Enda bua kuleshe mianda i muanka

Enda bua kuleshe kashibo ka mianda i muanka

Muisambo Wa Kulonga 36

Ata biodi mulombene kusemuna, osumbule abishaala

Ata biodi mulombene kusemuna, osumbule abishaala

“Tukatusheyi dingi bushito boso, na tusuukieyi na mufuaka, lubilo lui kumpala kuetu.”—EB. 12:1.

LOONO 33 Sumbwila Yehowa bushito boobe

KI’ABAKUILA MUANKA a

1. Muyile Bena Ebelu 12:1, abitungu tukite kinyi bua nkafika mu mulongo wa nfudiilo wa lubilo luetu bua nkapeta muwa?

 BIBLE apuandikisha nshalelo eetu a buina Nkidishitu na bantu abasukaa lubilo. Baaba aboobesha kusuuka lubilo na nkafika ku mulongo wa nfudiilo abapete efuto dia muwa wa ikalaika. (2 Ti. 4:7, 8) Abitungu tuikitshishe ngofu buatudia kutungunuka na kusuuka lubilo. Bikishekishe pano pa batuifubuila peepi na nfudiilo a lubilo luetu. Mpoolo mutumibua baadi mobeshe kusuuka lubilo lua kuenda ku muwa wa ikalaika, baadi mutundule kilombene kuitukuasha buatudia nkafika ku mulongo wa nfudiilo wa lubilo luetu. Baadi muitulungule bia “kukatusha dingi bushito boso na kusuuka na mufuaka, lubilo lui kumpala kuetu.”—Badika Bena Ebelu 12:1.

2. “Kukatusha dingi bushito boso” akupushisha kinyi?

2 Mpoolo pa bafundile’shi abitungu “kukatusha bushito boso,” baadi akiebe kuamba’shi muina Nkidishitu ta mmulombene kutuala bushito su? Ta mbiabia nya. Baadi akiebe kuamba’shi abitungu kuleka kusemuna bushito boso bushii na muulo. Muanda buno bushito mbulombene kuitukookiesha mpaa na kuituponesha. Bua kunyingiila abitungu kukita bukidi bua kutundula na kusumbula bushito bushii na muulo bulombene kuituponesha sunga kui tukambila. Mu mushindo umune, ta tukiebe kusumbula mashito atudi balombene kutuala nya. Su tuakutua kutuala bungi bushito, tui kukutua kusuuka lubilo. (2 Ti. 2:5) Mbushito kinyi abutungu’shi tutuale?

3. (a) Muyile Bena Ngalateya 6:5, abitungu’shi tutuale kinyi? (b) Nkinyi ki’atukesambila mu uno muisambo, na buakinyi?

3 Badika Bena Ngalateya 6:5. Mpoolo baadi muleshe bintu kampanda abitungu’shi tutuale. Bafundile’shi: “Muntu ooso akasemuna bushito buaye’ye nabane.” Mpoolo p’akula uno muanda, baadi akiebe kulesha bushito buetu buatudi nabo kumpala ku’Efile Mukulu abutungu’shi tutuale atue banabene. Mu uno muisambo, atukataluula akipushisha kutuala bushito na mushindo watudi balombene kui butuala. Na dingi atukatundula bushito bushii bulombene kui tukuasha buatudi balombene kusumbula, na bushito bui na muulo buatudi balombene kutuala. Kusemuna bushito buetu atue banabene na kulonga bia kusumbula bushito bushii na muulo akuitukuasha buatudia kobesha kusuuka lubilo na nkafika ku mulongo wa nfudiilo wa kupeta muwa wa ikalaika.

BUSHITO ABUTUNGU’SHI TUSEMUNE

Mu kusemuna bushito buetu atue banabene, mui mutshipo wetu wa kuilambula kui Yehowa, ubatudi beele bua kumufubila bua losoo, kulombasha mashito eetu a mu kifuko, na kukumiina bipeta bia bitshibilo bietu (Tala kikoso 4-9)

