Enda bua kuleshe mianda i muanka

Enda bua kuleshe kashibo ka mianda i muanka

MWISAMBO WA KULONGA 38

Fubisha kipungo kya butaale kalolo

Fubisha kipungo kya butaale kalolo

“Eumbo dibaadi mu butaale. Takubeekeele ngoshi mu byabya bipwa nya, mwanda Yehowa baadi mumupe butaale.”​—2 MYA. 14:5.

LOONO 60 Mmuwa wabo

KYABAKWILA MWANKA *

1. Nsaa kinyi yabidi bilombene kwitwelela bukopo bwa kufubila Yehowa?

NSAA kinyi y’opwandikisha’shi mbilombene nkwelela bukopo bwa kufubila Yehowa​—nsaa yodi na nkalakashi su mpo shii nayo? Nsaa yatudi na nkalakashi, mbibofule bwatudya kukulupila mwi Yehowa. Byabya, kinyi kyatukitaa nsaa yatudi mu butaale? Atwilwakaneya’shi ki na muulo nyi kufubila Efile Mukulu? Yehowa baadi mudimushe bena Isaleele’shi bino mbilombene kukitshika.​—Miy. 6:10-12.

Nfumu Asa baadi mukite mwaye mooso bwa kulwisha lulangwilo lwa madimi (Tala kikoso 2) *

2. Nfumu Asa baadi mulekye kileshesho kinyi?

2 Nfumu Asa nyi kileshesho kya muntu baadi mufubishe kipungo kya butaale kalolo pa kukulupila mwi Yehowa n’eshimba dyaye dyooso. Baadi mufubile Yehowa kushii penda mu bipungo bya nkalakashi, kadi mpa na mu bipungo bya butaale. Kubanga ku bukinga bwaye ‘eshimba dyaa Asa dibaasheele dilamate kwi . . . Yehowa mund’a muuwa waye ooso.’ (1 Bf. 15:14) Asa baadi muleshe’shi mmufubile Yehowa n’eshimba dyaye dyoso, pa kukatusha lulangwilo lwa madimi mu Yunda. Bible amba’shi: “Bakatwishe bilambwilo bya beefile beenyi na bilangwilo bya mu myengye, batshokwele bibumba na misungu ishidilwe.” (2 Mya. 14:2, 4) Baadi mpa na mukatushe nyinaye-kulu Maaka bu ndalamumba. Bwakinyi? Mwanda baadi anyingisha bantu bwabadya kulangwila nkishi.​—1 Bf. 15:11-13.

3. Myanda kinyi yatwisambila mu uno mwisambo?

3 Asa t’abaadi penda mukatushe lulangwilo lwa madimi nya. Baadi dingi mukwashe mwilo wa Yunda bwaudya kubangula kulangwila Yehowa. Yehowa baadi mwelele Asa na mwilo wa Yunda mwabi, abo nkwikala mu kipungo kya butaale. * Munda mwa bipwa ekumi mu bukunkushi bwa Asa, “eumbo dibaadi mu butaale.” (2 Mya. 14:1, 3, 5) Mu uno mwisambo, atwisambila mushindo ubaadi Asa mufubishe kyakya kipungo kya butaale. Akupu atwisambila kileshesho kya bena Kidishitu ba mu siekele a kumpala abaadi bafubishe kalolo kipungo kya butaale nka bu Asa. Ku nfudiilo, atukaluula luno lukonko: Su we mushaale mwiumbo dyodi na bulungantu bwa kulangwila Yehowa, mushindo kinyi odi mulombene kufubisha kyakya kipungo kya butaale?

