Enda bua kuleshe mianda i muanka

Enda bua kuleshe kashibo ka mianda i muanka

MUISAMBO WA KULONGA 3

LOONO 124 Twikale na lulamato

Yehowa akakukuasha mu kipungo kiodi mu nkalakashi

Yehowa akakukuasha mu kipungo kiodi mu nkalakashi

‘[Yehowa] e ku mboko yande i balume ntshi bia kuponeshua.’Mis. 16:8.

KI’ATUISAMBILA

Kiatudia kukita bua kupeta bukuashi bua Yehowa mu kipungo ki bukopo.

1-2. Bafubi ba Yehowa basha lulamato be kufumanka na nkalakashi kinyi?

 SU KU’ETUKITSHIKILA muanda wi bukopo, nshalelo etu e kushintuluka nka mususa umune. Bu kileshesho, ungi mukuetu mulume sha lulamato abetanyinaa bu Luis a babaadi bamukuate na cancer ke bukopo. Doktere bamulunguile’shi kubamushadila penda mieshi ipeela afue. Monika na mulume aaye babaadi b’epaane nka mu midimo ya mu kikudi. Dingi efuku, Monika baukile’shi mulume aaye muikale mukulu mu kakongie, baadi akitshi miluisho mu bufiefie munda mua bipua bibungi. Olivia, ungi mukuetu mukashi e bukupi, bibaadi abimutungu’shi akatukie mu nshibo yabo muanda wa’shi kipapi ki bukopo ki’abetanyinaa bu Ouragan, kibaadi akikiebe kufika. Nsaa ibalukiile, baadi musangane’shi kiakia kipapi ki bukopo nkisoose nshibo yabo. Mu kapindi kapeela, nshalelo a bano bantu boso baadi mushintulukie mu kabasamushi. Obe namu takudi kukukitshikile muanda wi bukopo washintula nshalelo oobe nka mu kapindi kapeela su?

2 Sunga biatudi bekale bafubi ba Yehowa basha lulamato, atufumankanaa na nkalakashi, na tui bashinkamishe’shi yaya nkalakashi ayikuataa bantu boso. Tui kunyingiila dingi buluishi sunga kubinguabingua akutukila kui bantu bashikue muilo w’Efile Mukulu. Sunga biekala’shi Yehowa t’akitaa bia’shi ino mianda ibukopo tayitukuatanga, kadi mmuitulee bua kuitukuasha. (Yesh. 41:10) Ku bukuashi buaye, tui kulama muloo wetu, tuata bitshibilo bibuwa, tua shala na lulamato kuadi sunga tuekala mu nkalakashi ibukopo naminyi. Mu uno muisambo, atukataluula mishindo inanka ayitukuashaa Yehowa nsaa ayitukistshikila mianda ibubi mu nshalelo eetu. Atukataluula dingi kiatudia kukita bua kupeta bukuashi bua Yehowa bu’etupeya.

YEHOWA AKAKULAMA

3. Nsaa y’atufumankana na muanda wi bukopo, mbilombene kuituelela bukopo bua kukita kinyi?

3 Abikalaa bukopo bua kunangushena kalolo na kuata bitshibilo bi buwa nsaa y’atupete nkalakashi ibukopo. Buakinyi? Muanda eshimba dietu dikuikala ditapikie ngofu. Na binangu bietu bi kuikala na kenyongoshi kebungi. Na dingi, tui kuipusha nka bu bantu babashimisha binangu na ta tui bia kuuka kia kukita nya. Tala bibapushishe bakuetu bakashi babidi batudi batemune kunundu pabaabadi mu nkalakashi. Olivia amba’shi: “Kunyima kua kino kipapi ki bukopo ki’abetanyinaa bu Ouragan kusoosa nshibo yande, naadi muipushe nka bu bashimina na kenyongoshi kebungi.” Monika amba pabitale mulume aaye baadi mumuluishishe’shi: “Naadi muinyongole ngofu. Naadi mupushe kenyongoshi nka bu’shi eshimba diande ndisosekie. Bibaadi abingielela bukopo bua kukita ka mudimo su nkapeela ka kuifuku. Ntshi naadi namono’shi uno muanda ngulombene kunkitshikila nya.” Yehowa mmuitulee bua kuitukuasha nsaa y’atuipusha bakalakashue mushindo kinyi?

