Enda bua kuleshe mianda i muanka

Enda bua kuleshe kashibo ka mianda i muanka

NSHALELO A MUNTU

Nadi mutule Yehowa pa mbalo ya kumpala mu bitshibilo byande byoso

Nadi mutule Yehowa pa mbalo ya kumpala mu bitshibilo byande byoso

DINGI efuku ku nakashika mu 1984, nadi nakatuka ku nshimbo yetu i buwa i mu mbalo ya bantu basha makuta mu Caracas mu Venezuela, nende ku mudimo. Mwishinda, nadi nanangushena ku mwisambo upya ubatukile mu Kitenta kya Mulami. Mwisambo ubadi awisambila abitumono bankungishanyi netu. Panadi natala mashibo e peepi netu, neyipwishe’shi: ‘Bankungishanyi netu bakwete kummona penda bu mufubi a ku banke sha makuta? Su abammonaa bu mufubi a Efile Mukulu afubu ku banke bwa kukwasha kifuko kyaye?’ Namwene’shi, bankungishanyi nami abammonaa penda bu mwina banke e biya, anka ntshinadi nakumina’shi bammone byabya nya. Nyi bwakinyi natshile kitshibilo kya kukita kintu kampanda.

Nadi mutandikwe mu 19/5/1940 mu ka kibundji ka Amioun mu Liban. Kunyima kwa bipwa bipela, kifuko kyetu kibayile mu kushala mu Tripoli, mwandi mukudile mu kifuko ki na muloo, akiuku Yehowa Efile Mukulu na kimufule. Ne kamukala mu bana batano, bakashi basatu na balume babidi. Bwa baledi bande, kwikala na makuta takubadi na muulo. Anka bwa kifuko kyetu, bintu bibadi na muulo, nkulonga Bible, kutwela mu bisangilo byetu bya bena Kidishitu, na kukwasha bangi bwabadya kuuka Efile Mukulu.

Mu kakongye mwetu mubadi bena Kidishitu be bungi bedibwe mwimu. Umune a kwabadi nyi Michel Aboud, badi akunkusha bisangilo bibatudi atwitamina bu kulonga kwa mukanda. Badi mutweshe bya binyibinyi mu Liban kubangilo kwa bipwa 1920, bibadi mulongye mu New York. Natentekyesha bibadi anemeka na kukwasha ba nsongwa babidi abadi bapwe kalasa ka Galaade​—Anne na Gwen Beavor. Abafikile ba kuuku betu ba p’eshimba. Kunyima kwa bipwa bi bungi, nadi na muloo wa kwimonena na Anne mu États-Unis. Bipwa kunyima, nadi mwimonene na Gwen, badi mupwe kwibakila Wilfred Gooch na abadi abafubu ku Betele a mu Londres mu Angleterre.

MUDIMO WETU WA BULUNGUDI MU LIBAN

Panadi mukinga, mu Liban mubadi ba Temwe bapeela. Anka tubadi atulungula bangi na kisumi myanda ya mu Bible ibatudi atuuku. Tubadi atulungula sunga bibadi bangi bakata ba bipwilo abetushikwa. Kwi ingi myanda ya nkyantentekyesha.

Dingi efuku, ami na tata ande Sana tubadi atulungula mukandu wi buwa ku ingi nshibo ya etaje. Ungi mukata a kipwilo bafikile mbalo ibatudi atwisamba na bantu abadi panka. Abimweka’shi kwi muntu badi mumwitamine. Yawa mukata a kipwilo babangile kukaa tata ande. Bafitshile munda aye nkwela Sana elundu, amuponesha mu bikamino, aye nkutapika. Ungi muntu badi mwitamine ba mpulushi, pababafikile abadi bakimbile Sana muntu a kumukwasha. Abakwatshile mukata a kipwilo benda naye ku biro bya ba mpulushi, kubabadi batundule’shi ena mputu. Mukata a ba mpulushi bamwipushe’shi: “Obe we muntu kinyi? We mukata a kipwilo su we mukata a ba ntomboshi?”

