Enda bua kuleshe mianda i muanka

Enda bua kuleshe kashibo ka mianda i muanka

“Teemeshaayi [dinyooka] bwa kwikala baa-sha-binangu”

“Teemeshaayi [dinyooka] bwa kwikala baa-sha-binangu”

“Baana bande . . . teemeshaayi [dinyooka] bwa kwikala baa-sha-binangu.”​—NKINDJI 8:32, 33.

NGONO: 56, 89

1. Twi kupeta binangu mushindo kinyi, na binangu abiketukwasha naminyi?

BINANGU abifiki kwi Yehowa, na ebipeyaa bangi na kalolo koso. Atubadika mu mukanda wa Shake 1:5 bino: “Su umune a kwanudi mmukutwe binangu, eebitekye kwi Efile Mukulu ebipeeyaa boso, mu kwiyisha, dingi kushi kutopeka.” Umune wa ku mishindo yatudi balombene kupeta binangu, nkukumina dinyooka dy’Efile Mukulu. Kukita bino akwitukalwilaa mu kukita myanda ibubi na kwitukwasha bwa kushala pepi na Yehowa. (Nkindji 2:10-12) Na atukapete lukulupilo lwibuwa lwa muwa wa ikalaika.​—Yunda 21.

2. Twi kulonga bya kufula dinyooka dy’Efile Mukulu naminyi?

2 Bu byatudi bantu bakutwe kupwidika sunga pa mwanda wa mushindo wabadi betukushe, ingi nsaa abitwelelaa bukopo bwa kukumina dinyooka sunga kwidimona bu kintu kibuwa. Anka nsaa yatumono myabi ayituukila ku dinyooka dy’Efile Mukulu mu muwa wetu, ngi yatushinguula bukata bwa kifulo kyadi netu. Mukanda wa Nkindji 3:11, 12, (EEM) awitulungula’shi: “Mwan’ande, apakunyôko Yehowa, twebyatanga bu bishi kapu.” Awakula dingi’shi: “Mwanda Yehowa asâshilâ yawa ese âdi mufule.” Twi kwikala bashinkamishe’shi Yehowa akumina twikale bibuwa. (Badika Beena-Ebelu 12:5-11.) Bu bi Efile Mukulu etuuku kalolo, etupeyaa dinyooka dilombane na dyatudi nadyo lukalo. Mu uno mwisambo, atukamono mishindo inanka ya dinyooka: (1) kwinyooka atwe banabene, (2) dinyooka aditungu’shi ba nambutwile bape bana babo, (3) dinyooka dyabetupa mu kakongye, na (4) kintu kilombene kwitwinyongosha kukila kinyongowa kyatupusha nsaa yabetunyooko.

BWAKINYI ATWIKALA NA BINANGU SU TUBENYOOKO ATWE BANABENE?

3. Mwana abangaa kwikala n’eyikashi dya kwinyooka naminyi? Tusha kileshesho.

3 Su tubekala atwinyooko atwe banabene, atwikala atutaluula mwikelo na ngyelelo eetu a binangu. Tatutandjikwaa na ngobesha ya kwinyooka atwe banabene nya, anka abitungu tulongye bwa kwikala atwinyooko. Bu kileshesho, nsaa i mwana alongo bya kusunya nkinga, umune a ku bamutande akwataa nkinga bwa’shi tayiponanga. Byabya, yaya nsaa, mwana alongaa bya kushala ku nkinga, na nshaye sunga nyinaye mulombene ingi nsaa kumupoosola bwa’shi ende aye nabene munda mwa sekonde ipeela. Nsaa ayishinkamisha nshe mwana sunga nyina mwana’shi binobino mwana mmulombene kushala ku nkinga kalolo, mulombene kumulekyela bwa’shi ende aye nabene. Mu mushindo umune, su ba nambutwile be na lwishinko nsaa yabalongyesha bana babo “na kwibanyôka muyile abikyebe Yehowa,” abakwasha bana babo bwabadya kwikala abenyooko na kwikala na binangu.​—Beena-Efeso 6:4.

4, 5. (a) Bwakinyi kwinyooka nyi ndimune dya ku ngikashi i na muulo ya “muntu mupya”? (b) Bwakinyi tatwi balombene kubofula sunga twakita bilubilo?

