Enda bua kuleshe mianda i muanka

Enda bua kuleshe kashibo ka mianda i muanka

NSHALELO A MUNTU

“Nadi mukumine kufubila Yehowa”

“Nadi mukumine kufubila Yehowa”

TUBADI atuiladikishena na kasaka kapela ka bantu babatudi atutembela mu musoko wa Granbori, kibundi kiatupete mu mutamba wa Suriname. Dingi, tubadi bashale mu buato kipindi ki bula, atuende ku muela wa Tapanahoni. Kunyima, bu bibatudi atukidi mu muela lubilo, motere wa buato ubadi ukekupile kuibue. Anka paapa, buato bubadi butubukie, na mema nkubanga kutuela, na atue nkubanga kushinkama. Eshimba dibabangile kunsuusa. Ne mukite bipua bibungi bu mukunkushi a kifunda, sunga binadi nende mu nyendo ibungi mu mema na buato, ntshi muukie kuyua nya!

Kumpala kuandia kuinulungula kibakitshikile kumongo, kuminayi nenulungule mushindo unambangile mudimo wa nsaa yoso.

Ne mutandikue mu kipua kia 1942, mu kisangisangi kibuwa bukile kia Caraïbes mu Curaçao. Nshami badi a mu kibundi kia Suriname, kadi bafilukile enda mu kisangisangi bua kufuba. Bipua bibungi kumpala kua’shi ntandikue, babaadi munkatshi mua Tumonyi tua Yehowa babatshishibue mu kibundi kia Curaçao. a Badi alongo netu Bible atue bana baye lubingo loso, sunga mbibabidi bukopo bua’shi alongie netu misuusa yoso. Panalombeshe bipua 14, nshami balukile na kifuko kietu mu Suriname bua kupasukila nyinaye bapu kununupa.

BA KUUKU BE BUWA BABANKUASHISHE

Mu Suriname, nambangile kuibunga na bansongua ba mu kakongie babadi abafubila Yehowa na kisumi. Babadi bankudile penda na bipua bipela, na babadi abafubu bu ba mbala-mashinda ba mieshi yoso. Nsaa ibabadi abakula pabitale mianda yabadi bamone mu mudimo wa bulungudi, mapala abo abadi’nka na muloo. Kunyima kua bisangilo bia kakongie, ami na ba kuuku bande tubadi atuisamba pabitale miisambo ya mu Bible, ingi nsaa tubadi bashale paasha atubandila nyenyenyi muiyilu. Bano ba kuuku bande babadi bankuashe bua kutundula akitungu kukita mu nshalelo ande; na bia kufubila Yehowa. Nyi buakinyi nadi mubatshishibue panalombeshe bipua 16. Kunyima, panalombeshe bipua 18, nambangile mudimo wa bu mbala-mashinda a mieshi yoso.

KUPETA MALONGIESHA E NA MUULO

Panadi nki mbala-mashinda mu Paramaribo

Nadi mupete malongiesha ebungi mu mudimo wande wa bu mbala-mashinda, na ano malongiesha abadi ankuashe mu mudimo wande wa nsaa yoso. Bu kileshesho, dimune dia ku malongiesha anadi mupete mmuulo wa kulongiesha bangi. Nsaa inambangile mudimo wa bu mbala-mashinda, kubadi ungi misionere abetanyina bu Willem van Seijl badi muikuatene nami ngofu. b Badi mundongieshe mianda ibungi pabitale mushindo wa kukita midimo ya mu ndumbuluilo. Mu aa mafuku, ntshinadi nampuandikisha’shi ne na lukalo lua kulonga mianda ibungi. Mu kipua kibalondele, babaadi bantule bu mbala-mashinda a nsaa yoso, na nambangile kukuasha tusaka tupela tua bakuetu balume na bakashi babadi bashale mu mutamba wa Suriname, kula na tungi tukongie. Ne na lutumbu lukata bua bakuetu, bu Willem, bua bibabadi bandongieshe pa nsaa inadi na lukalo na ino mianda! Kubanga nka paapa, nambangile kulonda kileshesho kiabo pa kuata nsaa ya kulongiesha namu bangi.

