Enda bua kuleshe mianda i muanka

Enda bua kuleshe kashibo ka mianda i muanka

NSHALEELO A MUNTU

Ne mupete myabi pa kufuba na bantu banyingye mu kikudi

Ne mupete myabi pa kufuba na bantu banyingye mu kikudi

MUNKATSHI mwa kipwa kya 1930, baledi bande​—James na Jessie Sinclair—abayile mu kushala mu kipindji kya kibundji kya mu New York City kyabetanyinaa bu Bronx. Umune a ku bantu babadi beukene naye nyi Willie Sneddon, badi afiki mu Scotland, mu kibundji kibabakatukile nabo. Minite ipela ya ku mbangilo, abadi abesamba bwa bifuko byabo. Nshami na nyinami abadi bapwe kwiyibakishena bipwa bibungi kumpala kwa’mi kutandjikwa.

Nyinami balungwile Willie’shi, mafuku apeela kumpala kwa Ngoshi Ikata, nshaye na ba tutu baye babadi bende mu mema nsaa ibabadi abalobo na bwato mu Kalunga ke kunundu. Willie bamwalulwile’shi: “Nshobe e mu iferno a kaalo!” Willie badi Temwe a Yehowa, anka uno mwanda ubadi ukalakashe nyinami kwishimba ngofu na ngi mayi a mbangilo abamutwadile mu kuuka bya binyibinyi bya mu Bible.

Willie na Liz Sneddon

Bino bibakwile bibadi bifitshishe nyinami munda mwanda, badi auku’shi nshaye badi muntu e buwa. Anka Willie bamwipwishe dingi’shi: “We kupusha buwa su nakulungula’shi na Yesu namu bayile mu iferno?” Nyinami badi mutentekyeshe mwanda ubabadi abebalongyesha mu kipwilo kyabo. Babadi abebalongyesha’shi Yesu bayile mu iferno akupu abadi bamusangule mu efuku dya kasatu. Byabya babandile kwiyipusha’shi: ‘Su iferno nyi mu elungulungu dya kaalo mwabakwete kukyengyesha bantu babi, bwakinyi Yesu bayiile mwanka?’ Kubanga nka papa, nyinami babangile kukimba bya kuuka bya binyibinyi. Babangile kutwela mu bisangilo mu kakongye ka ku Bronx, aye nkubatshishibwa mu kipwa kya 1940.

Ami na nyinami, na pandi na nshami

Mu aa mafuku, tababadi abakankamika ba nambutwile bena Kidishitu bwabadya kulongyesha bana babo Bible. Panadi nki mukinga, nshami badi ashala nami nsaa ibadi nyinami ende mu bisangilo na mu kulungula mukandu wibuwa mu dya Mpooso na mu dya Lubingo. Kunyima kwa bipwa bipeela, ami na nshami tubabangile kutwela mu bisangilo pamune na nyinami. Nyinami badi na katshintshi kakile mu mudimo wa bulungudi na badi alongo Bible na bantu bebungi babadi abakumina kuuka bya binyibinyi. Ingi nsaa badi abungu bangi balongi baye ba Bible pamune na kulonga nabo mu kisaka, mwanda balongi baye babadi bashale mu mashibo ekungishene. Nadi namushindikila mu bulungudi panadi mu mafuku a kwikisha ku kalasa. Panadi namushindikila, nadi nalongo myanda ibungi ya mu Bible na mushindo wa kwiyilambukisha bangi bantu.

Ne na kinyongwa kya kwakula’shi panadi nki mukinga, ntshinadi mukambe kwipaana mu bya binyibinyi. Nadi nebibepuula. Anka, panalombeshe bipwa 12, nafikile mulungudi a mukandu wibuwa na kubanga nka papa, nadi nende mu bulungudi na katshintshi. Panalombeshe bipwa 16, nadi mulambule muwa wande kwi Yehowa, pa kupeta lubatshisho mu efuku dya 24/7/1954, ku kikongeno kya mafuku asatu kya ku Toronto, mu Canada.

