaadi bamone’shi kino ta nkipungo ki buwa kia kuibakuula ntempelo a Yehowa.—Ang. 1:2.

6. Muyile mukanda wa Sekadia 4:​6, 7, ingi nkalakashi kinyi ibaadi ifumankane nayo bena Yuda, na Sekadia baadi muibashinkamiishe kinyi?

6 Badika Sekadya 4:​6, 7. Kukatusha kukutua kua makuta kubaabadi nako na kukutua kua nshalelo e buwa muanda wa bena politike, bena yuda babaadi banyingiile dingi kubinguabingua. Mu kipua kia 522 K.B.B., beshikuanyi naabo babaadi bobeshe kuibemika bua kuibakuula ntempelo a Yehowa. Anka Sekadia baadi mushinkamiishe bena Yuda’shi Yehowa mmulombene kufubisha bukome bua kikudi kiaye bua kukatusha bikokoshi bioso. Mu kipua kia 520 K.B.B., Nfumu Darius baadi muibalekiele bua’shi batungunukie na mudimo wa kuibakuula ntempelo, na aye nkuibapa makuta buabadia kukita uno mudimo. Na dingi baadi mutume eyi kui mbulamatadi bua’shi e bakuatshishene.—Esel. 6:​1, 6-10.

7. Pa baadi bena Yuda babafikile mu bupika batuule kikiebe ki’eshimba di’Efile Mukulu pa mbalo ya kumpala, mmiabi kinyi ibaabadi bapete?

 7 Kukiila kui Angai na kui Sekadia, Yehowa baadi mulee muilo waye’shi, mmulombene kuibakuasha nka su babatuulu mudimo wa kuibakuula ntempelo aaye pa mbalo ya kumpala. (Ang. 1:​8, 13, 14; Sek. 1:​3, 16) Kunyima kuabo kuibanyingisha kui batemuki, bena Yuda ababangile dingi mudimo wa ntempelo mu kipua kia 520 K.B.B., na babamupuile kumpala kua’shi bipua bitaano ta bialombeene. Pa muanda wa’shi babaadi batuule kikiebe ki’eshimba di’Efile Mukulu pa mbalo ya kumpala sunga mbibakudi nkalakashi, babaadi bapete bukuashi bua Yehowa kushi penda ku bintu bia kumbidi kadi dingi mpaa na mu kikudi. Bu kipeta, babaadi balanguile Yehowa na muloo.—Esel. 6:​14-16, 22.

TUNGUNUKA NA KUTUULA BINANGU BIOBE MU KUKITA KIKIEBE KI’ESHIMBA DI’EFILE MUKULU

8. Mayi e mu mukanda wa Angai 2:​4, e kuitukuasha buatudia kutungunuka na kukita kikiebe ki’eshimba di’Efile Mukulu naminyi? (Tala dingi mayi e kuushi ku’esaki.)

8 Bu bibanyiisha kuifubuila mpombo ikata peepi, bi na muulo ukata buatudia kutentekiesha’shi abitungu tukookiele bua kukita mudimo wa mukandu wi buwa lubilolubilo. (Mak. 13:10) Tui kumona bu bi bukopo kutuula binangu bietu ku mudimo wa bulungudi, bikishekishe su atukiengie pa muanda wa kukutua makuta, sunga’shi atufumankana na buluishi abutukila ku mudimo wa kulungula mukandu wi buwa. Nkinyi ki bia kuitukuasha bua kutuula midimo ya Bufumu pa mbalo ya kumpala? Abitungu tushaale bakulupile’shi: “Yehowa sha biluilo” b e ku lupese luetu. Etukuatshishena nka su tubatungunuka na kutuula midimo ya Bufumu pa mbalo ya kumpala mu nshalelo eetu. Biabia, ta tui na kintu su nkimune kia kutshiina.—Badika Angai 2:4.

9-10. Ungi mulume na mukashi aaye, babamuene kulombana kua mayi a Yesu e mu Mateo 6:​33, naminyi?

9 Tutaleyi kileshesho kia Oleg na Irina, c mulume na mukashi bakuete abafubu bu mbala-mashinda. Kunyima kuabo kukatuka bua kuenda mu kukuasha mu kangi kakongie kabaadi mu ingi mbalo, babaadi bashimishe mudimo wabo pa muanda wa kukutua kua makuta kubaadi kutuele muiumbo diabo. Sunga bi baabadi bakutue mudimo munda a kipua kishima, babaadi bapushe bi bukuashi bua kifulo kia Yehowa. Na dingi ungi musuusa babapetele bukuashi abufiki kui bakuabo balume na bakashi. Nkinyi kibaadi kibakuashe pa babapetele ino nkalakashi? Oleg, baadi mupushe lukalakashi lua mu binangu amba’shi: “P’atue kutungunuka na kuikala na bibungi bia kukita mu mudimo wa bulungudi, mbitukuashe buatudia kutuula binangu bietu ku mianda i na muulo mu nshalelo eetu.” Sunga bibaadi aye na mukashi aaye abatungunuka na kukimba mudimo wa ku mbidi, babaadi bashaale nka na bi bungi bia kukita mu mudimo wa bulungudi.

