Enda bua kuleshe mianda i muanka

Enda bua kuleshe kashibo ka mianda i muanka

“Nyinga eshimba, obangye mufubo”

“Nyinga eshimba, obangye mufubo”

“Kankamana, nyinga eshimba, obangye mufubo. Twekalanga na mô, tosûsanga! Mwanda Yehowa . . . akekala’nka n’obe.”​—1 MYANDA 28:20, EEM.

NGONO: 60, 29

1, 2. (a) Mmudimo kinyi ukata ubapetele Salomone? (b) Bwakinyi Daavide badi ekalakasha pa mwanda wa Salomone?

SALOMONE badi mupete mudimo wi pa bwao. Yehowa bamusangwile bwa kukunkusha mudimo wa kwibaka ntempelo mu Yeelusaleme, mudimo ukile midimo yoso ya mu aa mafuku! Bibadi abitungu’shi tempelo “ende nkumo . . . bwa bukata bwaye na buuwa bwaye,” na badi mulombene kwikala na buwa bukalabale. Mwanda wi na muulo ngofu, badi na kya kwikala “nshibo ya Yehowa Efile Mukulu [a binyibinyi].”​—1 Myanda 22:1, 5, 9-11.

2 Nfumu Daavide badi mushinkamishe’shi Efile Mukulu akwasha Salomone. Anka Salomone badi “ki mukinga ngofu.” Badi mulombene kunyinga eshimba bwa kukumina uno mudimo wa kwibaka ntempelo su? Su badi mulombene kutadila bukinga bwabudya kumukutshishwa kukita uno mudimo? Bwadya koobesha, bibadi abitungu’shi Salomone anyingye eshimba na kubanga mudimo.

3. Salomone bapetele dilongyesha kinyi ku eshimba dinyingye dya nshaye?

3 Salomone badi mulongye myanda ibungi pabitale kunyinga eshimba kwi nshaye, Daavide. Pabadi Daavide ki mwana mukinga, badi mulwe na nyema ya bukyelo ibadi ayikyebe kudya mikooko ya nshaye. (1 Samwele 17:34, 35) Badi muleshe dingi eshimba dinyingye nsaa ibalwile ngoshi na kilobo kya ngoshi Goliate musalayi badi akwatshisha moo. Eyendo, ku bukwashi bw’Efile Mukulu, Daavide bayipayile Goliate na penda ebwe dimune.​—1 Samwele 17:45, 49, 50.

4. Bwakinyi Salomone badi na lukalo lwa kwikala n’eshimba dinyingye?

4 Uno mwanda awitulesha bwakinyi Daavide badi mulombene kulungula Salomone bwadya kwikala n’eshimba dinyingye na kwibaka ntempelo. (Badika 1 Myanda 28:20.) Su Salomone bakutshilwe kwikala n’eshimba dinyingye, moo ubadya kumukwata, na bino bibadya kumukutshishwa mpa na mushindo wa kubanga mudimo. Na badya kukutwa koobesha mudimo ubabamupeele.

5. Bwakinyi twi na lukalo lwa kwikala na mashimba anyingye?

5 Nka bu Salomone, twi na lukalo lwa bukwashi bwa Yehowa bwatudya kumona bya kwikala na mashimba anyingye na kulombasha mudimo wadi mwitupe. Byabya, tubandeyi kulonga bileshesho bya bantu babadi baleshe mashimba anyingye mu mafuku a kala. Kunyima twi kunangushena pabitale mushindo watudi balombene kulesha eshimba dinyingye na kulombasha mudimo wetu.

BILESHESHO BYA BANTU ABADI BANYINGYE MASHIMBA

6. Nkinyi akikukemesha pabitale eshimba dinyingye dya Yoosefe?

6 Yoosefe badi muleshe eshimba dinyingye nsaa ibadi ayimulungula mukashi a Potifare bwadya kutambuka naye masandji. Badi auku’shi muwa waye ngulombene kwikala mu masaku su apela kukita bibabadi abamulungula. Anka pamutwe pa kwibofusha, badi munyingye eshimba na kupela nka musango umune.​—Kibangilo 39:10, 12.

