Enda bua kuleshe mianda i muanka

Enda bua kuleshe kashibo ka mianda i muanka

NSHALELO A MUNTU

Yehowa baadi ateemesha nteko yande

Yehowa baadi ateemesha nteko yande

PANAADI nki na bipua Ekumi, natadile muiyilu bufuku namona nyenyenyi ibaadi ayikilakana kilakana. Bibaadi bintakule buandia kukunama paashi nabanga kuteka. Naadi mulongie pabitale Yehowa, anka namulunguile mianda yooso ibaadi mu binangu biande na binaadi napusha pa bimutale. Lualua luteko ngi lubaadi bu mbangilo a luendo lua kutambuka pamune na Yehowa Efile Mukulu “apushaa nteko.” (Mis. 65:2) Kumiinayi nenulondele buakinyi naadi mutekie Efile Mukulu nka musuusa umune ami ki’akatuka mu kumuiwuka.

LUENDO LUBAADI LUSHINTUULE NSHALELO AANDE

Naadi mutandikue mu 22/12/1929, mu Noville ka kibundi kapeela ka mu Eumbo dipeela kabaadi na ferme kitema peepi na Bastogne mu kipindi kia muiwumbo dia Belgique. Natenteshaa mianda i buwa ya ku bukinga buande ibaadi ayinsankisha pabatudi na baledi bande. Ami na muina ande mulume Raymond tubaadi atufinyi mabeele a ngombe efuku dioso na maasa, na ngombe ibaadi ayitukuasha bua kutuala bintu bia mu mafuba. Mu ka kibundi keetu bantu babaadi abafubu mu kitadi bua kuikuasheene na bino bibaadi bikuashe bua kuiwukisheena kalolo ku muntu na muntu.

Ami na kifuko kietu atufubu ku ferme

Nshami Emile na nyinami Alice, babaadi bafule kipuilo kia Katolike ngofu. babaadi abemutuele mu dia lubingo mooso. Anka mu kipua kia 1939, ba mbala mashinda babafikile mu kibundi kietu na abo nkufundisha nshami eshina buadia kuikala apete jurnale abaabadi abetanyina bu Consolation (abetanyina binobino bu Réveillez-vous!) Musango umune nshami badi mutundule’shi, biabia bibaadi biakule Réveillez-vous! Mbia binyibinyi na aye nkubanga kubadika Bible. Nsaa ibalekiele kutuela mu misa ya bena katolike, bankungishanyi neetu babaadi ba kuuku baaye, ababangile kumushikua ngofu. Abo nkubanga kutakula nshami pa bukopo buashi ashaale nka mu katolike, na bino bi baadi bibueshe kuikakeena kui bukopo.

Wawa muanda ubaadi unkalakashe ngofu, pa kumona nshami abamukitshisha mianda pa bukopo. Bino bi baadi bintakule mu kuteka bukuashi kui Efile Mukulu n’eshimba diande dioso nka bu biandi mui biteemune kumbangilo kua uno muisambo. Nsaa ibalekiele wawa mushikua wa bankungishanyi neetu, eshimba diande dibaadi diwule na muloo wi bungi. Naadi mufikie mu kushinkamisha’shi Yehowa “apushaa nteko.”

NSHALELO MU KIPUNGO KIA NGOSHI YA KABIDI YA MU NSENGA ISHIMA

Bena Allemagne nazie babaadi balue ngoshi na eumbo dia Belgique, mu 10/5/1940, na bino bibaadi bisuukishe bantu ba mu Belgique. Kifuko kietu ki baadi kisuukile dia kuushi ku’eumbo dia France. Pabatudi atuende, ingi nsaa tu baadi atukidila mu ma mbalo e masaku, munkatshi mua basalayi ba bena Allemagne na ba mu France babaadi abalu ngoshi.

Nsaa ibatualuukile ku ferme eetu, tubasangeene mbayibe bintu bietu bi bungi. Nka penda mbua eetu Bobbie, ngi baadi muitukuukile. Uno muanda ubaatudi bamone, ubaadi untakule mu kuiyipusha’shi: ‘Buakinyi kui ngoshi na makienga?’