4 Bi mumune mpa na bwa bantu abafiki mu kuuka Yehowa abo batabadi bakulu. Sunga bauka bya kwinyooka mu mushindo kampanda, tambabande kwikala bena Kidishitu banyingye nya. Anka nsaa yababanga kufwala “muntu mupya” na kwikitshisha bwa kwambula Kidishitu, ababanga kufika bantu banyingye. (Beena-Efeso 4:23, 24) Kwinyooka akwitukwasha bwatudya kulonga bya “kuleka bubi na lwabi lwa bintu bya pa nsenga, bwa’shi tushaale mu kino kipungo na kwiyeesha, kululama na kishima kwi Efile Mukulu.”​—Tite 2:12.

5 Byabya, boso bwetu atukitaa milwisho. (Mulungudi 7:20) Byabya su tubakitshi kilubilo, bino abilesha’shi ta twi benyookye atwe banabene su? Ta byabya nya. Atubadika bino mu Nkindji 24:16: “Mululame mmulombeene kupona misuusa musambobidi, anka eboo dimo.” Nkinyi kilombene kwitukwasha bwa ‘kwibwaa dimo’? Ta mbukome bwetu’twe banabene nya, anka nkikudi ky’Efile Mukulu. (Badika Beena-Fidipe 4:13.) Mu bipindji bya kikuba kya kino kikudi mwi butontshi bwa mbidi, bwipushene ngofu na kwinyooka.

6. Twi kufika bantu bakumine kulonga Eyi dy’Efile Mukulu namiyi? (Tala kifwatulo ki ku mbangilo.)

6 Luteko, kulonga kwa Bible, na kunangushena ku myanda yatubadika abiketukwasha dingi bwa kunyisha kwinyooka atwe banabene. Kadi we kukita naminyi su opushaa bukopo bwa kwilongyela Bible sunga’shi tokumina kulonga? Tobofulanga nya. Su botadila bwa’shi Yehowa akukwashe, akukwasha bodya ‘kulakila’ Eyi dyaye. (1 Mpyeele 2:2) Teka Yehowa bwa’shi akukwashe bodya kwinyooka bwa’shi omone bya kupeta nsaa ya kulonga Bible. Pangi we kubanga na kwilongyela penda munda mwa minite ipeela. Ku kapelakapela, abikakubofwila bodya kunyisha kulonga myanda ibungi. Okanyisha kufula nsaa yokisha bwa kunangushena myanda ibuwa ya Yehowa.​—1 Timote 4:15.

7. Kwinyooka atwe banabene akwitukwasha bwa kulombasha bipatshila byetu mu mudimo wa Yehowa naminyi?

7 Kwinyooka akwitukwasha bwa kobesha bipatshila byetu mu mudimo wa Yehowa. Bu kileshesho, ungi nshe bana badi mupushe’shi kwete kushimisha katshintshi kaye kekalanga nako, ngi bwakinyi badi mwate kepatshila ka kwikala mbala-mashinda a myeshi yoso. Kwinyooka kubamukwashishe naminyi? Badi mubadikye miisambo ibadi itukye mu ma jurnale eetu ayakwila mufubo wa bu mbala-mashinda na badi mwele nteko pa uno mwanda. Kukita bino kubamukwashishe bwadya kunyingisha kipwano kyaye na Yehowa. Badi afubu dingi bu mbala-mashinda mukwashi mu mafuku ooso abadi na mushindo wa kwibufuba. Ta mutadile kintu su nkimune bwakidya kumukutshishwa, anka badi mutule binangu ku kepatshila kaye. Kunyima kwa mafuku apeela, babangile kufuba bu mbala-mashinda a myeshi yoso.

KUSHA BANA BOBE NA KWIBANYÔKA MUÎLE ABIKYEBE YEHOWA

Bana tabatandjikwaa na kiukilo kya bibuwa na bibubi nya, ngi bwakinyi be na lukalo lwa kulongyeshibwa (Tala kikoso kya 8)

8-10. Nkinyi kilombene kukwasha ba nambutwile bwabadya kukusha bana babo mu mashinda a Yehowa? Tusha kileshesho.

