Enda bua kuleshe mianda i muanka

Enda bua kuleshe kashibo ka mianda i muanka

MUISAMBO WA KULONGA 37

We mulombene kukulupila bakuenu balume na bakashi

We mulombene kukulupila bakuenu balume na bakashi

“Kifulo . . . akikumiinaa byooso, akikulupilaa byooso.”​—1 KOD. 13:4, 7.

LOONO 124 Twikale na lulamato

KI’ABAKUILA MUANKA *

1. Buakinyi ta mbilombene kuitukanyisha p’atumono bantu be bungi lelo uno t’abapushanyi bia kukulupila muntu su ngumune?

 BANTU ba mu uno ndumbuluilo a Satana, t’abauku muntu abadia kukulupila nya. Muanda muikeelo wa bakata ba mianda ya busunga, bakata ba bena politike, na bakata ba bipuilo nguibenyongoshe. Ta baki’abapushanyi su mbiakukulupila ba kuuku baabo, bankungishanyi nabo, sunga bena kifuko nabo nya. Bino t’abitukaanyisha nya. Bible tabapuile kutemuka’shi: “Mu mafuku a kunfudiilo, . . .  bantu abakeekala . . . bashii na bwin’Efile Mukulu, . . . abadimbiila bantu mianda, . . . baasha kiipuko.” Bino abilesha’shi, bantu abakekala bu Satana efile a uno ndumbuluilo e bubi abashi balombene kukulupila.​—2 Tim. 3:1-4Kilombeeno Kipya 2014; 2 Kod. 4:4.

2. (a) Mui nnanyi muatudi balombene kutuula lukulupilo luetu looso? (b) Bangi bakuete kuiyipusha naminyi?

2 Biabia, bu biatudi bena Kidishitu, atuuku’shi tui balombene kutuula lukulupilo luetu looso nka mui Yehowa. (Yel. 17:7, 8) Tui bashinkamishe’shi mmuitufule na ‘t’asumbushenaa’ba kuuku baaye. (Mis. 9:11) Tui balombene dingi kukulupila mui Yesu Kidishitu, muanda mmutuushe muwa waye pa muanda wetu. (1 Mp. 3:18) Kukiila ku mianda yatudi bamone atue banabene, tui balongie’shi Bible atushaa malango e buwa. (2 Tim. 3:16, 17) Tui bashinkamishe’shi tui balombene kukulupila mui Yehowa, mui Yesu, na mu Bible. Bangi be kuiyipusha su mbalombene kukulupila misuusa yooso mui bakuabo balume na bakashi mu kakongie. Su lualuulo lui’shi oolo, buakinyi tui balombene kuibakulupila?

TUI NA LUKALO NA BAKUETU BALUME NA BAKASHI

Mu nsenga ishima tui na bakuetu balume na bakashi balombene kukulupilua, na bafule Yehowa nka biatudi bamufule (Tala kikoso 3)

3. Nkineemo kinyi ki pabuakio kiatudi nakio? (Maako 10:29, 30)

3 Yehowa mmuitusangule buatudia kuikala munkatshi mua kifuko kia balanguidi baaye be mu nsenga ishima. Banda kunangushena kineemo kiatudi nakio, na miabi y’akitutuadila! (Badika Maako 10:29, 30.) Mu nsenga ishima, tui na bakuetu balume na bakashi bafule namu nabo Yehowa, na bakuete kuikitshisha bua kuikala na nshalelo muipushene na mayi aaye a kulonda. Ludimi luetu, kipikua, na fuadilo eetu, mbilombene kuilekeena na biabo, anka atupusha’shi tui bebafule sunga nsaa y’atufumankana nabo bua musuusa wa kumpala. Tui bafule bikishekishe kushaala nabo bua kutumbisha na kulanguila Nshetu sha kifulo e muiyilu!​—Mis. 133:1.