4. Buakinyi ta bi bukopo kulombasha mulayilo ubatudi bakite bua kufubila Yehowa bua losoo? (Tala dingi kifuatulo.)

4 Mutshipo wetu wa kuilambula. Pabatudi belambule atue banabene kui Yehowa, tubaadi bakite mutshipo wa ku mulanguila na kukita kikiebe ki’eshimba diaye. Abitungu tutungunukie na kulombasha mutshipo wetu. Kuikala na nshalelo muipushene na kuilambula kuetu ta mbushito bui bubi nya, kadi mbushito bui na muulo. Mu kuakula kua kalolo, Yehowa baadi muitupangie bua kukita kikiebe ki’eshimba diaye. (Kbf. 4:11) Mmuitupangie ku kifuanyi kiaye na lukalo lua kumuiwuka na ku mulanguila. Bu kipeta, tui na mushindo wa kuifubuila peepi naye na atupete muloo patukitshi kikiebe ki’eshimba diaye. (Mis. 40:8) Na dingi pa tukitshi kikiebe ki’eshimba di’Efile Mukulu na kulonda Muana aaye, “atunyingishiibwa” atue banabene.—Mat. 11:28-30.

(Tala kikoso 4-5)

5. Nkinyi kilombene nkukuasha bua kulombasha mutshipo oobe? (1 Yowano 5:3)

5 We kusemuna bushito mushindo kinyi? Kui bintu bibidi bilombene nkukuasha. Kia kumpala, tungunuka na kunyingisha kifulo kiobe bua Yehowa. We kukita bino pa kunangushena ku bintu bioso bi buwa biadi mukutshine na miabi yadi mukutudile. Apanyiisha kutama kifulo kiobe bu’Efile Mukulu, abikala bi kubofuile bodia kumukookiela. (Badika 1 Yowano 5:3.) Kia kabidi, ambula Yesu. Baadi mobeshe kukita bino p’aye kukita kikiebe ki’eshimba di’Efile Mukulu muanda baadi atekie bukuashi kui Yehowa na kutungunuka na kutuula binangu biaye kuifuto. (Eb. 5:7; 12:2) Nka bu Yesu, teka Yehowa akupe bukome bua’shi otungunukie na kulama lukulupilo lua muwa wa ikalaika mu binangu biobe. Bu abiende kifulo kiobe bu’Efile Mukulu na kutama, na kuambula Muana aaye, okekala na mushindo wa kulombasha mutshipo oobe wa kuilambula.

6. Buakinyi abitungu tulombashe mashito eetu a mu kifuko? (Tala dingi kifuatulo.)

6 Mashito a mu kifuko. Mu lubilo luetu bua nkapeta muwa wa ikalaika, abitungu tufule Yehowa na Yesu kukila biatudi bafule bena kifuko neetu. (Mat. 10:37) Bino ta bipushisha’shi tui balombene kubepuula mashito a mu bifuko bietu nya. Na ano mashito a mu kifuko kietu namu, nta ngalombene kuitukutshishua kusankisha Efile Mukulu na Nkidishitu nya. Mu kuilekeena na biabia, bua’shi Efile Mukulu na Yesu be tukumiine, abitungu tulombashe mashito eetu a mu kifuko. (1 Ti. 5:4, 8) Su tubakitshi biabia, atuikala na muloo. Ku nfudiilo a bioso Yehowa auku’shi kifuko ki kuikala na muloo su mulume na mukashi bekitshishena mianda na kifulo na kaneemo. Na dingi su baledi balambukisha bana na kifulo kioso, na bana namu bakookiela baledi baabo.—Ef. 5:33; 6:1, 4.

(Tala kikoso 6-7)

7. We kulombasha mashito oobe a mu kifuko naminyi?

7 We kusemuna bushito mushindo kinyi? Biekala mulume, mukashi, sunga muana, kulupila mu malango a binangu a mu Bible. Tokitanga kintu nka penda muanda wa’shi obe bomono’shi nkilulame, sunga pa muanda wa’shi bantu be nuifunyishe mbalo yanudi bashaale abeyikitaa sunga abiamba basha binangu’shi kitayi. (Nki. 24:3, 4) Fubisha mikanda yetu ayipatuula Bible kalolo. Ino mikanda ayilesha mushindo oodia kutumikila mayi a kulonda a mu Bible. Bu kileshesho, mu miisambo i na mutue wa muanda awamba’shi: “De l’aide pour les familles,” mui mianda i bungi i buwa pabitale nkalakashi ikuete kufumankana na bantu beyibakishene, baledi mpaa na ba nsongua lelo uno. b Biabia, ata kitshibilo kia kutumikila akiakula Bible sunga bangi bantu ba mu kifuko kienu tabeyitumikila. Su bokitshi biabia, kifuko kiobe akipete miabi, na dingi okasankila miabi ya Yehowa.—1 Mp. 3:1, 2.

