Enda bua kuleshe mianda i muanka

Enda bua kuleshe kashibo ka mianda i muanka

Kinangu kyobe kya kwipaana akitumbisha Yehowa!

Kinangu kyobe kya kwipaana akitumbisha Yehowa!

‘[Tumbishayi] Yehowa, mwanda mwilo awikalanga wipâne ao unabene!’​—BANSUSHI 5:2, EEM.

NGONO: 150, 10

1, 2. (a) Elifaze na Bildade abakwile kinyi pabitale kipaso akimonaa Efile Mukulu mudimo watumukitshina? (b) Yehowa bakwile kinyi pa uno mwanda?

TAKUDI bipwa bibungi, bantu basatu abayiile mu kwisamba na mufubi a Efile Mukulu sha lulamato abetanyina bu Yoobo. Umune a ku bano bantu basatu abetanyina bu Elifaze a mu Temane, bayipwishe Yoobo ino nkonko i na muulo: “Muntu namu mulombene kukitshina Efile Mukulu kintu su? Su we mululame, abimupa aye sha bukome boso kinyi? Sunga wekala shii na matope mu muwa obe, emumwena kinyi?” (Yoobo 22:1-3) Abimweneka kalolo’shi Elifaze badi akulupila’shi lwalulo lwi’shi nya. Kunyima ungi muntu a kwabadi abayitanyina bu Bildade a mu Shuwa, bakwile’shi bi bukopo bwa’shi Efile Mukulu amone bantu bu balulame kumeso kwaye.​—Badika Yoobo 25:4.

2 Elifaze na Bildade abaadi abakitshisha Yoobo bwa’shi amone’shi kwitatshisha kwaaye bwa kufubila Yehowa takubaadi na muulo. Bano bantu abadi abakyebe kukuminyisha Yoobo’shi kumpala kw’Efile Mukulu atwe bantu ta twi na muulo kukila bibaubau, bifinyo, na misadi nya. (Yoobo 4:19; 25:6) Abadi abakula bino pa mwanda wa kwiyisha su? (Yoobo 22:29) Eyendo, Yehowa e kunundu na e bukata kwitukila na’shi patwipwandikisha naye, atwe twi tu bantu tupeela. Patudi bemane kunundu kwa mwengye ula, sunga patudi mu ndekye atutala mu kadidishi, atushinkamisha’shi twi tu bantu tupeela na’shi ta twi na muulo nya. Anka Yehowa namu apushaa bino pabitale kipaso kyatwitatshisha bwa kumufubila na kufuba ngofu mu myanda ya Bufumu bwaye su? Nya! Yehowa balungwile Elifaze, Bildade, na Sofare ungi muntu a kasatu ababadi naye’shi bino byabakula mbya madimi. Pabakwile Efile Mukulu ano mayi badi asanka pa mwanda wa Yoobo na kumwitanyina bu “mufubi ande.” (Yoobo 42:7, 8) Byabya twi balombene kushinkamisha’shi, bantu bakutwe kupwidika ‘mbalombene kukitshina Efile Mukulu’ kintu sunga kumufubila.

“AKATAMBULA NAMU KINYI KOODI?”

3. Eliwu bakwile kinyi pabitale kwitatshisha kwetu bwa kufubila Yehowa? Badi akyebe kwakula kinyi?

3 Ungi nsongwalume ababadi abetanyina bu Eliwu badi ateemesha mwisambo ubadi pankatshi pa Yoobo na bano bantu basatu. Nsaa ibabangile kwakula, Eliwu bayipwishe Yoobo bino pabitale Yehowa: “Su [we mululame NWT], emupete kinyi? Akatambula namu kinyi koodi?” (Yoobo 35:7, EEM) Na Eliwu namu badi akyebe kwakula’shi kwitatshisha kwetu bwa kufubila Efile Mukulu ta kwi na muulo su? Nya. Yehowa ta mutopekye Eliwu, bu bibatopekyele bano bangi bantu basatu nya. Eliwu badi na mweneno mwilekeene na a bangi. Badi akula’shi Yehowa te na lukalo lwa’shi tumulangwile. Yehowa mmulombashe byooso. Ta kwi kintu kyatudi balombene kukita bwa’shi ekale mpeta sunga kwikala na bukome. Byabya, eyikashi dyoso dibuwa sunga ngobesha yatudi nayo ayifiki kwi Efile Mukulu, na kwete kumona kipaso kyatukwete kwiyifubisha.