7. Rahabe badi muleshe eshimba dinyingye naminyi? (Tala kifwatulo ki ku mbangilo.)

7 Rahabe nyi kingi kileshesho kya muntu munyingye eshimba. Pabafikile ba mpupa ba mu Isaleele kwaye ku nshibo mu Yeeriko, badi mulombene kupusha moo na kupela kwibapasha. Anka bu bibadi mukulupile mwi Yehowa, badi munyingye eshimba ebafwamisha na kukwasha bano bantu babidi bwabadya kusuka. (Yooshwa 2:4, 5, 9, 12-16) Rahabe badi mushinkamishe’shi Yehowa nyi Efile Mukulu a binyibinyi, na badi mushinkamishe dingi’shi Yehowa mulombene kupa bena Isaleele dino eumbo. Tamutshine bantu mpa na nfumu a mu Yeeriko na bantu baaye nya. Anka, badi munyingye eshimba akita myanda ibadi imupashe aye nabene mpa na kifuko kyabo.—Yooshwa 6:22, 23.

8. Eshimba dinyingye dya Yesu dibadi dikwashe batumibwa naminyi?

8 Batumibwa ba Yesu basha lulamato abadi baleshe nabo namu mashimba anyingye. Babadi banyingye mashima nka bu bibadi Yesu n’eshimba dinyingye, na bino bibebakwashishe bwabadya kumwambula. (Mateo 8:28-32; Yowano 2:13-17; 18:3-5) Pabatompele ba Saduseo kwibatunyisha kulongyesha bantu myanda itale Yesu, batumibwa abapelele kwibatemesha.​—Bikitshino 5:17, 18, 27-29.

9. Mukanda wa 2 Timote 1:7 awitukwasha bwa kuuka kwatudya kupetela eshimba dinyingye naminyi?

9 Yoosefe, Rahebe, Yesu na batumibwa abadi na kitshibilo kya kukita myanda ibuwa. Abadi baleshe mashimba anyingye, kushi pa mwanda wa’shi abadi bakulupile mu ngobesha yabo, kadi pa mwanda babadi bakulupile mwi Yehowa. Nsaa yoso yatudi na lukalo lwa kulesha eshimba dinyingye, abitungu natwe namu tukulupile kwi Yehowa, pamutwe pa kwikulupila atwe banabene. (Badika 2 Timote 1:7.) Tubandeyi kutala myanda ya mu nshalelo eetu yatudi balombene kwikala na lukalo lwa kulesha eshimba dinyingye: mu kifuko kyetu na mu kakongye.

MYANDA AYITUNGU KWIKALA N’ESHIMBA DINYINGYE

10. Bwakinyi ba nsongwa be na lukalo lwa kwikala na mashimba anyingye?

10 Kwi myanda ibungi ayitungu’shi ba nsongwa bena Kidishitu baleshe mashimba anyingye bwabadya kufubila Yehowa. Mbalombene kupeta malongyesha na kulonda kileshesho kya Salomone, badi muleshe eshimba dinyingye nsaa ibadi mwate kitshibilo kibuwa kya kufudisha lwibako lwa ntempelo. Sunga byekala’shi ba nsongwa mbalombene na abitungu balonde bukunkushi bwa bebatande, be na bitshibilo bikata abitungu beatshile abo banabene. (Nkindji 27:11) Abitungu bekale na mashimba anyingye bwabadya kwata bitshibilo bibuwa pabitale bakuuku ba kutemba nabo, myanda ya kukita bwa kukisha kapapi, byabadya kushala batookane mu binangu, na nsaa yabakumina kubatshishibwa. Abitungu bekale na mashimba anyingye mwanda, abakitshi myanda ishi’ayisankisha Satana, muntu kwete koolomona Efile Mukulu.

11, 12. (a) Moyiise badi muleshe eshimba dinyingye naminyi? (b) Ba nsongwa be kwambula kilesheho kya Moyiise naminyi?