Dilongiesha dia kabidi dinadi mupete ndia kuikala na nshalelo mupelepele, na kuikala muntu atulu mianda mu mulongo. Ku mbangilo kua mueshi oso, ami na yawa mbala-mashinda nami tubadi atulumbula bintu bioso bia ku mbidi biatudi nabio lukalo bua mbingo ayilondo. Na muntu oso a kuatudi badi mulombene kuenda luendo luibula bua kukimba biabia bintu bioso biatudi nabio lukalo. Bino bibadi abitukuasha bua kufubisha makuta abatudi atupete ku mueshi kalolo pa kuula bidibua abitukuasha munda a mueshi oso ushima. Su tubaulu bintu bipela muno mu mutamba muatudi bibapu, takui muntu a kuitukuasha. Ne mukumine’shi kulonga obe ki mukinga bia kuikala na nshalelo mupelepele na kuikala muntu atuulu mianda mu mulongo, nkunkuashe bua kutula binangu biande bioso ku mudimo wa Yehowa mu nshalelo ande oso mushima.

Dilongiesha dia kasatu dinadi mupete dibadi dinkuashe nkulongiesha bantu mu ludimi luabo lua butandua. Nadi mufule kuakula ndimi bu Néerlandais, Anglais, Papiamento, na Sranantongo (luabetanyina dingi bu Sranan), ndimi yabakulaa kui bantu be bungi mu Suriname. Anka, nadi mumone’shi muno mu mutamba, bantu be bungi babadi abakumina bia binyibinyi kushi lukalakashi nsaa ibatudi atuibalungula mukandu wi buwa mu ndimi yabo ya butandua. Nadi mupete lukalakashi lua kuakula ingi ndimi bu Saramacca, lui na bishima na ngakuilo ebukopo. Sunga mbiabia, nadi muikitshishe ngofu, na ne na muloo bua binadi mukite. Munda mua bipua bibungi, nadi na ngobesha ya kulongiesha bantu be bungi bia binyibinyi, muanda nadi nakula ludimi luabo lua butandua.

Biabia nenulungula muanda unadi mupete ubadi ungishe milongo. Bu kileshesho, ungi musuusa, nadi muipushe ungi mulongi ande a Bible abatudi atuisamba naye ki Saramacca biapusha nsaa ibadi ayimukalakasha estoma. Mu binyibinyi, bibadi bu’mi bamuipusha’shi we na eyimi! Eyendo, luno lukonko lubadi lumukalakashe bikile. Sunga mbinadi nakitshi bilubilo, nadi nekitshisha misuusa yoso bua kuakula’nka ludimi lua butandua lua bantu ba mbalo i mudimo wande.

KUKUMIINA ANGI MASHITO

Mu kipua kia 1970, babadi bantule bu mukunkushi a kifunda. Mu kiakia kipua, biro bietu bikata bia nsenga ishima bibadi bintumine programe na bintu bia kulesha nabio ma video a kuenda mu nkakunka tusaka tua balungudi be kula mu mutamba. Bua kukunka bakuetu balume na bakashi, ami na bangi bakuetu balume tubadi atufubisha buato bukata bua mitshi bua kuabuka miela na nkafika ku tuatua tusaka. Mu buato buetu mubadi motere, na bido a esanse, elampi dia petrole, na bintu bietu bia kulesha nabio video. Bua nkafika yaya mbalo, tubadi balombene kutuala bino bintu bioso mu mutamba mubatudi balombene kulesha uno programe. Kintu kiandi mulombene kusankila mu luno luendo, mmushindo ubadi bantu ba mu ino mbalo ikula bafule ino programe. Nadi na muloo wa kukuasha bangi, bua kulonga pabitale Yehowa na kipindi kia ndumbuluilo aye ki pa nsenga. Kumona mushindo wi bangi abefubuila kui Yehowa nkungikashe na muloo bua mudimo ukata wandi mukite.

MIOSHI ISATU ILUKIE PAMUNE

Ami na Ethel tubadi beyibakishene mu mueshi wa Kitema mu 1971

Nadi mumone’shi kuikala bukupi akukuasha bua kufubila Yehowa kalolo, anka, nadi na lukalo lua kuikala na muntu a kushala naye. Nadi mubangie kuteka, bikishekishe bua kupeta mukashi akumina kunyingila nkalakashi ya mu mudimo wa nsaa yoso muno mu mutamba. Kunyima kua kipua kishima, nambangile kuyila Ethel, mbala-mashinda a nsaa yoso badi na kikudi kia kuipana mu mudimo wa nsaa yoso. Aye ki mukinga, Ethel badi mufule kileshesho kia Mpoolo mutumibua badi mukumine kukita kioso akitungu bua kulombasha mudimo wa bulungudi. Tubadi beyibakishene mu mueshi wa kitema mu 1971, na atue nkubanga mudimo wa kifunda pamune.

