Enda bua kuleshe mianda i muanka

Enda bua kuleshe kashibo ka mianda i muanka

Ambula Yehowa pa kwikala opasukila bangi na kwibalesha kalolo

Ambula Yehowa pa kwikala opasukila bangi na kwibalesha kalolo

“Yawa atalâ bafudile e na mulô.” —MISAMBO 41:1.

NGONO: 130, 107

1. Balangwidi ba Yehowa abalesha’shi mbefulene ku muntu na muntu naminy?

BALANGWIDI ba Yehowa boso be mu kifuko kimune. Nyi mbana ba muntu befulene ku muntu na muntu. (1 Yowano 4:16, 21) Ingi nsaa abesuminaa miloo ibungi pa mwanda wa bakwabo, anka nsaa ibungi bakwete kulesha kifulo kyabo ku bukwashi bwa tu bintu tupeela twabakwete kwibakitshina. Bu kileshesho, mbalombene kulungula bakwabo myanda ibuwa sunga kwibakitshina myanda na kalolo. Nsaa yatupasukila bangi atwambula Nshetu a mwiyilu.—Beena-Efeso 5:1.

2. Yesu badi mwambule kifulo kya Nshaye naminyi?

2 Yesu badi mwambule Nshaye mu mushindo upwidikye. Nsaa yoso badi nka akitshina bangi myanda na kalolo. Bambile’shi: “Fikaayi kwandji anwe booso bafwambukye na bushito, ami neenupa kiikiisho.” (Mateo 11:28, 29) Nsaa yatwambula Yesu pa kwikala ‘atutala bafudile,’ atusankisha Yehowa, na natwe namu atukekala na muloo. (Misambo 41:1, Ñono na malango) Mu uno mwisambo, atukamono mushindo watudi balombene kwikala atupasukila bantu ba mu kifuko kyetu, bakwetu be mu kakongye, na bantu batufumankana nabo mu bulungudi.

IKALA OPASUKILA BENA KIFUKO NOBE

3. Mulume mulombene kwikala apasukila mukashi’aye naminyi? (Tala kifwatulo ki ku mbangilo.)

3 Abitungu balume bekale kileshesho kibuwa na baleshe mushindo wabakwete kupasukila bifuko byabo. (Beena-Efeso 5:25; 6:4) Bible amba’shi abitungu balume bekale abapasukila bakashi babo na kwibashinguula kalolo. (1 Mpyeele 3:7) Mulume ashinguula mukashi aaye auku’shi sunga ekala mwilekene naye mu mishindo ibungi, te na muulo kukila mukashi aaye nya. (Kibangilo 2:18) Auku byapusha na amukitshina myanda mu mushindo aulesha’shi amupasukila na kumupa kinemo. Ungi mwana mukashi a mu Canada akula pabitale mulume aaye’shi: “Talengulaa pamulungula byampusha sunga kwamba’shi, ‘Tobodya kupusha byabya nya.’ Anka antemeshaa kalolo. Nsaa yankwasha bwandya kushintula mweneno ande, ankwashaa na kalolo koso.”

4. Mulume mulombene kulesha’shi anemakaa abipusha mukashi’aye mu mushindo wakitshina bangi bana bakashi myanda naminyi?

4 Mulume anemeka abipusha mukashi’aye ta mulombene kwikala pepi na bangi bakashi nsaa yoso sunga kubanga kusankila ungi mukashi mu mushindo ushibuwa nya, bya bikala mu mushindo aumweneka na meso, sunga ku Internete. (Yoobo 31:1) Takishaa nsaa na bangi bakashi ku Internete, na tatwelaa mu kubandila bintu bi mu ma site a Internete aalesha bintu bibubi. Ashalaa nka na lulamato kwi mukashi’aye mwanda mmumufule na mwanda mmufule Yehowa na kushikwa myanda ibubi.—Badika Misambo 19:14; 97:10.