4. Buakinyi tui na lukalo na bakuetu balume na bakashi?

4 Binobino nyi abitungu’shi tushaale mu buumune na bakuetu balume na bakashi kukila kumpala. Ingi nsaa, bakuete kuitukuasha bua kutuala bushito buetu. (Lom. 15:1; Nga. 6:2) Bakuete kuitunyingisha dingi bua kuikala atufubu na katshintshi mu mudimo wa Yehowa, na kushaala banyingie mu kikudi. (1 Tes. 5:11; Eb. 10:23-25) Banda kunangushena mushindo watudi balombene kupusha su ta tui na bulami bua kakongie, abuitukuasha bua kuikala banyingie kumpala kua beshikuanyi beetu, Satana Diabulu, na ndumbuluilo aaye e bubi. Satana na baaba booso bakuete akunkusha, abakatuuku muilo wa Yehowa ngoshi binobino. Banda kunangushena lutumbu lu’atukekala nalo bua bakuetu balume na bakashi abakekala ku lupese luetu!

5. Buakinyi ingi nsaa abikalaa bukopo bua bangi kukulupila bakuabo balume na bakashi?

5 Anka, bangi abamonaa bu bi bukopo bua kukulupila bakuabo balume na bakashi, pangi pa muanda wa’shi balanguidi nabo mbebaluishiishe sunga’shi mbakutue kulombasha mulayilo wabo. Sunga’shi pangi muntu kampanda mu kakongie mmuakule sunga kukita kintu kampanda kibatape kuishimba ngofu. Mu ino mianda i bino, bi kuikala bukopo bua kukulupila bangi. Nkinyi dingi kilombene kuitukuasha bua kunyingisha lukulupilo luetu mui balanguidi neetu?

KIFULO BUA BAKUETU AKITUKUASHA BUATUDIA KUIBAKULUPILA

6. Kifulo nkilombene kuitukuasha bua kunyingisha lukulupilo luetu mui bakuetu naminyi? (1 Bena-Kodinda 13:4-8)

6 Kifulo ngi kitako kia lukulupilo. 1 Bena-Kodinda shapitre 13 alesha bipindi bi bungi bia kifulo bilombene kuitukuasha buatudia kuinyingisha sunga kunyingisha dingi lukulupilo luetu mui bangi. (Badika 1 Bena-Kodinda 13:4-8.) Bu kileshesho, verse 4 amba’shi: ‘Kifulo kii na lwishiinko lukata na kalolo.’ Yehowa e na luishinko lukata kuatudi, sunga nsaa y’atumuluishiisha. Biabia, ngi abitungu’shi tuikale na luishinko kui bakuetu balume na bakashi su babakula sunga kukita kintu akitufiitshisha munda sunga kuitutapa kuishimba. Verse 5 akumbasha’shi: “[Kifulo] takikitaa mwanda ushiulombane; takikwataa suungu.” Ta tui balombene kulamina bakuetu balume na bakashi sungu mu binangu bietu bua nkatentekiesha biabadi betufiitshishe munda mu mafuku aafiki nya. Mulungudi 7:9 amba’shi: ‘Ta twi balombene kukwata nsuungu bukidi.’ Bi buwa kutumikila mayi atusangana mu Bena-Efeso 4:26: “Nguba taponanga nukii bakwate suungu!”

7. Mmushindo kinyi ulombene kuitukuasha mayi a kulonda atupete mu Mateo 7:1-5, buatudia kunyingisha lukulupilo luetu mui bangi?

7 Kingi kintu kilombene kuitukuasha bua kunyingisha lukulupilo luetu, nkumona bakuetu balume na bakashi bu abibamonaa Yehowa. Efile Mukulu mmuibafule na t’alamiinaa bubi bua miluisho yabo nya. Na atue namu tatulamanga yaya nsungu. (Mis. 130:3) Pa mutue pa kuimeena nka pa bilubilo biabo, abitungu kuikitshisha bua kutala ngikashi y’abo i buwa na kunangushena pabitale mianda yabo i buwa y’abakitaa. (Badika Mateo 7:1-5.) Atuibakuasha biabasha kuikala na mpaka muanda kifulo “akikumiina bioso.” (1 Kod. 13:7Kilombeeno Kipya 2014) Uno muanda t’aulesha’shi Yehowa atengiela’shi tukulupile bangi mu kipaso ki bubi nya; akumiina’shi tui bakulupile su banabene babelesha bu bantu balombene kukulupilua. *