KUFUBA KU BETELE

Mu kakongye ketu tubadi na bakwetu balume na bakashi babadi abafubu ku Betele. Babadi na bukitshishi bwibuwa kwandi. Ngobesha yabo ya kwakula na kupatuula bya binyibinyi bya mu Bible ibadi ayinkaanyisha ngofu. Sunga mbibabadi abankankamika kwi balongyeshi bande bwandya kwenda ku tulasa tukata, kepatshila kande kabadi ka kwenda ku Betele. Byabya, naushishe esaki dya kuteka bwa kutwela ku Betele ku kikongeno kya ku Toronto. Naushishe dingi mu kipwa kya 1955 ku kikongeno kya mafuku asatu kibakitshikile mu Yankee Stadium, New York City. Mafuku apeela kunyima, panalombeshe bipwa 17, nadi mupete lwitanyino lwa kubanga kufuba ku Betele a ku Brooklyn kubanga mu efuku dya 19/9/1955. Mu efuku dyande dya kabidi ku Betele, nabangile kufuba mu kibambalo kya kutusha mikanda kibadi mu 117 Adams Street. Nabangile kufuba ku kyamo kibadi akibungu masaki 32 pamune na kwiakisha ku kyamo akitele masaki bwa kutusha mikanda.

Nabangile mudimo wande ku Betele a ku Brooklyn panadi na bipwa 17

Kunyima kwa kutumika munda mwa mweshi ushima mu kibambilo kya mikanda, abadi bantume mu kibambalo kya ma jurnale mwanda nadi nauku bya kufunda mikanda ku kyamo. Kunyima, bakwetu balume na bakashi babadi abafundu ma adrese a bantu bapya abakumina kubadika Kitenta kya Mulami na Réveillez-vous ! ku kalata ka kyamo. Kunyima kwa myeshi ipeela, nabangile kufuba mu kibambalo kya kutuma mikanda. Klaus Jensen, badi mukunkushi a kino kibambalo, badi mungipushe su nakumina kushindjikila bakwetu abatambusha myootoka ikata bwa kwenda mu kutula ma karton a mikanda ku mafwa aemenaa mashuwa a meema bwabadya kwiyitwala mu angi ma mbalo e mu nsenga ishima. Kubadi mpa na mifuko ya mikanda ibabadi abatumina tukongye tooso twa mu États-unis. Mukwetu Jensen bambile’shi namono’shi, midimo i bukopo ngilombene nkukwasha. Nadi na penda kilo 57, na nadi na tubidi tupeela. Ino nyendo ya ku ma mbalo aemenaa mashuwa a meema na mbalo yabatudilaa mikanda ibankwashishe bwandya kwikala na mbidi ipampamane. Mukwetu Jensen badi auku mudimo ulombene kunkwasha binyibinyi!

Kibambalo kya ma jurnale kibadi akitumina tukongye toso tubadi atutekye ma jurnale. Byabya nalongyele ndimi ya mikanda ibatudi atutusha ku Brooklyn na kwiyituma mu angi maumbo. Ntshinadi mubande kupusha ndimi ibungi nya, anka nadi na muloo wa kuuka ndimi ekumi ibatudi atutusha ma jurnale binunu na binunu bwa kwiatuma mu ma mbalo e kula. Mu aa mafuku ntshinadi nauku ma mbalo abakula ino ndimi nya, anka nadi mupete mwabi wa kwenda mu ano ma mbalo mu bipwa bibalondele.