Pa naadi na bipua Ekumi, naadi mutamishe kipuano kiande na Yehowa

Mu kiakia kipungo tubaadi banyingishibue ngofu pa bafikile mukuetu mulume Emile Schrantz, a mukulu mu kakongi na mbala mashinda sha lulamato mu kui tutembela. Baadi mu mpatuluile pa butooka ku bukuashi bua Bible buakinyi kui makienga na baadi mungaluule ku ingi nkonko inadi nayo pabitale nshalelo. Naadi mutamishe kipuano kiande na Yehowa ngofu na ami nkufika mu kushinkamisha’shi mmuikale Efile Mukulu sha kifulo.

Kumpala kua’shi ipue, kifuko kietu kibapetele mushindo wa kumona na kuisamba nsaa yooso na bakuetu Tumonyi tua Yehowa. mu Mueshi wa 8/1943, mukuetu mulume José-Nicolas Minet baadi muitutembele ku ferme eetu na aye nkuela muisambo. Bayipuishe’shi: “Nnanyi akumiina kubatshishibua?” Ami na nshami tubebuesheshe maboko muiyilu. Atue booso tubaadi babatshishibue mu kamuela kapeela kabaadi peepi na ferme eetu.

“Mu mueshi wa 12/1944, basalayi ba bena Allemagne ababangile ngoshi ya nfudiilo na nsungu i bukopo mu Ngoshi ya Kabidi ya mu nsenga ishima dia kupona nguba kua Europe. Y’abetanyinaa bu ngoshi ya Ardennes.” Tu baadi bashaale peepi na lupese lubaabadi abaluila ngoshi, na dingi tubaadi bafuame munda mueshi ushima mu kashibo ketu kapeela ka muushi a senga. Dingi efuku panatukile mu kudisha nyema yetu, Esashi dia mputu ikata dibaponene ku ferme, adio nkuluisha musaka wa nshibo ya kutudila bidibua. Ungi musalayi a bena Amerique baadi mufuame mbuipi mua mbalo ibaatudi atulamina nyema peepi nami, basamine bikata amba’shi: “Laala paashi!” nasukile lubilo ami nkulaala paashi peepi naye, na aye nkuata kifulu kiaye, nkufuadika ku mutue bua ku nkaluila.

PA NAADI NENDE NA KUKULA MU KIKUDI

Efuku dia eyibakishi dietu

Kunyima kua ngoshi, tubaadi bafilukie bua nkashaleela peepi na kakongie ka mu Liège, mu bilometre bifikie ku 90. Akupu tubapetele mushindo wa kutuula kasaka kapeela ka kulonga Bible mu kibundi kia Bastogne. Nabangile kufuba mu mudimo autala mianda ya bitadi, na napetele mushindo wa kulonga miiya ya muiwumbo. Kunyima naadi mufube bu secretaire mu biro bia mbulamatadi mu kiakia kibundi. Mu kipua kia 1951, tu baadi balumbuule kikongeno kipeela kia kifunda mu Bastogne. Mu batuelele bantu bafikie ku lukama, mpaa na Elly Reuter mukuetu mukashi mbala mashi sha kisumi. Baadi mukite 50 kilometre na kinga bua kutuela mu kiakia kikongeno. Mu kapindi kapeela, tu baadi befuleene na atue kuiyibakishena. Elly bapetele luitanyino lua ku kalaasa ka Galaade mu États-Unis. Baadi mufundile biro byetu bya nsenga ishima bua kuibapatuluila’shi, buakinyi apusha bia kupela luitanyino. Mukuetu Knorr, baadi akunkusha muilo wa Yehowa mu aa mafuku, ba mualuluile na kalolo kooso’shi, pangi dingi’efuku e kutuela mu kalaasa ka Galaade na mulume aaye. Tu baadi beyibakishene mu mueshi wa 2/1953.