4. Muyile mukanda wa Bena Fidipe 4:​6, 7, Yehowa mmuitulee bua kuitukitshina kinyi?

4 Yehowa mmuitulee bua kuitukishina kinyi? Mmuitulee bua kuitupa ki’abetanyina mu Bible bu “butaale bu’Efile Mukulu.” (Badika Bena Fidipe 4:​6, 7.) Buno butaale abulesha butaale bu’atupushaa muanda tui mu kipuano kibuwa na Yehowa. Buno butaale “mbukile binangu bioso,” bui buwa kukila kintu kioso kiatudi balombene kupuadikisha. Kashaa topushishe namu butaale abukukanyisha kunyima k’obe kuteka Yehowa na kuiyaaya koso su? Biabia bi’opushaa nyi buinyi “butaale bu’Efile Mukulu” buabua.

5. Butaale bu’Efile Mukulu abulamaa binangu bietu na mashimba etu mushindo kinyi?

5 Uno verse umune abanga na bishima abiamba’shi, butaale bu’Efile Mukulu “abulama,” sunga kukaluila, “mashimba enu na binangu bienu.” Kishima kia ku kibangilo kiabadi baluule bu “kulama” kibaadi kishima kia basalayi, na babaadi abekifubisha bua kulesha basalayi babaadi abalama kibundi na kuikikaluila ku buluishi boso buabua. Bantu babaadi bashale mu kiakia kibundi, babaadi abepusha mu bulami na mu kukaluilua, muanda babaadi abauku’shi basalayi bakuete kuibalama. Mu mushindo umune, nsaa i butaale bu’Efile Mukulu abulama mashimba etu na binangu bietu, atuipusha mu butaale muanda autuuku’shi tui mu bulami. (Mis. 4:8) Nka bu muanda wa Aana, sunga muanda wetu wakutua kushintuluka mususa umune, tui kutungunuka na kupusha nka butaale. (1 Sam. 1:​16-18) Na dingi nsaa y’atupusha butaale, abikala abitubofuila buatudia kunangushena kalolo na kuata bitshibilo bi buwa.

Teka mpaa na p’opete “butaale bu’Efile Mukulu” abulama eshimba diobe na binangu biobe (Tala kikoso 4-6)


6. Tui kukita kinyi bua’shi butaale bu’Efile Mukulu buitukuashe? (Tala dingi kifuatulo.)

6 Kiatudia kukita. Nsaa yodi mu mianda i bukopo, we kuteka “bulami.” Mu mushindo kinyi? Teka mpa na popusha butaale bu’Efile Mukulu. (Luk. 11:9; 1 Tes. 5:17) Luis, atudi batemune kunundu, mmupatuule biabadi bakite aye na mukashi aaye Ana, bua kukambila kenyongoshi kabaabadi abapusha nsaa ibabaukile’shi kubashala penda mieshi ipeela afue. Bambile’shi: “Mu kipungo bu kino, abikalaa bukopo bukile bua kuata bitshibilo pabitale kuibukisha sunga mu ingi mianda. Anka luteko lui na muulo ukata bua kuitupa butaale mu kipungo kia ino nkalakashi i bukopo.” Luis na mukashi aaye abambile’shi babaadi abatekie n’eshimba dimune misuusa ibungi, na kuteka Yehowa bua’shi ebape butaale bua mu binangu, na bua muishimba, na binangu buabadia kuata bitshibilo bibuwa. Eyendo babaadi bapushe bi bukuashi bua Yehowa. Su we mu kipungo ki bukopo teka kushi kukooka, okapusha butaale bua Yehowa bi’abulama eshimba diobe na binangu biobe.—Lom. 12:12.

YEHOWA AKEKALA NOOBE BIOSHO KUPONESHUA

7. Tui kuipusha naminyi nsaa y’atufumankana na lukalakashi lui bukopo?

7 Abikalaa bukopo bua kunangushena kalolo na kuata bitshibilo bi buwa nsaa y’atupete nkalakashi ibukopo. Nsaa y’atupete lukalakashi lui bukopo, bi’atuipushaa, na biatudi balombene kukita, binangu bietu bi kukutua kuikala bifukame. Tui balombene kuipusha nka bu’shi tubafudiila na tubakutua kia kukita. Ana atudi batemune kunundu bakuile’shi, ngi binaadi mupushe mu binangu biande kunyima kua Luis kufua. Amba’shi: “Nsaa, inaadi napusha lukalakashi lua mu binangu naadi nabanga kuipusha lusa ami nabene. Naadi nanfitshila dingi mpa na mulume ande sungu muanda baadi mufue.” Ana baadi epusha bupenka na kufita muanda baadi mukulupile Luis baadi amukuasha bua kuata bitshibilo mu muanda ooso wawa. Ingi nsaa, Ana baadi epusha nka bu e mu kipapi ki bukopo ki mu muela ukata. Mushindo kinyi awitukuashaa Yehowa nsaa y’atupusha mu binangu bietu’shi tui bafudiile ngofu?