8 Yehowa mmupe ba nambutwile bushito bwa kukusha bana babo pa ‘kwibalongyesha na kwibanyôka muîle abikyebe Yehowa.’ (Beena-Efeso 6:4) Uno nyi mwanda wibukopo mu uno ndumbulwilo atudi. (2 Timote 3:1-5) Nsaa ayitandjikwa bana, tabauku kwabuula kibuwa na kibubi nya, na kondo kabo k’eshimba ta nkalongyeshibwe nya. Byabya be na lukalo na dinyooka bwabadya kwikalongyesha. (Beena-Looma 2:14, 15) Ungi muntu mulongye myanda ya mu Bible badi mupatuule’shi kishima kya mu kina Greke kyabadi baluule bu “dinyooka” nkilombene kupushisha dingi “kukula kwa mwana,” sunga kukusha mwana mu kipaso kyadya kwikala muntu munyingye pakakulu.

9 Nsaa i ba nambutwile abanyooko bana babo na kifulo, bana abepusha mu bulungantu. Abalongo’shi bulungantu bwi na mikalo na’shi kintu kyoso kyabakitshi ki na bukitshishi mu muwa wabo. Ngi bwakinyi bi na muulo ukata bwa’shi ba nambutwile bena Kidishitu bakulupile mu binangu bya Yehowa bwa’shi bibakwashe bwabadya kukusha bana babo kalolo. Binangu bya bantu pabitale kipaso kya kukusha bana mbilekene muyile mbalo yabadi bashale, na bino binangu bikwete kwenda na kushintuluka. Anka, ba nambutwile abapushisha Efile Mukulu tabapwandikishaa myanda yabadi balombene kukita sunga kukulupila mu binangu bya bantu nya.

10 Twi balombene kupeta malongyesha ku kileshesho kya Nowa. Nsaa ibabadi bamulungule bwa’shi ayibakye bwato kwi Yehowa, Nowa tabadi auku bya kwibukita nya. Bibadi abitungu’shi akulupile mwi Yehowa, na atubadika’shi “aye nkukita nka byabya” sunga’shi byabya byoso bibabamulungwile kwi Yehowa. (Kibangilo 6:22) Mbipeta kinyi bibadi bitukye? Bwato bupashishe muwa wa Nowa na wa kifuko kyaye! Nowa badi dingi nshe bana e buwa. Bwakinyi? Mwanda badi mukulupile mu binangu by’Efile Mukulu. Nowa badi mulongyeshe bana baye kalolo na badi kileshesho kibuwa kwabadi, aku namu bino tabibadi bibofule mu mafuku a kumpala kwa Mpeshi a kabutu nya.​—Kibangilo 6:5.

11. Bwakinyi abitungu ba nambutwile bakite bukopo bwabo boso bwa kulongyesha bana babo?

11 Su we nambutwile, we ‘kukita nka byabya’ naminyi? Temesha Yehowa. Mulekyele bwa’shi akukwashe bodya kukusha bana bobe. Fubisha malango e mu Eyi dyaye na a ndumbulwilo aaye. Kunyima, bana bobe abakakutumbula bwa bino byoso bywebakitshina! Ungi mukwetu bafundile’shi: “Ne na lutumbu lwibungi bwa mushindo wabadi bankushe kwi bantande. Abadi abakitshi bukopo bwabo boso bwa kukuma eshimba dyande.” Akula’shi, bamutande ngi abamukwashishe bwadya kwifubwila pepi na Yehowa. Byabya, sunga ba nambutwile bakita mwabo moso bwa kulongyesha bana babo, ingi nsaa mwana mulombene kutombokyela Yehowa. Anka nambutwile badi mukite mwaye moso bwa kukwasha bana baye mulombene kushala na kondo k’eshimba katokane na mulombene kukulupila’shi mwan’aye akalukila kwi Yehowa dingi efuku.

12, 13. (a) Su mwana batushibwa mu kakongye, ba nambutwile abalesha’shi abakookyela Efile Mukulu naminyi? (b) Kingi kifuko kibadi kipete bipeta bibuwa pa mwanda wa’shi ba nambutwile abadi bakokyele Yehowa naminyi?

12 Bwa bamo ba nambutwile, umune wa ku myanda ikile bukopo ulombene kutula kukookyela kwabo mu kutompibwa, nsaa yabatusha mwan’abo mu kakongye. Ungi mukwetu mukashi sha mwan’aye nsongwakashi ababadi batushe mu kakongye akupu akatuka ku nshibo, bambile’shi: “Nadi nakimbi mu mikanda yetu mwanda ulombene kumpa mushindo wa kwisamba na mwan’ande mukashi na bekulu bande.” Anka mulum’aye bamukwashishe bwadya kumona’shi mwan’abo mukashi te ku matalwa aabo dimo na’shi abitungu bashale na lulamato kwi Yehowa.