Elly na muana etu mulume, Serge

Mu kiakia kipua kimune, ami na Elly tubatuelele mu Kikongeno kia New World Society kibakitshikile mu kipalue kia Yankee Stadium mu New York. Pabatudi kuakua, naadi mufumankane na mukuetu mulume baadi mumpe mudimo wi buwa ngofu na aye nkungitanyina buatudia kuenda naye mu kushala ku États-Unis. Kunyima kua kutuula mianda yooso mu maasa a Yehowa mu luteko, Ami na Elly tubatshile kitshibilo kia kupela wawa mudimo na kualukiila mu Belgique bua nkakuatshisheena kaaka kasaka kapeela kabaadi na balungudi Ekumi mu Bastogne. Kipua kibalondele tu baadi na muloo muanda Elly batandile muana mulume, tuamudika bu Serge. Bi malua, muanda kunyima kua mieshi musambobidi, serge bakumbile maladi na aye nkufua. Tu baadi benyongole ngofu na atue nkukita luteko kui Yehowa, na tubapetele kunyingishibua pa muanda wa lukulupilo lua binyibinyi lua lusangukilo.

MUDIMO WA NSAA YOOSO

Mu mueshi wa 10/1961, napetele mudimo ushii wa kufuba efuku dioso, ubaadi unkuashe buandia kukita mudimo wa bu mbala mashinda. Mu kiakia kipua kimune babangitanyine ku telefone kui mukuetu mufubi a ku filiale a mu belgique. Baadi mungipushe su ne kufuba bu serviteur de circuit (Ayitanyinua binobino bu mukunkushi a kifunda) Naadi muiyipushe’shi: “Tui kufuba bu mbala mashinda kumpala kua kukumiina mudimo upia su?” Bakuetu babambile’shi tui kufuba. Kunyima ku’atue kuikala bu ba mbala mashinda munda a mieshi muanda, tu babangile mudimo wa bu mukunkushi a kifunda mu mueshi wa 9/1962.

Kunyima ku’atue kukita mudimo wa bu munkunkushi a kifunda munda a bipua bibidi, babaadi b’etuitanyine bua kuenda mu kufuba ku Betele a mu Bruxelles. Tu babangile kuikufuba mu mueshi wa 10/1964. Uno mudimo wetu upia ubaadi wi tutuadile miabi i bungi. Kapindi kapeela kunyima kua mukuetu Knorr kuitutembela ku Betele mu kipua kia 1965, Naadi mukaanye pa abo kuitutuula bu serviteur de filiale. Kunyima babaadi betuitanyine mu kalaasa ka 41 ka Galaade. Bibakuile mukuetu Knorr kumpala kua bipua 13, bi baadi bilombane! Kunyima ku’atue kupeta ma diplome eetu, tubalukiile ku betele a ku Belgique.

KUKALUILA MATALUA A MUILO WA YEHOWA KU MBULAMATADI

Munda mua bipua bi bungi naadi mupete kineemo kikata kia kufubisha kiwukilo kiande kia miiya ya mbulamatadi bua kukaluila bulungantu bua muilo wa Yehowa mu’Europe na mu angi ma mbalo. (Fid. 1:7) Bino bibaadi binkuashe buandia kuiwukisheena na bangi bakata ba mbulamatadi mu maumbo akile pa 55, mu baabadi bakandikie midimo yetu. Pa mutue pa kukulupila kiwukilo kiande kia miiya, naadi n’eleesha’shi: Ne “muntu a Efile Mukulu.” Naadi nakimbi buludiki nka kui Yehowa misuusa yooso mu luteko, muwukie’shi: “Eshimba dya Mfumu [Nsushi] dii mu maasa a Yehowa; eediludika ku kyooso akimusankisha, buu mwela wa meema”—Nki. 21:1.