5. Mukashi mulombene kulesha kanemo kwi mulum’aye naminyi?

5 Nsaa i mulume ambula kifulo na kileshesho kibuwa kya nfumu aaye, Yesu Kidishitu, abikekala bibofule bwa’shi mukashi’aye ekale ‘amunemeka’. (Beena-Efeso 5:22-25, 33) Nsaa i mukashi anemeka mulum’aye, akekitshisha bwa kuuka byapusha na kumukitshina myanda na kalolo nsaa yadi na myanda ibungi ya kukita mu kakongye sunga nsaa yekitshisha bwa kukambila nkalakashi. Ungi mulume a mu Grande-Bretagne akula’shi: “Ingi misusa mukashi’ande aukaa ku bikitshino byande’shi kwi mwanda ukwete kunkalakasha. Akupu afubishaa eyi dya kulonda di mu Nkindji 20:5, sunga byekala’shi abitungu atengyele nsaa ibuwa yandi mulombene kumulungula mwanda wandi nao su wekala mwanda wandi mulombene kumulungula.”

6. Boso bwetu twi balombene kukankamika bana bwabadya kwikala abanangushena bwa bangi na kwikala na kalolo naminyi, na bino abikakwasha bana naminyi?

6 Nsaa i ba nambutwile abekitshishena myanda mu mushindo aule’sha’shi muntu oso a kwabadi kwete kupasukila mwin’aye, abalekyela bana bano kileshesho kibuwa. Na dingi abitungu balongyeshe bana babo bwabadya kwikala abanangushena bwa bangi na kwikala na kalolo. Bu kileshesho, ba nambutwile mbalombene kulongyesha bana babo bwabadya kuleka kusuka lubino ku Nshibo ya Bufumu. Sunga’shi nsaa yabadi na bantu bebungi, mbalombene kulongyesha bana babo bwabadya kutengyela bantu bakulu babande kwata bya kudya kumpala. Muntu oso e mu kakongye mmulombene kukwasha ba nambutwile. Twi balombene kukaanyisha mwana nsaa yakitshi mwanda wibuwa, bu kileshesho, nsaa yetufungwila kiibi. Bino abikwasha mwana bwadya kupusha buwa na abimukwasha bwadya kulonga’shi: “Muloo wa kupaana ngukile wa kupeebwa.”—Bikitshino 20:35, Kilombeeno kipya 2014.

IKALA OPASUKILA BANTU BE MU KAKONGYE

7. Yesu badi mupasukile muntu nshikwe naminyi, na kileshesho kyaye akitulongyesha kinyi?

7 Dingi efuku, Yesu badi mu kipindji kya nsenga kya Dekapole nsaa ibadi bantu ‘bamutwadile [muntu] sha kitwi, aakula n’ewuwuuta.’ (Maako 7:31-35, Kilombeeno kipya 2014) Yesu bamupashishe, anka ta mumupashishe munkatshi mwa bantu nya. Bwakinyi? Mwanda bu bibadi nshikwe, pangi uno muntu badi epusha bibubi munkatshi mwa kisaka kya bantu bebungi. Yesu badi mushinguule abipusha uno muntu, ngi bwakinyi bamutwadile “kula na bantu, ku lupese” ku mbalo ishi bantu aye nkumupashisha ku ino mbalo. Sunga byekala’shi ta twi balombene kukita bilengyeleshi, abitungu twikale atunangushena bwa nkalo ya bakwetu na byabapusha akupu twibakitshine myanda na kalolo. Mpoolo mutumibwa bafundile’shi: “Twikwasheeneeyiku muntuna muntu, bwa kwinyingisheena mu kifulo na mu mifubo iibuuwa.” (Beena-Ebelu 10:24) Yesu badi mushinguule bibadi abipusha uno muntu nshikwe na badi mumukitshine myanda na kalolo. Kino nkileshesho kibuwa bukile kyadi mwitulekyele!

8, 9. Twi kulesha’shi tukwete kupasukila bantu banunu na bantu be na bilema naminyi (Tuusha bileshesho.)

