Enda bua kuleshe mianda i muanka

Enda bua kuleshe kashibo ka mianda i muanka

MUISAMBO WA KULONGA 7

Peta bukuashi mu kuibadikila koobe kua Bible

Peta bukuashi mu kuibadikila koobe kua Bible

‘Obadikaa naminyi?’—LUK. 10:26Kilombeeno Kipya 2014.

LOONO 97 Muwa wi mwiyi dy’Efile Mukulu

KI’ABAKUILA MUANKA a

1. Nkinyi akilesha’shi Yesu baadi aata Bifundue na muulo?

 PUANDIKISHA’SHI bodi oteemesha Yesu pabaadi alongiesha. Mushindo ubaadi ateemuna Bifundue Biselele, na mushindo ubaadi muibilamiine mu binangu! Anka mu mayi aaye a kumpala abaadi muakule kunyima kua lubatshisho luaye, na mu angi mayi aaye a mfudiilo abaadi muakule kumpala kua lufu luaye, abaadi aatukila nka mu Bifundue. b (Miy. 8:3; Mis. 31:5; Luk. 4:4; 23:46) Munda a bipua bisatu na kipindi pankatshi pa mianda ikata, Yesu baadi abadikila bantu Bifundue na kuibatemuina bianka, na kuibapatuluila bianka.—Mat. 5:17, 18, 21, 22, 27, 28; Luk. 4:16-20.

Mu muwa waye, Yesu balesheshe’shi baadi mufule Bifundue na baadi ebilekiela bua’shi bikale na bukitshishi ku bikitshino biaye (Tala muisambo wa kulonga 7, kikoso 2)

2. Nkinyi kibaadi kikuashe Yesu buadia kuuka Bifundue kalolo nsaa ibaadi ende na kukula? (Tala kifuatulo ki ku kipusu.)

2 Bipua bi bungi kumpala kuadia kubanga mudimo wa bulungudi, Yesu baadi abadika na kupusha Eyi di’Efile Mukulu misuusa yooso. Kushi mpaka, ku nshibo kuabo, Yesu baadi apusha Mariya na Yosefe abatemuna Bifundue na kuibisambila mu ntentekieshi ya mu kifuko efuku dioso. c (Miy. 6:6, 7) Tui balombene kushinkamisha’shi Yesu baadi atuele mu kitumbuilo efuku dioso dia Sabaato na kifuko kiabo. (Luk. 4:16) Nsaa ibabadi muamua baadi ateemesha na kalolo kooso nsaa ibaabadi ababadika Bifundue. Muenda mafuku, Yesu bauukile bia kubadika Bifundue Biselele aye nabene. Pa muanda wa biabia, Yesu ta baadi penda muukie Bifundue kalolo nya, anka baadi muibifule na kuibitadiila bua’shi bikale na bukitshishi mu bikitshino biaye. Bu kileshesho, tentekiesha muanda ubakitshikile mu tempelo nsaa ibaadi Yesu na bipua 12. Balongieshi babaadi baukie bifundue bia mu Muiya wa Moyise kalolo, ‘babaadi abakaanya [Yesu] bwa ngaaluulo ibaatuushanga.’—Luk. 2:46, 47, 52.

3. Nkinyi ki’atukataluula mu uno muisambo?

3 N’atue namu tui kuuka na kufula Eyi di’Efile Mukulu, p’atuidibadika efuku dioso. Mushindo kinyi watudi balombene kukuashibua ngofu ku mianda y’atubadika? Tui balombene kulongiela ku bibakuile Yesu pabitale bano babaadi baukie Muiya kalolo, mpaa na Bafundi ba miya, Bafadiseo, na Basaduseo. Bano bakata ba bipuilo babaadi ababadika Bifundue misuusa i bungi, anka ta babaadi abakuashibua na biinyi bibaabadi ababadika nya. Yesu baadi mushimikie kasele ku mianda isatu ibaadi ayikitshi’shi bano bantu tabapetanga bukuashi mu Bifundue. Mayi aaye kuabadi aetukuasha buatudia kulumbuula ngobesha yetu (1) ya kupusha mianda yatubadika, (2) ya kupeta mabue a muulo a mu kikudi, na (3) ya kutadiila Eyi di’Efile Mukulu ditukunkushe mu muwa wetu.