Ami na Robert Wallen, Charles Molohan, na Don Adams

Mu kipwa kya 1961, abantumine bwandya kufuba mu kibambalo kya makuta kibabadi abakunkusha kwi mukwetu Grant Suiter. Kunyima kwa kukita bipwa bibidi mu kino kibambalo, abantumine mu kufuba mu biro bya mukwetu Nathan Knorr, badi akunkusha mudimo wetu mu nsenga ishima mu aa mafuku. Badi mumpatulwile’shi, umune a ku bakwetu babadi abafubu mu biro byaye badi akyebe kwenda mu Kalasa ka mudimo wa Bufumu munda mwa mweshi umune, kunyima kwa kalasa, badi na kya kufuba mu kibambalo kya mudimo. Abadi bantuule pa mbalo yaye na kufuba pamune na mukwetu Don Adams. Mwanda wa kukaanya, mukwetu Don ngi anadi mupe esaki dyande dya kuteka bwa kutwela ku Betele ku kikongeno kya mu kipwa kya 1955. Bangi bakwetu balume babidi babadi abatumika mu bino biro nyi Robert Wallen na Charles Molohan. Boso bwetu tubadi batumikye pamune munda mwa bipwa bikile pa 50. Nadi na muloo wibungi wa kutumika pamune na bano bantu be na lukumino lwi bukopo na banyingye mu kikudi!​—Misambo 133:1.

Mususa wande wa kumpala wa kwenda mu kutala Betele mu Venezuela, mu kipwa kya 1970

Kubanga mu kipwa kya 1970, ababangile kuntuma mu kutala ma biro a filiale a sosiete a Watch Tower mbingo ipeela ku kipwa kyoso sunga kunyima kwa bipwa bibidi. Mu ino nyendo nadi nakatala bena Betele na ba misionere be mu nsenga ishima, kwibakankamika mu kikudi, na kutala myanda yabadi bakite mu biro bya filiale. Nadi napusha muloo wibungi pa kwimonena na bamo bantu bakatukye mu kupudisha kalasa ka Gileade na bakwete kufuba na lulamato loso mu mbalo yabadi bebatume! Ne mupete mwabi na muloo wa kwenda mu kutala maumbo akile pa 90 mu uno mudimo.

Ne na muloo wibungi wa kwenda mu kutala bakwetu mu maumbo akile pa 90!

NAPETELE MUKASHI SHA LULAMATO

Bena Betele ba ku Brooklyn boso, abadi bebatume mu tukongye twi mu kibundji kya New York. Ami abadi bantume mu kakongye ka ku Bronx. Kakongye kabatudi kumpala kabatamine ngofu, abo nkwikabuula mu tukongye tubidi. Ka kumpala abadi bekaudikye bu Kakongye ka Bronx a kunundu, na muno ngi munadi natwele.

Munkatshi mwa kipwa kya 1960, kingi kifuko kya bena Latvian kibakatukile mu Bronx a kushi na kufika mu kakongye keetu. Livija, mwan’abo mukashi mbedi, bafikile mbala-mashinda a myeshi yoso mafuku apeela kunyima kwa’ye bapu kalasa. Kunyima kwa myeshi ipeela, bakatukile enda mu kukwasha mu mbalo ibadi lukalo lukata lwa balungudi ba Bufumu. Nabangile kumufundila mikanda bwa kumulungula myanda ibadi ayikitshika mu kakongye, aye namu badi anfundila bwa kundungula myanda ibuwa yakwete kumona mu mudimo wa bulungudi mu Boston.

Ami na Livija

Kunyima kwa bipwa bipeela, Livija badi mufikye mbala-mashinda a nsaa yoso. Badi akumina kukita myanda ibungi mu mudimo wa Yehowa muyile ngobesha yaye, ngi bwakinyi baushishe esaki dya kuteka bwa’shi atwele ku Betele, abo nkumwitanyina ku Betele mu kipwa kya 1971. Abimweneka’shi Yehowa ngi badi akunkusha ino myanda yoso! Mu 27/10/1973, tubadi beyibakishene na tubadi bapete mwabi wa’shi mukwetu Knorr etukitshine mwisambo wetu w’eyibakishi. Mukanda wa Nkindji 18:22 awamba’shi: ‘Bapete mukashi [ebuwa], bapete mwabi; nkya-buntu kya Yehowa.’ Ami na Livija twi bapete mwabi wa kufuba pamune mu mudimo wa ku Betele munda mwa bipwa 40. Na binobino tukwete nka kutungunuka na kukwatshishena mu kakongye ke muno mu Bronx.