8. Mmushindo kinyi oodi mulombene kutamisha lukulupilo loobe mui bakuenu balume na bakashi?

8 Kukulupilua na kaneemo abebikimbaa kui muntu nabeene, anka abiataa mafuku e bungi. We kutamisha lukulupilo loobe mui bakuenu naminyi? Kimba bia kuibauuka kalolo. Esambe nabo panudi ku bisangilo. Ata mpango ya kuenda nabo mu mudimo wa bulungudi. Ikala na luishinko kuabadi, ebape mushindo wabadia kulesha’shi mbantu ba kukulupila. Ku mbangilo, pangi tue mulombene kutuusha mianda ya mu nshalelo oobe ooso bua kulungula muntu okiokatuka mu kuiwukeena naye nka binobino nya. Bu abiende kipuano kienu na kutama, we mulombene kuipusha bulungantu, na kumufunguila eshimba diobe bua’shi omulungule biopusha. (Luk. 16:10) Biabia, we kukita naminyi su mukuetu oodi mufule akuluishiisha? Tuekalanga na bukidi bua kumusumbushena, kuilekena na biabia, tadiila wawa muanda mafuku abande kukila. Tolekielanga bikitshiino bia bantu bapeela, biakukutshishua kukulupila bakuenu. Mu uno muanda, atukataluula bileshesho biabadi balekie kui bafubi be bungi ba Yehowa baasha lulamato, babaadi bashaale nka na lukulupilo luabo kui bangi, sunga mbibaadi bangi bebaluishiishe.

LONGIELA KUI BAABA BABAADI BASHAALE NA LUKULUPILO LUABO KUI BANGI

Sunga mbibaadi Eliya mutshibile Aana kiimu kumpala, Aana baadi mushaale nka mukulupile mu mpango ya Yehowa (Tala kikoso 9)

9. (a) Mmushindo kinyi ubaadi Aana mulame lukulupilo luaye mu mpango ya Yehowa, sunga mbibaadi baaba abalesha mpala ya Yehowa bakite bilubilo? (b) Muanda ubaadi ufikile Aana ubakulongiesha kinyi pabitale kukulupila mu mpango ya Yehowa? (Tala kifuatulo.)

9 Tabadi bakuluishishe namu kui mukuetu e na mashito su? Su nyi biabidi, kileshesho kia Aana akikukuasha. Mu kiakia kipungo, Tshite-muakuidi Mukata Eliya, nyi baadi na mashito a kukunkusha lulanguilo lua Yehowa mu Isaleele. Anka, kifuko kiaye ta kibaadi kileshesho ki buwa nya. Bana baaye balume, babaadi batshite-muakuidi, babaadi nsaa yooso abakitshi nka mianda ya buufu na ya lukiebanokiebano, anka nshabo ta baadi akitshi kintu su nkimune bua kuibatopeka nya. Yehowa ta baadi mukatushe Eliya nka musuusa umune bu tshite-muakuidi nya. Na Aana namu, ta baadi mupele kulanguila Yehowa ku ntempelo, munda aa mafuku abaadi Eliya ki tshite-muankuidi mukata nya. Nsaa i baadi Eliya mumone Aana kuete kuteka na kenyongoshi kakata, baadi mukite kilubilo pa kumutshibila kiimu na kumuamba’shi mmukolue. Pa mutue pa kuishinka bua kutaluula mianda kalolo, baadi mubangie kuakula Aana baadi muinyongole ngofu mianda i bubi. (1 Sam. 1:12-16) Sunga mbiabia, Aana bakitshiine mutshipo amba’shi, su batanda muana mulume, amutuala buadia nkafuba ku ntempelo, kuakua akekala ku bukunkushi bua Eliya. (1 Sam. 1:11) Uno muanda wa bana ba Eliya ubaadi autungu’shi be batopekie su? Oolo, Yehowa baadi muibanyookie pa kipindi kilombane. (1 Sam. 4:17) Mu aa mafuku, Efile Mukulu bafutshile Aana amupa muana mulume, Samwele.​—1 Sam. 1:17-20.

