Enda bua kuleshe mianda i muanka

Enda bua kuleshe kashibo ka mianda i muanka

MUISAMBO WA KULONGA 39

Eshina diobe ndifundibue mu “mukanda wa muwa su?”

Eshina diobe ndifundibue mu “mukanda wa muwa su?”

“Mukanda ubaafundjilwe kumpala kwaye, bwa kutentekyesha baaba abatshiinyi Yehowa.”​—MAL. 3:16.

LOONO 61 Anwe ba Temwe ndayi nka kumpala!

KI’ABAKUILA MUANKA *

Kubanga kala Yehowa tabapuile kuela angi mashina mu “mukanda wa muwa” (Tala kikoso 1-2)

1. Muyile Malakii 3:16, mukanda kinyi ubaabadi bafunde kui Yehowa na mmianda kinyi i muanka?

 MUNDA mua bipua binunu, Yehowa mmufundishe mukanda wi pabuawo. Mu uno mukanda mui mulongo wa mashina, ubangie n’eshina dia Temue a kumpala sha lulamato Abele. * (Luk. 11:50, 51) Munda mua siekele ibungi Yehowa mmutentekie angi mashina mu wawa mukanda, na lelo uno wi na mashina midiyo. Mu Bible uno mukanda abewitanyina bu “mukanda wa kitentekiesho,” na “mukanda wa muwa,” na bu mufungofungo wa muwa.” Mu uno muisambo, atukemeena pa “mukanda wa muwa.”​—Badika Malakii 3:16; Kibaf. 3:5; 17:8.

2. Mmashina kinyi afundibue mu mukanda wa muwa, na mushindo kinyi watudi balombene kuimuela dietu eshina?

2 Uno mukanda wi pa buawo, wi na mashina a baaba booso bakuete kulanguila Yehowa na kumutshina sunga’shi be na kanemo kakata na bafule eshina diaye. Be na mushindo wa kupeta muwa wa ikalayika. Lelo uno tuibalombene kuikala n’eshina dietu difundibue mu wawa mukanda su atutamisha kipuano kietu na Yehowa kimeene mu mulambu wa nkuulo ya Muana aaye Yesu Kidishitu. (Yo. 3:16, 36) Booso buetu atukumiina’shi mashina eetu asanganyibue mu wawa mukanda, sunga tuekala na lukulupilo lua kuenda muiyilu sunga lua kushaala pa nsenga.

3-4. (a) Atukashadidiila losoo su mashina eetu ngafundibue binobino mu uno mukanda su? Patuula. (b) Nkinyi ki’atuisambila mu uno muisambo na mu muisambo aulondo?

3 Bino abipushisha’shi, baaba booso be na mashina aabo afundibue mu uno mukanda, ngi balamiibue bua kupeta muwa wa ilakayika su? Atupete lualulo lua luno lukonko muiyi dia Yehowa mu mayi abalunguile Moyise e mu Efilu 32:33EEM. Yehowa bakuile’shi: “Mu mukanda wande nakashimi anka penda mashina a baba bandwishishe,” Biabia mashina e mu mukanda wa muwa binobino, ngalombene kushimibua sunga kukumunua. Binka bu’shi Yehowa bafundile ano mashina na crayon. (Kibaf. 3:5) Abitungu tushinkamiishe’shi eshina dietu ndishaale mu mukanda wa muwa nka bu bibaabadi befunde na Ancre kubanga ku kibangilo.

4 Bino mbilombene kuitutakula mu kuiyipusha ingi nkonko. Bible akula kinyi pabitale baaba booso bena mashina aabo afundibue mu mukanda wa muwa, na baaba bena mashina aabo ashi muanka? Baaba booso bena mashina ashaale mu uno mukanda, abakapete muwa wa ikalayika nsaa kinyi? Tui kuamba naminyi bua baaba booso babafuile kushii’bo kupeta mushindo wa kuuka Yehowa? bi mushindo wa’shi mashina aabo ekale afundibue mu wawa mukanda? Ino nkonko ayipete ngaluulo mu uno muisambo na mu muisambo aulondo.

MMASHINA KINYI E MU MUKANDA?

5-6. (a) Muyiile mukanda wa Bena-Fidipe 4:3, mashina kinyi e munkatshi mua ano e mu mukanda wa muwa? (b) Nsaa kinyi ayikekadika mashina aabo afundibue mu mukanda bua losoo?