8. Muyile mukanda wa Misambo 16:​8, Yehowa etushinkamiisha kinyi?

8 Yehowa muitulee bua kuitukitshina kinyi? Yehowa etushinkamisha’shi, akekala neetu ta tui bia kuponeshua. (Badika Misambo 16:8.) Su buato buafumankana na kipapi kikata mu meema, abubanga kutenkatenka bi masaku mpese yoso. Bua’shi bulekie kutenkatenka, abitungu buikale na nyindo e bushito ku mpese yooso ibidi muushi mua meema. Kuno kuimika kua buato kui kukuasha buato bua’shi tabutenkatenkanga, na’shi bantu be muanka bepushe mu bulami, na luendo luabo luikale luibuwa. Na dingi maato e bungi aakambaa kuenda kumpala kalolo su ma nyingo aafubu kalolo. Mu mushindo umune, Yehowa etuikasha bashi bia kuponeshua, buatudia kutungunuka na kumufubila na lulamato mu kipungo kia nkalakashi i bukopo.

Eyikashe sh’aponeshua obe nabene pa kukimbuula mu bina mudimo bietu (Tala kikoso 8-9)


9. Bina mudimo bietu bia kukimbuula bi kuitukuasha bua kulama nkatshinkatshi yetu naminyi? (Tala dingi kifuatulo.)

9 Kiatudia kukita. Nsaa yodi mu nkalakashi i bu kipapi ki bukopo, bi buwa olame biubishi biobe bia mu kikudi. Biabia, tue bia kuikala nyi na ngobesha y’odia kukita bi bungi bu biboodi okitshi kumpala, tentekiesha’shi Yehowa t’etutekaa buatudia kukita mianda ikile ngobesha yetu nya. (Puandikisha na Luka 21:​1-4.) Dingi elamine nsaa yodia kuilongiela na kunangushena. Buakinyi? Ku bukuashi bua ndumbuluilo aaye, Yehowa kuete kuitupa misambo i buwa bukile na ma video bilombene kuitukuasha buatudia kulama nkatshinkatshi yeetu. Bua kupeta kiodi nakio lukalo, we kufubisha bino bina mudimo bia kukimbuula bi kuanka mu ludimi loobe bu, mu JW Library, Index des publications des Témoins de Jéhovah na Guide de recherche pour les Témoins de Jéhovah. Monika atudi batemune kunundu bambile’shi, nafubishaa bino bina mudimo bioso bua kukimbuula, nsaa yampusha lukalakashi lua mu binangu alunfikila. Bu kileshesho, baadi mukimbuule kino kishima akiamba’shi “nsungu.” Ingi misuusa, baadi akimbuula bino bishima bu akiamba’shi “kukuatshishua buufu” sunga “lulamato.” Dingi baadi abadika mpaa na p’epusha biya. Bambile’shi: “Nsaa inaadi nabanga kukimbuula, naadi napusha kenyongoshi kakile. Kadi su nabanga kubadika naadi nepusha’shi Yehowa ngi banganya kiipa ki bukopo. Pa naadi nabadika, naadi mumone’shi Yehowa apushaa lukalakashi luande looso, na baadi munkuashe.” Bukuashi bu buno abufiki kui Yehowa, mbulombene dingi nkukuasha mpaa na p’okapetela butaale bua mu binangu.—Mis. 119:​143, 144.

YEHOWA AKAKUKUASHA

10. Tui kuipusha naminyi kunyima kua mianda ayituinyongosha ngofu kuitukitshikila?

10 Abikalaa bukopo bua kunangushena kalolo na kuata bitshibilo bi buwa nsaa y’atupete nkalakashi ibukopo. Kunyima kua muanda awituinyongosha ngofu kuitukitshikila, aa mafuku tui balombene kuipusha’shi tui bakookie ku mbidi mpaa na mu binangu. Tui kuipusha nka bu muntu asuukaa lubilo ngofu batapika, kadi atambuka na kusumpikita. Pangi bi kuituikela mpaa na bukopo bua kukita mianda kampanda ikeele itubofuile kumpala, sunga’shi tui kukutua mpaa na lukalo lua kukita mianda kampanda ayituikashanga na muloo. Nka bu Eliya tui kupusha’shi abitungu tuikitshishe ngofu, sunga’shi abitungu tuukie nka penda kulaala. (1 Bf. 19:​5-7) Yehowa muitulee bua kuitukitshina kinyi nsaa y’atuipusha tui bakookie?