11 Kimune kya ku bitshibilo bi na muulo abitungu ba nsongwa baate nkya biipatshila bya mu nshalelo aabo. Mu angi maumbo, abatakula ba nsongwa nka mu kulonga tulasa tukile bungi na kupeta mudimo awibapetesha makuta ebungi. Mu angi maumbo namu, mwi bulanda, na ba nsongwa abapusha’shi abitungu batumikye ngofu bwa kukwasha bifuko byabo. Su we mu uno nshalelo, tentekyesha kileshesho kya Moyiise. Abadi bamukushe kwi mwana mukashi a Faraone, byabya badi mulombene kwikala na kepatshila ka kwikala mpeta sunga muntu mukata. Banda kwela binangu pa myanda ibabadi balombene kumutakula kwi bakwabo ba mu kifuko kya bena Ejiipitu, balongyeshi, na bantu abadi abamupa malango! Anka Moyiise badi munyingye eshimba na basangwile bwadya kwikala pepi na mwilo w’Efile Mukulu. Kunyima kwa kuleka Ejiipitu na bupeta bwaaye, badi mutule lukulupilo lwaye mwi Yehowa. (Beena-Ebelu 11:24-26) Bu kipeta, Yehowa badi mumwelele myabi ibungi, na akamwelela ingi myabi ibungi mu mafuku aafiki.

12 Nsaa i ba nsongwa abeatshila biipatshila bya kufubila Yehowa na kutula myanda ya Bufumu pa mbalo ya kumpala mu muwa wabo, aye namu akebelela myabi. Akebakwasha bwabadya kulombasha nkalo ya bifuko byabo. Mu siekele a kumpala, Timote aye ki nsongwalume badi mwipane mu kufubila Efile Mukulu mu muwa waye, n’obe namu we kumwambula. *​—Badika Beena-Fidipe 2:19-22.

We na kitshibilo kya kunyinga eshimba mu myanda yoso ya mu muwa obe su? (Tala kikoso kya 13-17)

13. Kwikala n’eshimba dinyingye kubadi kukwashe ungi mukwetu mukashi bwadya kulombasha bipatshila byabye naminyi?

13 Ungi mukwetu mukashi a mu Alabama, mu États-Unis, badi na lukalo lwa kwikala n’eshimba dinyingye bwa kwata biipatshila mu mudimo w’Efile Mukulu. Bafundile’shi: “Panadi mwana mukinga, nadi na buufu ngofu. Nadi mulombene kwakula na bantu nka penda ku Nshibo ya Bufumu, anka ntshinadi namono bya kukookola ku nshibo ya bantu banshi mwiukene nabo nya.” Ku bukwashi bwa baledi baye na bangi bena kakongye, uno nsongwakashi badi mulombashe kepatshila kaye ka kwikala mbala-mashinda a myeshi yoso. Akula’shi: “Mu ndumbulwilo a Satana abakankamika bantu nka bwa kulonga tulasa tukile bungi, kwenda nkumo, kukimba makuta, na kwikala na kepatshila ka kupeta bintu bya ku mbidi bibungi.” Anka badi mumone’shi bantu bebungi ta be na mushindo wa kulombasha bino bipatshila byabo, bakwete kupeta nka penda twinyongoshi tukile bungi. Alombasha’shi: “Kufubila Yehowa nkumpeteshe miloo ibungi na napusha’shi ne mulombashe myanda yoso inadi nakyebe kukita.”

14. Nsaa kinyi ayitungu’shi ba nambutwile bekale na mashimba anyingye?

14 Na ba nambutwile bena Kidishitu namu be na lukalo lwa kwikala na mashimba anyingye. Bu kileshesho, mukata oobe a mudimo mulombene kwikala akutekye nsaa yoso bodya kwikala ofubu mpa na mu nsaa yanudi basangule bwa kukita lulangilo lwa mu kifuko, kwenda mu bulungudi, na kutwela mu bisangilo. Abitungu wekale n’eshimba dinyingye bwa kupela abikulungula mukata obe na kumona bya kulekyela bana bobe kileshesho kibuwa. Pangi namu omono bangi ba nambutwile abatadila bana babo bwabadya kukita myanda yodi mukandjikye bana bobe. Nsaa ayikwipusha bano ba nambutwile tubingilo tobe, abitungu onyingye eshimba bodya kwibapatulwila na bukalanga boso.