Ungi mwanda wantentekyesha, pabadi kakongye ketu kafute motoka wa kwitutwala bwa kwenda ku ka kibundji ke kula bwa kulungula mukandu wi buwa. Tubadi atukisha nsaa i buwa mpa na pabadi mukata a kipwilo muukye kibatudi atukishi na aye nkubunga ba ntomboshi bwabadya kulwa netu. Abadi betukalakashe ngofu, mpa na kwitwasa mabwe, Papa badi mpa na mutapikye. Natentekyesha panadi namumono na mase aamwalala mu mpala. Balukile na mama mu motoka, na atwe nkwibalonda bakalakashwe ngofu. Na dingi, natentekyesha bibadi byakule mama pabadi amukumuna mase’shi: “Yehowa, ebafwile lusa. Mwanda tabauku kyabakitshi.”

Ungi musango, tubayile mukutembela bena kifuko netu mu kibundji kyetu. Kwanka, tubekupetele mutaka a kipwilo mwende nkumo, Mumpele ku nshibo ya nshami-kulu. Mumpele bapushishe’shi baledi bande ba Temwe ba Yehowa. Bansangwile, aku nadi na penda bipwa bisamombo. Angipusha’shi: “Bwakinyi, obe tobandjile kubatshishibwa?” Namwalulwile’shi, nki mwana mukinga na bwa kubatshishibwa, abitungu ngukye myanda i bungi pabitale Bible na’shi ngikale na lukumino lwi bukopo. Tabadi musangale na lwalulo lwande nya, aye nkulungula nshami-kulu’shi ntshina kanemo.

Myanda i bubi ibadi ipela. Mwanda bena Liban abekalaa bi buwa na bantu na kwibakukila ku mashibo aabo. Byabya, bibadi bibofule bwa kwisamba na bantu pabitale Bible na kubanga kulonga na bantu be bungi.

KIFUKO KYETU KIBATSHILE KITSHIBILO KYA KUFILUKA

Panadi nki ku kalasa, ungi mukwetu mulume ki nsongwa bakatukile mu Venezuela afika mu Liban. Babangile kutwela mu bisangilo byetu na aye nkubanga kuyila tata ande Wafa. Kunyima, abadi beyibakishene na abo nkwenda mu kushala mu Venezuela. Mu mikanda yaye, Wafa badi anyingisha Papa bwadya kufilukila na kifuko kishima mu Venezuela. Badi ebikitshi mwanda badi etupusha bushiye. Mwenda mafuku, tubakuminyine kufiluka.

Tubafikile mu Venezuela mu 1953 na atwe nkushala mu Caracas, pepi na nshibo ya mfumu eumbo. Bu binadi nka mwana mukinga, nadi napusha muloo panadi namono mfumu eumbo akidi na motoka waye wa muulo. Anka, tabibadi bibofule bwa’shi baledi bande baubile nshalelo a mwiumbo dipya, ludjimi, bipikwa, bidibwa na climat. Anka, abo bakyababanga “kuubila nshalelo mupya” mwanda wi bukopo ubadi ukitshikye.

Kubanga ku mboko ibakashi kuenda kuyibalume: Papa. Mama. Ami mu 1953, nsaa ibadi kifuko kyande kifilukile mu Venezuela

TUBAPETELE MWANDA WA MALWA

Papa babangile kukumba. Bino bibadi abimweka bu mwanda upya, mwanda badi nka mbidi bukome. T’atutentekyesha namu efuku dibadi na maladi. Abadi bamukwate Cancer du pancréas, na abadi bamubale. Mwanda wa malwa, bafwile kunyima kwa lubingo.

Bi bukopo kupatula kinyongwa kibatudi bapushe. Nadi na penda bipwa 13. Bibadi bitutape kwishimba ngofu, na tubadi bapushe’shi ta twikupeta dingi muloo. Angi mafuku, bibadi abyelela mama bukopo bwadya kukumina’shi, mulume aye mmufwe. Na tubamwene’shi, sunga mbyabya nshalelo atungunuka nka kutungunuka, na ku bukwashi bwa Yehowa tubadi banyingile. Panalombeshe bipwa 16, nadi mupudishe kalasa ka sekondere mu Caracas, na nadi na lukalo lwi bukopo bwa kukwasha kifuko kyande.

