Enda bua kuleshe mianda i muanka

Enda bua kuleshe kashibo ka mianda i muanka

MWISAMBO WA KULONGA 31

‘Tatukookanga’!

‘Tatukookanga’!

“Ngi pa wawa mwanda t’atukooko nya.”—2 KOD. 4:16, Esambi dipya 2015.

LOONO 128 Nyingiila mpa na ku nfudiilo

MYANDA I MWANKA *

1. Nkinyi akitungu’shi bena Kidishitu bakite bwa kupudisha lubilo lwabo lwa ku muwa?

BENA KIDISHITU bakwete kusuuka lubilo batadiile ku muwa wa loso. Sunga byekala’shi tubabanga kusuuka binobino, sunga’shi tatudi bipwa bibungi na kusuuka, abitungu tutungunukye na kusuuka mpa na ku nfudiilo. Elango dibaadi Mpoolo mupe bena Kidishitu ba mu Fidipe ndilombene kwitupa bukome bwa kupudisha lubilo lwetu. Nsaa ibaadi bena Kidishitu ba mu kakongye ka mu siekele a kumpala bapete mukanda wa Mpoolo, bangi abaadi bapwe kubanga kufubila Yehowa takudi bipwa bibungi. Abaadi abamufubila na kisumi, kadi Mpoolo baadi mwibatentekyeshe’shi abitungu batungunukye nka na kusuuka na mufwaka. Baadi akumiina’shi balonde kileshesho kyaye kya “kwipatshila . . . bintu bi kumpala.”—Fid. 3:14, Kilombeeno kipya 2014.

2. Bwakinyi elango dya Mpoolo kwi bena Fidipe dibafikile pa nsaa ilombane?

2 Elango dibaadi Mpoolo mupe bena Fidipe dibafikile pa nsaa ilombane. Mwanda abaadi babingyebingye kaka kakongye nka’ko kaky’akabanga. Bulwishi bubabangile pabaadi Mpoolo na Silase bafikye ku Fidipe bwa kukokyela Eyi dy’Efile Mukulu dya ‘kukidila ku Masedwane’ pangi mu 50 B.B. (Bik. 16:9) Kwakwa, abapetele mwana mukashi abetamina bu Lidii, ‘baadi kwete’nka kuteemesha; mwanda Yehowa baadi mufungule eshimba dyaaye’ bwa kuteemesha mukandu wibuwa. (Bik. 16:14) Mususa umune, aye nkubatshishibwa pamune na kifuko kyaye. Anka, Diabulu tabaadi mutadiile nya. Bantu ba mu kibundji, abadi bakwate Mpoolo na Silase benda nabo kwi bakata ba mbulamatadi, na bebadimbila myanda ya madimi’shi bakwete kutombosha bantu. Nyi bwakinyi, abaadi bakupile Mpoolo na Silase, abo nkwibela mu lukano na kunyima nkwibabinga mu kibundji. (Bik. 16:16-40) Abaadi bakookye su? Nya! Kadi, nkinyi kibakitshine bakwetu ba mu kaka kakongye kakibaadi kapya? Abo namu, abaadi banyingiile! Kushi mpaka, kileshesho kibuwa kya Mpoolo na Silase kibaadi kibanyingishe.

3. Mpoolo baadi auku kinyi, na nkonko kinyi yatukyebe kutaluula?

3 Mpoolo baadi mwate kitshibilo kya kupela kukooka. (2 Kod. 4:16) Baadi auku’shi, bwa kusuuka mpa na ku nfudiilo, bibaadi abimutungu’shi atuule binangu byaye ku kepatshila kaye. Kileshesho kya Mpoolo akitulongyesha kinyi? Mbileshesho kinyi bya lukumiino lwa bantu ba lelo abilesha’shi twi balombene kunyingiila sunga twafumankana na nkalakashi i naminyi? Lukulupilo lwetu bwa mafuku aafiki ndulombene kunyingisha kitshibilo kyetu kya kupela kukooka naminyi?