NE MUFUBE PAMUNE NA BAKWABO NA KIDISHITU

Pabatudi atutala Betele a mu Togo na Daniel na Marina Sydlik mu kipwa kya 1977

Nadi na muloo wibungi wa kufuba pamune na mukwetu Knorr. Badi afubu kushi kukooka pa mwanda wa bya binyibinyi na badi asankila mudimo wa ba misionere be mu nsenga ishima. Bebungi ba kwabadi babadi bu ba Temwe ba kumpala mu maumbo mubabadi bebatume. Nadi mwinyongole ngofu pa kumona mukwetu Knorr bakumbu mukumbo wa cancer mu kipwa kya 1976. Ungi mususa, pabadi mukabilwe na maladi ku lusala, badi mundungule bwandya kumubadikila ingi mikanda ibadi ayikyebe kutuka. Bandungwile bwandya kwitanyina mukwetu Frederick Franz bwa’shi n’aye namu afikye apushe kwambadika. Kunyima naukile’shi bu bibadi mukwetu Franz na katoonya, mukwetu Knorr badi akisha nsaa ibungi bwa kumubadikila ino mikanda.

Mukwetu Knorr bafwile mu kipwa kya 1977, anka bantu boso abadi abamuuku na bamufule abadi banyingishibwe mwanda bapudishe lwendo lwaye lwa pano pa nsenga na lulamato. (Kibafumbwilwe 2:10) Kunyima kwa papa, mukwetu Franz bafikile bu mukunkushi a mudimo wetu mu nsenga ishima.

Mu aa mafuku, nadi bu mufundji a mikanda a mukwetu Milton Henschel, badi atumika pamune na mukwetu Knorr munda mwa bipwa bibungi. Mukwetu Henschel bandungwile’shi, kubanga binobino mudimo wambanga kukita ku Betele ngwa kukwasha mukwetu Franz mu myanda yoso yadi na lukalo lwa bukwashi. Nadi namubadikila mikanda yoso kumpala kwayidya kutuuka. Mukwetu Franz badi na binangu bibungi na badi na ngobesha ya kuteemesha myanda yabamubadikila kalolo. Nadi na muloo wibungi wa kumukwasha mu uno mudimo mpa na pabafwile na kufudisha lwendo lwaye lwa pano pa nsenga mu mweshi wa 12/1992!

Betele a ku 124 Columbia Heights, munadi mutumikye munda mwa bipwa makumi

Bipwa 61 byandi mukite ku Betele mbikile nka bu mu kufinya kw’eyiso. Baledi bande boso mbafwe na lulamato kwi Yehowa, na ne mutengyele na meso kwishinda bwa kwibakuukila efuku dyabakasanguka mu ndumbulwilo mupya ebuwa. (Yowano 5:28, 29) Ku bintu byoso byabatusha kwi uno ndumbulwilo, ta kwi kintu su nkimune kilombene kupwandjikisha na myabi yandi mupete p’ami kufuba pamune na bantu banyingye mu lukumino bwa kukwasha mwilo w’Efile Mukulu wi mu nsenga ishima. Ami na Livija twi kwakula binyibinyi’shi, mu bipwa byoso byatudi bafube na lulamato, “muloo wa Yehowa, ngi bwetu bukome.”​—Neemi 8:10.

Ta kwi muntu e na muulo kukila bangi mu ndumbulwilo a Yehowa nya, na dingi mudimo wa kupalakasha bya binyibinyi bya Bufumu autungunuka nka na kwenda kumpala. Ne mupete muloo na mwabi wa kufuba pamune na bantu basha lulamato munda mwa bipwa bibungi. Bedibwe mwimu bebungi bandi mufube nabo pamune tabaki na muwa dingi pano pa nsenga nya. Anka ne na muloo wibungi p’ami kufuba pamune na bano bantu basha lukumino na banyingye mu kikudi mu mudimo wa Yehowa.