8 Ikala opasukila bantu banunu na be na bilema. Eyikashi dikata dya kakongye ka bena Kidishitu nyi nkifulo, ta nkukita kwa myanda ikata nya. (Yowano 13:34, 35) Kifulo akitutakula bwatudya kwikitshisha na mwetu moso bwa kukwasha bakwetu balume na bakashi bapwe kununupa sunga be na bilema bwabadya kwenda mu bisangilo na kwenda nabo mu kulungula mukandu wibuwa. Atwibakwasha sunga nsaa yabitwelela bukopo sunga byekala’shi ta mbalombene kufuba ngofu. (Mateo 13:23) Michael, atambukaa na ka nkwasa ka basha bilema, e na lutumbu lwi bungi bwa mushindo wabakwete kumukwasha kwi bakwabo ba mu kifuko na kwi bakwetu ba mu kakongye kabo. Akula’shi: “Pa mwanda wa bukwashi bwabo, ne na mushindo wa kutwela mu bisangilo na kulungula mukandu wibuwa na katshintshi. Nakambaa kusankila bulungudi bwa mu ma mbalo mwi bantu bebungi.”

9 Mu mashibo a ma Betele e bungi, mwi bakwetu basha lulamato bebungi bapwe kununupa sunga be na bilema. Bakwetu abebalama bakwete kwibalesha kifulo pabo kwata mpango ya’shi bekale abalungula mukandu wibuwa ku bukwashi bwa mikanda sunga ku ma telefone. Bill, e na bipwa 86 na afundilaa bantu be ku ma mbalo e kula mikanda akula’shi: “Twi na muloo bwa mwabi watudi nao wa kupeta mushindo wa kufundila bantu mikanda.” Nancy tadi na bipwa 90, akula’shi: “Ntamonaa kufunda mukandabu penda kwela bintu mu ma enveloppes nya, anka neumonaa bu mmudimo wa bulungudi. Bantu be na lukalo lwa kuuka bya binyibinyi!” Ethel, mutandikwe mu kipwa kya 1921 amba’shi: “Mu nshalelo ande nekalaa na lukalakashi lakata lwa mitanyo.” Sunga mbyabya, ekalaa na muloo wa kulungula mukandu wibuwa ku bukwashi bwa telefone na endaa mu kutala bangi bantu abamutemeshaa kalolo. Barbara, e na bipwa 85, apatula’shi: “Pa mwanda wa mbidi yande i na kukumba, ne na lukalakashi lwa kwenda mu bulungudi. Anka bulungudi bwa ku telefone abumpa mushindo wa kulungula bangi mukandu wibuwa. Natumbula Yehowa ngofu!” Munda mwa myeshi, kasaka ka bantu banunu nkakishe nsaa 1228 mu bulungudi, bafundila bantu mikanda 6265, abo nkwitanyina bantu 2000 ku telefone, na kupa bantu mikanda 6315! Twi kwikala bashinkamishe’shi Yehowa asankila kuno kwitatshisha kwabo!—Nkindji 27:11.

10. Twi kukwasha bakwetu bwabadya kupusha myanda ibungi mu bisangilo naminyi?

10 Ikala opasukila bantu ku bisangilo bya bena Kidishitu. Su tubekala atupasukila bangi, atwikala atukwasha bakwetu bwabadya kutemesha myanda ibungi mu bisangilo. Mu mushindo kinyi? Umune wa ku mishindo ya kukita bino nkufika ku bisangilo pa nsaa bwa kupela kukalakasha bantu. Ingi nsaa, myanda ya kimpulunkamba ngilombene kwitutakula bwatudya kufika kunyima kwa nsaa. Anka su tubekala atufiki kunyima misusa ibungi, abitungu tunangushene pabitale mushindo ulombene uno mwanda kwikala na bukitshishi kwi bakwetu na kukimba mushindo watudi balombene kulesha’shi tukwete kwibapasukila. Tentekyesha dingi’shi, Yehowa na Mwan’aye ngi abetwitanyinaa ku bisangilo. (Mateo18:20) Twi balombene kulesha’shi atwibanemeka pa kwikala atufiki kumpala kwa nsaa!