15. Mukanda wa Misambo 37:25 na wa Beena-Ebelu 13:5 aukwashaa ba nambutwile naminyi?

15 Abitungu kwikala n’eshimba dinyingye bwa kukwasha bana betu bwabadya kwiatshila na kulombasha bipatshila bya kufubila Efile Mukulu. Bu kileshesho, bamo ba nambutwile be kupusha moo wa kukankamika bana babo bwabadya kwata mudimo wa bu mbala-mashinda, kwenda mu kufuba mu ma mbalo mwi lukalo lwi bungi, kwenda mu kufuba ku Betele, sunga kukwasha ku mudimo wa kwibaka Mashibo a Bufumu na a Bikongeno. Pangi abapusha moo wa’shi bana babo abakakutwa mushindo wa kwibalombesha nkalo yabo pabakanunupa. Byabya, ba nambutwile be na binangu abaleshaa eshimba dinyingye na be na lukumino’shi Yehowa akalombasha milayilo yaye. (Badika Misambo 37:25; Beena-Ebelu 13:5.) Ba nambutwile abalesha ano mashimba anyingye na abakulupila mwi Yehowa abakwasha bana babo bwabadya kwibambula.​—1 Samwele 1:27, 28; 2 Timote 3:14, 15.

16. Bamo ba nambutwile mbakwashe bana babo bwabadya kwata bipatshila bya kufubila Efile Mukulu naminyi, na bino mbikwashe bana babo naminyi?

16 Ungi mulume na mukashi ba mu États-Unis abadi bakwashe bana babo bwabadya kwipana mu mudimo wa Yehowa. Mulume akula’shi: “Kumpala kwa’shi bana betu babangye kutambuka na kwakula, tubadi atwibalungula miloo yabadi balombene kupeta su bata mudimo wa bu mbala-mashinda na kufuba midimo ya mu kakongye. Binobino be na bino bipatshila.” Akula dingi’shi: “Bu bi bana babo mbeatshile na kulombasha bino bipatshila, bino mbibakwashe bwabadya kukambila bitompwanga bya mu uno ndumbulwilo a Satana na kwibakwasha bwabadya kwipana mu kufubila Yehowa.” Ungi mukwetu mulume badi na bana babidi bafundile’shi: “Ba nambutwile be bungi bakwete kwikitshisha ngofu bwa kukwasha bana babo bwabadya kulombasha bipatshila, bu kukita kalashishi ka mbidi, kukisha kapapi, na kulonga tulasa. Anka abitungu kwikitshisha ngofu bwa kukwasha bana betu bwabadya kulombasha bipatshila abibakwasha bwabadya kulama kipwano kyabo na Yehowa. Kukita bino nkwitupeteshe miloo ibungi kushi penda nsaa yatumono byabalombasha bipatshila byabo, kadi atupete uno muloo mpa na nsaa yatushala nabo pamune.” Ikala mushinkamishe’shi ba nambutwile abakwasha bana babo bwabadya kwata na kulombasha bipatshila bya kufubila Efile Mukulu, mbakuminyibwe naye.

IKALA N’ESHIMBA DINYINGYE MU KAKONGYE

17. Tusha bileshesho bya bantu banyingye mashimba mu kakongye ka bena Kidishitu.

17 Abitungu kulesha eshimba dinyingye mpa na mu kakongye. Bu kileshesho, abitungu bakulu bekale na mashimba anyingye nsaa yabatala mwanda wa muntu mukite mulwisho ukata sunga nsaa yabakwasha bantu be na mikumbo ku mpitaalo. Bamo bakulu abendaa mu nkano mu kulonga na bantu abakumina kulonga Bible sunga kukunkusha bisangilo mwanka. Twi kwakula naminyi pabitale bakwetu bakashi be bukupi? Be na myanda ibungi ayitungu’shi baleshe mashimba anyingye na kufubila Yehowa. Mbalombene kufuba bu ba mbala-mashinda, kwenda mu ma mbalo mwi lukalo lwi bungi, kutumika mu kibambalo kya kwibaka, na kutwela mu Kalasa ka balungudi ba Bufumu. Bamo mbebetanyine bwabadya kutwela mpa na mu kalasa ka Gileade.