BADIKA BUA KUPUSHA

4. Mukanda wa Luka 10:25-29, awitulongiesha kinyi pabitale kubadika Eyi di’Efile Mukulu?

4 Atukumiina kupusha akipatuula mianda y’atubadika mu Eyi di’Efile Mukulu. Kadi, kubadika kuetu pangi kui kukutua kuitukuasha. Bu kileshesho, tala muisambo wa Yesu na “mulambukishi a mwiiya.” (Badika Luka 10:25-29.) Nsaa ibaadi yawa muntu muipushe Yesu akitungu kukita buadia kupeta muwa wa ikalaika, Yesu baadi mumukuashe buadia kupeta lualuulo Muiyi di’Efile Mukulu pa kumuipusha’shi: ‘Nkini kifundjibwe mu mwiiya? Obadikaa naminyi?’ Yawa muntu bapetele mushindo wa kutuusha lualuulo lui buwa pakuteemuna bifundue bitale kufula Efile Mukulu, na kufula mukuenu. (Lv. 19:18; Miy. 6:5) Tala bino bibaadi muakule abilondo: “A nnanyi e bu mukwetu?” Uno muntu baadi muleshe’shi ta baadi apusha biabia bibaadi abadika nya. Nyi buakinyi, ta baadi muukie bia kutumikila Bifundue kalolo mu nshalelo aaye.

Tui balombene kulonga bia kupusha mianda y’atubadika

5. Luteko na kuibadikila kapeelakapeela kui kutamisha mpushiisho eetu naminyi?

5 Tui kutamisha mpushiisho eetu a Eyi di’Efile Mukulu pa kuikala na biubishi bi buwa bia kuibadikila. Bino mbingi binangu bilombene nkukuasha. Teka kumpala a kubanga kubadika. Tui na lukalo na bukuashi bua Yehowa bua kupusha Bifundue, biabia tui balombene kumuteka kikudi kiaye kiselele buatudia kutuula binangu bietu mu kubadika. Dingi badika kapeelakapeela. Bino abikukuasha bodia kupusha kalolo mianda y’obadika. Mbilombene nkukuasha p’obadika n’eyi di bukopo, sunga p’oteemesha Bible abadi bakobole. Su boteemesha mayi abadi bakobole na kuiamona ku masaki, bino mbilombene nkukuasha bodia kupusha kalolo, kutentekiesha, na kulonga bi bungi ku biobadika mu Eyi di’Efile Mukulu. (Yos. 1:8) Nsaa y’opudisha kubadika teka dingi bua kutumbula Yehowa bua kia buntu ki’Eyi diaye, na kumuteka bukuashi bua’shi otumikile biabia bibobadika.

Buakinyi kufunda mianda y’obadika nkulombene nkukuasha bua kuiyipusha na kuiyitentekiesha? (Tala kikoso 6)

6. Buakinyi we mulombene kuiela nkonko obe nabene na kufunda mianda ilombene nkukuasha kulupese nsaa y’obadika? (Tala dingi kifuatulo.)

6 Ino nyi ingi mianda ibidi ilombene nkukuasha bodia kupusha Bible kalolo. Eyele nkonko pabitale mianda y’obadika. Nsaa y’obadika muanda kampanda mu Bible, kimba ngaluulo ku ino nkonko ayamba’shi: ‘Bantu kinyi babalesha? Nanyi kuete kuakula? Mbua nanyi buabakuila, na buakinyi? Nkunyi kubaadi kukitshikie uno muanda, na nsaa nkinyi?’ Ino nkonko ayikukuasha bodia kunangushena pabitale ino mianda ikata ayilondo p’obadika mu bifundue. Dingi, funda mianda ikata nsaa y’obadika. Nsaa y’ofundu mianda y’obadika nangushena ngofu bua’shi ikukuashe bodia kuiyipusha kalolo. Kufunda akukukuasha dingi bodia kutentekiesha biobadika. Funda nkonko na okimbe ngaluulo ku yanka, akupu funda mianda ikata, mu mushindo odi mulombene kuiyibadika, na ofunde biepusha pabitale bi bobadika. We mulombene kusangana’shi mianda y’ofundu gilombene nkukuasha bua kumona Eyi di’Efile Mukulu bu mukandu wabadi bakufundile obe nabeene.