4. Yehowa apushaa naminyi nsaa yatukitshina bangi kalolo?

4 Nsaa yatulesha kifulo ki na lulamato kwi balangwidi ba Yehowa, amonaa bino bikitshino bu’twe abamukitshina byanka aye nabene. Atubadika bino mu mukanda wa Nkindji 19:17: “Akwasha mulanda eyapusha Yehowa, aye ngi amufutu.” Yehowa amonaa misango yooso yatukitshina bangi kalolo. Sunga mbyadi Mupangi a eyilu na nsenga na bintu byooso bi mwanka, Yehowa akumina kumona bino bikitshino bya kalolo bu kintu kyatumwiyapusha aye nabene, ngi bwakinyi nsaa ya kwitwalwisha, etutentekyela bintu bibungi bibuwa. Yesu Mwana a Efile Mukulu, badi mushinkamishe uno mwanda.​—Badika Luka 14:13, 14.

5. Nkonko kinyi yatukyebe kwisambila bino bino?

5 Mu mafuku a kala, Yehowa balungwile mutemuki Yeeshaya bwadya kulesha mpala yaye na kumufubila mu mushindo wi pa bwao. (Yeeshaya 6:8-10) Yeeshaya bakuminyine uno mudimo ubabamupeele amba’shi: “Nnami uno, ntume!” Mpa na lelo uno namu, Yehowa mmupe bantu basha lulamato mushindo wabadya kumufubila. Bafubi ba Yehowa binunu na binunu bakwete kulesha binangu bi mumune na bya Yeeshaya. Abakumina kufubila Yehowa midimo ilekeene mu ma mbalo elekeene na kwiubidishena na myanda i bukopo mpa na nkalakashi. Bangi bantu mbalombene kwiyipusha’shi: ‘Nakumina kwipaana na kwenda mu kufubila Yehowa, anka uno mudimo wankitshi wi na muulo su? Byangikala kwanka sunga kukutwa kwikala kwanka, Yehowa nabene tayiisha mudimo waye kumpala su?’ Tobandile kupeta bino binangu su? Tubandeyi kwisambila myanda ibakitshikile mu nshalelo a bafubi ba Yehowa babidi ba kala, Debora na Barake. Atukyebe kumona kipaso kyayidi ilombene kwitukwasha bwa kwaluula ino nkonko.

EFILE MUKULU ASHINTULA MOO WAFIKA BU ESHIMBA DINYINGYE

6. Bwakinyi bibadi abimweneka bu bibofule bwa’shi basalayi ba Yabine batshokole bena Isaleele?

6 Barake badi musalayi a bena Isaleele, Debora namu badi mutemuki mukashi. Bena Isaleele abadi ‘bapombeshibwe bikata’ munda mwa bipwa 20 kwi Yabine nfumu a bena Kanaana. Basalayi ba Yabine abadi bukyelo ngofu, na abadi na kifita. Ngi bwakinyi bena Isaleele abadi bashale mu misoko abapushishe moo abo nkukatuka mu bibundji byabo. Basalayi ba Yabine abadi na matempu a ngoshi 900 e na byamo, anka bena Isaleele tababadi na mamputu a kulwa nao ngoshi, sunga bintu bya kwikalwila nabyo.​—Bansushi 4:1-3, 13; 5:6-8. *

7, 8. (a) Yehowa badi mulungule Barake kinyi? (b) Bena Isaleele babadi batshokole basalayi ba Yabine mushindo kinyi? (Tala kifwatulo ki ku mbangilo.)

7 Patupwandjikisha bina ngoshi bibabadi nabyo kwi Yabine, abamweneka’shi bena Isalele tababaadi bukome na’shi tabaadi bya kutshokola ngoshi. Anka, Yehowa batumine Barake kwi mutemuki mukashi Debora bwa kumulungula’shi: “Nda, munkatshi mwa bena Naftalii na mwa bena Zabulone, okaate bena ngoshi 10000 wende nabo ku ngulu a tabore; nakapa Sisera, mukata a basalayi ba Yabine, eshimba dya kwenda na ma ngolofwanda ê na bisaka byê bya bena ngoshi ku kasulo ke musû ka Kishone mu kulwa n’obe ngoshi. Kwakwa nakamupâna mu mâsa mobe.”—Bansushi 4:4-7, EEM.