13 Kunyima kwa bipwa, mwan’abo mukashi badi mwalukye mu kakongye. Nyina mwana akula’shi: “Binobino kwete kungitanyina na kuntumina ma mesaje efuku dyoso! Na dingi kwete kwitunemeka ami na mulum’ande mwanda auku’shi tukwete kukookyela Efile Mukulu. Twi mu kipwano ki buwa bukile.” Su mwan’obe mulume sunga mukashi mmutushibwe mu kakongye, ‘okakulupila mwi Yehowa n’eshimba dyobe dyoso’ su? Okamulesha’shi ‘tokwete kulonda binangu byobe’be nabene’ su? (Nkindji 3:5, 6) Tentekyesha’shi, dinyooka dya Yehowa aditulesha byadi na binangu na byadi mwitufule. Tolubanga’shi badi mutushe mwan’aye bwa bantu boso, na’shi mu bano bantu mwi mpa na mwan’obe. Efile Mukulu akumina’shi bantu boso bapete muwa wa ikalaika. (Badika 2 Mpyeele 3:9.) Byabya, anwe ba nambutwile, tungunukayi na kukulupila’shi dinyooka dya Yehowa na buludiki bwaye mbilulame, sunga twamona’shi bibukopo bwa kukookyela. Kookyela dinyoka dy’Efile Mukulu, na tweditombokyelanga.

MU KAKONGYE

14. Malongyesha abetupa kwi Yehowa ku bukwashi bwa “mulami a bintu sha kishima” aetukwasha naminyi?

14 Yehowa mmulee bwadya kupasukila, kulama, na kulongyesha kakongye ka bena Kidishitu. Kwete kukita bino mu mishindo ibungi. Bu kileshesho, mmusangule Mwan’aye bwadya kwikala apasukila kakongye, na Yesu namu mmutuule “mulami a bintu sha kishima” bwadya kwikala atusha bya kudya abitukwasha bwa kwikala banyingye mu lukumino. (Luka 12:42) Uno “mulami” kwete kwitupa malongyesha, na dinyooka byatudi nabyo lelo uno. Pangi we mulombene kutentekyesha misusa ibodi mupushe mwisambo sunga mubadikye mwisambo mu mikanda yetu ubakukwashishe bodya kushintuula binangu sunga bikitshino byobe. We kwikala na muloo wa kushintuula ino myanda, mwanda abilesha’shi otadila Yehowa bwa’shi akunyookye.​—Nkindji 2:1-5.

15, 16. (a) Twi kupeta myabi ku mudimo wa bakulu naminyi? (b) Twi kukwasha bakulu bwabadya kwikala na muloo mu mudimo wabo naminyi?

15 Kidishitu mmutuule bakulu bwabadya kukunkusha kakongye na kifulo. Bible ayitanyina bano bakwetu balume bu “bantu [bekale] bya buntu.” (Beena-Efeso 4:8, 11-13) Mudimo wa bakulu ngulombene kwitukwasha naminyi? Twi kwambula lukumino na kileshesho kyabo kibuwa, na twi kulonda malango abetupa aatukila mu Bible. (Badika Beena-Ebelu 13:7, 17.) Bakulu mbetufule na abakumina kwitukwasha bwatudya kwifubwila pepi n’Efile Mukulu. Su abamono’shi tubapisha mu bisangilo sunga’shi tubashimisha katshintshi ketu, abekitshisha bwabadya kwitukwasha bukidibukidi. Abetuteemesha na kwitukankamika na kifulo kyoso na kwitupa malango a binangu aatukila mu Bible. Omonaa buno bukwashi bwabo bu kishinkamisho kya kifulo kya Yehowa su?

16 Tentekyesha’shi ta mbilombene kwikala bibofule kwi bakulu bwabadya kutusha elango nya. Opwandikisha naminyi pabitale bibapushishe mutemuki Natane nsaa ibadi ende mu kwisamba na Nfumu Daavide kunyima kwa nfumu kukimba bya kufwamisha mulwisho waye? (2 Samwele 12:1-14) Mpoolo mutumibwa bapushishe naminyi nsaa ibadi akyebe kulanga Mpyeele, umune a ku batumibwa 12, bwa kumulanga’shi kwete kukitshina bena Kidishitu ba mu Yuuda myanda ibuwa kukila byakitshina bena Kidishitu bashi bena Yuuda? Bibadi abitungu’shi Mpoolo ekale n’eshimba dinyingye bwa kukita bino. (Beena-Ngalatea 2:11-14) Byabya we kubofwisha bakulu bwabadya kumona bya nkupa elano naminyi? Ikala na kwiyisha, na lutumbu, na muntu abadi balombene kwisamba naye bipelepele. Mona buno bukwashi bwabo bu kishinkamisho kya kifulo ky’Efile Mukulu. Okapete myabi ibungi, na bakulu abakapete muloo wa kufuba mudimo wabo.