11. Bwakinyi abitungu’shi bakwetu be na midimo mu bisangilo balonde bukunkushi bwi mu 1 Beena-Kodinda 14:40?

11 Su tubekala atupasukila bakwetu, atukalondo buno bukunkushi bwabadi baleshe mu Bible: “Byooso bikitshikye mu kalolo bu byabitungibwa.” (1 Beena-Kodinda 14:40) Bakwetu be na midimo mu bisangilo abalondo buno bukunkushi nsaa yabakitshi midimo yabo mu nsaa yabadi bebatshibile. Mu uno mushindo, abalesha’shi abanemeka muntu akitshi mudimo kunyima kwabo na bangi bantu boso be mu kakongye. Banda kunangushena mushindo wabidi bilombene kukalakasha bangi bantu su bisangilo byapwa nsaa ikile. Bangi bakwetu abatambuka kipindji ki bula bwabadya nkafika ku mashibo aabo. Bangi be na lukalo lwa kutwela mu myotoka sunga mu mashuwa a ndjandja. Bangi namu be na balume sunga bakashi bashi bena kukumina abauku nsaa yabebatengyelaa ku mashibo kwabo.

12. Bwakinyi abitungu twikale atunemeka bakulu na kwibafula? (Tala kashibo akamba’shi: “ Twikaleyi na kaneemo kwi baba abetukunkusha.”)

12 Bakulu bakwete kufuba ngofu mu kakongye na mu mudimo wa bulungudi, ngi bwakinyi abitungu twikale atwibanemeka na kwibafula. (Badika 1 Beena-Tesalonika 5:12, 13.) Kushi mpaka, we na lutumbu lukata bwa myanda yoso yabakwete nkukitshina. We kulesha luno lutumbu pobe kwikala webakokyela na kwibakwatshishena, mwanda ‘abo ngi abalama myuwa yeenu, mwanda abakalubula bulami bwabo kwi Efile Mukulu.’—Beena-Ebelu 13:7, 17.

IKALA OPASUKILA BANTU MU BULUNGUDI

13. Mushindo ubadi Yesu akitshina bantu myanda awitulongyesha kinyi?

13 Yeeshaya batemukile pabitale Yesu, amba’shi: “Taatshokola lukongye lunyekame, taashimi mushinga wa kimunyi awifitshi miishi.” (Yeeshaya 42:3) Kifulo kibadi nakyo bwa bantu kibadi akitakula Yesu bwadya kwibapusha lusa. Badi auku bibadi abipusha bantu babofule be bu “lukongye lunyekame” sunga bu “mushinga wa kimunyi awifitshi miishi,” ngi bwakinyi badi ebakitshina myanda na kalolo na lwishinko. Mpa na bana bakinga abadi abakumina kushala pe Yesu. (Maako 10:14) Byabya, ta twi na ngobesha ya kushinguula bangi na kwibalongyesha bu bibadi Yesu nya! Anka twi balombene kulesha’shi atupasukila bantu be mu teritware eetu mu mushindo watwisamba nabo, nsaa yatwisamba nabo, na bungi bwa nsaa yatwisamba nabo.

14. Bwakinyi abitungu twikale atunangushena pabitale mushindo watwisambaa na bantu?

14 Abitungu twisambe na bantu mu mushindo kinyi? Lelo uno bantu midiyo “mbakookye na bafwambukye” pa mwanda wa bubi mpa na bu ntomboshi bwi mu myanda ya busunga, mu myandaya politike, na pa mwanda wa bakata ba bipwilo bya mu uno ndumbulwilo. (Mateo 9:36) Ngi bwakinyi, bantu bebungi mbakatushe lukulupilo lwabo mwi bantu boso na ta be na lukulupilo lwa mu mafuku aafiki nya. Pa mwanda wa byabya, abitungu bishima byatwakula na bukata bw’eyi dyetu bileshe’shi twi na kalolo na tukwete kwibapasukila! Bantu bebungi abakuminaa kwitutemesha kushii penda pa mwanda wa’shi tukwete kufubisha Bible kalolo kadi pa mwanda wa’shi tukwete kwibapasukila na kwibalesha kanemo.