MUSHINDO ULOMBENE KWITUKWASHA KILESHESHO KYA MPOOLO

4. Mushindo kinyi ubaadi Mpoolo mutungunukye na kufubila Yehowa sunga mu nkalakashi?

4 Banda kunangushena ku byoso bibaadi Mpoolo akitshi nsaa ibaadi mufundjile bena Fidipe mukanda. Baadi mu lukano ku Looma. Tabaadi na mushindo wa kulambukisha bibungi nya. Kadi batungunukile na kulambukisha bantu abaadi abafiki mu kumutala na kufundjila tukongye mikanda. Bimumune mpa na lelo uno, bena Kidishitu bebungi bashi na mushido wa kwenda mu bulungudi bakwete kukita mwanbo moso bwa kulungula bantu boso abafiki ku mashibo abo mukandu wibuwa. Bakwete dingi kufundjila bantu batushi na mushindo wa kupeta ku mashibo abo mikanda ayibanyigisha.

5. Muyile mayi aaye e mu Beena-Fidipe 3:12-14, nkinyi kibaadi kikwashe Mpoolo bwa kutuula binangu byaye ku kepatshila?

5 Mpoolo tabaadi mutadiile’shi myanda ibuwa sunga ibubi ibaadi mukite ituule binangu byaye kungi. Nyi bwakinyi bambile’shi ‘kuluba bi ku mongo’ kwi na muulo bwa “kwenda . . . mutadiile kumpala,” kwamba’shi, kusuuka lubilo lwaye mpa na ku nfudiilo. (Badika Beena-Fidipe 3:12-14.) Mbintu kinyi bibaadi bilombene kutakula Mpoolo mu kutuula binangu byaye kungi? Kya kumpala, myanda ikata ibaadi mukite pabaadi mu myanda ya bwina Yunda. Anka bamwene byabya bintu byoso bu “butshiafu.” (Fid. 3:3-8) Kya kabidi, tabaadi mutadiile’shi kwitopeka pa mwanda wa bibaadi mukengyeshe bena Kidishitu kumwimikye bwa kufubila Yehowa nya. Na kya kasatu, tabaadi anangushena’shi bipwa bibapu kufubila Yehowa bibungi na shi bibapu kulombana. Sunga’shi abaadi bamwele mu lukano, bamukupile, bamwase mabwe, mwiyine mu meema na masuwa, na baadi mukutwe bidibwa na bilamba, Mpoolo baadi nka atusha bipeta bibuwa mu mudimo waye. (2 Kod. 11:23-27) Anka, sunga mbibaadi mufube bibungi na mukengye ngofu, Mpoolo baadi auku’shi abitungu atungunukye na kufubila Yehowa. Atwe namu abitungu tukite nka byabya.

6. ‘Mbintu kinyi bi kumongo’ abitungu’shi tulube?

6 Mbikunyi byatudya kwambula kileshesho kya Mpoolo kya ‘kuluba bi ku mongo’? Pangi, bangi ba kwatudi bakwete kulwa na binangu bya kwitopeka mwanda wa milwisho ibabakitshine kala. Su mbyabya, we kwata kitshibilo kya kwilongyela miisambo ayakwila mulambu wa nkuulo wa Kidishitu. Su atwilongyela, atunangushena na kuteka pabitale yaya miisambo ayinyingisha, twi balombene kukambila kwitopeka kwa bisumanga. Twi balombene kuleka kwinyooka atwe banabene pabitale milwisho yabadi bapwe kwitulekyeela kwi Yehowa. Tutaluuleyi kingi kileshesho kyatudi balombene kulongyela kwi Mpoolo. Bangi ba kwatudi be kwikala pangi balekye mudimo wabo ubabadi abebafutu bibuwa bwa kukita midimo ya Bufumu. Byabya, twi kuluba bintu bi kumongo pa kupela kunangushena dingi ku bintu bya ku mbidi byatubaadi balombene kupeta. (Mb. 11:4-6; Mul. 7:10) ‘Bintu bi kumongo’ mbitale dingi myanda yatudi bakite mu mufubo wa Yehowa, sunga nkalakashi yatubadi bafumankane nayo kala. Eyendo, kunangushena kipaso kibaadi Yehowa mwitwelele myabi na mwitukwatshishene munda mwa bipwa bibungi, akwitukwasha bwatudya kwifubwila peepi na Nshetu. Nyi bwakinyi, tatukumiina kunangushena’shi tubapu kufubila Yehowa bibungi na bibalombana nya.—1 Kod. 15:58.