BIBAADI ASA MUFUBISHA KIPUNGO KYA BUTAALE

4. Muyile 2 Myanda 14:1, 5, 6, mushindo kinyi ubaadi Asa mufubishe kipungo kya butaale?

4 Badika 2 Myanda 14:1, 5, 6Asa baadi mulungule mwilo’shi: “Yehowa nyi mwibape butaàle mpese yooso.” Asa t’abaadi mupwandikishe’shi kyakya kipungo kya butaale kibaadi kya kwikisa bisumanga nya. Anka, baadi mubangye kwibaka midimba ya lupata, bitenta, na kupwa biibi. Balungwile mwilo wa Yunda’shi: “Eumbo dii mu maasa eetu.” Asa baadi akyebe kwakula kinyi? Baadi akyebe kulesha’shi mwilo ngulombene kwikala mu bulungantu na kwibaka kushii mwishikwanyi ebakalakasha. Baadi munyingishe mwilo bwaudya kufubisha kalolo kyakya kipungo kya butaale.

5. Bwakinyi Asa baadi munyingishe kilwilo kyaye?

5 Asa baadi dingi mufubishe kipungo kya butaale bwa kunyingisha kilwilo kyaye. (2 Mya. 14:7) Bino abilesha t’abaadi mukulupile mwi Yehowa su? Nya. Asa baadi auku’shi bu byadi nfumu, abitungu alumbuule mwilo bwa nkalakashi ya baadi balombene kupeta mu mafuku aafiki. Na baadi auku dingi’shi, eumbo tadilombene kwikala nka mu butaale efuku dyooso, na bino bibaadi by’eyendo.

BIBAADI BENA KIDISHITU BA MU SIEKELE A KUMPALA BAFUBISHE KIPUNGO KYA BUTAALE

6. Mushindo kinyi ubaadi bena Kidishitu ba mu siekele a kumpala bafubishe kipungo kya butaale?

6 Sunga bibaabadi abakamba kubingabinga bena Kidishitu ba mu siekele a kumpala, abaadi namu bapete kipungo kya butaale. Mushindo kinyi ubaabadi bafubishe kyakya kipungo? Bano balume na bakashi basha lulamato, abaadi abalungula mukandu wibuwa na kisumi. Mwisambo wi mu Bikitshino aulesha’shi: ‘Abendanga mu kutshiina kwa Yehowa.’ Abatungunukile na kulungula mukandu wibuwa na kisumi, nyi bwakinyi ‘abendanga na kutama [ku fwima].’ Kushii mpaka, Yehowa baadi mwibelele myabi bwa kisumi kyabo mu bulungudi mu kipungo kya butaale.​—Bik. 9:26-31.

7-8. Mpoolo na bangi abaadi bakite kinyi nsaa ibabaadi na mushindo wa kulungula mukandu wibuwa? Patuula.

7 Bena Kidishitu ba mu siekele a kumpala, abaadi abapalakasha mukandu wibuwa nsaa yooso ibakudi mushindo. Bu kileshesho, pabaadi Mpoolo mutumiibwa mumone’shi mulombene kulungula mukandu wibuwa ngofu mu Efeso, baadi mwi mushaale bwa kwi mulungula mukandu wibuwa.​—1 Kod. 16:8, 9.

8 Mpoolo na bangi bena Kidishitu abaadi balombene kulungula mukandu wibuwa ngofu mu kipwa kya 49 bino bipungo byetu (B.B.), nsaa ibaadi batumiibwa na bakulu ba mu Yeelusaleme baate kitshibilo pabitale mwanda wa kusadibwa. (Bik. 15:23-29) Kunyima kwa Mpoolo na bangi kulungula tukongye kitshibilo, booso bwabo, abaadi bafube ngofu bwa kuukisha “mukandu wibuwa w’eyi dya Yehowa.” (Bik. 15:30-35) Mbipeta kinyi bibatukile? Bible amba’shi: “Tukongye tubaadi atukankamana mu lukumiino na kufiimanga ku bungi efuku dioso.”​—Bik. 16:4, 5, Kilombeeno kipya 2014.