18. Bakwetu bakashi abapu kukula abalesha mashimba anyingye mu mushindo kinyi?

18 Twi bafule bakwetu bakashi batabadi bakulu, na twi na lutumbu lwa kwikala nabo mu kakognye! Sunga bamo ba kwabadi ta be na ngobesha ya kukita myanda ibabadi abakitshi kumpala mu mudimo w’Efile Mukulu, bakwete kutungunuka na kulesha mashimba anyingye na kufuba ngofu. (Badika Tite 2:3-5.) Bu kileshesho, mukwetu mukashi tadi mukulu e na lukalo lwa kulesha eshimba dinyingye su bakulu bamuteka bwadya kwisamba na mukwetu mukashi ki mukinga pabitale nfwadilo ebuwa. Ta mulombene kumusashila bwa bilamba byakwete kufwala nya, anka amukwasha na kalolo koso bwadya kunangushena pa bukitshishi bulombene kwikala na bilamba byadi mufwale kwi bangi bantu. (1 Timote 2:9, 10) Nsaa i bakwetu bakashi abapu kukula abalesha kifulo mu uno mushindo, mbalombene kunyingisha kakongye koso.

19. (a) Bakwetu balume bapwe kubatshishibwa be kunyinga mashimba naminyi? (b) Mukanda wa Beena-Fidipe 2:13 na 4:13 wi kukwasha bakwetu balume bwabadya kunyinga mashimba naminyi?

19 Na bakwetu balume bapwe kubatshishibwa namu be na lukalo lwa kunyinga mashimba na kubanga mufubo mu kakongye. Nsaa yabakumina kufuba bu bafubi ba midimo na bu bakulu, mbalombene kukwasha kakongye. (1 Timote 3:1) Byabya, bamo be na mpaka mwishimba bwa kufuba ino midimo. Pangi mukwetu mulume badi mukite kilubilo mu mafuku ashale, na binobino kwete kupusha’shi ta mulombene kwikala mufubi a midimo sunga mukulu. Ungi mukwetu mulume mulombene kupusha’shi te na ngobesha ilombane bwa kufuba ino midimo. Su opusha bino, Yehowa mulombene nkukwasha bodya kunyinga eshimba. (Badika Beena-Fidipe 2:13; 4:13.) Tentekyesha kileshesho kya Moyiise. N’aye namu badi mupushe’shi te na ngobesha ya kufuba mudimo ubabadi bamupe kwi Yehowa. (Efilu 3:11) Anka Yehowa bamukwashishe bwadya kunyinga eshimba na kukita mudimo wi na muulo ubadi mumupe. Mukwetu mulume mupwe kubatshishibwa mulombene kupeta dino eshimba dinyingye naminyi? Mulombene kuteka bukwashi kwi Yehowa na kubadika Bible efuku dyoso. Mulombene kunangushena pa bileshesho bya bantu ba mu Bible abadi na mashimba anyingye. Mulombene kuteka bakulu na kwiyisha koso bwabadya kumulambukisha na kumukwasha bwadya kufuba midimo yadi mulombene kobesha mu kakongye. Atukankamika bakwetu balume boso bapwe kubatshishibwa bwabadya kunyinga mashimba na kufuba ngofu mu kakongye!

“YEHOWA . . . EE NOOBE”

20, 21. (a) Daavide badi mutentekyeshe Salomone naminyi? (b) Twi kwikala bashinkamishe kinyi?

20 Nfumu Daavide badi mutentekyeshe Salomone’shi, Yehowa akekala naye mpa na ku nfudilo kwa mudimo wa kwibaka ntempelo. (1 Myanda 28:20) Salomone badi munangushene ku ano mayi binyibinyi, na tamutadile bukinga bwaye bwabudya kumukutshishwa kufuba uno mudimo nya. Anka, badi munyingye eshimba, na ku bukwashi bwa Yehowa, badi mupudishe kwibaka ntempelo badi mwende nkumo pa mwanda wa bukata na buwa bwaye munda mwa bipwa musambo na kipindji.

21 Yehowa badi mukwashe Salomone, na mulombene kwitukwasha bwatudya kunyinga mashimba na kukita mudimo wetu, mu kifuko mpa na mu kakongye. (Yeeshaya 41:10, 13) Su tubekala na mashimba anyingye mu mudimo wa Yehowa, atwikala bashinkamishe’shi aketwelela myabi kubanga binobino mpa na mu mafuku aafiki. Byabya, “nyinga eshimba, obangye mufubo.”

^ par. 12 We kupeta angi malango pabitale kipaso kya kwikala na bipatshila mu mudimo w’Efile Mukulu mu mwisambo awamba’shi: “Glorifiez votre Créateur en vous fixant des objectifs spirituels” wi mu Kitenta kya mulami kya mu 15/7/2004.