Enda bua kuleshe mianda i muanka

Enda bua kuleshe kashibo ka mianda i muanka

Eshina dya mu Bible difundjibwe ku kalondo ka kala

Eshina dya mu Bible difundjibwe ku kalondo ka kala

Mu kipwa kya 2012, bantu abatalulaa bintu bya kala mbasangane bipese bya kalondo k’ema bibapu kukita bipwa 3 000. Bano bantu abaadi bapushe muloo wibungi. Bwakinyi? Ta mbasankye pa mwanda wa bino bipese bya kalondo nya, anka abadi basankye pa mwanda wa bibadi bifundwe kwanka.

Nsaa ibabadi babungye bipese bya kano kalondo pamune kwi bano bantu abakimbulaa myanda ya kala, abapetele mushindo wa kubadika bifundwe bya bena Kanaana bi ku kano kalondo. Mbafunde’shi: “Eshba’al Ben Beda,” abipushisha’shi “Eshba’al, mwana a Beda.” Uno ngi musango wa kumpala wabadi bapete dino eshina ku bintu bya kala.

Mu Bible atwimupete ungi muntu abadi betanyine bu Eshebaale. Badi mwana a Nfumu Saule. (1 Myanda 8:33; 9:39) Yosef Garfinkel mulongyeshi mukata, mwikale umune a ku bantu abasangwile kano kalondo, bambile’shi: “Abitukemesha ngofu pa kumona’shi eshina Eshbaal di mu Bible, kadi binobino tubedisangana ku bintu bya kala, bya mu mafuku abaadi Daavide bu Nfumu.” Kino nkingi kileshesho akilesha’shi bintu bya kala abishinkamisha myanda ya mu Bible!

Mu Bible, Eshebaale mwana a Saule abamwitanyina dingi bu Ishiboshete. (2 Samwele 2:10) Bwakinyi kishima “baale” mbekipyanyishe na kishima “boshete”? Bantu abakimbulaa myanda abapatuula’shi, mufundji a mukanda wa kabidi wa Samwele badi mupele kufubisha eshina Eshebaale mwanda dibadi aditentekyesha bena Isaleele Baale, efile a madimi ababadi abalangwila kwi bena Kanaana. Anka, mu mukanda wa mu Bible wa Myanda a kumpala, atwimusangana eshina Eshebaale.