8. Bitshibilo bietu bi kuikala na bukitshishi kinyi kuatudi?

8 Bushito buatudi nabo bua bitshibilo biatuata. Yehowa mmuitupe kia buntu kia bulungantu bua kuisanguila, na akumiina’shi tusangeele miabi ya tupete pa kuata bitshibilo bi buwa. Biabia su tubaata bitshibilo bi bubi, Yehowa etulekiela bua’shi atue banabene tuimuene bipeta bia bitshibilo bietu bi bubi. (Nga. 6:7, 8) Biabia atue banabene atusemuna bushito bua nkalakashi yooso yatudi balombene kupeta, muanda tui baate bitshibilo bi bubi. Kondo ketu k’eshimba kaluile, ke kubanga kuitukalakasha bua mianda i bubi yatudi bakite. Biabia p’atuuku’shi atusemuna bushito bua bitshibilo bietu bi bubi, abitungu tuende lubilo tukesokole miluisho yetu, tulumbuule muikelo wetu, na kuleka kukita dingi bilubilo. Su tubakitshi bino, abitukuasha buatudia kunyisha kusuuka lubilo buatudia nkapeta muwa wa ikalaika.

(Tala kikoso 8-9)

9. We kukita kinyi su wekalanga muate bitshibilo bi bubi? (Tala dingi kifuatulo.)

9 We kusemuna bushito mushindo kinyi? Su tuatshile kitshibilo ki bubi we kukita kinyi? Uuka’shi tue biodia kushintuula mianda yodi mupue kukita. Tuekalanga we kalakasha mu binangu na kupua bukome boobe bisumanga mu kuibingisha sunga mu kuitopeka na kutopeka bangi bua bitshibilo biobe bi bubi. Pamutue pa biabia, tundula pe bilubilo biobe na wekitshishe bua kuiubidishena na nshalelo odi naye binobino. Su opusha bi bubi pabitale mianda i bubi yodi mukite, ealushe kui Yehowa mu luteko, okumiine bilubilo biobe na omutekie akufuile lusa. (Mis. 25:11; 51:3, 4) Su mbikutape ngofu kuishimba bua mianda yoso i bubi yodi mukite, na su bi na muulo, kimba bukuashi kui bakulu. (Yak. 5:14, 15) Longiela ku bilubilo biobe, na wekitshishe bua kupela kuibikita dingi. Su bokitshi bino, we kuikala mushinkamishe’shi Yehowa akufuila lusa na nkupa bukuashi bodi nabo lukalo.—Mis. 103:8-13.

BUSHITO ABUTUNGU’SHI “TUSUMBULE”

10. Buakinyi kutengiela mianda ishayilombana kui kuikala bu bushito? (Bena Ngalateya 6:4)

10 Kutengiela kua mianda ish’ayilombana. Tui kuiatshila bushito bua mianda yatush’abalombasha, muanda tukuete kuipuandikisha na bangi. (Badika Bena Ngalateya 6:4.) Su tuekadika atuipuandikisha na bangi, tui kuikala na luabi na kuipikeena. (Nga. 5:26) Su tuekitshisha bua kulombasha mianda yabadi bapue kulombasha kui bangi, bi kuitutakula mu kukita mianda ikile bukome buetu na ikile nshalelo atudi naye. Su “kukulupila kintu kyooshyoopete akunyengyesha kwishimba,” biabia abinyisha kuitutshobolosha kuishimba patutengiela kintu kampanda kia tush’anapete. (Nki. 13:12) Su tuibapue kukita biabia, bi kuitutshobolosha na kubofusha lubilo luetu lua ku muwa wa ikalaika.—Nki. 24:10.