11. Ungi mushindo kinyi w’abetukuashaa kui Yehowa? (Misambo 94:18)

11 Yehowa mmuitulee bua kuitukitshina kinyi? Mmuitulee bua kuitukuasha. (Badika Misambo 94:18.) Anka abikalaa muntu asuukaa lubilo mutapikie na lukalo lua bukuashi bua’shi atambukie, n’atue namu tui na lukalo na bukuashi bua’shi tutungunukie na kufubila Yehowa mu mudimo waye. Mu ino mianda yooso, Yehowa etushinkamiisha’shi: “Ami Yehowa Efile Mukulu oobe. Nee mukukwate kw’eyaasa dyoobe dilume, naakulungula’shi: ‘Totshiinanga, nnaami akukwasha.’” (Yesh. 41:13) Nfumu Davide baadi mupete buno bukuashi. Nsaa ibaadi Davide mupete nkalakashi ibukopo na beshikuanyi baaye, balunguile Yehowa’shi: ‘Mboko yoobe ilume ayiinyingisha.’ (Mis. 18:36) Yehowa etukuahaa mushindo kinyi?

Kumiina bukuashi abutuukila ku kifuko kiobe, kui ba kuuku boobe, na kui bakulu ba mu kakongie (Tala kikoso 11-13)


12. Yehowa e kufubisha bantu kinyi buabadia kuitukuasha nsaa yatudi babofule?

12 Yehowa etukuashaa dingi pa kutuma bangi bua’shi betukuashe. Bu kileshesho, nsaa ibaadi Davide epusha mubofule, kuuku aaye Yonatane bafikile mu kumumona, amukuasha mu binangu na bishima abimukankamika. (1 Sam. 23:​16, 17) Mu mushindo umune, Yehowa baadi musangule Elisha buadia kuikala akuasha Eliya. (1 Bf. 19:​16, 21; 2 Bf. 2:2) Lelo uno, Yehowa mmulombene kufubisha kifuko kietu, ba kuuku beetu, sunga bakulu buabadia kuitukuasha. Biabia su tui batapikie kuishimba, abitungu tui bilungule namu bangi. Pangi tui kukumiina nka’shi tuikale pa bupenka. Kukita biabia ta kui bubi nya. Kadi we kukita kinyi bua kupeta bukuashi bua Yehowa?

13. Nkinyi akitungu’shi tukite bua’shi tupete bukuashi bua Yehowa? (Tala dingi kifuatulo.)

13 Kiatudia kukita. Tuetolanga pa bupenka. Nsaa y’atuitolo pa bupenka, atukambaa kutuula binangu bietu nka ku mianda yatudi naayo, na atukambaa kunangushena nka pa bitutale atue banabene. Na mianda yatudi nayo ayinyinshaa kutama. Kunangushena mu uno mushindo, kui kuikala na bukitshishi ku bitshibilo bi’atuata. (Nki. 18:1) Mu kipungo kia nkalakashi, atue booso atuikalaa na lukalo lua kuikala pa bupenka, bikishekishe su tubafumankana na muanda ukata, awituinyongosha. Biabia, su buetolo pa bupenka, we nka bu’shi bopele mishindo ya bakuete kufubisha kui Yehowa bua kuitukuasha. Biabia, sunga lukalakashi luamueka bu lubayisha ngofu, kumiina nka bukuashi bua kifuko biobe, bua ba kuuku, na bua bakulu. Obe mona biabia bioso nka penda’shi Yehowa kuete akukuasha.—Nki. 17:17; Yesh. 32:​1, 2.