Mu lubilo lwatusuuku batadiile ku muwa, abitungu tulekye kutala ku bintu abitulu binangu byetu kungi na twibitule ku kepatshila ketu (Tala kikoso 7)

7. Muyiile 1 Beena-Kodinda 9:24-27, nkinyi ki na muulo bwatudya kuwina mu lubilo lwatusuku batadiile ku muwa wa loso? Tuusha kileshesho.

7 Mpoolo baadi mupushe kalolo mayi a Yesu aamba’shi: “Ekitshisheyi.” (Luk. 13:23, 24, Esambi dipya 2015) Mpoolo baadi auku’shi abintungu ekitshishe mpa na ku fudiilo bu Yesu. Nyi bwakinyi baadi mupwandikishe nshalelo eetu a bwina Kidishitu bu kusuuka lubilo. (Badika 1 Beena-Kodinda 9:24-27.) Muntu asuuka lubilo tatulaa binangu byabye ku bintu bya bisumanga nya, atulaa binangu byabye ku mufunda wa nfudilo. Bu kileshesho, bantu abasuukaa lubilo, be kukidila mu ma mbalo e ma makashinyi na bingi bintu bilombene kutuula binangu byabo kungi. Opwandikisha’shi muntu asuuku lubilo mmulombene kubanda kwimana bwa kutala bintu bi mu makashinyi? Tamulombene kukita byabya su akumiina kuwina! Mu lubilo lwatusuuku batadiile ku muwa, abitungu tulekye kutuula binangu kubintu bya bisumanga. Su twashala batule binangu byetu ku kepatshila ketu, twekitshisha bu bibakitshine Mpoolo, atukapete efuto!

BYATUDYA KUTUGUNUKA NA KUFUBILA YEHOWA SUNGA TWEKALA NA NKALAKASHI

8. Nkalakashi kinyi isatu yatukyebe kutaluula?

8 Tubandeyi kutaluula nkalakashi isatu ilombene kwitubofusha. Kukulupila milayilo ishayilombana lelo, kwikala na bukome bwa mbidi bupela, na kubingwabingwa kushakupu. Su twataluula bibaadi bangi bakile na ino nkalakashi, mbilombene kwitukwasha.—Fid. 3:17.

9. Kukutwa kwa kulombana kwa myanda yatutengyela kwi na bukitshishi kinyi kwatudi?

9 Kukulupila milayilo ishayilombana lelo. Atwe boso twibakulupile myanda ibuwa yabadi betulee kwi Yehowa. Kadi, pabaadi mutemuki Abakuke muleshe lukalo lukata lwa’shi Yehowa abutule bantu babi ba mu Yuda, Yehowa baadi mumulungule bwadya ‘kutungunuka na kutengyela.’ (Ab. 2:3) Byabya, nsaa ayimweka myanda yabadi betulee kwi Yehowa bu aiyisha, mbilombene kwitubofusha. Twi balombene kubofula ku mashimba. (Nki. 13:12) Bino bibaadi bikitshikye ku mbangilo kwa siekele a 20. Aa mafuku, bena Kidishitu bedibwe mwimu bebungi abaadi abatengyela’shi abende mwiyilu mu kipwa kya 1914. Nsaa yabishibaadi bikitshikye, mbikunyi bibaadi basha lulamato bakile na uno mwanda wa lukulupilo lwabo lushibaadi lulombane?