11. Nkinyi kilombene nkukuasha bua kuleka kusemuna bushito bua mianda ish’ayilombana?

11 We kusumbula buabua bushito naminyi? Tuekitshishanga obe nabene ngofu kukila abikutekie Yehowa. Yehowa taa na kutekie bua’shi omupe kintu kampanda kioshii nakio. (2 Ko. 8:12) Ikala mushinkamishe’shi Yehowa tapuandikishaa mianda yokitshi na abikitshi bangi nya. (Mat. 25:20-23) Yehowa ata mudimo oobe okitshi na muwa oobe ooso, na lulamato lobe looso, na kunyingiila koobe kooso na muulo. Na kuiyisha kooso kumiina’shi, bipua biobe, bukome bua mbidi yobe, nshalelo oodi naye, bi kuikala na mikalo ku biokuete kukita binobino. Nka bu Barzilaayi, abitungu tupele angi mashito nsaa yatumono’shi mbidi yetu tayidi na nkalakashi. (2 Sam. 19:35, 36) Nka bu Moyise, kumiina bukuashi, ope namu bangi mashito su kui mushindo. (Efi. 18:21, 22) Kuakua kuiyisha a ku kakukuasha bua kupela kusemuna angi mashito a mianda ish’ayilombana, i bia kubofusha lubilo loobe lua ku muwa wa ikalaika.

12. Tui kusemuna bushito bua bitshibilo bi bubi biabadi baate kui bangi bantu su? Patuula.

12 Kusemuna bushito bua bitshibilo bi bubi biabadi baate kui bangi. Ta tui balombene kuatshila bangi bitshibilo, mbiatushi balombene nsaa yooso kui bakaluila bua bitshibilo biabo bi bubi biabadi baate. Bu kileshesho, nsongualume sunga nsonguakashi, e kuata kitshibilo kia kupela kufubila Yehowa. Kino kitshibilo ki kuinyongosha ba nambutuile ngofu. Biabia, ba nambutuile ta nusashilanga bana benu bua bitshibilo biabo bi bubi bia besemuina. Ta Yehowa bakumiina’shi basemune buabua bushito bui biabia nya.—Lom. 14:12.

13. Muledi e kunyingiila kitshibilo ki bubi kia muana aaye naminyi?

13 We kusumbula buabua bushito naminyi? Uuka’shi Yehowa mmupe ooso a kuatudi bulungantu bua kuisanguila. Alekielaa muntu ooso buadia kuiatshila bitshibilo aye nabene. Mu bino bitshibilo mui mpaa na bia kumufubila. Yehowa auku’shi nui baledi bashii bapuidikie, akumiina’shi nukite muyile ngobesha yenu. Ngi buakinyi bitshibilo abiata bana benu, mbushito buabo abo banabene, ta mbushito buenu. (Nki. 20:11) Biabia nui kutungunuka na kuikalakasha bua bilubilo bianudi bakite anue baledi. Su nukuete kupusha biabia, tekayi Yehowa e nufuile lusa. Auku’shi ta nui balombene kushintuula mianda ya kala sunga kukatusha mianda ibaadi ikitshikie. Ta tengiela’shi oshikiile apaumbula muana oobe kiakia kiadi mukune. Tentekiesha mu binangu biobe’shi su muana oobe ekitshisha bua kualukila kui Yehowa, amukuukila na muulo ooso.—Luk. 15:18-20.

14. Buakinyi kuikalakasha mbushito buatudi balombene kusumbula?

14 Kuikalakasha nsaa yooso. P’atukitshi muluisho, mu binyibinyi abitukalakashaa. Anka kuikalakasha kukilekile ta mbushito abutungu’shi tutuale nya. Kadi mbushito abutungu’shi tusumbule. Tui kuuka naminyi’shi tukuete atuikalakasha bikilekile? Su tui bapue kusokola muluisho wetu, tuapua kuilanga kuishimba, abitungu tukite matabula kampanda bua kupela kukita wawa muluisho dingi, na tuikale bashinkamishe’shi Yehowa mmupue kuitufuila lusa. (Bik. 3:19) Su tui bapue kukita ano matabula ooso, Yehowa takumiina’shi tutungunukie na kuikalakasha nya. Auku bukitshishi bui bubi bulombene kutuuka mu kuno kuikalakasha kukilekile. (Mis. 31:10) Su tubakambilua nka na kenyongoshi, bi kuitubofusha tualeka kusuuka lubilo lua kuenda ku muwa wa ikalaika.—2 Ko. 2:7.

