Enda bua kuleshe mianda i muanka

Enda bua kuleshe kashibo ka mianda i muanka

MIISAMBO YA MBANGILO | BIBLE​—BAADI MUPANDE NAMINYI?

Bible bapandile pa kulwila kwa mifungofungo

Bible bapandile pa kulwila kwa mifungofungo

MASAKU: Ma papyris na misokya ya nyema ngi ibaadi ifubishwe bwa kufunda bifumdwe bya kumpala bya Bible kwi bafundji na bantu babaadi abamutentula. * (2 Timote 4:13) Bino bintu bibatudile Bible mu masaku naminyi?

Papyrus abombaa, kukatuka elangi, na kubofula bukidi. Richard Parkinson muntu mulongye myanda ya mu Ejiipitu akula’shi: “Kipese kya Papyrus ki kubanga kusungika bifingifingi kyashaala nka penda lufuufi.” Payidi itulwe mututo, mufungofungo ngulombeene kubanga kulwila na mashika wabanga kwela mbu; na twishi bikishekishe buswa mbulombeene kubanga kwiyidya su mbeyishikye mu nsenga. Angi ma papyrus abaadi aalwila bukidibukidi su beatuula mu kanya ke bukopo sunga mu mashika ebukopo.

Misokya ibaadi ayiisha kukila papyrus, kadi ayo namu ibaadi ayilwila su beyituula pa mbalo ibubi sunga kwiyituula pa kibobo sunga mashika akilekile. * Misokya babaadi abeyidi dingi kwi twishi. Ungi mukanda (L’écriture de tous les jours dans le gréco-romain d’Orient) auleesha’shi pa mwanda wa byabya, “bi bukopo bwa’shi bifundwe bya kala bipande.” Su Bible badya kushimina sunga kulwila, mukandu wi mwanka namu ubadya kushimina.

BIBAPANDILE BIBLE: Miiya ya beena Yuuda ibaadi ayitakula nfumu ooso ashaala bwa’shi ‘atentule’ye nabeene miiya mu mukanda wabo,’ mu mikanda 5 ya kumpala ya mu Bible. (Miiya Ikituulwe 17:18) Na dingi, bafundi be na bukalamwino babaadi batuushe mifungofungo ibungi ngi bwakinyi mu siekele a kumpala B.B. (Bipungo Byeetu), Bifundwe bibaadi abisanganyibwa mu bitumbwilo bibungi bya mu Isaleele mpa na mu ma mbalo e kula bu mu Masedwane! (Luka 4:16, 17; Bikitshino 17:11) Angi ma maniskri e kwanka mpa na lelo uno abaadi apande naminyi?

Maniskri a ku kalunga kafwe ngakite bipwa nkama na nkama mu kalondo sunga kabuka k’ema kabaabadi batuule mu lubwebwe pa mbalo yuume

Philip W. Comfort, muntu mulongye myanda ya mu kilombeeno kipya akula’shi: “Beena Yuuda babaadi na kyubishi kya kwela mifungofungo ya Bifundwe mu tubuka sunga tu malondo bwa kwiyilama kalolo.” Beena Kidishitu babaadi bayididiile na kwikala na kino kyubishi. Pa mwanda wa byabya, angi ma maniskri a Bible mbeapete ano mafuku eetu mu malondo sunga mabuka a ema mu mambalo afwame mpa na mu mbwebwe, ingi nsaa na mu ma mbalo aume.

KIPETA: Angi ma maniskri a Bible​—apwe kukita pangi bipwa 2 000—ngapande na e kwanka lelo uno. Ta kwi ungi mukanda wa kala wi na ma maniskri ebungi na abakitshi bipwa bibungi bu Bible.

^ par. 3 Papyrus mmufungofungo wa kufundila wabadi bakite na mutshi wi na dino eshina.

^ par. 5 Bu kileshesho, mukanda ubaabadi beele kyala bwa’shi eumbo dya États-unies dipete dipanda (bulungantu) babaadi beufunde ku musokya. Binobino, kunyima kwa bipwa 250, bibukopo bwa kwiubadika kalolo penda mwanda wa kulwila.