Tata ande Sana na mulume aye, Rubén, abadi bankwashe bwa kwifubwila pepi na Yehowa

Nka mu aa mafuku amune, abadi bebakile tata ande Sana kwi Rubén Araujo, badi mwalukile mu Venezuela kunyima kwa kalasa ka Galaade. Abatshile kitshibilo kya kwenda mu kushala mu New York. Nsaa ibadi kifuko kyande kyate kitshibilo kya’shi ngyende ku kilongyelo kikata, nadi mulombene nkalongyela kwakwa, kwa tata ande. Tata ande na mulume aye, abadi bankwashe ngofu bwa kwifubwila pepi na Yehowa panadi mushale nabo. Na dingi, mu kakongye ka Espagnol ka mu Brooklyn, kabadi na bakwetu be bungi banyingye mu kikudi. Babidi ba kubanka banadi mwiubidishene nabo, nyi Milton Henschel na Frederick Franz; boso bwabo mbafube ku Betele a mu Brooklyn.

Panadi mubatshishibwe mu 1957

Ku mbangilo kwa kipwa kyande kya kumpala ku kilongyelo kikata, nabangile kunangushena pabitale kyankyebe kukita mu muwa wande. Nabangile kubadika na kunangushena ngofu ku miisambo ya mu Kitenta kya Mulami ayakwila bena Kidishitu abadi na bipatshila bya mu kikudi. Nadi namono muloo ubadi nao ba mbala-mashinda na bena Betele abadi mu kakongye ketu, na nadi nakumina kwikala bu’bo. Anka, ntshinadi mubande kubatshishibwa. Namwene’shi, bi na muulo kwilambula kwi Yehowa. Nadi mwibikite na kunyima ami kubatshishibwa mu 30/3/1957.

BITSHIBILO BI NA MUULO

Kunyima kwami kubatshishibwa, nabangile kunangushena pabitale kwikala bu mbala-mashinda. Binyibinyi, nadi nakumina kwikala mbala-mshinda, anka nadi namono’shi abingyelela bukopo. Mushindo kinyi unadya kobesha bu mbala-mashinda na kilongyelo kikata? Tubadi atwifundjishena mikanda na kifuko kyande pabitale kitshibilo kyande kya kwimika kilongyelo kikata, na kwalukila mu Venezuela bwa kwikala mbala-mashinda.

Nadi mwalukile mu Caracas mu mweshi wa 6/1957. Anka nadi mumone’shi nshalelo a kifuko kyande tabadi buwa nya. Abadi na lukalo lwa ungi muntu a kwibakwasha. Nadya kukwasha naminyi? Abadi bampe mudimo ku banke, anka nadi na lukalo lwi bukopo lwa kwikala mbala-mashinda. Mwanda nyi kibadi mpa na kingalushe. Natshile kitshibilo kya kukita byoso. Munda mwa bipwa bi bungi ne mufube ku banke, na kufuba’nyi bu mbala-mashinda. Myanda tayibadi ikambe kukila bungi nya, anka nadi na muloo wi bungi!

Nadi dingi mupete muloo nsaa inadi mwibakile Sylvia, mukwetu mukashi e buwa a mu Allemagne mufule Yehowa ngofu. Abadi bafilukile mu Venezuela na baledi baye. Muenda mafuku, tubatandjile bana babidi, mwan’etu mulume Michel (Mike), na mwan’etu mukashi, Samira. Natshile dingi bushito bwa mama. Bafikile mu kushala netu. Bibadi abintungu’shi ndekye mudimo wa bu mbala-mashinda bwa kupasukila kifulo kyande, anka nadi nka na kisumi mu bulungudi. Ami na Sylvia tubadi atwata mudimo wa bu mbala-mashinda mafuku abatudi mu konje.

KINGI KITSHIBILO KI NA MUULO

Bana abadi baki bakinga nsaa ibakitshikile wawa mwanda wandji mwakule ku mbangilo kwa uno mwisambo. Nadi na nshalelo e buwa, na bantu banadi nafubu nabo ku banke abadi abanemeka. Anka, nadi nakumina’shi bantu bammone bu mufubi a Yehowa. Natungunukile na kunangushena ku kyandya kukita bwa’shi bantu bammone bu mufubi a Yehowa. Nyi bwakinyi ami na mukashi ande, tubashalele boso bwa kwisambila pabitale makuta atubadi atupete. Su naleka kufuba ku banke, abampa makuta e bungi abapeya muntu bemika kufuba. Pa mwanda ta tubadi na malenyi, tubamwene’shi su twapelepesha nshalelo etu, atwikala na makuta e bungi e kwitukwasha munda mwa mafuku e bungi.