17. Bakulu abadi bakwashe ungi mukwetu mukashi naminyi?

17 Ungi mukwetu mukashi akula’shi myanda ibadi mufumankane nayo mu mafuku ashale ibadi ayimutakula bwadya kupusha bukopo bwa kufula Yehowa, na badi mwinyongole ngofu. Akula’shi: “Naukile’shi abitungu nesambe na bakulu. Tababadi bansashile sunga nkungakula myanda ku lupese nya, anka abadi bankankamikye na kunyingisha. Kunyima kwa bisangilo byoso, sunga mbibabadi na myanda ibungi ya kukita, mukulu su ngumune a kwabadi badi angipusha byandi. Pa mwanda wa myanda inadi mufumankane nayo mu mafuku akile, nadi namono’shi ntshi mulombene kufudibwa n’Efile Mukulu. Yehowa mmufube na kakongye na bakulu bwabadya kunshinkamisha kifulo kyaye misusa na misusa. Nadi mumulungule mu luteko’shi tamulekyela efuku su ndimune.”

NKINYI KI BUBI KUKILA KINYONGWA KYATUPETAA NSAA YABETUNYOOKO?

18, 19. Nkinyi ki bubi kukila kinyongwa kyatupusha pabetupa dinyooka? Tusha kileshesho.

18 Dinyooka ndilombene kwitwinyongosha, anka bipeta abituuku nsaa yatusumbushena dinyooka dy’Efile Mukulu mbilombene kwitwinyongosha kukila papa. (Beena-Ebelu 12:11) Twi kupeta dilongyesha ku kileshesho kibubi kya Kayina na kya Nfumu Sedekiya. Nsaa ibamwene Efile Mukulu’shi Kayina mmushikwe mukwabo mulume na’shi akumina kumwipaa, badi mudimushe Kayina’shi: “Bofiitshi munda bwakinyi? Dingi bwenyongola bwakinyi? Su bookitshi bibuwa obanduula lukyebo loobe; su bookitshi kiibubi, milwisho yoobe ayikubelamina pa kiibi kyobe bwa nkushimisha. Anka obe eyikambile.” (Kibangilo 4:6, 7) Kayine badi musumbushene dinyooka dya Yehowa, aye nkwipaa mukwabo, kunyima badi mukyengye ngofu bwa uno mwanda mu muwa waye oso. (Kibangilo 4:11, 12) Su Kayine badi mupushishe Efile Mukulu, tabadya kupeta tuno twinyongoshi toso nya.

19 Sedekiya badi nfumu mubofule na e bubi. Pabadi bu nfumu, mwilo wa Yeelusaleme ubadi mu nshalelo e bubi. Mutemuki Yeelemiya badi mudimushe Sedekiya misusa na misusa’shi abitungu ashintulukye. Anka uno nfumu badi musumbushene dinyooka dya Yehowa, na badi mupete bipeta bibubi. (Yeelemiya 52:8-11) Yehowa takumina’shi tukapete tuno twinyongoshi nya!​—Badika Yeeshaya 48:17, 18.

20. Nkinyi akikafikila bantu abakumina dinyooka dy’Efile Mukulu, na nkinyi akikafikila abedisumbushena?

20 Lelo uno, bantu bebungi bakwete kubepuula dinyooka dy’Efile Mukulu na kupela kwiditumikila. Anka mu kapindji kapela’mu, muntu oso asumbushena dinyooka dy’Efile Mukulu akapete dinkyenga di bukopo. (Nkindji 1:24-31) Byabya ‘tuteemesheeyi [dinyooka] bwa’shi twikale baa-sha-binangu.’ Nka bu abyakula mukanda wa Nkindji 4:13, ‘lama [dinyooka] kalolo, twedisumbushenanga; edilame adyo ngi adikupa muwa.’