Muanda unamuene ubaadi unkanyishe ngofu, nsaa inaadi muisambe na mungi muina mbulamatadi a mu Europe. Naadi mutekie misuusa i bungi buandia kuimoneena naye, na dingi ku nfudiilo baadi mukumiine na ami nkuimonena naye. Bambile’shi: “Nakupa minite itaano, kadi tokishanga su ngumune.” Naadi munyekie mutue paashi nabanga kuteka. Yawa muana mulume bangipuishe na nsungu yooso kinaadi nankitshi. Nabandulukile namulungula’shi: “Natumbula Efile Mukulu muanda we umune a ku bafubi baye.” Bangipuishe’shi: “Biobio abipushisha kinyi?” Namubadikiile mukanda wa Bena Loma 13:4. Baadi mishonyi, anka kino Kifundue kibakakile binangu biaye. Ngi buakinyi bampeele minite makumi asatu, muisambo wetu ubatushishe bipeta bi buwa. Bambile mpaa na’shi anemeka mudimo wa Tumonyi tua Yehowa.

Munda mua bipua bi bungi muilo wa Yehowa nguikitshishe ngofu mu mianda i bungi ku mbulamatadi mu Europe pabitale biatush’abatuelakanaa mu mianda ya ino nsenga, bia kukaluila baana, bia kufuta bitadi na ingi mianda. Napetele kineemo kia kupetekielua ku ingi mianda ya ku yanka na naadi muimuene na meeso ande Yehowa bi baadi muitukuashe bua koobesha na kutshokola yaya mianda. Tumonyi tua Yehowa ntupue kubinga bilumbu bikile 140, ku tumilaadi tua mu Europe atutalaa mianda ya bulungantu bua bantu

TUBAPETELE BULUNGANTU MU CUBA

Kubanga mu kipua kia 1990, ne mufube ngofu pamune na mukuetu mulume Philip Brumley, baadi mufikie ku biro byetu bya nsenga ishima, na mukuetu Valter Farneti, a ku Italie, bua kukuasha bakuetu balume na bakashi ba mu Cuba buabadia kulanguila Yehowa mu bulungantu. Naadi mufundile Ambassade a mu Cuba mu belgique, akupu naadi muimonene na ungi mukata abaabadi batuule bua kutala muanda wetu. Pabatuisambile naaye bua musuusa wa kumpala, ta tubaadi bepushene kalolo nya, muanda babaadi abapete mianda ya madimi ibaabadi abebalungula kui bantu ibaadi ibatakule mu kukandika mudimo wetu.

Tui na Philip Brumley na Valter Farneti patudi mu kutemba mu Cuba mu kipua kia 1990

Kunyima ku’atue kukimba buludiki bua Yehowa mu luteko, tubatekiele bua’ shi betupa matalua a kutuma ma Bible 500 mu Cuba. Ma Bible abafikile tueabila bakuetu booso, na atue kuamba’shi Yehowa belela kuikitshisha kuetu miabi. Tubatekiele dingi matalua a kutuma angi ma Bible 27,500. Na uno musuusa dingi mbulamatadi baadi mukumiine. Kukuasha bakuetu balume na bakashi ba mu Cuba bua’shi muntu ooso apete aye Bible, kubaadi kumpe miloo i bungi.

Naadi muende mu Cuba misuusa i bungi bua nkakuatshishena bakuetu bua’shi bapete bulungantu ku mbulamatadi pabitale mudimo wabo. Ngi buakinyi naadi mufikie mu kuiwukeena na bakata ba mbulamatadi be bungi.

TUBAYILE MU KUKUASHA BAKUETU MU RWANDA

Mu kipua kia 1994, bantu bakile pa 800000, babaadi bayipaibue mu buntomboshi bua tubila mu Rwanda. Bi malua, muanda bangi bakuetu balume na bakashi babaadi bayipayibue. Kunyima kua mafuku apeela, tubalunguile kasaka kapeela ka bakuetu balume buabadia kulumbuula bintu bia bukuashi bua kuenda mu kukuasha mu Rwanda.

