Enda bua kuleshe mianda i muanka

Enda bua kuleshe kashibo ka mianda i muanka

NSHALELO A MUNTU

Ne mukite kyakya akitunganga’shi nkite

Ne mukite kyakya akitunganga’shi nkite

Munda mwa bipwa bikile pa 30, Donald Ridley baadi mufube bu avocat a ba Temwe ba Yehowa. Baadi mukwashe bantu bebungi bwabadya kuuka’shi muntu e na maladi, e na matalwa a kupela kwedibwa mase. Mmukwashe ndumbulwilo bwa kubinga bilumbu bibungi ku tumilaadi tukata. Ba kuuku baaye abaadi abamwiuku bu muntu sha kishima, mwiyishe, na sha kwipaana.

Mu 2019, Don abaadi bamukwate na mukumbo aulwishaa tu mishila twa mu bongo, ushii bya kupashiibwa. Uno mukumbo ubatamine lubilolubilo, na aye nkufwa mu 16/8/2019. Uno nyi mwisambo waye.

Ne mutandikwe mu kibundji kya St. Paul, Minnesota, mu Étas-Unis mu kipwa kya 1954. Tatubaadi ba mpeta sunga balanda, na tubaadi bena Katolike. Ne mwana a kabidi mu batano. Naadi natwele ku kalasa ka bena Katolike, na naadi na kwasha ba mumpeele nsaa ya misa. Kadi ntshi naadi nauku myanda ibungi pabitale Bible nya. Sunga byabya, naadi nakumiina mwi Efile Mukulu mupangi a bintu byooso, na ntshi naadi nakumiina’shi kipwilo kya Katolike akinkwasha bwa kumulangwila.

KULONGA BYA BINYIBINYI

Mu kipwa kyande kya kumpala kinatwelele ku Collège William Mitchell bwa kulonga Miiya, ba Temwe ba Yehowa abakookwele ku kiibi kyande. Ntshinaadi na nsaa mwanda naadi natumpu bilamba byande, na bano ba mulume na mukashi abaadi bakumiine bwa kwalukiila mu nkutala ungi musango. Nsaa ibabalukiile, ne bepwishe nkonko ibidi: “Bwakinyi myanda ya bantu be bubi ayendaa kumpala kukila ya bantu be buwa?” na “Nkinyi kilombene kwikasha bantu na muloo wa binyibinyi?” Naadi mukumiine mukanda wa La vérité qui conduit à la vie éternelle na Bible a Les Saintes Écritures Traduction du monde nouveau baadi na kipusu a kipenyapenya ky’elangi dya meema a kaleese. Nakumiinyine kulonga Bible. Kuno kulonga kubaadi nkufungule meeso. Naadi na muloo wa kulonga pabitale Bufumu bwa Yehowa, abukakunkusha bantu pa nsenga. Naadi mumone’shi bukunkushi bwa bana ba bantu bubakabilwa na bubatwesha makyenga mu nsenga, na kukutwa kwa kululama.

Naadi mwilambule kwi Yehowa ku mbangilo kwa kipwa kya 1982 na ami nkubatshishibwa nka mu kyakya kipwa, mu kikongeno kya mafuku asatu kibaadi na mutwe wa mwanda awamba’shi: “La vérité du Royaume” ku Civic Center mu St. Paul. Nalukiile ku Minnesota lubingo lubalondele bwa kukita mateeta a bantu abalonga miiya abetamina bu examen d’admission au barreau. Ku mbangilo kwa mweshi wa Ekumi, abandugwile’shi nauku mateeta, na nemulombene kufuba bu Avocat.

Ku kyakya kikongeno kya “La vérité du Royaume” naadi mufumankane na mukwetu Mike Richardson baadi afubu ku betele a mu Brooklyn, aye nkudungula’shi abatuulu biro abitala myanda ya miiya ku biro byetu bikata. Naadi mutentekyeshe mayi a mutungulwe a mu Etshopii e mu Bikitshino 8:36 na ami kwiyipusha’shi: ‘Nkinyi akinkutshisha kuteka bwa kufuba ku biro abitala myanda ya Miiya?’ Nka paapa, ami nkuteka bwa kutwela ku Betele.

Baledi bande tababaadi na muloo p’abo kumona’shi tandi Temwe a Yehowa nya. Papa bangipwishe bwa kuuka su nekala napete efuto ku mudimo wande wa ku betele. Namulungwile’shi nafubu penda bu mukwashi kushi efuto. Abekala abampa ekuta dipeela bwa kupudisha nkalo yande nka bu bangi booso bena Betele.