Lukulupilo lwa ba Royal na Pearl Spatz lwa kwenda mwiyilu mu 1914 talubaadi lulombane, kadi abatungunukile nka na kufubila Yehowa na lulamato munda mwa bipwa bibungi (Tala kikoso 10)

10. Nkinyi kibaadi ba ungi mulume na mukashi bakite pabaadi myanda yabatengyelanga ikutwe kulombana?

10 Tubandeyi kutaluula kileshesho kya bakwetu babidi bedibwe mwimu basha lulamato abaadi bafumankane na lwalwa lukalakashi. Mukwetu Royal Spatz baadi mubatshishibwe mu 1908 pabaadi na bipwa 20. Baadi mushinkamishe’shi, ende mwiyilu mu mafuku apeela. Byabya, pababangile kuyila ungi mukwetu mukashi abetaminaa bu Pearl mu 1911 bwa kumwibakila, bamulungwile’shi: “Ouku akikyebe kukitshika mu 1914, byabya su atukyebe kwiyibakishena, abitungu tukite bukidibukidi!” Nsaa ibaadi bano bakwetu bakutwe kwenda mwiyilu mu 1914 bu byabatengyelanga, abaadi babofule ku mashimba su? Nya, mwanda abaadi bantuule binangu byabo mu kufubila Yehowa na lulamato, kushi ku efuto dyabo. Abaadi na kitshibilo kya kusuuka lubilo lwabo na mufwaka. Eyendo, Royal na Pearl abaadi bashale nka na lulamato takudi bipwa bibungi mpa na pabaabadi bafudiishe lubilo lwabo lwa pa nsenga. Kushi mpaka, okwete kutengyela bwa kumona Yehowa p’akakwila eshina dyaye, Bufumu bwaye, na pakalombasha milalayilo yaye yoso. Shinkamishayi’shi ino myanda yoso ayikalombana mu kipungo kyabadi batshibe kwi Yehowa. Patukyatutengyela, tutungunukyeyi na kufubila Efile Mukulu, tatutadiilanga kukutwa kulombana kwa myanda y’atutengyela kwitubofushe ku mashimba nya.

Sunga’shi mukwetu, Arthur Secord (dya ku mboko i bakashi) baadi mupwe kununupa, batungunukile nka na kufubila Yehowa (Tala kikoso  11)

11-12. Bwakinyi abitungu tutungunukye nka na kwenda kumpala sunga bukome bwetu bwa mbidi tabudi bupeela? Tuusha kileshesho.

11 Kwikala na bukome bwa mbidi bupela. Mu kwilekena na bantu abasuukaa lubilo, tabitungu nka’shi wekale na bukome bwa mbidi bwibungi bwa kutungunuka na kunyinga mu kikudi. Anka, bebungi be na bukome bwa mbidi bupela, mbate kitshibilo kya kutungunuka nka na kwenda kumpala mu kikudi. (2 Kod. 4:16) Bu kileshesho, mukwetu Arthur Secord * baadi na bipwa 88 na mulemane kunyima kw’aye kufuba ku betele munda mwa bipwa 55. Dingi efuku, munganga bafikile ku lusala lwaye lwa ku lupitalo bwa kumukwasha. Bamutadile, aye nkumulungula na kifulo kyoso’shi: “Mukwetu Secord, we mufubile Yehowa munda mwa bipwa bibungi byabya.” Kadi, mukwetu Arthur tabaadi anangushena ku myanda ipwe kukila nya. Bamutadile asepa, aye nkumwaluula’shi: “Oolo, nkya binyi. Kadi byatudi bakite kala ta ndjo bi na muulo nya. Byatukitshi binobino nyi bi na muulo.”