8 Eyi dya kukimba bano bantu bepaane abo banabeene abedipushishe kwi mwilo na bantu 10 000 abakamiine bakebunga ku mwengye wa Tabore. Kubapu Barake na bantu baye ababangile kulwa ngoshi na beshikwanyi nabo pa mbalo yabetanyina bu Tanake. (Badika Bansushi 4:14-16.) Yehowa badi mukwashe bena Isaleele su? Oolo. Kubadi kunokye mpeshi ebungi mu kapindji kapeela na nsenga yume ibalulukile bu matekye. Bino bibapele bena Isaleele mushindo wa kutshokola ngoshi. Barake babingile basalayi ba Sisera mu bilometre 24, mpaa na ku mbalo ibabadi abayitanyina bu Haroshete. Ingi saa matempu a Sisera a ngoshi abadi aashiikama mu matekye. Bayiile lubilo ku Sananime, kubadi peepi na Kedeshe. Kwakwa, Sisera bakafwamine mu kashibo k’epema ka mwana mukashi abetanyina bu Yaele. Sisera badi mupushe kukooka na aye nkulala. Nsaa ibadi mulale, Yaele nkufika munyingye eshimba aye nkumwipa. (Bansushi 4:17-21) Yehowa bapeele bena Isaleele ngobesha ya kutshokola beshikwanyi nabo! *

MWENENO MWILEKEENE NGOFU PABITALE KWIPAANA KU MUDIMO

9. Ndilongyesha kinyi dyatudi balombene kupeta mu mukanda wa Bansushi 5:20, 21, pabitale ngoshi ibabalwile na Sisera?

9 Twi balombene kulonga myanda ibungi pabitale mwanda wakukaanya wi mu mukanda wa Bansushi shapitre 4 mpa na kubadika shapitre alondo. Mukanda wa Bansushi 5:20, 21 awitulungula’shi: “Mwiyilu nyenyenyi ngilwe ngoshi, mu bifunda byayo ngilwe ngoshi na Sisera. Mwela wa Kishone ngwibakombe.” Bino abikyebe kulesha’shi, ba mwikeyilu abadi bakwashe bena Isaleele sunga’shi kubadi kupone bintu mwiyilu bwa kwipaa bano bantu su? Bible ta mupatuule uno mwanda nya. Anka, abimweneka kalolo’shi Yehowa badi mupashe mwilo waye pa kunokyesha mpeshi ebungi pa yaya mbalo na pa nsaa ikumbane, ngi bwakinyi matempu 900 a ngoshi tangobeshe kutambuka nya. Patubadika mu mukanda wa Bansushi 4:14, 15, atumono mushindo wabadi batshokwele bena Isaleele ngoshi kwi Yehowa misango isatu. Takwi mwina Isaleele su ngumune a ku bano bantu 10 000 bepaane badi mulombene kupeta bukome bwa kutshokola ngoshi.

10, 11. “Meroze” badi bu kinyi? Bwakinyi abadi beele kino kibundji tutshipo?

10 Binobino tubandeyi kutalula kingi kintu ki na muulo ukata. Kunyima kwa bena Isaleele kutshokola ngoshi, Debora na Barake abayimbile loono lwa kutumbisha nalo Yehowa. Abayimbile’shi: “‘Tshipayi Meroze, nyi bibambile mwikeyilu a Yehowa. ‘Tshipayi bemushale mwanda tambafikye mu kukwasha Yehowa, mu kukwasha Yehowa na bimankinda.’”​—Bansushi 5:23.

11 Meroze badi bu kinyi? Tatukamba kwibishinkamisha nya. Anka mulwaa ubabelele kino kibundji ubadi wikikwate, ngi bwakinyi kino kibundji nkipwe kushimina. Bi kwikala’shi Meroze nyi nkibundji kibadi na bantu abapelele kwipaana bwa kukwatshishena Barake mu ngoshi. Bu bibakudi kupwe kutuuka bantu 10 000 bepaane bwa kwenda mu kulwa na bena Kanaana, bena Meroze abapushishe kwabatekye bantu ba kwipaana abo banabene bwa kwenda mu ngoshi. Sunga’shi Meroze e kwikala kibundji kibasuukidile Sisera bwa kufwama Barake. Pangi bantu ba mu Meroze abapetele mushindo wa kwipaa Sisera anka bapela kumwipaa. Banda kupwandikisha bantu abamono kimankinda kya ngoshi asuuku bwa kupaasha muwa waye mu miseese ya kibundji kyabo! Abadi balombene kukita kintu akilesha’shi abakwatshishena mpàngo ya Yehowa. Su Abamwipayile, Yehowa badya kwibapa bwedi. Anka pababapetele mushindo wa kukita kintu kya kukwastshishena mpàngo ya Yehowa, abapele kwikikita. Abimweneka’shi bantu ba mu Meroze abadi belekeene ngofu na Yaele, badi mukite myanda n’eshimba dinyingye.​—Bansushi 5:24-27.