Bu bitanaadi mubangye kufuba ku tumilaadi, ntshi naadi na bya kubanga kufuba mu betele musango umune nya. Nyi bwakinyi kuyima kwa’mi kwimika kufuba ku tumilaadi, nabangile kufuba ku Betele a mu Brooklyn, mu New York mu kipwa kya 1984. Abantudile ku biro abitala myanda ya Miiya. Bwande’mi kiukilo kyandi mupete ku tumilaadi, nkidumbule ku ungi mwanda ubaadi aufiki.

KULUMBUULA KWA NSHIBO YA TEYATRE YA STANLEY

Bibaadi nshibo ya Teyatre ya Stanley pababadi beyiule

Abaadi baule nshibo ya Teyatre ya Stanley mu Jersey City, mu New Jersey mu mweshi wa 11/1983. Bakwetu abaadi batekye matalwa ku mbulamatadi bwa kulumbuula myoshi ya nsembwe na milengye ya meema. Nsaa ibaabadi bemonene na bena mbulamatadi, bakwetu abaadi bebalungule’shi ba Temwe ba Yehowa abakyebe kufubisha nshibo ya Teyatre ya Stanley bwa kukita kikongeno. Kubatukile lukalakashi. Miiya ya mu Jersey pabitale kwibaka nshibo ayilesha’shi, abitungu nshibo ya kulangwila ikale mbalo ishale bantu. Nshibo ya Teyatre ya Stanley ibaadi pa mbalo ya kisalwe, nyi bwakinyi mbulamatadi baadi mupele kutuusha matalwa. Bakwetu abaadi bakafunde kilumbu, anka abo kwibapelela.

Mu lubingo lwande lwa kumpala ku Betele, ndumbulwilo baadi mutwale kilumbu ku tumilaadi, bwa’shi bebape matalwa. Bu binaadi mupwe kubanga kufuba ku tumilaadi twa ku St. Paul, Minnesota munda mwa bipwa bibidi, naadi mupwe kuubiila kwakwila myanda i byabya. Umune a ku ba avocat betu baadi mwakule’shi, nshibo ya Teyatre ya mu Stanley mbeyifubishe ngofu bwa myanda ilekenelekene, bu kwimuyimbila mizike, na kwimukitshina ma teyatre. Kadi bwakinyi anwamba’shi kwimukitshina myanda ya kipwilo akwipaa miiya? Tumilaadi tubaadi tutaluule wawa mwanda, ato nkutshiba kilumbu’shi mbulamatadi a ku Jersey batupilwa mwiya utale bulungantu bwa lulangwilo. Tumilaadi tubaadi tulungule mbulamatadi a ku Jersey bwadya kwibapa matalwa, na ami nkubanga kumona bibaadi Yehowa mukwashe ndumbulwilo aaye ku bukwashi bwa tumilaadi bwa kuyisha mufubo waye kumpala. Naadi na muloo ukata p’ami kukwasha mu uno mwanda.

Bakwetu ababangile mudimo wa kuluumbula, na muushi mwa kipwa kunyima kwa uno mudimo kubanga, kalasa ka 79 ka Galaade kabaadi katwele mu Nshibo ya Bikongeno ya mu Jersey City mu 8/9/1985. Naadi na muloo wa kukwasha mu uno mudimo wa Yehowa. Ungikashe na muloo kukila panaadi nafubu bu avocat kumpala kw’ami kufuba ku Betele. Ntshinaadi napwandjikisha’shi Yehowa mulombene nkufubisha mu kino kipaso.

KUKALWILA MATALWA A KUBUKIIBWA KUSHI KWEDIIBWA MASE

Mu bipwa 1980, bibaadi bukopo bwa’shi ba munganga ku mpitalo bakumiine kubuka Temwe a Yehowa taadi mukulu kushi kumwela mase. Bana bakashi abaadi na mayimi nyi abaadi mu lukalakashi lukata, mwanda ba nsushi abaadi abamba’shi, bana bakashi ta be na matalwa a kupela’shi ta bebelanga mase nya. Ba nsushi abaadi abanangushena’shi su bakutwa kwela mwana mukashi e na eyimi mase, afu pa kutanda na mwana ashala bupenka.