12 Pangi bopu kufubila Yehowa munda mwa bipwa bibungi, kadi binobino tokii na mushindo wa kukita bibungi mwanda wa bukome bwa mbidi bubapeele. Su mbyabya, tobofulanga. Ikala mushinkamishe’shi Yehowa kwete kwata mudimo uboodi mumufubile kala na lulamato na muulo. (Eb. 6:10) Bwa binobino, uuka’shi, kifulo kyetu bwa Yehowa takimwekyela penda ku kufuba bibungi. Kadi, atulesha’shi twibafule Yehowa nsaa yatudi na binangu bibuwa na kukita byabya byatudi na ngobesha ya kukita mupunda bukome bwetu. (Kol. 3:23) Yehowa auku patudi bafudiile na tetutekaa bwa kukita bibungi kukila byatudi na ngobesha ya kukita.—Mak. 12:43, 44.

Anatoly na Lidiya Melnik abaadi banyingiile na lulamato loso sunga mbibabadi bafumankane na nkalakashi ibungi (Tala kikoso  13)

13. Nkinyi kibaadi kikitshikile Anatoly na Lidiya, na abitunyingisha naminyi bwa kufubila Yehowa sunga twekala na nkalakashi?

13 Kubingwabingwa kushakupu. Bangi bafubi ba Yehowa mbanyingiile nkalakashi na kubingwabingwa munda mwa bipwa bibungi. Bu kileshesho, Anatoly Melnik * baadi na bipwa 12 pababadi bakwate nshaye, bamwela mu lukano, na bamutuma mu Siberie, mu kilometre 7 000 kula na kifuko kyaye kibaadi mu Moldavie. Kipwa kimune kunyima, abakwatshile Anatoly, nyinaye na ba nkambwa baye bebatuma n’abo namu mu Siberie. Mafuku kunyima, abaadi bapete mushindo wa kutwela mu bisangilo mu kingi kibundji, kadi abaadi na kya kutambuka bilometre 30 mu kipungo kya mashika akile bukopo a neje. Mukwetu Anatoly bakitshine bipwa bisatu mu lukano, kula na mukashi aaye Lidiya, na mwan’aye mukashi a kipwa kimune. Sunga mbibabadi na yaya nkalakashi munda mwa bipwa bibungi, Anatoly na kifuko kyaye abatungunukile nka na kufubila Yehowa na lulamato. Binobino e na bipwa 82, na kwete kufuba bu umune a mu Komite a Filiale a mu Asie Centrale. Nka bu Anatoly na Lidiya, tukiteyi mwetu moso bwa kufubila Yehowa, na tutungunukyeyi na kunyingila nka bu bibatudi atukitshi kala.—Nga. 6:9.

TUULA BINANGU KU LUKULUPILO LOBE LWA MU MAFUKU AAFIKI

14. Nkinyi kibaadi Mpoolo mumone’shi abitungu atungunukye na kukita bwa kukumbasha kepatshila kaye?

14 Mpoolo baadi mushinkamishe’shi afudiisha lubilo lwaye na akumbasha kepatshila kaye. Bu bibaadi mwina Kidishitu mwedibwe mwimu, baadi atengyela bwa kupeta “efuto dya lwitanyino lwa kwiulu lu’Efile Mukulu.” Anka bwa kukumbasha kaka kepatshila, badi mumone’shi abitungu atungunukye na ‘kusuuka lubilo.’ (Fid. 3:14, Esambi dipya 2015) Mpoolo baadi mufubishe kileshesho ki buwa bwa kukwasha bena Fidipe bwabadya kutuula binangu byabo ku kepatshila kaabo.

15. Mbikunyi bibaadi Mpoolo mufubishe kileshesho kya kwikala mwina kibundji, bwa kunyingisha bena Kidishitu ba mu Fidipe bwabadya kutungunuka na ‘kusuuka lubilo’?

15 Mpoolo baadi mutentekyeshe bena Fidipe bwa kibundji kyabo kya mwiyilu. (Fid. 3:20) Bwakinyi bibaadi abitungu’shi batentekyeshe byanka? Mu aa mafuku, bantu bebungi abaadi abakumiina kwikala bena Looma mwanda bibaadi na muulo kwabadi. * Kadi, bena Kidishitu bedibwe mwimu abaadi na kyabo kibundji kikile buwa, akibapa myabi ikile bungi. Patupwandikisha kwikala mu mbulamatadi a mwiyilu na bwina Looma, kwikala mu mbulamata a mwiyilu nkukile! Nyi bwakinyi, Mpoolo baadi munyingishe bena Fidipe bwabadya ‘kulama nshaaleelo mulombeene mukandu wibuuwa wa Kidishitu.’ (Fid. 1:27) Lelo uno bena Kidishitu bedibwe mwimu mbekale kileshesho kibuwa, mwanda bakwete kusuuka batadiile ku kepatshila kabo ka kupeta muwa wa loso mwiyilu.