BYATUFUBISHA KIPUNGO KYA BUTAALE LELO UNO

9. Twi na mushindo wa kukita kinyi mu maumbo e bungi, na ndukonko kinyi alutungu’shi twiyipushe?

9 Mu maumbo ebungi lelo uno, twi balombene kulungula mukandu wibuwa kushii kubingwabingwa. We mu dimune dya ku ano maumbo su? Su mbyabya, eyipushe’shi, ‘Mushindo kinyi wa nkwete kufubisha buno bulungantu?’ Ano mafuku a nfudiilo e buwa bwa mwilo wa Yehowa, mwanda ukwete kukita bibungi mu mudimo ukata wa kulungula na kulongyesha mukandu wibuwa bishakitshikile dingi mu nsenga ishima. (Mak. 13:10) Kwi myanda ibungi yatudi balombene kukita mu uno mudimo.

Balungudi bebungi be na muloo pabo kwenda mu kulungula mukandu wibuwa mu dingi eumbo, sunga pabo kulungula mukandu wibuwa kwi bantu abakula lungi ludimi (Tala kikoso 10-12) *

10. Mukanda wa 2 Timote 4:2, awitunyingisha bwa kukita kinyi?

10 Mushindo kinyi odya kufubisha kalolo kipungo kya butale? (Badika 2 Timote 4:2.) We kutaluula nshalelo obe, na kumona su obe sunga mwina kifuko nobe nwi kutamisha mudimo wa bulungudi, pangi kwikala bu mbala-mashinda. Kino nta nkipungo kya kukimba mapeta na bintu bibungi bya ku mbidi, mwanda t’abiketukwasha mu mpombo ikata.​—Nki. 11:4; Mat. 6:31-33; 1 Yo. 2:15-17.

11. Bangi balungudi bakwete kukita kinyi bwa’shi bantu be bungi bapushe mukandu wibuwa?

11 Balungudi bebungi mbalongye ludimi lupya bwa’shi bakwashe bantu bwa kulonga pabitale Yehowa. Ndumbulwilo a Yehowa kwete kutusha mikanda ibungi ilombene kwitukwasha bwa kulungula mukandu wibuwa mu ndimi ibungi. Bu kileshesho, mu 2010, mikanda yetu ibaadi ayituku mu ndimi peepi na 500. Anka lelo uno, ikwete kutuuka mu ndimi ikile pa 1 000.

12. Mushindo kinyi awipushaa bantu nsaa yabapusha mukandu wibuwa mu ludimi lwabo? Tusha kileshesho.

12 Apapusha muntu mukandu wibuwa mu ludimi lwaye lwa butandwa, abikalaa na bukitshishi kinyi? Tala mwanda wa ungi mukwetu mukashi baadi mutwele mu kikongeno kya mafuku asatu mu Memphis, Tennessee, mu États-Unis. Kikongeno kibaadi mu Kinyarwanda, ludimi lwaye lwa butandwa. Kinyarwanda nyi ludimi lwabakulaa mu Rwanda, Congo (Kinshasa), na mu Uganda. Kunyima kwa kikongeno, yawa mukwetu bakwile’shi: “Takudi bipwa 17 kasha nafika mu États-Unis, anka uno nyi musango wa kumpala wampusha kikongeno kalolo.” Abimweka patooka’shi, uno mukwetu mukashi baadi na muloo ngofu nsaa ibaadi mupushe kikongeno mu ludimi lwaye lwa butandwa. Su we na mushindo, we mulombene kulonga lungi ludimi bwa kukwasha bangi bantu mu teritware enu su? Su mu teritware a kakongye kenu mwi bantu abakumiina kwisamba na bangi mu lungi ludimi, bino ta mbilombene nkutakula bwa kwilulonga su? Kwitatshisha kobe akukutwadila myabi ibungi.