Mwifuku dya 29/12/1988, kunyima kwa mukwetu mukashi Denise Nicoleau kutanda mwana mulume, mase abaadi amutuukye e bungi bukile. Mase aaye abaadi afikye mpa na mu grame 5, na munganga aye nkumuteka bwabadya kumwela mase. Mukwetu Nicoleau nkupela. Efuku dibalondele ku namashika, ba munganga nkwenda ku tumilaadi bwa kupeta matalwa a kumwela mase, mwanda abapwandikishanga’shi ngi kintu kii na muulo kya kukita. Kushi kutemesha sunga kulungula mukwetu Nicoleau sunga mulume aaye, nsushi baadi mupe ba munganga matalwa a kumwela mase.

Mu dya Katano 30/12, ba munganga abaadi bele mukwetu mukashi Nicoleau mase pa bukopo sunga mbibaadi mulume aaye na bena kifuko kya mukwetu Nicoleau bapele. Ku kyolwa kya dyady’efuku, abaadi bakwate bena kifuko kya mukwetu Nicoleau na bakulu ba mu kakongye bu babidi, mwanda’shi abaadi bemane ku lusala lwa mukwetu Nicoleau bwa kushikiila ba munganga bwa’shi tabamwelanga mase. Mu dya Mpooso 31/12, bisashi na ma TV bya mu New York na mu bingi bibundji bibaadi byakwile wawa mwanda.

Ami na Philip Brumley pabatudi na bukome

Mu Dimune ku namashika, ami nkwisamba na Milton Mollen mukata a tumilaadi. Ami nkupatuula bibaadi myanda ikidikye, na kulesha patooka’shi, ungi nsushi mmutuushe matalwa bwabadya kwela yawa mukwetu mase kushii kumwipusha mweneno aye. Mollen nkuteka bwandya kwenda mu biro byaye kunyima kwa midi, bwatudya kwisamba pabitale wawa mwanda na kutaluula miiya ya mbulamatadi itale wanka. Philip Brumley, mukunkushi ande, nkunshindikila ku biro bya Mollen kyakya kyolwa. Nsushi baadi dingi mwitamine avocat a bena lupitaalo. Tubaadi besambe na nsungu ngofu. Tubaadi bakule na nsungu mu kipaso kibaadi mukwetu Brumley munfundjile pa kasaki’shi “leka kufiita munda.” Dyadya elango dibaadi dibuwa mwanda naadi na nsungu bwa kupela byoso bibaadi abyakula avocat a bena lupitaalo.

Kukatuka ku mboko ibakashi na kwenda ku mboko ibalume: Richard Moake, Gregory Olds, Paul Polidoro, Philip Brumley, ami, na Mario Moreno​—ba avocats beetu mwifuku dibatudi basambe bilumbu bya Watchtower v. ku tumilaadi tukata twa mu États-Unis ku kibundji kya Stratton.​—Tala Réveillez-vous ! a 8/1/2003, esak. 3-4, 4-5, 6-8, 9-11 mu Fwalanse

Kunyima kwa kipindji peepi na nsaa mushima, nsushi Mollen bambile’shi atutaluula uno mwanda maloba ku namashika. Nsaa yibatudi atukatuka mu biro byaye, nsushi Mollen bambile’shi, avocat a bena lupitaalo ekala na “mudimo wi bukopo malooba.” Nkwamba’shi yawa avocat tekala na mushindo wa kushinkamisha’shi ba munganga be na kabingilo ka kwela mukwetu Nicoleau mase nya. Namwene’shi Yehowa kwete ku nshinkamiisha’shi atubingi. Bibaadi binkanyishe pa kumona’shi Yehowa kwete kwitufubisha bwa kulombasha kikyebe ky’eshimba dyaye.

Tubaadi bafube bufuku bwa kulumbuula myanda ya nkakula malooba ku namashika. Tumilaadi tubaadi nka peepi na Betele eetu a mu Brooklyn, nyi bwakinyi ndambo ya bakwetu abafubaa ku biro abitala myanda ya miiya abayile kwanka. Kunyima kw’abo kutemesha myanda yatubaadi bakule, ba nsushi bananka abakwile’shi, tababaadya kwikala batuushe matalwa a kwela muntu mase pa bukopo nya. Tumilaadi tukata tubatshibile kilumbu’shi, mukwetu Nicoleau babingi, na’shi kutuusha matalwa a kwela muntu mase kushi kubanda kwisamba naaye bwa kuteka mmweneno aaye, nkwipaa miiya itale matalwa a muntu.