Kwimika kufuba takubadi kubofule nya, anka mukashi ande na nyin’ami abadi bakwatshishene kino kitshibilo. Nyi bwakinyi tanadi bya kubanga dingi mudimo wa bu mbala-mashinda. Bino bibadi bimpe muloo wi bungi! Nsaa itanadi na kyebe kubanga bu mbala-mashinda, tubapetele mukandu watushibadi atutengyela.

MUKANDU WI BUWA!

Kutandikwa kwa mwan’etu a kasatu, Gabriel, kubadi mukandu wi buwa

Dingi efuku, doktere badi mwitulungule’shi Sylvia ena eyimi. Bino bibadi bitukanyishe atwe boso! Uno ubadi mwanda wa muloo, anka nadi nanangushena ku kitshibilo kyande kya kwikala mbala-mashinda. Bino bibadya kwikala na bukitshishi kinyi ku kitshibilo kyande? Mu kapindji kapela myanda ibadi ishintulukye, mwanda tatubadi atutengyela ungi muntu mu kifuko kyetu. Anka nadi neyipusha su ne kwikala mbala-mashinda.

Kunyima kwatwe kwisambila bipatshila byetu, tubatshile kitshibilo kya’shi ngikale mbala-mashinda. Mwana etu Gabriel badi mutandjikye mu nweshi wa 4/1985. Byabya, ami nkuleka mudimo wa ku banke na ami nkubanga dingi bu mbala-mashinda mu mweshi wa 6/1985. Kunyima, abantudile bu mwina Komite a Filiale. Anka, filiale tabadi mu Carcas nya, bibadi abitungu’shi tambukye bilometre 80 munda mwa mafuku abidi sunga asatu.

KUNGI KUFILUKA

Filiale badi mu kibundji kya La Victoria, nyi bwakinyi tubatshile kitshibilo kya nkashala mu La Victoria, bwa kwikala pepi na Betele. Kuno kubadi kushintuluka kukata kwatudi. Nemufule kifuko kyande ngofu na nekitumbula ngofu. Mmweneno abo munkwashe ngofu. Tata ande Baha badi mukumine kupasukile nyin’etu. Mike mupwe kwibakila, kadi Samira na Gabriel baki ku nshibo. Byabya, kufilukila mu La Victoria akulesha’shi abitungu balekye ba kuuku babo mu Caracas. Dingi, bibadi abitungu’shi, Sylvia aubile nshalelo a mu ka kibundji kapela. Na bibadi abitungu’shi tushale boso mu kashibo kapela. Oolo, bibadi abitungu myanda i bungi bwa kufiluka mu Caracas bwa kwenda mu La Victoria.

Anka, myanda ibadi ishintulukye dingi. Gabriel bayibakile na Samira badi mupwe kukula, akeshalela mu yaye nshibo. Nka paapa, ami na Sylvia abadi betwitamine ku Betele mu 2007, na nyi kwatudi mpa na lelo uno. Mike mwan’etu mbedi tadi mukulu mu kakongye na mba mbala-mashinda na mukashi aye Monica. Gabriel namu mukulu na afubu na mukashi aye Ambra mu Italie. Na Samira dingi, mbala-mashinda na kwete akwashisha Betele ku bula.

Kubanga ku mboko ibakashi kuenda kuyibalume: Ami na mukashi ande Sylvia, ku filiale a mu Venezuela. Mwan’etu mbedi Mike, na mukashi aye Monica. Mwan’etu mukashi Samira. Mwan’etu Gabriel na mukashi aye Ambra

NE NA MULOO BWA BITSHIBILO BYANDI MWATE

Eyendo, nemwate bitshibilo bikata bi bungi mu muwa wande. Bino bitshibilo tabinyinyongoshe. Su nshalelo ande abangula, nata dingi bino bitshibilo. Ne na lutumbu bwa byoso byandi mukitshine Yehowa. Munda mwa bipwa, nemumone byabidi na muulo kushala mu kipwano ki buwa na Yehowa. Sunga twata bitshibilo bikata sunga bipela, etupa butaale “butabukile binangu byooso.” (Fid. 4:6, 7) Ami na Sylvia twibafule kufuba ku Betele, na atupusha’shi Yehowa mwelele bitshibilo byetu mwabi mwanda atumutulaa kumpala kwa kwibyata.