Kifuko kia ba Ethel takibadi na bintu bibungi bia ku mbidi nya, biabia badi na mushindo wa kutuela mu mudimo wa kifunda mu mutamba kushi lukalakashi. Bu kileshesho, pabatudi atuilumbula bua kuenda mu nkakunka tukongie tui mu mutamba, tatubadi atutuala bintu bibungi. Tubadi atutumpu bilamba na kuitumpa nka mu muela. Tubadi dingi atudi kintu kioso kibabadi abetupa kui bakuetu bua kudia, kibabadi abakuata mu mema sunga mu mutamba. Su ta be na malonga a kudiila, babadi abetupela bia kudia mu mapupua a makonde. Su ta be na mpawo na nsomo, tubadi atudi na minue yetu. Ami na Ethel tubadi bamone’shi kuipana bua kufubila Yehowa pamune nkuituikashe mu buumune, bu mioshi isatu ilukie pamune. (Mul. 4:12) Tatui balombene kushintuula ino mianda yatudi bamone na kintu sunga nkimune!

Dingi efuku pabatudi atualukila mu nkakunka bakuetu ba mu wawa mutamba, tubadi bapete ungi muanda wanenulunguile ku mbangilo kua muisambo wande. Bu bibadi buato abualala lubilo, bubadi abutuele mu mema, na atue nkuabuka lubilo. Muabi wetu, tubadi bafuale tu ma gilets de sauvetage (tu makotshi akukuasha muntu bua’shi tala eyina mu mema) na tatui bapone mu buato. Kadi buato bubadi buule na mema. Tubadi basumbule bidibua bietu bua kufubisha ka mbeketshi kabadi na bidibua bua kutapula mema abadi aule mu buato.

Tubashimishe bidibua bietu bioso, nyi atue nkubanga kuloba bu bibatudi atutungunuka na luendo luetu pa mema. Kadi tatubakuatshile kantu sunga nkamune. Biabia tubakitshine luteko kui Yehowa, tuamuteka bua’shi etupe bidibua bia diadia efuku. Kunyima kua’tue kuteka, ungi mukuetu alobaa badi mukuate mishipa na aye nkuitupa mishipa itano ibatudi badie buabua bufuku na atue nkuikuta.

MULUME, NSHE BANA, NA MUKUNKUSHI A KIFUNDA

Kunyima kua kufuba bipua bitano pamune mu mudimo wa bu mukunkushi a kifunda, ami na Ethel tubadi bapete ungi muabi watushatutengielanga, Ethel baadi muimite. Nadi na muloo wa kuuka wawa mukandu upia, anka ntshinadi nauku bukitshishi buawikala nao mu nshalelo etu. Ami na Ethel tubadi na lukalo lukata lua kushala mu mudimo wa nsaa yoso patukii na mushindo. Mu kipua kia 1976, muanetu mulume Ethniël batandikilue. Kunyima kua bipua bibidi na kipindi, muanetu mulume Giovanni batandikile.

Lubatshisho mu muela wa Tapanahoni pepi na kibundi kia Godo Olo kutunduka kua Suriname—1983

Bu bibakudi lukalo lukata mu aa mafuku mu Suriname, komite a filiale badi muate mpango ya’shi ntungunukie na kukita mudimo wa bu mukunkushi a kifunda, aku atukusha bana betu. Nsaa ibafikile bana betu balume bu bansongua, babadi bantume mu kifunda kibadi na tukongie tupela. Bino bibadi bimpe mushindo wa kufuba mbingo ipela ku mueshi bu mukunkushi a kifunda, na ingi mieshi yoso ibashala bu mbala-mashinda a nsaa yoso mu kakongie kababadi betutume. Ethel na bana betu balume babadi abanshindikila nsaa inadi nankunku tukongie tui pepi na nshibo yetu. Anka, nadi nende bupenka nsaa inadi nankunku tukongie na kukunkusha bikongeno bibadi mu wawa mutamba.