5 Mmashina kinyi afundibue mu uno mukanda wa mu kifuanyi? Bua kualuula ku luno lukonko, atukataluula bisaka bitano bia bantu bilekeene. Munkatshi mua bino bisaka bia bano bantu, bangi mashina aabo ngafundibue mu uno mukanda wa muwa, anka bangi ta ngafundibue nya.

6 Kisaka kia kumpala nkikitshibue na bano babadi basangule bua nkamunana pamune na Yesu muiyilu. Mashina aabo ngafundibue binobino mu wawa mukanda su? Oolo. Muyile mayi a Mpoolo kui “bena mufubo naye” ba mu Fidipe, mashina a bano bedibue muimu babadi betanyine bua nkamunana pamune na Yesu, ngafundibue mu mukanda wa muwa binobino. (Badika Bena-Fidipe 4:3.) Biabia, bua kulama mashina aabo mu uno mukanda wa mu kifuanyi, abitungu bashaale na lulamato. Kunyima kuabo kuedibua kitampi kia nfudiilo mashina aabo aakafundibua mu uno mukanda bua losoo. Bino abikatshika pangi kumpala ku’abo kufua sunga kumpala kua’shi mpombo ikata ibangie.​—Kibaf. 7:3.

7. Tui na mpushisho kinyi a mukanda wa Kibafumbwilwe 7:16, 17, pabitale nsaa yabakafundu mashina a ingi mikooko bua losoo mu mukanda wa muwa?

7 Kisaka kia kabidi nkikitshibue na bantu ba mu kisaka kikata kia ingi mikooko. Binobino mashina aabo ngafundibue mu mukanda wa muwa su? Oolo. Mashina aabo aakatungunuka nka na kushaala mu mukanda wa muwa kunyima kua kupanda ku Armagedone su? Oolo. (Kibaf. 7:14) Yesu bakuile’shi baaba booso be bu mikooko, abakeende mu “muwa wa ikalayika.” (Mat. 25:46Kilombeeno Kipya 2014) Anka baaba abakapanda ku Armagedone, tabakapete muwa wa ikalayika nka musuusa umune nya. Mashina aabo aakashaala afundibue mu mukanda wa muwa ku crayon nka bibaabidi kumpala. Mu kipua 1000, bia kumunana kua Yesu, “Akekala mulami aabo akebakunkusha ku nsulo ya meema a muwa.” Baaba booso abakakokiela ku bukunkushi bua Kidishitu, na kunyima bakebatshibile kiimu kui Yehowa bu bantu be na lulamato, mashina aabo aakekadika afundibue bua losoo mu mukanda wa muwa.​—Badika Kibafumbwilwe 7:16, 17.

8. Mmashina kinyi ashii afunde mu mukanda wa muwa na nkinyi akikebafikila?

8 Kisaka kia kasatu, nkikitshibue na kisaka kia mbushi, akikaluishibua ku Armagedone. Mashina aabo, ta e mu mukanda wa muwa. Yesu bakuile’shi: “abakayipaibua bua losoo.” (Mat. 25:46NWT) Mpoolo baadi muyokielue na kikudi kiselele etulungula’shi: “Dinyooka dyaabo adiikala dya kabutu ka looso.” (2 Tes. 1:9; 2 Mp. 2:9) Tui balombene kuakula muanda wi mumune bua baaba booso babaadi baluishishe kikudi kiselele mu kukumiina kuabo abo banabene. Na abo naamu abakabutudibua bua losoo na tabakapete muwa wa losoo nya. Bua kupatuula kalolo, t’abakasanguka nya. (Mat. 12:32; Mak. 3:28, 29; Eb. 6:4-6) Bua binobino, tulongieyi bua bisaka bibidi bia bantu abakasanguka pano pa nsenga.

ABAKASANGUKA

9. Nka bu abilesha Bikitshino 24:15, mbisaka kinyi bia bantu abikasanguka pano pa nsenga, na nkuilekeena kinyi kui pankatshi pa bino bisaka bibidi?