YEHOWA AKAKUNYINGISHA

14. Tui kupeta mianda kinyi ilombene kuitukuatshisha moo?

14 Abikalaa bukopo bua kunangushena kalolo na kuata bitshibilo bi buwa nsaa y’atupete nkalakashi ibukopo. Kui nsaa yatudi balombene kupusha moo. Mu Bible mui bafubi b’Efile Mukulu basha lulamato abakula kipungo kibaabadi abepusha benyongole, babofule ku mashimba bua beshikuanyi baabo, sunga bua kukitshishua akutuukila kui bangi bantu. (Mis. 18:4; 55:​1, 5) Mu mushindo umune, n’atue namu tui kufumankana na kubinguabingua akutuukila ku kalaasa, ku mudimo, mu kifuko kietu sunga kui bakata ba mbulamatadi. Tui kupusha moo wa lufu muanda wa maladi. Mu bino bipungo bi bino, tui kuipusha’shi tui na lukalo lua bukuashi nka bu abikalaa muana mukinga. Yehowa etukuashaa mu bipungo bu bino mushindo kinyi?

15. Mukanda wa Misambo 94:​19, awitushinkamiisha kinyi?

15 Yehowa mmuitulee bua kuitukitshina kinyi? Etunyingishaa na kuitukuatshishena. (Badika Misambo 94:19.) Pano kayimba ka misambo etutakula mu kunangushena pabitale ka nsonguakashi kakinga, ke na moo, na kashi na ngobesha ya kulaala muanda wa kipapi ki bupoko akipuku. Tui kumona mu kifuanyi nshe muana bafiki kuakadi bekamusemuna, na babanga kui kabombelesha mpaa na p’akalaala. Sunga kiakia kipapi ki bukopo kiatungunuka, nshaye ekanyingisha pa kutungunuka na kuikanyunya nka mu maboko aaye, na p’akepusha mu bululami. Nsaa y’atufumankana na nkalakashi ayitukuatshisha moo, atuikalaa na lukalo na Nshetu e muiyilu bua’shi etusemune mu kifuanyi mu maboko aaye, mpaa na apakidi biabia bi’atuipusha. Tui kupeta kuno kunyingishibua akutuukila kui Yehowa naminyi?

Tadiila Nshobe e muiyilu akusambe ku bukuashi bua Bifundue (Tala kikoso 15-16)


16. Tui kukita kinyi bua kupeta kunyingishibua kua Yehowa? (Tala dingi kifuatulo.)

16 Kiatudia kukita. Tukisheyi nsaa yooso pamune na Yehowa mu kumuteka na mu kubadika Eyi diaye. (Mis. 77:​1, 12-14) Dingi, nsaa yuekala na kenyongoshi, binangu bia kumpala abikufikila mbia kukimba nka Nshobe e muiyilu. Lungula Yehowa mianda yoobe yooso na moo oopusha. Mutadiile aakule noobe, akusambe ku bukuashi bua Bifundue. (Mis. 119:28) We kumona’shi kui bipindi kampanda bia mu Bible, abikukankamika ngofu nsaa y’okuete kupusha moo. Bu kileshesho, we kupeta mayi aakunyingisha mu ino mikanda: Yoobo, Misambo, Nkindji, na mayi a Yesu atupete mu mukanda wa Mateo shapitre 6. Nsaa y’otekie Yehowa na kubadika Eyi diaye, opusha kunyingishibua.

17. Tui kuikala na kishinkamiisho kinyi?

17 Tui balombene kushinkamisha’shi Yehowa aketupasukila misuusa yooso mu kipungo kiatudi mu nkalakashi. Ta tu’anekale bupenka nya. (Mis. 23:4; 94:14) Yehowa etulaa bua kuitulama, kuituikasha bash’abaponeshua, kuitukuasha, na kuitunyingisha. Pabitale Yehowa, mukanda wa Yeeshaya 26:3 awamba’shi: “Okalama baaba bakukulupile ngofu, okebapa butaale buyididiile, muanda lukulupilo luabo looso mbelutuule koodi, (NWT.) Biabia kulupila mui Yehowa, na wekitshishe bua’shi opete bukuashi buaye booso. Su bokitshi bino, okapete bukome sunga wekala mu kipungo kia nkalakashi ibukopo.

WE KUALUULA NAMINYI?

  • Bikishekishe nsaa kinyi yatudi balombene kuikala na lukalo lua bukuashi bua Yehowa?

  • Mmu mishindo kinyi inanka ayitukuashaa Yehowa mu kipungo kiatudi benyongole ngofu?

  • Tui kukita kinyi bua kupeta bukuashi bua Yehowa?

LOONO 12 Efile Mukata, Yehowa

a Angi mashina mbeashintule.