10 Dingi efuku abo babakatuka mu mudimo wa bulungudi abaluka kuabo, babaadi be babalungule’shi kuuku aabo a p’eshimba bakitshi bilometre bifikie ku 160, bua kuibatuadila mifuko ibidi ya biakudia. Oleg amba’shi: “Tubaadi bamone dingi mushindo awitupasukila Yehowa, na dingi tubaadi atumono mushindo ubaadi apasukila kakongie. Tui bashinkamishe’shi Yehowa t’anasumbushene bafubi baaye sunga bi’amueneka’shi mianda ta iki’ayibayila kalolo.”—Mat. 6:33.

11. Tui kutengiela kupeta kinyi, su tuatungunuka na kutuula binangi bietu mu kukita kikiebe ki’eshimba di’Efile Mukulu?

11 Yehowa akumiina’shi tutuule binangu bietu ku mudimo aupaasha miuwa wa kuikasha bantu bu balongi. Nka bu biabadi bebileshe mu  kikoso kia 7, Angai balunguile muilo w’Efile Mukulu buaudia kubanga mudimo wa kuibaka ntempelo dingi. Yehowa baadi muibalee’shi su babakitshi biabia, “akebelela miabi.” (Ang. 2:​18, 19, EEM) N’atue namu tui balombene kushinkamisha’shi Yehowa aketuelela miabi bua kuikitshisha kuetu, su tubatuulu kukita mudimo w’abetupa pa mbalo ya kumpala.

BIA KUNYINGISHA LUKULUPILO LOOBE MUI YEHOWA

12. Buakinyi Esela na bena Yuda naye babaadi mu bupika bibaadi abitungu bekale na lukumiino lui bukopo?

12 Mu kipua kia 468 K.B.B., Esela baadi muende pamune na kisaka ki’akabidi kia bena Yuda babakatukile ku babilone bua kuenda ku Yelusaleme. Bua kukita luno luendo, bibaadi abitungu’shi Esela na bena Yuda bekale na lukumiino lui bukopo. Babaadi balombene kutambukila mu mashinda e masaku, na kusemuna na kukaamina miengie na mabofu a Oolo na a Arja abaabadi bebape kui Nfumu bua ntempelo. Ngi buakinyi bangifi babaadi lombene kui batuukila. (Esel. 7:​12-16; 8:31) Kukatusha biabia, babaadi basangane’shi Yelusaleme ta baadi na kintu kia kumukaluila, kibundi kibaadi nka muasa bisumanga. Na bibaadi abitungu kulumbuula dingi midimba na biibi. Nkinyi kiatudi balombene kulongiela kui Esela pabitale kunyingisha lukulupilo luetu mui Yehowa?

13. Esela baadi munyingishe lukulupilo lui bukopo mui Yehowa naminyi? (Tala dingi mayi e kuushi ku’esaki.)

13 Esela bamuene mushindo ubaadi Yehowa munyingishe muilo mu kipungo kia bitompuanga. Bipua bi bungi kumpala, mu kipua kia 484 K.B.B., Abimueneka’shi Esela baadi mushaale mu Babilone pa batshile Nfumu asueruse kitshibilo kia kuipaa bena Yuda booso babaadi mu Ampire a bena perse. (Esh. 3:​7, 13-15) Muwa wa Esela na bena Yuda booso babaadi nabo ubaadi mu masaku! Pa babapushishe biabia, babaadi benyongole ngofu baleka kudia n’abo nkubanga kudila nka bu abalungula Yehowa mu luteko buadia kuibakuasha. (Esh. 4:3) Banda kunangushena bibapushishe Esela na bena Yuda naye nsaa i babapushishe’shi baaba booso abekalanga batshile bena Yuda kitshibilo kia kuibayipa mianda ibebalulukila, abo ngi babayipayibua! (Esh. 9:​1, 2) Yaaya mianda ibaadi imone Esela mu kipungo kia nkalakashi, ibaadi imulumbuule bua bitompuanga bia mu mafuku aafiki. Na dingi bibamupeele kishinkamisho kikata kia’shi Yehowa mmulombene kukaluila muilo waye. d

14. Ungi mukuetu baadi mupete dilongiesha kinyi pa baabadi bamupasukile kui Yehowa mu kipungo kia nkalakashi?

14 Nsaa ayitupasukila Yehowa patudi mu kipungo ki bukopo, lukupilo luetu muadi alunyiisha kutama. Tutaleyi kileshesho kia mukuetu mukashi Anastasia, mushalele mu Europe a kutunduka. Baadi mulekie bua kupela kutuelakana mu mianda ya politike. Amba’shi: “Uno ngi musango wande wa kumpala kukutua makuta mu nshalelo ande.” Akumbasha dingi’shi: “Naadi mutuule mianda yande mu maasa mua Yehowa na namuene mushindo ubaadi mumpasukile na kalolo kooso. Su nashimisha mudimo wande dingi, t’abintshinyisha nya. Su Nshami e muiyilu ampasukila lelo uno, ampasukila mpaa na malooba.”