9 Bible akula bua bisaka bididi bia bantu abakasanguka na muabi wa kupeta muwa wa ikalayika pa nsenga, “balulame” na “bashi-balulame.” (Badika Bikitshino 24:15.) “Balulame” mbano booso bafubile Yehowa na lulamato pa babadi ba ki na muwa, ku lungi lupese bashi-balulame t’ambafubile Yehowa na lulamato. Anka mu mianda i bungi muikeelo wabo t’aubaadi wa kululama. Pa muanda’shi bino bisaka bibidi bia bantu abikasanga, tui balombene kuamba’shi mashina aabo ngafundibue mu mukanda wa muwa su? Bua kualuula ku luno lukonko abitungu tutaluule kisaka kioso pa bupenka.

10. Buakinyi balulame abakasanguka, na mmuabi kinyi aukapete bangi ba kuabadi? (Tala dingi uno muanda mu kino Kitenta kia Mulami mu “Nkonko ya bantu ababadikaa” pabitale bantu abakasanguka pa nsenga.)

10 “Balulame” nkisaka kia kananka. Kumpala kuashi bafue, mashina aabo abaadi apue kufundibua mu mukanda wa muwa. Mashina aabo abaadi akatushibue mu mukanda nsaa i babafuile su? Nya! Muanda mu binangu bia Yehowa, baki’abatungunuka nka na “kuikala na muwa.” Yehowa ta “Efile Mukulu a bafwe nya, anka nga abatala; muanda mwadi’ye booso bee na muwa.” (Luk. 20:38Kilombeeno Kipya 2014) Bino abipushisha’shi nsaa ayikasanguka balulame pa nsenga, mashina aabo aakasanganyibua afundibue mu mukanda wa muwa sunga mbibaadi afundibue “na crayon” kumpala. (Luk. 14:14) Kushi mpaka, bangi ba ku bano abakasanguka abakapete muabi wa kufuba bu “bakunkushi pa nsenga poso.”​—Mis. 45:17EEM.

11. Bantu “bashi-balulame” be na lukalo lua kulonga kinyi kumpala kuashi mashina aabo afundibue mu mukanda wa muwa?

11 Bua kufudiisha tutaleeyi kisaka kia katano kia “bashi-balulame.” Pangi pa muanda washi ta babaadi baukie miiya ya Yehowa, ta babaadi na nshaleelo a kululama kumpala kuabo kufua nya. Biabia mashina aabo ta ngafundibue mu mukanda wa muwa. Anka Efile Mukulu p’ebasangula, ebapa mushindo washi mashina aabo ekale afundibue mu wawa mukanda. Bano bantu bashi-balulame abakekadika na lukalo na bukuashi buibungi. Mu nshaleelo aabo a kala, bangi babaadi abakitshi mianda i bubi na ya bibeshi. Kia kumpala, abitungu kui balongiesha bia badia kuikala na nshaleelo muipushene na mayi a kulonda a Yehowa a kululama. Bua kuibalongiesha kiabadi balombene kukita, Bufumu bu’Efile Mukulu abukakunkusha mpango ikata ya kulongiesha bantu be bungi ishekeele dingi kashaa bantu bekala kuanka.

12. (a) Nnanyi akalongiesha bantu bashi-balulame? (b) Nkinyi akikafikila baaba booso abakapele kutumikila biabalongo?

12 Nnanyi akalongiesha bantu “bashi-balulame”? Nkisaka kikata na baaba balulame abakasanguka. Buashi bantu bashi-balulame bekale na mashina mu mukanda wa muwa, abitungu batamishe kipuano kiabo na Yehowa na kuilambula kuadi. Kukatukila muiyilu, Yesu na bedibue muimu abakatala mushindo aukakokiela bano bashi balulame ku bi’abebalongiesha. (Kibaf. 20:4) Yawa ooso apele kukokiela ku buno bukuashi akafu, sunga bekala pangi na bipua lukama. (Yesh. 65:20) Yehowa na Yesu balombene kubadika mashimba, tabakatadiila muntu su ngumune mulombene kuluisha nsenga ipia nya.​—Yesh. 11:9; 60:18; 65:25; Yo. 2:25.

LUSANGUKILO LUA MUWA NA LUSANGUKILO LUA KIIMU

13-14. (a) Mu mafuku a kala mmushindo kinyi abatudi abapusha mayi a Yesu atupete mu Yowano 5:28-29? (b) Nkinyi kiatudia kulamiina pabitale ano mayi?

