Enda bua kuleshe mianda i muanka

Enda bua kuleshe kashibo ka mianda i muanka

MUISAMBO WA KULONGA 41

Atufubila Efile Mukulu sha “lusa lungi”

Atufubila Efile Mukulu sha “lusa lungi”

“Akitshinaa bantu boso bibuwa, afwilaa bioso bibapangile lusa.”​—MIS. 145:9, EEM.

LOONO 44 Luteko lwa muntu mwiyishe

KIABAKUILA MUANKA *

1. Nkinyi kilombene kuitufikila mu binangu patunangushena bua muntu e na lusa?

NSAA yatunangushena bua muntu e na lusa, tui balombene kumona mu binangu bietu muntu e na musangelo, e na buwa bu’eshimba, etulaa pa mbalo ya bangi na sha kalolo. Tui balombene dingi kunangushena muanda ubakuile Yesu, pabitale kalolo ka muina Samadiya. Yawa muntu a kingi kisamba “balesheshe lusa kui yawa” muina Yunda badi mupone mu masa mua ba ngifi. “Lusa lukata” lubakuatshile muina Samadiya, aye nkupasukila uno muina Yunda ababadi batape, nkumuanyina malonda na kifulo kioso. (Luk. 10:29-37, Kilombeeno Kipya 2014) Kino kileshesho akishimika kasele ku eyikashi dibuwa di’Efile Mukulu eetu,​—lusa. Efile Mukulu e na lusa kuatudi muanda mmuitufule, na dingi etufuilaa lusa ku mishindo ibungi ku efuku n’efuku.

2. Ngungi mushindo kinyi wa kulesha lusa?

2 Tui kulesha lusa mu ungi mushindo. Muntu sha lusa mmulombene kuata kitshibilo kia kupela kunyooka muntu kampanda abadia kunyooka. Bino abilesha binyibinyi’shi Yehowa e na lusa lukata kuatudi. “T’etukitshinaa myanda muyile milwisho yeetu,” nka bu bibakuile kayimba ka misambo. (Mis. 103:10) Ingi nsaa, Yehowa ataa kitshibilo kikata, kia kunyooka muntu mukite muluisho ukata.

3. Nkonko kinyi yatukalula mu uno muisambo?

3 Mu uno muisambo, atukalula ku ino nkonko isatu: Buakinyi Yehowa aleshaa lusa? Nkuipushena kinyi kui pankatshi pa kunyooka muntu bikata na lusa? Na nkinyi kilombene kuitukuasha bua kulesha lusa? Tutaleyi mushindo awalula Eyi di’Efile Mukulu ku ino nkonko.

BUAKINYI YEHOWA ALESHAA LUSA

4. Buakinyi Yehowa aleshaa lusa?

4 Yehowa mmufule kuikala na lusa. Mpoolo mutumibua badi muyokielue bua kufunda’shi Efile Mukulu “sha lusa lungi.” Mu uno muanda, Mpoolo apatuula’shi Efile Mukulu e na lusa muanda apa bafubi baye bedibua muimu bashii bapuidikie lukulupilo lua kupete muwa wa losoo muiyilu. (Ef. 2:4-7) Anka Yehowa t’alesha nka penda bafubi baye bidibue muimu lusa nya. Kayimba ka misambo Davide bafundile’shi: ‘Yehowa akitshinaa bantu boso bibuwa, afwilaa bioso bibapangile lusa.’ (Mis. 145:9, EEM) Muanda’shi Yehowa mmufule bantu, ebaleshaa lusa nsaa yoso yapete kabingilo ka kuibikita.

5. Mushindo kinyi ubadi Yesu mulongie bi lusa lua Yehowa?

5 Yesu auku bi kifulo na lusa lua Yehowa kalolo kukila bantu boso. Yehowa na Yesu babaadi pamune munda mua bipua bibungi, kumpala kua’shi Yesu afikie pano pa nsenga. (Nki. 8:30, 31) Misusa ibungi, Yesu badi amono mushindo wi Nshaye, afuila bantu lusa ku miluisho yabo. (Mis. 78:37-42) Mu malongiesha aye, Yesu badi akamba kushimika kasele pa dino eyikashi dia Nshaye di buwa.