13. Mushindo kinyi ubaadi bakwetu ba mu Russie bafubishe kipungo kya butaale?

13 Mu angi maumbo, bakwetu bena Kidishitu ta mbalombene kulungula mukandu wibuwa mu bulungantu. Mwanda mbulamatadi mukandjikye mudimo wetu. Tala kileshesho kya bakwetu balume na bakashi ba mu Russie. Munda mwa bipwa bibungi, abaaadi abebabingabinga, anka mu mweshi wa 3/1991 mbulamatadi baadi mwibape matalwa a kufubila Yehowa mu bulungatu. Mu aa mafuku, mu Russie mu baadi balungudi peepi na 16 000. Kunyima kwa bipwa 20, bungi bwa balungudi bubafwimine, abo nkukila pa 160 000! Abimweka patooka’shi, bakwetu abaadi bafubishe kalolo kyakya kipungo kya butaale pabo kulungula mukandu wibuwa. Kyakya kipungo kya butaale nta nkiyididile nya. Anka, sunga bishintulukye myanda mu dyadya eumbo, ta mbapeleshe kisumi kyabo bwa lulangwilo lwiselele. Bakwete kutungunuka na kukita kyoso kyabaadi balombene bwa kufubila Yehowa.

KIPUNGO KYA BUTAALE TAKIYIDIDILA NYA

Kunyima kwa Nfumu Asa kuteka n’eshimba dyaye dyooso, Yehowa baadi mwibape ngobesha ya kutshimuna beshikwanyi nabo abaadi bungi bukile (Tala kikoso 14-15)

14-15. Mushindo kinyi ubaadi Yehowa mufubishe bukome bwaye bwa kukwasha Asa?

14 Mu mafuku a Asa, kipungo kya butaale kibafikile ku nfudiilo. Kilwilo kikata kya bena Etshopii kibaadi na basalayi bakile pa mudiyo umune, kibafikile mu kwibatuka ngoshi. Mukata abo Zera baadi mushinkamishe’shi aye na kilwilo kyaye, balombene kutshokola Yunda. Anka Asa baadi mukulupile mwi Yehowa. Batekyele Yehowa’shi: “Etukwashe Yehowa Efile Mukulu eetu! Mwanda koodi ngi kwatudi bakulupile, dingi mwishina dyoobe ngi mwatudi bafikye mu kulwa naa kino kibumbu.”​—2 Mya. 14:10.

15 Sunga bibaadi kilwilo kya bena Etshopii kikile kya Asa misusa ibidi, Asa baadi auku’shi Yehowa e na bukome na mulombene kwibakwasha. Na Yehowa baadi mwibakwashe, abo nkutshokola kilwilo kya bena Etshopii.​—2 Mya. 14:7-12.

16. Atuuku naminyi’shi kipungo kya butaale t’akiyididila?

16 T’atuku kilombene kukitshikila ooso akwatudi mu mafuku aafiki nya, anka atuuku’shi butaale bwinabo mwilo wa Yehowa lelo uno, t’abukayididila nya. Tentekyesha bibaadi Yesu mutemukye pabitale mafuku a ku nfudiilo’shi balongi baye “abakebashikwa kwi miilo yoso.” (Mat. 24:9, Kilombeeno kipya 2014) Mu mushindo umune, Mpoolo mutumiibwa bakwile’shi: “Baaba booso abakyebe kwikala been’Efile Mukulu mu buumune na Kidishitu Yesu abakapombeshiibwa.” (2 Tim. 3:12) Satana “mmukwate nsungu ikile,” byabya su twanangushena’shi yaya nsungu t’ayikala na bukitshishi kwatudi, atwidimbi.​—Kibaf. 12:12, EEM.

17. Mu mishindo kinyi mulombene lukumiino lwetu kutompibwa?

17 Mu mafuku apela’mu, lukumiino lwa ooso akwatudi alukatompibwa. Binobino akwikala “mpombo ikata byaisheekeele dimo byatshiile ku mbangilo aa byaa-pano nyaa na ku binobino.” (Mat. 24:21) Mu aa mafuku, bena kifuko netu mbalombene nketutombokyela na mudimo wetu ngulombene kukandjikibwa. (Mat. 10:35, 36) Atukekala bakulupile’shi Yehowa etukwasha na kwitukalwila bu Asa su?