13 Yesu bakuile pabitale baaba booso abakasanguka pano pa nsenga. Bu kileshesho, bakuile’shi: “Tanukemanga bwa biabia nya; mwanda nsaa ayikafiki ayikapusha booso be mu ma-nyembo [a kitentekiesho] eyi diaye; na abakatuuka, baaba bakite bi buwa, bwa lusaangukilo lwa muwa; na baaba bakite bi bubi, bwa lusaangukilo lwa lwa kiimu.” (Yo. 5:28, 29Kilombeeno Kipya 2014) Yesu baadi akiebe kuamba kinyi?

14 Kala, tubaadi atupusha mayi a Yesu pabitale bikitshino bia bantu kunyima kuabo kuibasangula, kuamba’shi, bangi abakakitshi mianda i buwa, kadi bangi namu abakakitshi mianda i bubi. Biabia lamiina’shi Yesu t’akula pano bua baaba booso abakatuuku mu mashama a kitentekiesho’shi abakakitshi mianda i buwa” sunga bakite mianda i bubi” nya. Anka akula minda ipue kukila, akula bua baaba bakite bi buwa na bua baaba bakite bi bubi. Bino abilesha’shi, bano bakite bino bikitshino bioso baabadi be bikite kumpala kuabo kufua. Bino abipushika, nta mbiabia su? Bua kuakula kalolo, ta bakatadiila muntu su ngumune buadia kuleesha bikitshino bi bubi mu nsenga ipia. Bantu bashi-balulame, babaadi bakite bikitshino bi bubi kumpala kuabo kufua. Mmushindo kinyi dingi w’atupusha mayi a Yesu pabitale “lusangukilo lua muwa” na “lusangukilo lua kiimu”?

15. Mbananyi abakapete “lusangukilo lua muwa,” na buakinyi?

15 Bantu balulame, babaadi bakite mianda i buwa kumpala kua kufua, abapete “lusangukilo lwa kupeta muwa,” muanda mashina aabo mbapue kuiafunda mu mukanda wa muwa. Bino abilesha’shi lusangukilo lua baaba bakite bi bwa luabadi baleshe mu Yowano 5:29, nalo lumune, lusangukilo lua “bantu balulame” luabadi batemune mu Bikitshino 24:15. Uno mpushisho, muipushene na mayi atusangana mu Bena-Looma 6:7, aamba’shi: “Mwanda su muntu bafu, bapôsoshwa ku matalwa a milwisho.” (EEM) Biabia, nsaa ayifu muntu mululame, Yehowa amufuila lusa ku miluisho yaaye yooso. Anka akatentekiesha bikitshino biaye bioso bia lulamato bibaadi mukite pabaadi ki na muwa. (Eb. 6:10) Biabia bano bantu balulame p’abakasanguka, abakekala na lukalo lua kulama lulamato luabo buashi mashina aabo ashaale alamiibue mu mukanda wa muwa.

16. “Lusangukilo lua kiimu” alulesha kinyi?

16 Tui kuamba naminyi bua baaba booso babakitshine bikitshino bi bubi kumpala kua kufua? Sunga biekala’shi ta mbebabadikile miluisho yabo kumpala kua kufua, anka ta mbebatuule mmulongo wa bantu balulame nya. Mashina aabo ta ngafundibue mu mukanda wa muwa. Biabia lusangukilo lua baaba bakite bi bubi,” nalo lumune lua “baaba bantu bashi-balulame” luabalesha mu Bikitshino 24:15. Abakapete “lusangukilo lua kiimu.” * Bantu bashi-balulame abakebatshibila kiimu, abikiebe kupushisha’shi abakebatompo. (Luk. 22:30) abitungu mafuku e bungi bua kuibatshibila kiimu na kutala su mbalombene bua kufunda mashina aabo mu mukanda wa muwa. Bano bantu bashi-balulame abafundibua mashina aabo mu mukanda wa muwa, nka su babalekie bikitshino biabo bi bubi bia kala, na babelambula kui Yehowa abo banabene.

17-18. Bano booso abakasanguka pa Nsenga na muwa, abitungu bakite kinyi, na mbikitshino kinyi biabadi baleshe mu Kibafumbwilwe 20:12, 13?