Kunyima kobe kuilanga kuishimba mu binyibinyi, Yehowa t’atungunuka na kunangushena pabitale miluisho yoobe. Na obe namu tue bielelanga meeshi (Tala kikoso 15)

15. Nkinyi kilombene nkukuasha bodia kunyingiila kuikalakasha kukilekile? (1 Yowano 3:19, 20) (Tala dingi kifuatulo.)

15 We kusumbula buabua bushito naminyi? Nsaa yotungunuka na kuikalakasha kukilekile, tuula binangu biobe ku ‘lusa lwa binyibinyi’ luabadi balombene nkufuila kui Efile Mukulu. (Mis. 130:4) Nsaa i Yehowa afuila baaba boso belangie kuishimba mu binyibinyi lusa, e balaa’shi: “Tankatentekyeshanyi milwisho yabo, ooo.” (Yel. 31:34, EEM) Bino abipushisha’shi ta kanangushena dingi pabitale miluisho iboodi mukite, i baadi mukufuile lusa nya. Tonangushenga’shi nkalakashi yokuete ofumankana nayo binobino mbipeta bia miluisho i boodi mukite na’shi ta mbakufuile lusa. Tuenyookanga obe nabene muanda wa’shi bilubilo biobe bia kala bibakupa mikalo, bua kiodi mulombene kukita binobino mu mudimo wa Yehowa. Yehowa t’atungunuka nka na kunangushena pabitale miluisho yobe nya, na tue mulombene kuibielela meeshi.—Badika 1 Yowano 3:19, 20.

SUUKA LUBILO BUA KUPETA EFUTO

16. Nka bu bantu abasukaa lubilo, nkinyi akitungu’shi tuukie?

16 Bu biatukuete kusuuka lubilo bua nkapeta muwa, abitungu ‘tusuukie mu kipaso kiatudi balombene kupeta efuto.’ (1 Ko. 9:24) Tui kukita bino su tuatundula kuilekeena kui pankatshi pa bushito abutungu’shi tusemune na bushito abutungu’shi tusumbule. Mu uno muisambo tubesambila bileshesho bipeela bia mashito aatungu’shi tusemune na mashito aatungu’shi tusumbule. Anka kui ingi mianda ayitungu’shi tutemune. Yesu bakuile’shi abitungu: “Tudimukie tala mashimba eetu aneema bushito na kudia kukilekile, kutoma kukilekile na tuinyongoshi tua mu nshalelo.” (Luk. 21:34) Bino bifundue na bingi mbilombene kui tukuasha bua mianda ayitungu kushintuula mu nshalelo eetu, bua kumona bia kusuuka lubilo bua nkapeta muwa wa ikalaika.

17. Buakinyi abitungu tushinkamishe’shi tui nkapeta efuto mu lubilo luetu lua ku muwa wa ikalaika?

17 Tui balombene kushinkamisha’shi atukapete efuto dia lubilo bua muwa wa ikalaika, ku muanda Yehowa aketupa bukome buatudi nabo lukalo. (Yesh. 40:29-31) Biabia, totshimbishanga lubilo! Ambula Mpoolo mutumibua baadi muipaane aye ooso mu kusuuka kua lubilo bua’shi apete efuto dibaadi kumpala kuaye. (Fid. 3:13, 14) Uuka’shi, ta kui muntu su ngumune mulombene kusuuka lubilo pa mbalo yobe. Anka ku bukuashi bua Yehowa, we mulombene koobesha kusuuka. Biabia, Yehowa akukuasha bodia kusemuna bushito na bodia kusumbula bushito bushii na muulo. (Mis. 68:19) Bu bi Yehowa ku lupese loobe, okapete mushindo wa kusuuka lubilo na kunyingiila okapete efuto.

LOONO 65 Enda nka kumpala!

a Uno muisambo awitukuasha bua kusuuka lubilo bua nkapeta muwa. Nka bu bantu abasuuku lubilo, abitungu tuate biatudi balombene kusemuna. Mu bino bintu mui mutshipo wetu wa kuilambula kui Yehowa bua kumufubila bua losoo, mashito a mu kifuko, mpaa na mashito a kuata bitshibilo. Biabia abitungu tukatushe bushito bushii na muulo bulombene kuituponesha. Biobio abikiebe kulesha kinyi? Uno muisambo aukaluula luno lukonko.

b Opete miisambo ayamba’shi: “De l’aide pour les familles” mu jw.org. Opete ingi miisambo i muanka pabitale bantu beyibakishene ayamba’shi: “Comment temoigner du respect,” “Comment se montrer reconnaissant,” Parents “Enseigner à ses enfants à se servir d’un smartphone avec bon sens” na ungi awamba’shi: “Comment communiquer avec mon adolescent?” Na ungi awakula bua bansongua’shi: “Comment résister à la pression du groupe” na ungi awamba’shi: “ Comment surmonter le sentiment de solitude.”