Enda bua kuleshe mianda i muanka

Enda bua kuleshe kashibo ka mianda i muanka

Nkonko ya bantu ababadikaa

Nkonko ya bantu ababadikaa

Buakinyi bangi be kunangushena’shi kishima ‘Okebalama,’ ki’atupete mu mukanda wa Misambo 12:​7, akileesha bi “mayi a Yehowa” e mu (verse 6) kushii bua “baaba abafuambushibua” bu abiakula (verse 5)?

Muyile ki’abakuila pano, abileesha’shi ino verse ayakuila bantu booso.

Mu mukanda wa Misambo 12:​1-4, nwt, atubadika’shi: “Muanda bantu be buwa babashimina munkatshi mua bantu balulame.” Na dingi tala abiamba mukanda wa Misambo 12:​5-7, verse yabadi besambile mu luno lukonko.

“‘Pa muanda wa kufuambuka kua baaba abamueshibua malua

Pa muanda wa kutompola kua balanda,

Neboo binobino bua kuibakuasha,’ ngi abiakula Yehowa.

‘Nakebalama kui baaba booso abatompo kuibakiengiesha.’

Mianda y’abakulaa kui Yehowa ngia binyibinyi;

Inka bu kiamo kia munyiinga kituele muiyaso, kielue mu kaalo misuusa musambobidi.

Obe Yehowa, okebalama;

Okalama ooso a kuabadi ku bukitekite bua baaba bantu ba kiakia kipungo bua ikalayika.”

Verse 5 Aleesha abiakula Efile Mukulu pabitale baaba abafuambushibua’shi: Akebalama.

Verse 6, akumbasha dingi’shi: “Mianda y’abakulaa kui Yehowa ngia binyibinyi,” ‘Inka bu kiamo kia munyiinga.’ Bino abileesha bi’atupushaa pabitale mayi a Yehowa.—Mis. 18:30; 119:140.

Binobino tutaleyi ungi verse, Misambo 12:​7, amba’shi: “Obe Yehowa, okebalama, Okalama ooso a kuabadi ku bukitekite bua baaba bantu ba kiakia kipungo bua ikalayika.” Kishima ooso a “kuabadi” akilesha kinyi?

Biabia verse 7 akula ingi mianda pabitale “abiakula Yehowa,” bangi be kuamba’shi kishima “baaba” akileesha mayi a Efile Mukulu. Na dingi Efile Mukulu mmulame Bible sunga bikitshishe beshikuanyi naye bua ku mukandika na kumushimisha bua losoo.—Yesh. 40:8; 1 Mp. 1:25.

Kadi bia binyibinyi bi’shi, Yehowa alamaa muilo waye wabadi batemune mu verse 5. Yehowa kuete na atungunuka na kukuasha na kalama “baaba abafuambushibua” na baaba “abamueshibua malua.”—Yob. 36:15; Mis. 6:4; 31:​1, 2; 54:7; 145:20.

Biabia, buakinyi atuamba’shi kino kishima “baaba” kiabadi bakule mu verse 7 akilesha bantu?

P’atutala uno musambo kalolo, atupusha kalolo’shi kishima “baaba” akileesha bantu.

Ku mbangilo kua Misambo 12:​1, Davide akula pabitale bafubi ba “Yehowa ba sha lulamato” abadimbibuaa na bantu be bubi. Biabia atuimupete kishima akileesha’shi Yehowa akeboo bua kubutula baaba abafubisha ngakuilo aabo bi bubi. Muyile uno musambo, tui balombene kukulupila mui Efile Mukulu’shi akakaluila muilo waye, muanda mayi aaye nga binyibinyi.

Anka mu verse 7 Yehowa amba’shi akalama na kukaluila “baaba” abafuambushibua na bantu babi.

Kishima “baaba” ki mu uno verse, babaadi be kifunde p’abo kukulupila bifundue bia kina Ebelu. Dingi mu bifundue bia Septante bia kina Greke, mbafubishe kishima “atue” misuusa ibidi mu verse a 7. Kino kishima “atue” mbalombene kuikifubisha nka penda bua “baaba abafuambushibua” na “abamueshibua malua.” Ku nfudiilo a bioso, verse 7 amba’shi ooso a ku bantu basha lulamato, abakamukaluila ku kino kipungo kia bantu bakumiine kukita mianda i bubi. (Mis. 12:​7, 8) Atubadika mu Bifundue bia mu kina Ebelu mu ki Arameya mu verse 7’shi: “Obe MUANANA, okaluila bantu balulame, okebalama ku kino kipungo ki bubi bua looso. Basha bubi abakindakana mbalo yooso, bantu babi be nka bu misundu ayififiaa mase a bantu.” Bino mbingi bishinkamiisho abileesha’shi mayi e mu Misambo 12:​7, ta mmayi a Yehowa.

Mu binyibinyi uno verse apa “bantu ba sha lulamato” lukulupilo’shi, Efile Mukulu akebakaluila.