Nshee muana tabadi mukuatshishe muana aye ntomboshi buufu nya, anka badi mumukukile ku nshibo (Tala kikoso 6) *

6. Yesu badi muitukuashe buatudia kupusha bi lusa lua Nshaye naminyi?

6 Nka bu biatuibimuene mu muisambo ushale, badi mufubishe lukindi lua muana mushimine bua kukuma mashimba eetu bua’shi etukuashe mu mushindo aukuminaa Yehowa kulesha bangi lusa. Muana badi mukatukie ku nshibo, na kuakua ‘bapudiishe bupeta bwaye booso ku lukiebanokiebano.’ (Luk. 15:13, Kilombeeno Kipya 2014) Kunyima belangile ku muikelo waye wa lukiebanokiebano, eyisha alukila ku nshibo kuabo. Nshaye namu bakitshine naminyi? Yawa nsongualume nta mutengiele mafuku e bungi bua kutundula kilubilo kiaye nya. Yesu bakuele’shi: “Pabadi yawa muana ki’nka kula na nshibo ya nshee, nshee bamumuene lusa lukata luamukuata, bayile lubilo akafumankana nee, amuibangata kiipa, amufifia ku matama.” Uno nshee bana tabaadi muishe muana aye milongo nya. Biabia, nshee muana badi mufuile muana aye lusa lukata, amukukila aye nkumualusha mu kifuko. Uno muana badi mukite muluisho ukata, anka nshaye pabatadile bi bukata bua kuilanga kuaye, bamufuidile lusa. Uno nshee bana sha lusa a mu lukindi alesha Yehowa. Mu kino kileshesho akikumu kuishimba, Yesu badi muleshe’shi Nshaye akuminaa kufuila ba nkitshishi’a bubi abelanga mu binyibinyi kuishimba lusa.​—Luk. 15:17-24, EEM.

7. Mushindo auleshaa Yehowa lusa luaye, aulesha naminyi’shi e na binangu bibungi?

7 Yehowa etuleshaa lusa muanda e na binangu bibungi. Binangu bia Yehowa, tabi bu bia bantu balongie tulasa bisumanga nya. Muanda Bible akula’shi: “Binangu bia muiyilu” mbia “lusa na bikuba bibuwa.” (Shak. 3:17) Nka bu nambutuile sha lusa, Yehowa auku’shi lusa luaye alukuasha bana baye. (Mis. 103:13; Yesh. 49:15) Muanda Yehowa aleshaa muilo waye lusa, be na lukulupilo lua mafuku aafiki sunga mbiabashi bapuidikie. Biabia binangu bia Yehowa ta bi na nfudiilo nya, nyi buakinyi abimutakulaa bua kulesha bangi nsaa yadi na kabingilo ka kuibikita. Biabia Yehowa auku nsaa yadi mulombene kulesha sunga kukutua kulesha lusa. Bu biadi na binangu ta mulombene kupela kutopeka muntu bakitshi bibubi pa muanda wa lusa nya.

8. Nkikitshino kinyi ki na muulo ingi nsaa, na bua kinyi?

8 Tupuandikishe’shi mufubi a Efile Mukulu baata kitshibilo kiakuikala na muikelo wa bukitekite. Tuibalombene kukita kinyi? Mpoolo badi muyokielue bafundile’shi, “tanwikalanga bukuuku naye.” (1 Kod. 5:11, Kilombeeno Kipya 2014) Nkitshishi a bubi shelanga kuishimba nyi atushibua mu kakongie. Kino kikitshino akikaluila bakuetu balume na bakashi bena lulamato, na kulesha mashinda alulame a Yehowa. Anka bangi abanangushena’shi, pabatusha muntu mu kakongie Efile Mukulu tamumufuile lusa nya. Bino mbinyibinyi su? Tubandeyi kutala.