17 Sunga biekala’shi kumpala babaadi balulame sunga bakutue kuluma, p’abakasanguka abakekala na lukalo lua kukokiela miya yatukapete mu mufungofungo upia wabakafungula mu bipua 1 000, bia kumunana. Yowano mutumibua apatuula kibaadi mumone mu kimonua amba’shi: ‘Kunyima naamwene bafwe, bakata na bapeela, bemane kumpala kwa lupuna-nsulu, babaabulwile mifungofungo. Ungi mufungofungo ubaabuulwilwe; mmufungofungo wa muuwa. Babaasambiishe bafwe muyiile bikitshiino byaabo, na muyiile kibaadi kifundwe mu mifungofungo.’​—Kibaf. 20:12, 13.

18 Nkukiila ku “bikitshino” kinyi kuabakatshibila baaba abasanguka kiimu? Abikekala bikitshino bi babaadi bakite kumpala kuabo kufua su? Nya! Tentekiesha’shi mbapue kupososhibua ku miluisho yabo ya kala nsaa yabadi bafue. Pano dingi, bikitshino biabo, nta mbiabia bikitshino bia mu nshalelo aabo a kala nya. Kukatusha biabia, abitungu’shi bikitshino biabo bikale bipusheene na bi’abebalongiesha mu nsenga ipia. Sunga bekala bu bano basha lulamato bu Nowa, Samwele, Davide na Ndanyele, abakalongo pabitale Yesu, na kuleesha lukumiino mu mulambu wa nkuulo. Su bano bantu bena bibungi bia kulonga, na bantu bashi-balulame namu abakekala na bibungi bia kulonga!

19. Nkinyi akikekadika bu kipeta kia nfudiilo bua bano booso abapele ino mpango i buwa bukile?

19 Nkinyi akikekadika bu kipeta kia nfudiilo bua bano booso abapele ino mpango ibuwa bukile? Kibafumbwilwe 20:15, amba’shi: “Ooso abashibaasangeene mufundwe mu mukanda wa muuwa babaamupukile mwishiba dya kaalo.” Eyendo, abakayipaibua bua losoo. Ngi buakinyi bi na muulo ukata wa kushinkamiisha’shi, mashina eetu ngafundibue mu mukanda wa muwa na ngemushaale!

Mukuetu mulume kuete kukita mudimo ukata wa kulongiesha aukakitshika mu bipua kinunu bia kumunana (Tala kikoso 20)

20. Mudimo kinyi ukata watukakitshi mu kipungo kia bipua kinunu bia kumunana? (Tala kifuatulo kia ku kipusu.)

20 Kipungo kia bipua kinunu bia kumunana akikekala buwa bukile! Akikekadika na mpango ikata ya kulongiesha bantu ishakitshikile dingi pano pa nsenga. Akikekadika kipungo ki’abakataluula muikelo wa bisaka bioso bibidi, kia bantu balulame na kia bashi-balulame. (Yesh. 26:9; Bik. 17:31) Ino mpango ya kulongiesha ayikakitshibua namyi? Muisambo wetu aulondo, auketukuasha bua kupusha na kulesha lutumbu bua ino mpango ibuwa.

LOONO 147 Mbetulee muwa wa looso

^ Mu uno muisambo, mui kushintuluka kupeela kua mpushisho eetu a mayi a Yesu e mu Yowano 5:28, 29 pabitale “lusaangukilo lua muwa” na “lusaangukilo lua kiimu.” Atukalongo akileesha ino nsangukilo ibidi, na bantu bayidi itale.

^ Kufundibua kua uno mukanda, kubabangile ku “kibangilo kia nsenga” bino abilesha’shi, nyi nsenga ya bantu be na mushindo wa kukudiibua ku miluisho yabo ku bukuashi bua nkuulo ya mulambu wa Yesu. (Mat. 25:34; Kibaf. 17:8Kilombeeno Kipya 2014) Biabia abimueneka’shi Abele ngi muntu a kumpala mululame abaabadi bafunde eshina diaye mu wawa mukanda wa muwa.

^ Kumpala tubaadi bapatuule’shi, kishima “kiimu” mbekifubishe bua kulesha kiimu ki bubi sunga kutopekua kui bukopo. Binobino kishima “kiimu,” nkilombene kuikala na kino kipatuluilo. Anka muyile ki’abakuila pano, abimuineka’ shi Yesu mmufubishe kino kishima “kiimu” bua kupatuula mianda ibungi na kulesha mushindo wa kutaluula sunga kutompa muntu, bu abiakula dictionere dia mu Bible dia mu kina Greke, adilesha “kutaluula muntu kampanda.”