18. Muyile Beena-Ebelu 10:38, 39, nkinyi akitukwasha bwa kwikala belumbuule apakemana kipungo kya butaale?

18 Yehowa kwete kwitulumbuula kubanga binobino bwa’shi tukekale na lukumiino lunyingye. Kwete kukunkusha “mpika a lulamato na mudimukye” bwadya kwitupa “kya-kudya pa nguba atungiibwa” bwa’shi twikale nka banyingye mu kikudi. (Mat. 24:45) Anka, abitungu ooso akwatudi akite mwaye mooso bwa kwikala na lukumiino lunyingye mwi Yehowa.​—Badika Beena-Ebelu 10:38, 39.

19-20. Muyile byabaadi baleshe mu 1 Myanda 28:9, nkonko kinyi ayitungu’shi twiyipushe, na bwakinyi?

19 Nka bu Nfumu Asa, abitungu ‘tukimbe Yehowa.’ (2 Mya. 14:3; 15:1, 2) Atubanga kukimba Yehowa patulongo Bible na kubatshishibwa. Tukiteyi mwetu mooso bwa kunyingisha kifulo kyetu bwa Yehowa. Byabya, twiyipushe’shi: ‘Nekalaa na kyubishi kya kutwela mu bisangilo su?’ Mu bisangilo, atupetaa bukome bwatudi n’abo lukalo bwa kutungunuka na kufubila Yehowa, na atupetaa kunyingishibwa kwi bakwetu bena Kidishitu. (Mat. 11:28) Twi kwiyipusha dingi’shi: ‘Nelongyelaa Bible efuku dyooso su?’ Su weena kifuko kyobe, wekalaa na nsaa ya kukita lulangwilo lwa mu kifuko lubingo looso su? Su tokii mushaale na kifuko kyobe, wemutule nsaa ya kwilongyela nka bu pwekalanga na kifuko kyobe su? Na dingi, okwete kukita mobe mooso bwa kulungula mukandu wibuwa na kwikasha bantu bu balongi su?

20 Bwakinyi abintungu twiyipushe ino nkonko yooso? Bible alesha’shi, Yehowa aukaa bi mu binangu na mu mashimba etu, nyi bwakinyi abitungu twitaluule atwe banabene. (Badika 1 Myanda 28:9.) Su twamona’shi kwi myanda kampanda ayitungu tushintule, abitungu tutekye Yehowa bwa’shi etukwashe twiyishintule. Ino nyi nsaa ayitungu’shi tubangye kwilumbuula bwa bitompwanga abifiki kumpala. Byabya, tatulekyelanga kintu su nkime bwakidya kwitukutshisha kufubisha kipungo kya butaale kalolo!

LOONO 62 Loono lupya

^ par. 5 We mwiumbo dyodi mulombene kulangwila Yehowa mu butaale su? Su mbyabya, mushindo kinyi okwete kufubisha kino kipungo kya butaale? Uno mwisambo aukukwasha bodya kwambula kileshesho kya Nfumu Asa a mu Yunda na kya bena Kidishitu ba mu siekele a kumpala. Abaadi bafubishe kipungo kya butaale kalolo.

^ par. 3 KISHIMA KYABADI BAPATUULE: Mwaku “butaale” aupushisha myanda ibungi kushii penda kukutshikwa kwa ngoshi. Kino kishima mu kina Ebelu, akilesha’nyi dingi kwikala na mbidi bukome na kwikala mu kukalwilwa.

^ par. 57 BI MU BIFWATULO: Nfumu Asa kwete kukatusha nyinaye-kulu bu ndalamuba, mwanda kwete kukwatshishena lulangwilo lwa madimi. Bantu basha lulamato abakwatshishena Asa, abalondo kileshesho kyaye na bakwete kulwisha ma nkishi.

^ par. 59 BI MU BIFWATULO: Mulume na mukashi basha kisumi abapelepesha nshalelo abo bwabadya kwenda mu kufubila mbalo i lukalo lwa balungudi.