KUNYOOKA MUNTU BI BUKOPO AKULESHA LUSA SU?

Mukooko ngulombene kukatushibua munkatshi mua ikuabo nsaa ya ukumbu, kadi mulami atungunuka nka na kuiupasukila (Tala kikoso 9-11)

9-10. Muyile Bena-Ebelu 12:5, 6, Buakinyi tuikuamba’shi su babatusha muntu mu kakongie baba mulesha lusa? Tusha kileshesho.

9 Nsaa yatupusha abaukisha mu bisangilo bia bena Kidishitu’shi muntu nkampanda atuuku na atudi bafule taki Temue a Yehowa dingi, abituinyongosha ngofu. Tuibalombene kuiyipusha su bikeele na muulo wa kutusha muntu atudi bafule mu kakongie. Mu eyendo kutusha muntu mu kakongie akulesha lusa su? Oolo akulesha lusa. Kukutua kunyooka muntu kampanda mulombene kunyookibua, nta mbinangu, nta lusa sunga kifulo nya. (Nki. 13:24) Kutusha muntu mu kakongie akukuasha nkitshishi a bubi shelanga buadia kushintula muikelo waye su? Oolo. Bekumukuasha kui bantu be bungi bapue kukita muluisho ikata mbasangane’shi kitshibilo kia bakulu nkibakuashe buabadia kualusha binangu bua kushintuula bikitshino biabo, buabadia kualukila kui Yehowa.​—Badika Bena-Ebelu 12:5, 6.

10 Ntubande kuata kileshesho. Mulami a mikooko bamuno’shi mukooko umune wi na maladi. Na aukushi bua kuiubuka kalolo abitungu kui ukatusha munkatshi mua ikuabo. Anka mikooko ayikumina kuikala nka mu kisaka ngilombene kupusha bi bubi nsaa ya beyabula. Bino abipushisha’shi ebukielo sunga’shi ntomboshi paye kukatusha uno mukooko munkatshi mua bakuabo su? Nta mbiabia nya. Muanda auku’shi su balekiela uno mukooko wi na maladi munkatshi mua ikuabo ano maladi a ambukila ikuabo yoso. Pakatusha uno wi na maladi akaluila lombe loso lubashala.​—Puandikisha na Efilu 13:3, 4.

11. (a) Mu mushindo kinyi muatudia kupuandikisha muntu mutushibue mu kakongie na mukooko wi na maladi? (b) Bantu batushibue mu kakongie be kukita kinyi, na mbukuashi kinyi buabadi balombene kupeta?

11 Tui balombene kupuandikisha mwina Kidishitu ababatusha mu kakongie na mukooko wi na maladi. Ena maladi a mu kikudi. (Shak. 5:14) Maladi a mu kikudi e nka bu angi maladi a ku mbidi alombene kuambukila bangi. Biabia mu ingi mianda bi na muulo kukatusha muntu e na maladi a mu kikudi munkatshi mua kakongie. Dino dinyooka adilesha kifulo kia Yehowa bua bantu boso be na lulamato be mu kifuko kiaye, na mbilombene kukuma eshimba dia nkitshishi a bubi afika mu kuilanga. Sunga muntu atushibua mu kakongie, aye nabene mulombene kuikala na mushindo wa kutuela dingi mu bisangilo, na kuakua mulombene kupeta malango aatukila mu Bible, na kunyingisha dingi lukumino luaye. Ebulungantu bua kupeta dingi mikanda ya kuibadikila na kubandila ma video mu televizio a JW®. Nsaa ayimutala bakulu mushindo wende kumpala mbalombene kumupa malango nsaa na nsaa e bia ku mukuasha bua’shi anyingishe dingi lukumino luaye, na bino abimukuasha buadia kualushibua dimo mu kakongie. *