Tumilaadi tukata twa mu New York nkutshiba kilumbu’shi, mukwetu Nicoleau e na matalwa a kubukiibwa kushii kumwela mase. Kino nyi kilumbu kya kumpala kitale mase kya ku bilumbu binanka byatudi babingye ku tumilaadi kinapete mwabi wa kwinulondela. (Tala kashibo akamba’shi: “ Ku tumilaadi tukata kwatudi babingye bilumbu.”) Ne mufube dingi na ba avocat ba ku Betele mu bilumbu bitale kwela bana mu lukano, kwipaa eyibakishi, na miiya itale mpaango na kwibaka.

EYIBAKISHI DYANDE NA NSHALEELO A MU KIFUKO

Ami na mukashi aande Dawn

Panamwene mukashi aande Dawn bwa musuusa wa kumpala, abaadi bepelene na mulume aaye a kumpala na baadi akusha bana baye basatu bupenka. Baadi na ka mudimo kaaye, na afubu bu mbala-mashinda. Baadi mufumankane na nkalakashi, kadi kipaso kibaadi mwate kitshibilo kya kufubila Yehowa kibaadi kinkanyishe. Mu 1992, pabatudi mu kikongeno kya Distrike kibaadi na mutwe wa mwanda awamba’shi: “Porteurs de lumière,” mu New York, ami nkumuyila. Kunyima kwa kipwa kimune, tubaadi beyibakishene. Kupeta mukashi munyingye mu kikudi na sha kifulo, nyi kya buntu akifiki kwi Yehowa. Kasha tweyibakishena na Dawn, mmunkwashe na myanda ibuwa ngofu.​—Nki. 31:12.

Pabatudi beyibakishene, bana abaadi na bipwa 11, 13, na 16. Naadi netatshisha bwa kwikala nshe-bana e buwa, byabya, naadi nabadika na kutumikila myanda yoso inaadi napete mu mikanda yeetu pabitale kwikala nshe-bana mudiishi. Munda mwa bipwa, bibaadi bukopo bwa’shi bana bankulupile, anka binobino ne na muloo mwanda ta bamono bu kuuku aabo a kukulupila na bu she-bana sha kifulo. Ba kuuku na ba loole ba bana beetu abaadi abafiki kwetu ku nshibo nsaa yoso, na tubaadi atusanka pa kwibamona abafiki byabya.

Mu 2013, ami na Dawn tubayile ku Wisconsin mu kukwasha baledi betu abapu kununupa. Kadi mudimo wande wa ku betele taubaadi upwe nya. Abangitamiine bwadya kutungunuka na kukwasha ndumbulwilo eetu mu myanda ya miiya bu mukwashi.

KUSHINTULUKA KWA MU KIMPULUNKAMBA

Mu mweshi wa Kitema 2018, nabangile kwikukumisha mu mudibu nsaa yoso. Doktere baadi mumpime, kadi tabaadi mukwate winyi mukumbo. Kunyima ungi doktere baadi mumpime, aye nkundungula’shi abitungu nkamone ungi doktere atalaa myanda ya tu mishila tupeela [nerfs]. Mu mweshi wa Kumpala 2019, doktere baadi munkwate mukumbo aulwishaa tu mishila tupeela wabetamina bu paralysie supranucléaire progressive (PSP).

Mafuku asatu kunyima, naadi mupone, natshokoka mboko ibalume panaadi nakitshi kalashishi ka mbidi. Nakitaa kano kalashishi mafuku oso, na ne mwikafule byabya. Natundwile’shi, ntshikii dingi na bukome bwa kukunkusha mbidi yande nya. Mukumbo wande wa ma nerfs ubaadi utame lubilo mu kipaso kibaadi akinkanyisha, kwakula, kusanasana na kumina bintu kubaadi akwende na kungyelela bukopo.

Ne na muloo wibungi mwanda ne mukwashe ndumbulwilo a Yehowa pa kufuba bu avocat, bwa kuyisha myanda ya Bufumu kumpala. Ne na dingi muloo wibungi mwanda ne mufunde myanda ibungi yabakwete kubadika kwi ba doktere, ba avocats na ba nsushi. Nemukite dingi miisambo ibungi bwa kwakwila matalwa a ba Temwe ba Yehowa mu nsenga ishima, a kubukiibwa kushii kwibela mase. Kadi, nka bu byabadi bebileshe mu Luka 17:10: ‘Ne mufubi anka buu booso. Nemukumbashe penda mufubo wande.’