7. Eyikashi kinyi aditungu’shi tuikale nadio nsaa y’atubadika, na buakinyi? (Mateo 24:15)

7 Yesu baadi muleshe eyikashi di na muulo Aditungu’shi tuikale nadio, su atukumiina kupusha biatubadika Muiyi di’Efile Mukulu, ndushinguluilo. (Badika Mateo 24:15.) Lushinguluilo nkinyi? Nyi ngobesha ya kutundula kuipushena kui pankatshi pa binangu bia bantu babidi, na mushindo wabidi bilekeene na bia ungi bua kumona muanda ushaupushika kalolo mu yaya nsaa. Kukatusha biabia, Yesu balesheshe dingi’shi, tui na lukalo na lushinguluilo bua kutundula mianda ikata ayilombasha matemuki a mu Bible. Tui na dingi lukalo na dino eyikashi, buatudia kumona mushindo wa kukuashibua ngofu ku muanda ooso watubadika mu Bible.

8. Tui kubadika na lushinguluilo naminyi?

8 Yehowa mupe bafubi baaye lushinguluilo. Biabia abitungu wele lutelo kui Yehowa, omutekie bukuashi bua kudima dino eyikashi. (Nki. 2:6) Mushindo kinyi oodi mulombene kukita mianda ayipushena na luteko loobe? Taluula mianda y’obadika kalolo, na olamiine mushindo w’ayakula ingi mianda y’ouku. Bua nkukuasha badika Bible eetu a kuilongiela, na Mukanda aukwasha ba Temwe ba Yehowa bwa kukimbuula myanda. Ino mikanda ayikukuasha boodia kushinguula akipatuula mukandu wa mu Bible, na kumona mushindo wa kuiyitumikila mu nshalelo oobe. (Eb. 5:14) Nsaa y’obadika na lushinguluilo, mpushiisho oobe a Bifundue anyinsha kutama.

BADIKA BUA KUPETA MABUE A MUULO A MU KIKUDI

9. Mbia binyibinyi kinyi bi na muulo abitukila Muiyi di’Efile Mukulu bibaadi Basaduseo abapele?

9 Basaduseo babaadi beubidishene ngofu na mikanda itano ya kumpala ya mu Bifundue bia ki na Ebelu, anka ta babaadi abakumiina bia binyibinyi bi na muulo bibaadi mu mikanda yooso iyokielue nya. Bu kileshesho, tala mushindo ubaadi Yesu mualuule nsaa ibaadi Basaduseo bamuipushe pabitale lusangukilo. Bebaluluile’shi: “Tanwabandjile kubala mu mukanda wa Moyise, pa mwanda wa: ‘mwibuula’, kipaso kibesambile n’aye Efile Mukulu, nkwamba’shi: ‘Ami n’Efile Mukulu a Abalahama, n’Efile Mukulu a Isake, n’Efile Mukulu a Yakobo’?” (Mak. 12:18, 26Kilombeene Kipya 2014) Sunga bibaadi Basaduseo bashinkamishe’shi mbabadikie kiakia kifundue misuusa i bungi, lukonko lua Yesu lubalesheshe’shi, ta babaadi abakumiina bia binyibinyi bia mu Bifundue, kuamba’shi malongiesha a lusangukilo.—Mak. 12:27; Luk. 20:38. d

10. Tui kutuma binangu bietu ku mianda kinyi nsaa y’atubadika?

10 Ndilongiesha kinyi dia tupete pano? Nsaa y’atubadika atukumiina kutuula binangu bietu bioso ku ma verse, sunga ku mianda y’abetulongiesha mu Bible. Tatukumiina kupusha penda malongiesha abofule nya, anka atukumiina dingi bia binyibinyi bi na muulo ukata na mayi a kulonda afuame.