Nsaa ibafikile kasaka ketu mu Kigali, muipata dia Rwanda, tubasangene biro bia kualuula mikanda na mikanda mbe biluishe na masashi. Tubapushishe mianda i bungi i bubi ya bakuetu balume na bakashi ba babaadi bayipe na mpete. Anka tubapushishe dingi abakula pabitale kifulo kia buina Nkidishitu mu bikitshino. Bu kileshesho, tubaadi bemonene na mukuetu umune a batuusi baadi mufuame mu buina muushi a nsenga munda a mafuku 28, ababadi bafuamishe kui kifuko kia Tumonyi tua Yehowa bahutu. Pabatudi mu bisangilo mu Kigali, tubanyingishe bakuetu balume na bakashi bakile pa 900, mu kikudi ngofu.

Ku mboko ibakashi: Mukanda wabadi baluishe kui esashi mu biro bietu bia kualuluila mikanda

Ku mboko ibalume: Atufubu pamune na komite atushaa bukwashi

Pabatukatukile mu Rwanda, tubayile mu Zaïre (binobino ayitanyinua bu République démocratique du Congo) bua kukimba bakuetu ba mu Rwanda be bungi Tumonyi tua Yehowa babaadi basuukie bakafuamina mu mbalo ya bantu bafilukie peepi na kibundi kia Goma. Ta tui balombene kuibapeta, anka tubakitshine luteko, tualungula Yehowa bua’shi etuludikie kuabadi. Tubamuene ungi muntu kuete kuenda kumpala kuetu, na atue nkumuipusha su auku namu Kamonyi ka Yehowa su nkamune. Aye nkukumiina’shi: “Oolo, ami ne Kamonyi ka Yehowa.” “Ne na muloo wa kuinutuala ku komite atushaa bukwashi.” Kunyima ku’atue kukita kisangilo na komite atushaa bukwashi, tubaadi bemonene na bakuetu bafilukie bakile pa 1600, bua kuibakankamika na kuibanyingisha mu kikudi. Tu baadi dingi babadikie mukanda wa Kasaka ka Bakunkushi Bakulu. Bakuetu balume na bakashi babaadi bakumibue ngofu ku mashimba p’abo kupusha bino bishima abibashinkamiisha’shi: “Tukuete kuinuela mu nteko yetu. Atuwuku’shi Yehowa ta mulombene kuinusumbushena.” Ano mayi a Kasaka ka bakunkushi Bakulu ngalombane. Lelo uno mu Rwanda mui bakuetu Tumonyi tua Yehowa bakile pa 30000, bakuete kufubila Yehowa pamune na muloo.

NE NA KITSHIBILO KIA KUSHAALA NA LULAMATO

Kunyima kua bipua 58 bia eyibakishi dietu, mukashi ande a kifulo bafuile mu kipua kia 2011. Yehowa anyingishaa nsaa ya mmulungula bia mpusha mu luteko. Nanyingishibua dingi pa kulungula ba nkungishanyi nami mukandu wi buwa.

Sunga bitandi na bipua bikile pa 90, nkuete kutunguka na kulungula mukandu wi buwa ku lubingo looso. Ne na dingi muloo wa kukuasha mu departema a mianda ya juridique kuno ku Betele a Belgique, na kulungula baaba bakuetu mianda yooso yanguku, na kunyingisha ba nsongua booso be ku Betele.

Kubapu kukila bipua 84, naami kuela luteko luande kui Yehowa. Uno ngi baadi mbangilo a nshalelo e buwa bukile, munkuashe buandia kuifubuila peepi na Yehowa. Ne na lutumbu lukata muanda mu nshalelo ande ooso Yehowa apushaa nteko yande. —Mis. 66:19. b

a Nshalelo a mukuetu mulume Schrantz baadi mutushibue mu Kitenta kia Mulami kia 15/9/1973, esak. 570-574.

b Nsaa y’abalumbuulanga uno muisambo, Mukuetu Marcel Gillet ekeele mupue kufua mu 4/2/2023.