Panadi bu mukunkushi a kifunda, ne mu buato bua kuenda mu nkakunka tukongie tui kula

Nadi nandumbula mianda yande yoso kalolo bua’shi nkumbashe mashito ande oso. Na nadi nanshinkamisha’shi kulonga kuetu kua mu kifuko akukitshika lubingo loso. Panadi ntshi panka ne muende mu nkakunka tukongie tua mu wawa mutamba, Ethel badi akunkusha kulonga kua mu kifuko na bana betu babidi ku nshibo. Pabakudi akumueneka mushindo, tubadi atukitshi mianda yetu mu kifuko pamune. Ami na Ethel na bana betu balume tubadi atuende mu nkakisha kapapi, bu kuasha maasha na nkabandila ma mbalo ebuwa e pepi na ku nshibo kuetu. Nadi nashala bufuku bua kulumbula midimo ya teokrasi. Na Ethel, bu biadi mukashi ebuwa abadi baleshe mu Nkindji 31:15, badi abuku kumpala kua nsaa na kushinkamisha’shi atubadika kifundue kia kuifuku mu kifuko, na kudia kidibua pamune kumpala kua’shi bana bende mu kalasa. Ne na lutumbu lukata p’ami kuikala na mukashi epaana misuusa yoso bua kunkuasha buandia kukumbasha mashito ande a mu kikudi!

Bu biatudi banambutuile, atuikitshishaa bua kukuasha bana betu balume buabadia kufula Yehowa na mudimo wa buina Kidishitu. Tubadi atukumina’shi bana betu balume basangule mudimo wa nsaa yoso bu mudimo wa mu muwa wabo oso, kushi pa muanda’shi nnatue babaadi bakumine’shi bakite biabia, anka babaadi besanguile abo banabene. Misuusa yoso tubadi atuibalungula mushindo ulombene kuibakuasha mudimo wa nsaa yoso bua kuikala na muloo. Kushi kuyiluankana nkalakashi ibatudi bapete, na mushindo ubadi Yehowa muitukuashe na miabi yatudi bapete mu kifuko kietu. Tubadi dingi bashinkamishe’shi bana betu balume mbefunyishue na Tumonyi tua Yehowa batule kufubila Yehowa pa mbalo ya kumpala mu nshalelo abo.

Yehowa mmuitupe bioso bibatudi nabio lukalo bua kukusha bana betu. Biabia, misuusa yoso nadi nakitshi muyile ngobesha yande buandia kukuasha kifuko kiande. Mianda yandi mumone muamua mu mutamba panadi nkii mbala-mashinda a nsaa yoso e bukupi, ngindongieshe bua kuilumbula kumpala kua kuula bintu bia ku mbidi biatudi nabio lukalo. Sunga bibatudi atuikitshisha muetu moso, ingi nsaa tubadi atukutua bintu bioso biatudi nabio lukalo. Mu ino misuusa yoso, nemukumine’shi Yehowa badi etukuasha. Bu kileshesho, ku nfudilo kua 1980 mpa na ku mbangilo kua 1990 mu Suriname mubadi muibue kafutakanyi. Mu bino bipua bioso, ingi nsaa bibadi bukopo bua kupeta mpa na bintu bi na muloo. Sunga mbiabia, Yehowa badi etukuasha.—Mat. 6:32.

PANGALUSHA BINANGU KUNYIMA

Ku mboko ibakashi: Ami na mukashi ande Ethel

Muanetu a kumpala Ethniël na mukashi aye Natalie

Muanetu a kabidi na mukashi aye Christal

Mu nshalelo etu, Yehowa mmuitupasukile na kuitupa muloo wi bungi na kusanka na biatudi nabio. Bana betu mbekale bu muabi ukata kuatudi, na kuibakusha bua kufubila Yehowa kubadi bu kinemo kikata. Tui na dingi muloo muanda mbasangule bua kuikasha mudimo wa nsaa yoso bu mudimo wa mu nshalelo abo. Ethniël na Giovanni boso buabo babidi mbatuele mu tulasa tua teokrasi, na binobino bakuetu kufuba mu filiale a Suriname pamune na bakashi babo.

Binobino, ami na Ethel tatudi banunu, sunga mbiabia tukiatutunguka’nka na kufuba mu mudimo wa Yehowa bu ba mbala-mashinda ba nsaa yoso. Tui na bi bungi bia kukita, anka ntampetele nsaa ya kulonga bia kuyua! Anka tabinkalakasha nya. Pangalusha binangu kunyima, mu binyibinyi kuata kitshibilo kia kufuba mudimo wa nsaa yoso nkuwikasha bu mudimo wa mu nshalelo ande ami nkii nsongua, nyi kitshibilo ki buwa bukile kinadi muate.

a Tala Annuaire 2002 des Témoins de Jéhovah, esak. 70.

b Muisambo wa Willem van Seijl awamba’shi: La réalité a dépassé mes attentes,” wi mu Réveillez-vous ! a 8/10/1999, mu nfualase.