10. Mmushindo kinyi ubaadi Mfumu Davide mulame lukulupilo luaye mui bangi, sunga bangi bantu babaadi bamuluishishe?

10 Tabadi bakuluishishe kui kuuku oobe a p’eshimba su? Su tabadi bakuluishishe, taluula muanda ubaadi upete Mfumu Davide. Umune a ku ba kuuku baaye, babaadi abamuitanyina bu Ahitofele. Anka nsaa ibaadi Absalome muana a Davide mutompe kunyenga bufumu bua nshaye, Ahitofele baadi mukile kulupese lua Absalome amukuatshishena ku buntomboshi buaye. Bino bibaadi bilombene kuikala na bukitshishi kui Davide, p’aye kushimisha bantu babidi babaadi abamukuatshishena, muana aaye na muntu abaadi aata na muulo kuuku aaye a p’eshimba. Davide ta baadi mutadiile’shi bino bibaabadi bamuluishishe bimukutshishue kukulupila bangi nya. Baadi mutungunukie na kukulupila ungi kuuku aaye Ushaayi, baadi mupele kukuatshishena buabua buntomboshi. Davide baadi na tubingilo tui buwa tua kukulupila Ushaayi. Ushaayi baadi muleshe’shi nkuuku e buwa, sunga mbibaadi muwa waye mu masaku bua kukuasha Davide.​—2 Sam. 17:1-16.

11. Mu mishindo kinyi mubaadi mufubi a Nabale muleshe lukulupilo luaye mui bangi?

11 Tutaleyi kingi kileshesho kibaabadi balekie kui ungi mufubi a Nabale. Davide na bantu baaye, babaadi bakaluile bafubi ba muntu a mu Isaleele, abaabadi abayitanyina bu Nabale na kalolo kooso. Angi mafuku kunyima, Davide batekiele Nabale muntu mpeta buadia kupa bantu baaye bidibua, muanda Nabale baadi mulombene kumupa bianka. Nsaa ibaadi Nabale mupele bino bibaabadi bamutekie kui Davide na kalolo kooso, Davide baadi mufiite munda ngofu, aata kitshibilo kia kuipaa muana mulume ooso a mu nshibo ya Nabale. Ungi mufubi bayile akalungula Abigaile mukashi a Nabale uno muanda. Yawa muntu a mu nshibo yabo baadi muukie’shi Abigaile mmulombene kupaasha muwa waye. Pa mutue akusuuka baadi mukulupile’shi Abigaile nyi mulombene kupudisha uno muanda. Baadi mulombene kuikala na bino bishishinkamiisho muanda baadi muukie’shi Abigaile muana mukashi anangushenaa kalolo. Biabia bibakitshikile kunyima, abilesha’shi baadi na tubingilo tui buwa tua kukulupila mui Abigaile. Abigaile baadi mukite mianda n’eshimba dinyingie, buadia kubofusha Davide bua’shi ashintuule kitshibilo kiaye. (1 Sam. 25:2-35) Baadi mukulupile’shi Davide mmulombene kukita mianda na kalolo kooso.

