WEMONAA bu muntu sha lutumbu su? Luno nyi ndukonko alutungu’shi oso a kwatudi anangushene. Bible baadi mutemukye’shi mu ano mafuku etu, bantu bebungi tabekala na “lutumbu.” (2 Tim. 3:2) Pangi okwete kumona bantu abakumiina nka’shi bangi bekale abebakitshina myanda sunga’shi bekale abebatumbula nka’abo. Tabena su lukalo lwa kulesha lutumbu bwa byoso byabakwete kwibapa. Kushi mpaka, tosankila kwikala na bano bantu.

Anka, bafubi ba Yehowa mbebalongyeshe bwabadya ‘kwikala na lutumbu.’ Tulesheyi ‘lutumbu mu myanda yoso.’ (Kol. 3:15; 1 Tes. 5:18) Na dingi, bibuwa twikale na lutumbu. Kwi tubingilo twi bungi twa kulesha lutumbu.

Kabingilo kakata ka kulesha lutumbu nka’shi atwipusha biya atwe banabene. Nsaa ayikutumbula muntu, epusha biya aye nabene mpa nka nobe abatumbula. Bwakiyi kwikala na lutumbu akwitwikasha na muloo atwe banabene mpa na bangi? Tutaluuleyi kino kileshesho: Su muntu amba’shi afikye mu nkukitshina kintu kapanda, mmwanda wa’shi we mwikilombene, bino abilesha’shi akupasukila. Nsaa y’otundula byabya, opusha buwa bukile. Bino mbibaadi bipushe Luta. Boaze baadi mumuleshe kalolo. Kushi mpaka, pabamwene Luta’shi Boaze bamupasukila, baadi mwipushe kalolo ngofu.​—Lut. 2:10-13.

Efile Mukulu mmulombene lutumbu. Nangushena ku bya buntu bya mu kikudi na bya ku mbidi byadi mukupe na bya kya tungunuka na nkupa. (Miy. 8:17, 18; Bik. 14:17) Abitungu tunangushene ngofu ku myabi yoso ikwete Yehowa kwitwelela. Kukita bino akwitukwasha bwa kunyisha kumona mushindo witufule Yehowa na wetwata na muulo.​—1 Yo. 4:9.

Abitungu tunangushene pabitale bintu bikwete Yehowa kwitupa na kumutumbula bwa kalolo kaye. (Mis. 100:4, 5) Kishima kya lutumbu kii na muulo ukata mwanda nkilombene kwikasha bantu na muloo.

Kangi kabingilo ka kwikala na lutumbu nka’shi alunyingishaa bu kuuku. Muntu oso akumiina’shi bamwante namu na muulo. Nsaa y’otumbula muntu n’eshimba dyoso bwa mwanda kampanda ubakukitshina, bu kuuku bwenu abunyingi. (Lom. 16:3, 4) Bikishekishe, bantu basha lutumbu abakwashaa bangi. Abamonaa myanda ibuwa yabebakitshina kwi bangi, na bino abibatakula bwa kwibikita namu. Binyibinyi’shi kukwasha bangi akupanaa muloo. Bi nka bu bibaadi Yesu mwambe’shi: “Muloo wa kupaana ngukile wa kupeebwa.”​—Bik. 20:35, Kilombeeno kipya 2014.

Robert Emmons mukunkushi a Universite a Californie mulongye pabitale lutumbu amba’shi: “Bwa kwikala na lutumbu, abitungu tuukye’shi twi na lukalo lwa bangi. Ingi nsaa atupanaa ingi namu abetupaa.” Bwa kwikala na nshalelo a muloo twi na lukalo lwa bukwashi bwa bangi mu mishindo ilekene. Bu kileshesho, mbalombene kwitupa bya kudya sunga kwitukwasha na manga akutoma. (1 Kod. 12:21) Muntu sha lutumbu ataa na muulo byoso byabamukitshina. Su bi byabya, we na kyubishi kya kulesha lutumbu bwa byabakwete nkukitshina kwi bangi su?

Kangi kabingilo ka kwikala na lutumbu nka’shi alukukwasha bwa kwikala na binagu bibuwa. Mu ungi mushindo, binangu byobe bi nka bu kayingo. Abikukwasha bwa kunangushena ku myanda ibuwa na kukisha ingi ishii na muulo. Wekala otulu binangu byobe ku bintu bi buwa na kupela kutula binangu ku nkalakashi. Nsaa y’onyisha kwikala na lutumbu, onyisha kumona kintu akikutakula bwa kwila nalo. Kutula binangu ku kintu akikutakula bwa kwikala na lutumbu akukukwasha bwa ‘kusepela mafuku oso mu Mwanana’ bu bibaadi byambe Mpoolo mutumibwa.​—Fid. 4:4.

Kwikala na lutumbu akukukwasha bwa kwikala na binangu bibuwa. Mwanda twe mulombene kwikala na lutumbu su we na kyutu, mwiyongole sunga su we na nsungu. Dingi bantu be na lutumbu tabekalaa na kifulo kya bintu bya ku mbidi. Abasankaa na kyabaadi nakyo, kushi kukimbanga nka bwa kupeta bintu bi bungi.​—Fid. 4:12.

Atwe bena Kidishitu atuuku’shi Satana akumiina’shi twikale benyongole na babofule kwishimba pa mwanda wa nkalakashi yatufumankana nayo ano mafuku a nfudilo. Akumiina’shi twikala na nweneno e bubi na kyubishi kya kwidiladila. Su we muntu a uno mushindo, abikala bukopo bwa’shi bantu bakutemeshe nsaa ywebalungula mukandu wibuwa. Kwikala na lutumbu kwi mu kwipushena na kikuba kya kikudi ky’Efile Mukuu. Twi na muloo bwa bintu bikwete Yehowa kwitupa na twi na lukulupilo mu milayilo yaye bwa mafuku aafiki.​—Nga. 5:22, 23.

Bu byodi mufubi a Yehowa, we na lutumbu mwanda uno mwisambo awisambila pabitale kwikala na lutumbu. Kadi uka’shi kwikala na lutumbu na binangu bibuwa nta kubofule nya. Anka tobofulanga kwishimba. We mulombene kwikala na lutumbu mpa na kwilulama. Mushindo kinyi? Ikala na nsaa ya kunangushena efuku dyoso ku myanda ya mu nshalelo obe, i nkwikasha na lutumbu. Su okitshi byabya, wekala nsaa yoso olesha lutumbu. Byabya abikwikasha na muloo kukila baaba batule binangu ku nkalakashi ya mu nshalelo. Nangushena ku bintu abikitshi Efile Mukulu na bangi abikunyingishaa na abikusankishaa. Pangi we mulombene kubanga kwiyifunda. We mulombene kulama myanda ibidi sunga isatu ayikwikashaa na muloo efuku dyoso.

Bantu abakimbuula myanda mbatundule’shi “su atutumbula bangi nsaa yoso, bino abishintuula binangu byetu na abitwikasha na muloo mu nshalelo etu. Muntu sha lutumbu ekala na muloo. Byabya, nangushena ku myanda yoso ibuwa yodi mupete, ikala na muloo bwa bintu byodi mupete, ikala na lutumbu! Pamutwe pakumona bintu bi buwa bu kitungo kya Yehowa, abitungu ‘kusamuna [kutumbula] Yehowa, mwanda ee buwa.’ Byabya “tumbulayi Efile Mukulu mu myanda yooso.”​—1 Mya. 16:34; 1 Tes. 5:18.