11. Mu kuipushena na 2 Timote 3:16, 17, mushindo kinyi odia kupeta mabue a muulo a mu Bible?

11 Mushindo kinyi odia kupeta mabue a muulo a mu kikudi nsaa y’obadika Bible? Tala abiamba mukanda wa 2 Timote 3:16, 17. (Badika.) Ino verse ayamba’shi: “bifundwe byooso, . . . mufubo wabyo ngwa kukwasha” bua (1) kulambukisha, (2) kukalashena bilubilo, (3) kulumbuula, na (4) kuyiyisha bantu mu bululame. Ino mianda inanka ayituukila mu Bible, ta ngilombene nkukuasha su tokuete kuiyifubisha. Taluula muanda bua’shi omone ki’aukulongiesha pabitale Yehowa, pabitale mpango yaye, na pabitale mayi a kulonda a Efile Mukulu. Taluula mushindo ulombene nkukuasha kukalashena bilubilo. Kita bino bua kumona mushindo aukukuasha ino verse bua kutundula na kusumbula bikitshino bi bubi sunga muikelo, na kushaala na lulamato kui Yehowa. Tala mushindo odi mulombene kufubisha Bifundue bua kulumbuula sunga kutopeka mueneno e bubi, pangi kui muntu kampanda opete mu mudimo wa bulungudi. Kimba ma verse aakulongiesha kululama, bodia kuikala na kinangu kia Yehowa. Su bolamina ino mianda inanka, ngilombene nkukuasha mu binangu, okapete mabue a mu kikudi alombene nkukuasha mu kuibadikila koobe kua Bible.

TADIILA KUBADIKA KOOBE KUKUKUNKUSHE MU MUWA OOBE

12. Buakinyi Yesu bayipuishe Bafadiseo’shi “A tanwibabadikye?”

12 Yesu bebayipuishe dingi’shi “A tanwibabadikye?” bua kulesha’shi Bafadiseo babaadi na mueneno e bubi pabitale Bifundue. (Mat. 12:1-7) e Mu ungi musuusa Bafadiseo babaadi abamba’shi balongi ba Yesu t’abanemekaa Sabaato. Mu kuibaluula, Yesu baadi muteemune bileshesho bibidi abituukila mu Bifundue, ateemuna ma verse aatukila mu mukanda wa Osea bua kulesha’shi, Bafadiseo babaadi na mueneno e bubi pabitale muiya wa Sabaato, na ta babaadi na lusa. Buakinyi bano bantu ta babaadi abatadiila biababadika Muiyi di’Efile bikunkushe nshalelo aabo? Muanda babaadi abebibadika na kinangu kia kubepuula, na kikudi kia kuitatula. Biabia binangu biabo bi bubi bibaadi bibakutshishue bua’shi tabapushanga biababadika.—Mat. 23:23; Yo. 5:39, 40.

13. Nkinangu kinyi kiatudi balombene kubadika nakio Bible, na buakinyi?

13 Atulongiela ku mayi a Yesu aamba’shi abitungu tubadikie Bible na kinangu ki buwa. Mu kuilekeena na Bafadiseo, tumubadikie n’eshimba dietu dioso na kuiyisha na kukumiina kulonga. Abitungu ‘tutambule mukandu na kuipeelesha wabadi bakune mu mashimba eetu.’ (Shak. 1:21EEM) Su tui bepeeleshe atutadiila Eyi di’Efile Mukulu dimene mishi mu mashimba eetu. Nka su tubalekie kinangu kia kubepuula, kikudi kia kuitatula, ngi patulekie malongiesha a mu Bible pabitale lusa, na kifulo bikale na bukitshishi mu nshalelo eetu.

Mushindo kinyi watudi balombene kushinkamisha’shi atutadiila Eyi di’Efile Mukulu dikale na bukitshishi kuatudi? (Tala kikoso 14) f

14. Tui kuuka naminyi’shi tukuete kutadiila Bible bua’shi etukunkushe mu nshalelo eetu? (Tala dingi bifuatulo.)

14 Mushindo w’atukishina bangi mianda ngulombene kulesha’shi, tukuete kutadiila Eyi di’Efile Mukulu di tukunkushe. Pa muanda wa’shi Bafadiseo ta babaadi batadiile Eyi di’Efile Mukulu bua’shi dikale na bukitshishi mu mashimba aabo, nyi buakinyi babaadi ‘abatshibila bantu bashii na kilema kiimu.’ (Mat. 12:7Kilombeeno Kipya 2014) Mu mushindo umune, mushindo watukitshina bangi mianda aulesha su tukuete kutadiila Eyi di’Efile Mukulu dikale na bukitshishi kuatudi. Bu kileshesho, atuikalaa na bukidi bua kuakula pabitale ngikashi i buwa y’atumono mui bangi, su atuikalaa penda na bukidi bua kuakula bilubilo biabo? Atuikala na bukidi bua kufuidishena lusa, su atuipulaa bangi na kuibalamiina nsungu bua ka kilubilo kabadi betukitshine? Kuitaluula mu uno mushindo nkulombene kulesha su tukuete kutadiila biatubadika bikale na bukitshishi mu binangu bietu, biatuipusha, na mu bikitshino bietu.—1 Tim. 4:12, 15; Eb. 4:12.