12. Nkwilekena kinyi kwi pankatshi pa binangu bya bantu babadi baleshe mu Bansushi 5:9, 10? Na uno mwanda ngwitutale naminyi?

12 Mu mukanda wa Bansushi 5:9, 10, atusangana’shi binangu bya bano bantu 10 000 abadi betuukile abo banabene bibadi bilekeene ngofu na binangu bya bantu abapelele kwituukila. Debora na Barake abadi basaamune bantu abaadi abakunkusha sunga “abatumina Isaleele mayi, bano abelambula mu bulungantu, bwa mwilo.” Abadi belekeene ngofu na bantu abadi “batentame pa mpunda itooka,” abo banabene abadi beate na kineemo kikilekile na kupela kwipaana ku mudimo. Bano bantu abebayitanyina bu bantu “bashikame pa byata bya muulo” na “abatambuka mwishinda,” abasankila penda kwikala na nshalelo mupeelepeele. Mbelekene na bantu abakuminyine kwipaana, bwa kwenda na Barake ku ngoshi ku myengye ya mabwe ya Tabore na mwibanda dya mwela wa Kishone. Bantu abakuminyine nshalelo mupeelepeele abebalungwile’shi: “Nangushenayi!” Bibadi abitungu’shi bateemeshe na kunangushena mwabi wa kwipaana ku mufubo wa Yehowa ubabadi bakishe. Lelo uno, abitungu twitaluule bwa kuuka bi binangu byetu pabitale kufubila Efile Mukulu.

13. Binangu bya bantu ba mu kisamba kya Rubene, Dane, na Ashere bibadi bilekene na bya bantu ba mu kisamba kya Zebulone na kya Naftali naminyi?

13 Bantu 10 000 abadi bepaane, abapetele mwabi wa kwimwena na meeso aabo kipaso kyabakitaa myanda kwi Yehowa bu byadi Mwanana na Mukunkushi e panundu. Abadi balombene kwiyilungula bangi pababadi abakula pabitale “bikitshino bya kululama bya Yehowa.” (Bansushi 5:11, NWT) Mu kwilekena na byabya, bantu ba mu kisamba kya Rubene, kya Dane, na kya Ashere abadi bakambe kwipana mu kulama mapeta aabo, bu mikooko, maato aabo, na mafwa ababadi abemikila maato, kukila bibabadi abepana mu mudimo wa Yehowa. (Bansushi 5:15-17) Bantu ba mu bisamba byoso tababadi na binangu bi bino nya. Bena kisamba kya Zebulone na kya Naftali “abakuminyine kwikala mu masaku a lufu” bwabadya kukwatshishena Debora na Barake. (Bansushi 5:18) Twi balombene kupeta dilongyesha dikata pa bino binangu bilekene pabitale kwipaana mu mudimo wa Yehowa.

“TUMBISHAYI YEHOWA!”

14. Lelo uno twi kulesha naminyi’shi tukwete kukwatshishena matalwa a kumunana a Yehowa?

14 Lelo uno, tatukwatshishena matalwa a kumunana a Yehowa pa kulwa ngoshi nya. Anka, atulesha’shi atukwatshishena ano matalwa pa kwipaana na katshintshi kooso mu mudimo wa bulungudi. Binobino kwi lukalo lukata lwa bantu abepaana mu mudimo wa Yehowa kukila byakwikalanga kumpala. Bakwetu midiyo na midiyo, ba nsongwalume na ba nsongwakashi bakwete kwipaana abo banabene mu midimo ya nsaa yooso ya bipaso bilekene. Bu kileshesho, bebungi bakwete kufuba bu ba mbala-mashinda, abafubu ku Betele, abebaka Mashibo a Bufumu, na kwipaana ku midimo ya ku bikongeeno bya kifunda na bya mafuku asatu. Bangi bakulu mu kakongye bakwete kufuba ngofu mu kibambalo kya Komite a kwisamba na ba munganga na kulumbuula bikongeeno. Twi balombene kushinkamisha’shi, Yehowa asangala ngofu pa kumona bino binangu byetu bya kwipaana ku mudimo waye mu mishindo ilekene. Na ta mulombene kwilwankana mushindo watukwete kwitatshisha bwa kumufubila nya.​—Beena-Ebelu 6:10.