12. Mmushindo kinyi ubaadi Yesu muleshe’shi mmukulupile balongi baaye sunga mbibaabadi abakitshi bilubilo?

12 Yesu baadi mukulupile mui balongie baaye sunga mbibaabadi abakitshi bilubilo. (Yo. 15:15, 16) Nsaa ibaadi Shake na Yowano batekie Yesu buabadia kuikala na mbalo ikata mu Bufumu, Yesu ta baadi muibepushe kibaadi kibatume bua kufubila Yehowa, sunga kuibakatusha bu batumibua nya. (Mak. 10:35-40) Kunyima kua mafuku, balongi ba Yesu booso babaadi bamusumbushene bufuku nsaa ibaabadi bamukuate. (Mat. 26:56) Biabia, Yesu ta mushimishe lukulupilo muabadi. Baadi muukie kalolo kuushipuidika kuabo, baadi ‘mwibafule nyaa na ku nfudiilo.’ (Yo. 13:1) Yesu pa basangukile baadi mupe batumibua baaye 11 baasha lulamato, mudimo wi na muulo ukata wa kukunkusha mudimo wa kuikasha bantu bu balongi na kupasukila mikooko yaaye i na muulo. (Mat. 28:19, 20; Yo. 21:15-17) Baadi na tubingilo tui buwa, tua kukulupila bano bantu bashi bapuidikie. Booso buabo, babaadi bafube na lulamato mpaa na ku mfudiilo kua muwa wabo pa nsenga. Mu binyibinyi, Aana, Davide, mufubi a Nabale, Abigaile, na Yesu, mbalekie kileshesho ki buwa kia kukulupila bantu bashi bapuidikie.

TUNYINGISHEYI DINGI LUKULUPILO LUETU MUI BAKUETU BALUME NA BAKASHI

13. Nkinyi kilombene kuituikeela bu lukalakashi bua kukulupila mui bangi?

13 Tobolunguile mukuetu muanda ufuame na lukulupilo looso’shi eulama, kadi kunyima opusha’shi mmuiulungule ungi muntu su? Bino mbilombene nkukalakasha ngofu. Mukuetu mukashi balungula mukulu pabitale mianda yaye ya pa bupenka ifuame, na mmukulupile’shi ta mulombene kulungula ungi muntu pabitale uno muanda. Efuku dibalondo, mukashi a mukulu bayitanyina yawa mukuetu mukashi bua kumunyingisha, aku namu baadi muukie’shi mianda ibaadi mulungule mukulu, ibaadi ya pa bupenka ishi ya kulungula ungi muntu. Abipushika kalolo’shi, mukuetu mukashi basangana’shi bi bukopo bukile bua kukulupila mui yawa mukulu. Mukuetu mukashi e na matalua a kuteka bukuashi, efubuila kui ungi mukulu na amutekie bukuashi bua’shi anyingishe dingi lukulupilo luaye mui bakulu.

14. Nkinyi kibaadi kikuashe mukuetu mulume bua kunyingisha lukulupilo luaye mui bangi?

14 Ungi mukuetu mulume baadi mufitshile bangi bakulu babidi munda, munda a mafuku e bungi, na baadi apusha’shi ta mulombene kuibakulupila. Anka baadi mubangie kunangushena pabitale bishima bibakuile mukuetu mulume abaadi anemeka ngofu. Bakuile bishima bipeela kadi bi bukome abiamba’shi: “Satana nyi muishikuanyi neetu, ta mbakuetu nya.” Uno mukuetu baadi muate ino mianda na muulo, aye nkunangushena mu luteko, na aye nkupeta mushindo wa kuenda mukukita butaale na bano bakuetu bakulu babidi.

15. Buakinyi kunyingisha lukulupilo nkulombene kuata dingi mafuku e bungi? Tuusha kileshesho.

15 Toboshimishe mashito a mu kakongie su? Uno nyi muanda aukalakashaa ngofu kuishimba. Grete na nyinaye babaadi ba Temue ba Yehowa baasha lulamato ba mu Nazi mu Allemagne mu kipua kia 1930, nsaa ibaabadi bemikie mudimo wetu. Grete baadi mupete mashito a kufundila bena Kidishitu naaye Kitenta kia Mulami. Anka, bakuetu pa babauukile’shi nshaye mmutombokiele bia binyibinyi, babakatuishe mukuetu aa mashito, na moo wa’shi tala nshaye aata mianda ya kakongie akeyilungula beshikuanyi. Ta mpenda uno muanda umune ubaabadi banyingiile kui Grete nya. Mu ngoshi ya kabidi ya Nsenga Ishima, bakuetu ta babaadi abapa Grete na nyinaye Kitenta kia Mulami, na babaadi abapele kuibaakusha nsaa ibaabadi abafumankana nabo mu kilayi. Bino bibaadi abinyongosha ngofu! Kano kenyongoshi kabaadi kakite mafuku e bungi, bua’shi afuile bakuetu lusa na akulupile dingi muabadi. Mu aa mafuku, baadi muukie’shi Yehowa mmulombene kuibafuila lusa, naaye namu mmulombene kuibikita. *