12. Mianda kinyi ayilesha kifulo kikata na lusa abitungu’shi bakulu bakite bua nkitshishi a bubi shi muilangie?

12 Muanda wi na muulo autungu kutentekiesha nguno, nka penda nkitshishi a bubi shi muilangie nyi abatusha mu kakongie. Bakulu abauka’shi, abitungu banangushene ngofu kumpala kua kuata kitshibilo kia kutusha bantu mu kakongie. Abauku’shi Yehowa amunyooko “bua kumuludika.” (Yel. 30:11) Na dingi bu biabadi bafule bakuabo balume na bakashi, ta bakumina kukita kintu su nkimune kilombene kuluisha kipuano kiabo na Yehowa. Kintu ki na muulo, na akilesha kifulo na lusa nyi nkutusha baaba ba nkitshishi a bubi mu kakongie.

13. Buakinyi bibakitshine muina Kidishitu a mu Kodinda bibadi abitungu’shi atushibue mu kakongie?

13 Tutaleyi bibakitshine Mpoolo mutumibua mu siekele a kumpala pabitale nkitshishi a bubi shelanga. Ungi muina Kidishitu a mu Kodinda badi atambuka masandi na mukashi a nshaye. Bibadi bikalakashe ngofu! Mu uno muanda, Yehowa balunguile bakulu ba bena Isaleele’shi: ‘Su muntu alala na mpian’a nshee bapeesha nshee, ee na yawa mpian’a nshee. Boso babidi nwibayipe nka kwibayipa, abo banabene abakatwala bushito bwa yaya nfuu yabo.’ (Lv. 20:11, EEM) Anka biabia, Mpoolo tabadi mulombene kutuma eyi dia kupa yawa muntu kibawe kia lufu nya. Anka balunguile bena Kodinda bua kutusha waya muntu mu kakongie. Uno ntomboshi a masandi badi na bukitshishi bukata mu kakongie, bangi ba kuabadi tababadi abanangushena’shi uno muluisho taubadi ukata nya!​—1 Kod. 5:1, 2, 13.

14. Mpoolo badi muleshe lusa kumpala kua uno muntu badi mu tushibue mu kakongie ka bena Kodinda mushindo kinyi, na buakinyi? (2 Bena-Kodinda 2:5-8, 11)

14 Anka kunyima kua mafuku, Mpoolo badi mumone’shi uno muntu bashintuluka ngofu. Uno nkitshishi a bubi badi muilangie mu binyibinyi! Sunga bibadi bikite uno muntu bibadi bufu mu kakongie, Mpoolo baluguile bakulu bia bashi balombene “kukishakisha.” Bebalunguile’shi: “Mufwileyi lusa na ku musamba.” Tala kabingilo ka Mpoolo “Nkupela tala enyongola bikishekishe.” Mpoolo bapushishe uno muntu belanga lusa. Mpoolo tabadi akiebe kumona uno muntu muiyongole bikishekishe, sunga mutshobolokie, pabitale biabia bibadi mukite, kadi biadi mupue kuleka ateka lusa.​—Badika 2 Bena-Kodinda 2:5-8, 11.

15. Bakulu bena nkatshinkatshi pabitale kuata kitshibilo ki bukopo na kufuilana lusa mushindo kinyi?

15 Mu kuambula kua Yehowa, bakulu mbafule kufuidishena lusa. Abataa bitshibilo pa nsaa ayitungu, kadi abafuidishena lusa su kuikabingilo ka kuibikita. Mu mushindo umune nta ndusa nya, kadi nkulekiela. Nka penda bakulu nyi abatungu’shi baleshe lusa su?

NKINYI KILOMBENE KUKUASHA OOSO AKUATUDI BUADIA KULESHA LUSA?