Kumpala kwa kwata kitshibilo, banda kunangusheena bukitshishi bwakidi kilombene kwikala nakyo mu kifuko kyobe na mu kakongye (Tala kikoso kya 15)

15. Mushindo kinyi watudi balombene kushinkamisha’shi ta twi bashimishe katshintshi keetu ku mudimo wa Yehowa?

15 Abitungu twikale atwitaluula bwa kuuka bi binangu byetu pabitale kwipaana ku mudimo wa Yehowa. Twi balombene kwiyipusha’shi: ‘Nalekyelaa bwa’shi bangi bantu bafube mudimo wi bukata su? Ne mwipaane mu kukimba bintu bya ku mbidi kukila byandi mwipaane mu mudimo wa Yehowa su? Ne mwambule lukumino n’eshimba dinyingye dya Barake, Debora, Yaele, na bantu 10 000 abakuminyine kwipaana abo banabene pa kufuba na bintu byooso byandi nabyo bwa kufubila Yehowa? Nelaa nka binangu bya kwenda mu kingi kibundji sunga dingi eumbo mu kukimba makuta ebungi na kulongamisha nshalelo ande su? Su mbyabya, nkwete kuteka Yehowa pabitale bukitshishi bulombene kwikala na luno lwendo kwi kifuko kyande na kwi kakongye?’ *

16. Bu bi Yehowa nnaye sha bintu byooso, mbintu kinyi byatudi balombene kumupa?

16 Yehowa mmwitupe kineemo kikata p’aye kwitupa mushindo wa kukwatshishena matalwa aaye a kumunana. Kubanga mu mafuku a Adame na Eeva, Diabulu mukumine’shi bantu bakile ku lupese lwaye lwa kutombokyela Yehowa. Anka nsaa yatukwatshishena matalwa a kumunana a Yehowa, atulesha Satana patoka’shi atwe twi ku lupese lwa Yehowa. Lukumino na lulamato lwetu alwitutakula bwatudya kwipaana mu mudimo wa Yehowa, na bino abimusankisha ngofu. (Nkindji 23:15, 16) Efile Mukulu eetu mulombene kufuba na lulamato, na kukookyela kwetu bwadya kwaluula ku madimi a Satana. (Nkindji 27:11) Kukookyela kwetu nyi nkintu ki na muulo kyatudi balombene kupa Yehowa na bino abimusangasha ngofu.

17. Mukanda wa Bansushi 5:31 awitulongyesha kinyi pabitale myanda ayikakitshika mu mafuku aafiki?

17 Mu mafuku apela’mu, muntu ooso akekala pa nsenga akasankila kumunana kwa Yehowa kukila angi mafumu ooso. Atukulupila ano mafuku na muloo ooso! Atupusha’nka bu Debora na Barake, abayimbile’shi: “Balwishi boobe booso, Yehowa betuute byabya, dingi bakuuku boobe bekale bu nguba kyatunduka na mbadibadi yaaye.” (Bansushi 5:31) Bino abikakitshika nsaa yabakafudiisha ndumbulwilo mubi a Satana kwi Yehowa. Apakabanga ngoshi ya Armagedone, Yehowa takekala na lukalo lwa bantu abamukwatshishena bwadya kubutula beshikwanyi naye nya. Anka, ‘atukemana’ na ‘atukamono ngobesha ya Yehowa.’ (2 Myanda 20:17) Mu ino nsaa yatuki’atutengyela, twi na mwabi ukata wa kukwatshishena matalwa a kumunana a Yehowa n’eshimba dinyingye na katshintshi.

18. Kwipaana kobe mu mufubo wa Yehowa nkulombene kukwasha bangi naminyi?

18 Debora na Barake ababangile kwimba loono lwabo lwa kutshokola na mayi a kutumbisha Yehowa, kushii kutumbisha bantu. Abayimbile’shi: ‘[Tumbishayi] Yehowa, mwanda mwilo awikalanga wipâne ao unabene!’ (Bansushi 5:1, 2, EEM) Mu kipaso kimune, nsaa yatufubila Yehowa mu kipaso kyoso akitungu, bangi bantu mbalombene kunyingishibwa bwabadya “kutumbisha Yehowa!”

^ par. 6 Byamo bibaadi ku ano matempu nyi mpete i bula, i maashi na itonte. Abadi abeyipatshika pankatshi pa bipombo bya matempu. Pa mwanda wa byabya, ta kwi muntu badi amono bya kwifubwila peepi na ano matempu a ngoshi.

^ par. 8 We mulombene kubadika myanda ibungi pabitale uno mwanda wa kukaanya mu mwisambo awamba’shi: Je me suis levée, telle une mère en Israël” wi mu Kitenta kya Mulami kya mu 1/8/2015, esaki 12-15.

^ par. 15 Tala mwisambo awamba’shi: “Twinyongoshi pabitale makuta” wi mu Kitenta kya Mulami kya mu 1/7/2015.