“Satana nyi muishikuanyi neetu, ta mbakuetu nya”

16. Buakinyi abitungu tuikitshishe ngofu bua kuuka bia kukulupila bakuetu balume na bakashi?

16 Su we mupete mianda imumune na ino ayitapa kuishimba, ekitshishe bodia kunyingisha dingi lukulupilo loobe mui bangi. Pangi mbilombene kuata mafuku e bungi, anka kuikitshisa koobe nyi kui na muulo. Tubande kuata kileshesho, su tatubadiile bidibua biele poison, tui balombene kudimuka ngofu pabitale bingi bidibua bi’atudi. Sunga mbiabia, kidibua kimune ki bubi ta nkilombene kuitukutshishua kudia. Mu mushindo umune, ta tui balombene kuleka muanda umune wi bubi wetukutshishua kukulupila bakuetu booso balume na bakashi nya, muanda atuuku’shi atue booso, tui batandikue bashi bapuidikie. Nsaa y’atunyingisha dingi lukulupilo luetu bua bakuetu, atukekala na muloo na abiketukuasha buatudia kuuka kiatudi balombene kukita, bua kukuatshishena kikudi kia kukulupila bangi mu kakongie.

17. Buakinyi kukulupila bangi kui na muulo, na nkinyi kiatukesambila mu muisambo aulondo?

17 Kukulupila bangi takudi bukopo mu ino nsenga ya Satana, anka, tui balombene kukulupila bakuetu balume na bakashi, muanda tui bebafule na abo namu mbetufule. Luno lukulupilo alukuatshishena muloo wetu na buumune buetu binobino, na alukekala bu bulami mu kipungo kiatukapete nkalakashi i bukopo mu mafuku aafiki. Nkinyi kiodi mulombene kukita su muntu kampanda mmukuluishishe na omona’shi tue bia kumukulupila dingi? Ekitshishe bua kumona mianda bu abiyimonaa Yehowa, tumikila mayi a kulonda a mu Bible, nyiisha kutamisha kifulo kiobe bua bakuenu balume na bakashi, na kulonga bileshesho bia mu Bible. Tui balombene kukambila tuno tuinyongoshi tuetu na kunyingisha dingi lukulupilo luetu mui bangi. Su tubakitshi biabia, atukasangeela miabi ya kuikala na ba kuuku be bungi be buwa “abaketulamata pepô kukila bakwetu ba munda.” (Nki. 18:24EEM) Tui kukulupila bangi, su atuuku’shi nabo namu abetukulupila. Mu muisambo aulondo, atukesambila mushindo watudi balombene kulesha bakuetu’shi mbalombene kuitukulupila.

LOONO 99 Binunu bya bakwetu

^ Abitungu tukulupile bakuetu balume na bakashi. Anka, t’abikalaa bibofule ingi nsaa nya, muanda abetuinyongoshaa. Mu uno muisambo, atukataluula mushindo watudia kutumikila mayi a kulonda a mu Bible, na kunangushena ku bileshesho bia bantu ba kala bilombene kuitukuasha buatudia kunyingisha lukulupilo luetu mui bena Kidishitu neetu, sunga kunyingisha dingi lukulupilo luetu muabadi, sunga bekala’shi mbetuinyongoshe.

^ Bible etudimusha’shi kui bangi bantu mu kakongie batushi balombene kukulupila. (Yu. 4) Kebungi t’abikambaa kukitshika, bakuetu ba madimi be kutompa kudimba bangi pa kuibalungula “myanda ya madimi.” (Bik. 20:30EEM) T’abitungu tukulupile bantu be biabia sunga kuteemesha bi’abakula.

^ Bua kuuka bi bungi pabitale mianda imone Grete tala Annuaire 1974 des Témoins de Jéhovah, esak. 129-131.