KALA, babaadi abatuusha eondo ku ba mukashi, abo babaapu kuata kitshibilo kia’shi abeyibakishena. Eondo, dibaadi dilombene kuikadika dia bintu, dia nyema, sunga dia makuta. Mu aa mafuku, eondo dibaadi dilombene’nyi kuikala pangi mudimo, bu bibaadi mu kileshesho kia Yakobo. Baadi mukumiine kufubila nshaye na Rashele, munda mua bipua musambo bua’shi amone bia kuibakila winyi Rashele. (Kib. 29:17, 18, 20) Kino kipikua kia kutuusha maondo, kibaadi na kepatshila kinyi?

Ungi muntu mulongie mianda ya mu Bible ngofu aabetanyina bu Carol Meyers, amba’shi: “Eondo, nyi nkufuta kifuko kia mukashi, bua midimo ayikitanga muana aabo, yashi’ebakitshiina’nyi dimo.” Eondo, dibaadi adinyingisha buumune bua bifuko bibidi bibaapu kuiyibakishena. Bino bioso bifuko bibidi bibaapu kuilungena, mbilombene kuikuashena mu bipungo bi bukopo. Kukatusha biabia, eondo dibaadi adilesha’shi, mukashi babaapu kumukuatshila kui mulume, na’shi mu kipungo kampanda, akatuka ku bushito bua bamashaye akekadikie na mulume aaye amukaluila na kumupasukila.

Kutuusha ku’eondo, ta kubaadi akulesha’shi mukashi baadi bu kintu kia kuula sunga kia kuudisha nya. Mukanda wa Les institutions de l’Ancien Testament awamba’shi: “Kiakia kitungo kia kutuusha makuta sunga kutuusha kintu kia muulo wa aa makuta, ku kifuko kia mukashi abadi bakuatshiile, kibaadi akimueka kui bena Isaleele bu kuula. Eondo, ta dibaadi adimueka bu di muulo ulombene kuula mukashi nya, kadi, dibaadi adilesha kutumbula kua kifuko kia ba mukashi.”

Lelo uno, mu angi maumbo, bantu baki’abaneemekaa nka kiakia kipikua kia kutuusha eondo. Nsaa i baledi bena Kidishitu abatekie eondo, abitungu bekale badimukie bua’shi “kalolo kaabo kaukiibwe kwi booso,” tabatekanga eondo dikishekishe bukopo. (Fid. 4:5; 1 Kod. 10:32, 33) Kukita bino, ngi kuabalesha’shi ta be na “kifulo kya mfwalanga,” sunga luabi nya. (2 Tim. 3:2) Kukatusha biabia, nsaa i baledi bena Kidishitu t’abatekie eondo dikishekishe, abikuasha mulume akiebe kuibakila, buadia kuibakila pa nsaa kushi kukisha nsaa ibungi mu kukimba makuta a eondo. Sunga’shi, mulume akiebe kuibakila, t’akepusha bu e mu kitungo buadia kuleka mudimo waye wa bu mbala-mashinda, bua’shi ende akimbe mudimo wadia kupeta makuta a kufuta eondo dikishekishe dibanumutekie nya.

Mu angi ma mbalo, muulo w’eondo ngutshibibue muyile muiya w’eumbo. Mbalo yoso yabadi beele ino miya, abitungu baledi bena Kidishitu bakookiele. Buakinyi? Eyi di’Efile Mukulu, aditekie bena Kidishitu buabadia “kukookyela bamfumu bee na matalwa” na kukookiela miya ishi ikutuene na miya y’Efile Mukulu.​—Lom. 13:1; Bik. 5:29.