15. Nkinyi kibaadi kikuashe Esela buadia kulama lukulupilo luaye mui Yehowa? (Esela 7:​27, 28)

15 Esela baadi mumone bi mboko ya Yehowa mu nshalelo aaye. Pa baadi Esela anangushena ku mushindo ubaadi Yehowa amupasukila, kushi mpaka nkukuashe Esela buadia kulama lukulupilo luaye muadi. Lamiina abiamba kino kishima’shi: “Eyaasa dya Yehowa Efile Mukulu ande dibaadi naami.” (Badika Esela 7:​27, 28.) Esela baadi mufubishe kino kishima kimune misuusa 6, mu mukanda wa mu Bible wi na eshina diaye—Esel. 7:​6, 9; 8:​18, 22, 31.

Mu mianda kinyi muatudi balombene kunyiisha kumona mboko ya Yehowa mu nshalelo eetu? (Tala kikoso 16) e

16. Mu mianda kinyi muatudi balombene kunyiisha kumona mboko ya Yehowa mu nshalelo eetu? (Tala dingi kifuatulo.)

16 Yehowa mmulombene kuitukuasha patudi mu muanda wi bukopo. Bu kileshesho, su tuateka mukata eetu a mudimo bua’shi tuate mafuku a kuikisha bua kuenda ku kikongeno, sunga kumuteka bua’shi tushintuule Programe eetu a mudimo bua kumona bia kutuela mu bisangilo bioso, paapa tubakimbi bia kumona bi mboko ya Yehowa mu nshalelo eetu. Yaaya nsaa tui kumona mianda bi’ayituyila kalolo biatush’abapuandishanga. Na dingi lukulupilo luetu mui Yehowa, alunyiisha kunyinga.

Esela adidi na kuteka padi ku ntempelo, mmuinyongnole muanda wa miluisho ya muilo. Na kisaka kikata kia bena Yuda namu akididi. Shekanya akankamika Esela pa kumushinkamiisha’shi: “Binobino kwi lukulupilo bwa Isaleele. . . . N’atwe twi noobe.”​—⁠Esel. 10:​2, 4 (Tala kikoso 17)

17. Esela baadi muleshe kuiyisha mu kipungo kia nkalakashi naminyi? (Tala kifuatulo ki ku kipusu.)

17 Na kuiyisha kooso, Esela baadi mutekie bukuashi kui Yehowa. Baadi ekalakasha bua mashito abaadi nao nsaa yooso, Na kuiyisha kooso Esela baadi mutekie Yehowa. (Esel. 8:​21-23; 9:​3-5) Muikeelo wa esela ubaadi utakule bantu booso babaadi bamuifunyishe buabadia kumukuastshishena na kuambula lukumiino luaye. (Esel. 10:​1-4) Su tuapusha’shi tui bakalakashue na tuinyongoshi pabitale nkalo ya bintu bia kumbidi, sunga pabitale kupasukila kifuko kietu, abitungu tutekie Yehowa na lukulupilo looso.

18. Nkinyi kilombene kui tukuasha bua kutamisha lukulupilo luetu mui Yehowa?

18 Su tuesendeela Yehowa bua’shi etukuashe na kuiyisha kooso, na kukumiina bukuashi bua bena nkidishitu netu, lukulupilo luetu mui Efile Mukulu alunyiisha kutama. Erika, mukuetu mukashi e na bana basatu, mmulame lukulupilo luaye mui Yehowa sunga mbiadi mufuishe. Mu kipungo kimune baadi mukiengie ngofu bua lufu lua muana aaye bafuile pa kutandikua, mpaa na mulume aaye aadi mufule. P’atala ino mianda yooso ibaadi ikitshikie, amba’shi, tue mulombene kuuka kumpala Yehowa biadi mulombene nkukuasha nya. Bukuashi mbulombene kufika mu mushindo wa kukaanya. Nemufikie mu kuuka’ shi nteko yande i bungi mbafikie mu kuiyaluula mu ngakuilo mpaa na mu bikitshino kui ba kuuku bande. “Su nalungula ba kuuku bande mianda ikuete ku nfikila mu nshalelo ande, bi kuibabofuila buabadia ku nkuasha.”