16. Sunga twekala na lukulupilo lwa kwikala na muwa mwiyilu sunga pa nsenga, nkinyi akitungu’shi tutungunukye na kukita muyile Beena-Fidipe 4:6, 7?

16 Sunga twekala na lukupilo lwa kwikala na muwa wa loso mwiyilu sunga mu mpaladiiso pa nsenga, abitungu tutungunukye na kusuuka lubilo bwa kupeta efuto. Sunga twekala na nshalelo kinyi, tabitungu tutale bintu bi kunyima; sunga kutadiila kintu kampanda bwakidya kwitwimika bwa kufubila Yehowa. (Fid. 3:16) Kulombana kwa myanda yatutengyela kwi kumweka bu akuyisha, sunga bukome bwetu bwa mbidi bwi kupeela. Pangi tukwete kunyingiila nkalakashi na kubingwabingwa munda mwa bipwa bibungi. Sunga nshalelo ekala naminyi, “tanukalakashwanga pa mwanda wa kintu su nkimune.” Kadi, ewukishe Efile Mukulu myanda yoso mu nteko na kumusendeela, byabya, akakupa kufukama kukile byoso bilombene muntu kunangushena.—Badika Beena-Fidipe 4:6, 7.

17. Nkinyi kyatukataluula mu mwisambo aulondo?

17 Nka abitatshishaa muntu asuukaa lubilo nsaa yakidila mbalo i ma makashinyi, abitungu twikale batule binangu byetu ku kepatshila ka kusuuka lubilo lwetu mpa na ku nfudiilo. Twikitshisheyi mupunda bukome na nshalelo eetu, bwa kusuuka batadiile ku milayilo ikile buwa i kumpala. Nkinyi akitungu’shi tukite bwa kusuuka batadiile kumpala, na mbikunyi byatudi balombene kunyingiila? Mwisambo aulondo auketukwasha bwa kuuka myanda yatudya kutula pa mbalo ya kumpala na bwa “kushingûla byabya bikile buwa kukita.”—Fid. 1:9, 10, EEM.

LOONO 79 Twibalongyeshe bashale banyingye

^ par. 5 Sunga’shi tubapu kuyisha bipwa bibungi na kufubila Yehowa, abitungu tutungunukye na kutama mu kikudi. Mpoolo mutumibwa balungwile bakwabo bena Kidishitu’shi tabakookanga! Mu mukanda ubaadi mufundile bena Fidipe, mwi mayi aetunyingisha, alombene kwitukwasha bwa kunyingiila mu lubilo lwetu lwatusuku batadiile ku muwa wa loso. Uno mwisambo awitulesha byatudya kutumikila ano mayi a Mpoolo.

^ par. 11 Tala mwisambo wa mukwetu Secord awamba’shi: “Byandi mukite mu mudimo wa kuyisha lulangwilo lwi selele kumpala,” mu Kitenta kya Mulami, kya 1/2/1966 mu Fwalanse.

^ par. 13 Tala mwanda wa mukwetu Melnik awamba’shi: “Nemulongyeshibwe kubanga ku bukinga bya kufula Efile Mukulu,” mu Réveillez-vous!, a mu 22/10/2004 mu Fwalanse

^ par. 15 Bu bibaadi bena Fidipe ku bupika bwa bena Looma, bantu abaadi abakumiina kwikala bena Looma. Nyi bwakinyi kileshesho kya Mpoolo kibaadi akipushika kalolo kwi bantu babaadi alungula.