16. Muyile Nkindji 21:13, Yehowa akakitshi kinyi na bano boso bashabakumina kufuilana lusa?

16 Bena Kidishitu boso abekitshisha bua kuikala na lusa bu Yehowa. Buakinyi? Kabingilo kamune nka’shi Yehowa takatemesha baba boso basha bafuila bangi lusa nya. (Badika Nkindji 21:13.) Takui muntu su ngumune a kuatudi mulombene kukumina’shi Yehowa apele kutemesha nteko yetu nya, biabia abitungu tulekie kuikala na kikudi kia kukomena bangi mashimba. Pamutue pa kuumina apedidi bena Kidishitu netu, abitungu tuikale na bukidi bua kutemesha “ku musaase wa mulanda.” Mu mushindo umune abitungu tuikitshishe bua kutumikila malongiesha e mu uno verse a mu Bible: “Mwanda kiimu takii na lusa bwa yawa shi mwikale naamu na lusa nya.” (Shak. 2:13, Kilombeeno Kipya 2014) Su tu batentekiesha na kuiyisha kooso’shi tui na lukalo naamu betufuile lusa, na atue namu atukafuila bangi lusa. Atukumina kulesha lusa bikishekishe nsaa ibelanga nkitshishi a bubi baluka mu kakongie.

17. Mfumu Davide baadi muleshe lusa alukatukila muishimba mushindo kinyi?

17 Bileshesho bia mu Bible mbilombene kuitukuasha buatudia kuikala na lusa na kuleka kukomena bangi mashimba. Tubande kuata kileshesho kia Mfumu Davide. Badi alesha lusa alutukila muishimba. Nsaa ibakiebele kumuipa mfumu Saule, Davide badi muleshe lusa kui uno mfumu muedibue muimu a Efile Mukulu, na ntamukumine kualusha bubi ku bubi nya.​—1 Sam. 24:9-12, 18, 19.

18-19. Mu mianda kinyi ibidi mubakutshilue Davide kulesha kinangu kia lusa?

18 Sunga biabia Davide tabadi alesha lusa nsaa yoso nya. Bu kileshesho, nsaa ibadi Nabale muntu sh’eshimba di bukopo muakule bishima bia kukutua kanemo na kupela kupa bantu ba Davide bidibua, Davide badi mufiite munda aye nkuata kitshibilo kia kuipa uno muntu na boso ba mushibo yaye. Anka mukashi a Nabale, Abigaele badi na kalolo na luishinko na batshile bidibua bukidibukidi aye nkapa bantu ba Davide, nyi bwakinyi Davide ntamusumbule mase bua kuipa Nabale na ba mushibo yaye.​—1 Sam. 25:9-22, 32-35.

19 Ungi mususa, mutemuki Natane balunguile Davide pabitale muntu mpeta bayibile mukooko wa nkungishanyi naye mulanda. Davide bafiitshile munda amba’shi: “Na bi Yehowa na muwa, muntu mukite byabya mulombêne kwipayibwa’nka kwipayibwa!” (2 Sam. 12:1-6, EEM) Davide badi muukie muiya wa Moise awamba’shi; su ngifi bayibi mukooko, abitungu afute wawa mukooko misusa inanka. (Efi. 22:1) Kitshibilo kia kuipa? Kino kibadi kitshibilo ki bukopo. Natane badi mulondele Davide muanda ubadi umukuashe buadia kuuka’shi muanda wadi mukite nyi kibeshi ki bubi bukile. Na Yehowa badi muleshe Davide lusa lui bungi kukila bibadi bilombene kukita Davide bua yawa muntu badi muyibe mukooko a mu lukindi lua Natane!​—2 Sam. 12:7-13.