LAMA LUKULUPILO LOOBE MUI YEHOWA MPAA NA KU NFUDIILO

19-20. Ndilongiesha kinyi diatupetela kui bena Yuda bashi baadi na mushindo wa kualukiila ku Yelusaleme?

19 Tui kupeta dingi malongiesha e na muulo kui bena Yuda bashi baadi na mushindo wa kualukiila ku Yelusaleme. Be bungi ba kuabadi babaadi na ngobesha ipeela bu bununu, mikumbo i bukopo na nkalakashi ya mu bifuko. Anka babaadi na muloo wa kukuatshishena bano babaadi abalukiila ku Yelusaleme, pa kuibapa bintu bi bungi bibaabadi balombene kuikala nabio lukalo bua kuibaka Ntempelo. (Esel. 1:​5, 6) Abimueneka’shi bingi bipua 19, kunyima kua kisaka kia kumpala kia bena Yuda kualukiila mu Yelusaleme, booso babaadi bashaale ku Babilone babaadi batungunukie nka na kuikala na kipikua kia kutumanga bia buntu biabo ku Yelusaleme.—Sek. 6:10.

20 Sunga tuapusha’shi tui na ngobesha ipeela yatushi bia kukita bi bungi mu mudimo w’Efile Mukulu, abitungu tushaale bashinkamishe’shi Yehowa asankilaa kuikitshisha kuetu bua kumusankisha n’eshimba diaye dioso. Atuibiuku naminyi? Mu mafuku Sekadia, Yehowa batekiele mutemuki aaye buadia kukita lubango lua Oolo, na lua Arja, bibaabadi abatumu kui bena Yuda babashadile mu Babilone. (Sek. 6:11) Luno “lubango lua bufumu,” lubaadi lulombene kukuasha bu “kitentekiesho” bua bia buntu biabo bibaabadi abatusha na kalolo kooso. (Sek. 6:14.) Abintungu tushinkamishe’shi Yehowa t’anayiluankane kuikitshisha kuetu n’eshimba dietu dioso bua kumufubila mu kino kipungo ki nkalakashi nya.—Eb. 6:10.

21. Nkinyi kilombene kuitukuasha buatudia kuikala na lukulupilo mui Yehowa sunga tuapeta nkalakashi kinyi mu mafuku aafiki?

21 Kushi mpaka, atukatungunuka nka na kufumankana na mianda i bukopo mu ano mafuku a ku nfudiilo. Mpaa na nshalelo akanyiisha kuluila mu mafuku aafiiki. (2 Ti. 3:​1, 13) Biabia, t’abitungu’shi tukambe kui kalakasha bua ino mianda nya. Tentekiesha mayi a Yehowa kui muilo waye mu mafuku a Angai abaadi aamba’shi: “Nee neenu . . . Tanutshiinanga kintu sunga nkimune.” (Ang. 2:​4, 5) N’atue namu abitungu tushinkamishe’shi Yehowa ekala netu, nka su tubatungunuka na kuikitshisha bua kukita kikiebe ki’eshimba diaye. Su tubatumikila malongiesha abatulongiela ku matemuki a Angai na Sekadia na ku kileshesho kia Esela, atukalama lukulupilo luetu mui Yehowa sunga tuapeta nkalakashi i naminyi mu mafuku aafiki.

LOONO 122 Tushimateyi pepoo kushii kusanyishwa!

a Uno muisambo, ngufundibue bua kuitukuasha bua’shi tunyingishe lukulupilo luetu mui Yehowa nsaa y’atupete lukalakashi lua kukutua makuta, kuluila kua mianda ya politike, sunga buluishi abutukila ku mudimo wetu wa bulungudi.

b Kishima “Yehowa sha biluilo” ki mu mukanda wa Angai misuusa 14. Anka bibakidi akitentekiesha bena Yuda, akitutentekiesha natue lelo uno’shi Yehowa e na bukome bushi na nfudiilo na e na biluilo bikile bungi bia mu kikudi bi’atuminaa eyi.—Mis. 103:​20, 21.

c Angi mashina mbeashintule.

d Bu bibaadi mufundi a muiya w’Efile Mukulu sha kishima, Esela baadi na lukulupilo lui bukopo Muiyi dia Yehowa dia butemuki kumpala kua’shi ende ku Yelusaleme.—2 Mya. 36:​22, 23; Esel. 7:​6, 9, 10; Yel. 29:14.

e BI MU BIFUATULO: Mukuetu mulume atekie mukata aaye nsaa ya kuikisha bua’shi ende ku kikongeno, anka mukata aaye apele. Atekie bukuashi na bukunkushi nsaa ya kuete kuilumbuula bua’shi ende akatekie dingi mukata aaye. Alesha mukata aaye luitamino lua ku kikongeno na amupatuluila’shi, Bible ngi etuikashaa bu bantu be buwa. Mukata a mudimo bakaanya, na bashintuula kitshibilo kiaye.