15. Mmishindo kinyi yatudi balombene kulesha’shi atupasukila bantu be mu teritware eetu?

15 Kwi mishindo ibungi yatudi balombene kupasukila bantu be mu teritware eetu. Abitungu twikale atwele nkonko mu mushindo aulesha’shi twi na kalolo na tukwete kwibanemeka. Ungi mbala-mashinda badi afubu mu teritware mwi bantu be na buufu, ngi bwakinyi badi apele kwela nkonko ilombene kwibakwatshisha buufu su bakutwa kutusha lwalulo lwibuwa. Badi apele kwipusha nkonko bu ino: “Ouku eshina dy’Efile Mukulu?” Sunga’shi: “Ouku Bufumu bw’Efile Mukulu?” Anka badi akula myanda bu ino: “Ne mubadikye mu Bible’shi Efile Mukulu e n’eshina. Okumina nkuleshe dino eshina su?” Ano mayele ta nga kufubisha mu mbalo yoso nya, mwanda bantu na bipikwa mbilekene. Anka abituntu’shi nsaa yoso twikale atukitshina bantu be mu teritware eetu myanda na kalolo mu mushindo aulesha’shi tukwete kwibanemeka. Bwatudya kukita bino abitungu twibaukye kalolo.

16, 17. Twi balombene kulesha kalolo naminyi patwata kitshibilo kya (a) nsaa yatudya kwalukila mu kutala bantu? (b) bungi bwa nsaa yatudya kwisamba nabo?

16 Abitungu twalukile mu kutala bantu nsaa kinyi? Nsaa yatwende mu bulungudi bwa ku nshibo na nshibo, bantu tabekalanga abetutengyela nya, mwanda ta mbetwitanyine. Ngi bwakinyi bi na muulo bwa’shi tufikye mu kwibatala dingi mu nsaa yabakumina’shi twisambe. (Mateo 7:12) Bu kileshesho, bantu ba muteritware eenu abakuminaa kulala munda mwa nsaa ibungi mu dya Mposo na mu dya Lubingo su? Su byabya, pangi we kubanga mudimo oobe wa bulungudi pa kwisamba na bantu be mu musese, kulungula mu ma mbalo e bantu bebungi, sunga kwenda mu kutala bantu bouku’shi abekalaa kwanka ino nsaa bwanudya kwisamba.

17 Abitungu twikale atushala munda mwa nsaa bungi kinyi? Bantu be na myanda ibungi ya kukita, ngi bwakinyi bibuwa twate nsaa ipeela patufiki mu kutala muntu, bikishekishe ku mbangilo. Mbikile buwa twikale atupudisha mwisambo wetu bukidi pamutwe pa kushala munda mwa nsaa ikile bungi. (1 Beena-Kodinda 9:20-23) Apamono bantu’shi atushingula byabadi na midimo ibungi, mbalombene kunyisha kukumina kwisamba netu ungi mususa watufiki mu kwibatala. Su tubalesha ngikashi ayitukila ku kikudi ki selele ky’Efile Mukulu, atukekala ‘atufubu pamune mufubo [n]’Efile Mukulu’ binyibinyi. Yehowa mulombene mpa na kufuba netu bwatudya kukwasha muntu bwadya kulonga bya binyibinyi!—1 Beena-Kodinda 3:6, 7, 9.

18. Su tubekala atupasukila bangi bantu, mmyabi kinyi yatudi balombene kukulupila nkapeta?

18 Byabya twikitshisheyi na mwetu moso bwatudya kwikala atupasukila bantu ba mu kifuko kyetu, bakwetu balume na bakashi be mu kakongye, na bantu boso batufumankana nabo mu bulungudi. Su tubakitshi byabya, atukapete myabi ibungi, kubanga binobino mpa na mu mafuku aafiki. Nka bu abyamba mukanda wa Misambo 41:2, 3, Ñono na malango: “Yawa atalâ bafudîle e na mulô! Apakamufikila malwa, Yehowa akamupâsha. Yehowa akamulama na kumupâsha ku lufu. Akamwikasha na mulô pa nsenga.”