KUBADIKA EYI DI’EFILE MUKULU AKUITUTUADILA MULOO

15. Yesu baadi apusha naminyi pabitale Bifundue Biselele?

15 Yesu baadi mufule Bifundue Biselele, na bibaadi epusha mbebileshe mu mayi a butemuki atupete mu Misambo 40:9 aamba’shi: ‘Efile ande, nasangala kukita byabya byokyebe, miiya yoobe ii mwishimba dyande.’ Pa muanda wa’shi Yesu baadi mufule Bifundue, baadi na muloo na baadi moobeshe kufubila Yehowa. N’atue namu tui kuikala na muloo na koobesha su atuikitshisha bua kulekiela Eyi di’Efile Mukulu dituele mu mashimba eetu.—Mis. 1:1-3.

16. Okakitshi kinyi bodia kuleka mianda y’obadika mu Eyi di’Efile Mukulu bua’shi ikukuashe? (Tala kashibo akamba’shi: “ Mayi a Yesu ngalombene nkukuasha bodia kupusha biobadika.”)

16 Mu kuipushena na mayi a Yesu na bileshesho, tutaleeyi bia kulumbuula mayele eetu a kubadika Bible. Tui kulumbuula mpushiisho eetu a Bifundue bia mu Bible pa kuela luteko, kubadika n’eyi diikie, kuiela nkonko, na kufunda mianda i na muulo. Tui kufubisha lushinguluilo pa kutaluula kalolo mianda y’atubadika, na bukuashi bua mikanda yeetu ayakuila Bible. Tui balombene kutamisha mayele eetu a kufubisha Bifundue, sunga Bifundue biatushi beubidishene nabio, pa kukimba mabue a muulo a mu kikudi mu yaya mianda. Na tui balombene kutadiila Eyi di’Efile Mukulu bua’shi dikale na bukitshishi kuatudi, pa kulama kinangu ki buwa nsaa y’atuidibadika. Su tubekitshisha bua kukita ino mianda yooso, atukapete bukuashi bua mukuibadikila kua Bible, na atukefubuila peepi na Yehowa.—Mis. 119:17, 18; Shak. 4:8.

LOONO 95 Etaata adyende na kutama

a Atue booso balanguidi ba Yehowa, atuikitshishaa bua kubadika Eyi diaye efuku dioso. Be bungi namu’nyi ababadikaa Bible, anka t’abakambaa kupusha kalolo binyi biababadikaa. Na bantu ba mu mafuku a Yesu namu babaadi abakitshi nka bino. P’atutaluula bibaadi biakule Yesu bua ababadikaa Eyi di’Efile Mukulu, atukapete malongiesha alombene kuitukuasha ngofu mu kuibadikila kuetu kua Bible.

b Mu kipungo kia lubatshisho luaye na kuedibua muimu wa kikudi kiselele, Yesu baadi mutentekieshe mianda yooso ibaadi mukite kumpala kua kufika pa nsenga bu muntu.—Mat. 3:16.

c Mariya baadi auku Bifundue kalolo na baadi ebisambila. (Luk. 1:46-55) Yosefe na Mariya ta babaadi na makuta a kuula wabo mufungofungo wa Bifundue nya. Bibaadi abitungu’shi bateemeshe kalolo, Eyi di’Efile Mukulu dibaabadi abebabadikila mu kitumbuilo bua’shi beditentekieshe kunyima.

d Tala muisambo awamba’shi: Approchez-vous de Dieu ‘ Il est le Dieu des vivants’” wi mu Kitenta kia Mulami kia 1/2/2013, mu mfualase.

e Tala dingi Mateo 19:4-6, mubaadi Yesu muipushe Bafadiseo luno lukonko lumune lua’shi: “A tanwibabadikye?” Sunga bibaabadi ababadika mianda pabitale bupangi, babaadi abapele ki’ayilongiesha pabitale mueneno a Efile Mukulu bu’eyibakishi.

f BI MU BIFWATULO: Mu bisangilo ku Nshibo ya Bufumu, ungi mukuetu afubaa ku mianda ya sono bakitshi bilubilo bi bungi. Ku mfudiilo a bisangilo, bakuetu abamutumbula bua kuikitshisha kuaye kushi kuimeena penda ku bilubilo biaye.