Mfumu Davide talesha lusa bua uno muntu e mu kileshesho kia Natane (Tala kikoso 19-20) *

20. Nkinyi kiatudi balombene kulongiela ku kileshesho kia Davide?

20 Tubamono’shi nsaa ibafiitshile Davide munda batshile kitshibilo, kia kuipa Nabale na bantu boso ba mushimbo yaye. Kunyima Davide bakuile’shi yawa muntu mpeta a mu lukindi lua Natane badi mulombene kuipaibua bua biadi mukite. Davide badi muntu e buwa kadi buakinyi badi muate kitshibilo kia kutshibila uno ngifi kiimo ki bukopo. Tubandeyi kutala muanda wa Davide. Mu kiakia kipungo Davide badi na kondo k’eshimba kaluile. Kiakia kinangu kia kutshibila bantu kiimu kibubi takibadi akilesha’shi Davide badi muntu munyingie mu kikudi nya. Su muntu atshibila bangi kiimu ki bukopo abilesha’shi kipuano kiaye na Yehowa ta ki buwa. Yesu badi mudimushe balongi baye’shi: “Tanutshibanga kiimu byanusha kwikala batshibibwe kiimu mwanda bi kiimu kya nukatshibi, anukatshibibwa kyanka.” (Mat. 7:1, 2, Kilombeeno Kipya 2014) Tulekieyi kuikala na eshimba di bukopo na dingi tuikitshishe buatudia kuikala ba “mpeta mu lusa,” nka bu Efile Mukulu etu.

21-22. Mu ingi mishindo kinyi muatudi balombene kulesha lusa?

21 Kuikala na lusa nta mpenda bia tupusha muishimba nya. Anka bantu basha lusa, “abakita mianda i buwa” bua kukuasha bangi. Atue boso abitungu tuikale atutala kalolo ku nkalo ya kifuku kietu, kakongie ketu, na mu kifuko kia bakuetu ki mu nsenga ishima. Mu binyibinyi tuina mishindo i bungi ya kulesha bangi lusa! Kui muntu ena lukalo lua kunyingishibua su? Tui kumupa bukuashi bua bintu bia ku mbidi? Pangi bu bidibua sunga kumukitshina kingi kintu, akimukuasha bua kupua lukalo luaye? Kui mukuetu muina Kidishitu abadi balushe mu kakongie, e na lukalo na bakuuku be buwa balombene ku munyingisha su? Tui balombene kulungula bangi mukandu wi buwa awibanyingisha su? Uno nyi ngumune wa ku mishindo i buwa, watudi balombene kulesha lusa, kui muntu oso atufumankana naye.​—Yob. 29:12, 13; Lom. 10:14, 15; Shak. 1:27.

22 Su tubabekiela bantu bena ino nkalo, atukapete mushindo wa kulesha lusa, kui boso betuifunyishe. Nsaa yatulesha bangi lusa abisankisha nshetu e muiyilu, aye muikale Efile Mukulu “mupeta mu lusa”!

LOONO 43 Luteko lwa lutumbu

^ par. 5 Lusa nyi eyikashi dimune dia ku ngikashi ya Yehowa di buwa bukile, aditungu’shi oso a kuatudi ekale nadio. Mu uno muisambo, atukamono buakinyi Yehowa aleshaa lusa, na buakinyi tui kuamba’shi dinyooka diaye adilesha lusa, na biatudi balombene kulesha dino eyikashi diaye di buwa bukile.

^ par. 11 Bua kuuka mushindo ulombene bantu balushibue mu kakongie kualusha kipuano kiabo n’Efile Mukulu, na mushindo ulombene bakulu kuibakuasha, tala muisambo wi mu kino Kitenta kia Mulumi awamba’shi, “Alushula dingi kipuano kiobe na Yehowa.

^ par. 60 BI MU KIFUATULO: Nshee muana e ku musaka wa nshibo yaye, amono muana aaye aluka ku nshibo, na ende lubilo bua kumuanya kiipa.

^ par. 64 BI MU KIFUATULO: Mfumu Davide muinyongole na mufiite munda bua kileshesho kia Natane, na akula’shi yawa muntu mpeta mulombene lufu.