1, 2. (a) Bwakinyi atunyingishibwa na bileshesho bya bakwetu balume na bakashi abatungunuka na kulungula mu ma mbalo mwabashi’abebateemesha kwi bantu bebungi? (Tala kifwatulo ki ku mbangilo.) (b) Yesu bambile naminyi pabitale kulungula mukandu wibuwa mu “kibundji kyabo”? (Tala mayi e kuushi kw’esaki.)

SERGIO NA OLINDA mulume na mukashi ba mbala-mashinda be mu États-Unis. Boso bwabo tabadi na bipwa bikile pa 80. Mu mafuku ashale pa mwanda wa mikoolo yabo ayibeele busungu, bekele na lukalakashi lwa kutambuka. Anka, abatambukaa bwa kwenda pa mbalo ayikilaa bantu bebungi mu kibundji kyabo kubanga pa nsaa ya musambo nka bu byabebikitaa takudi bipwa bibungi. Abemanaa pa mbalo ayimenaa myotoka na kupa bantu abakidi mikanda. Bantu bebungi tabebatalaa nya, kadi Sergio na Olinda abatungunukaa nka na kushala pa ino mbalo na kusepa na bantu abebatala. Ku kyolwa, abatambuka kapelakapela bwa kwaluka ku nshibo. Butookye, pa nsaa ya musambo, abalukilaa nka dimo pa ino mbalo ayimenaa myotoka. Munda mwa bipwa bibungi, bakwete nka kutungunuka na kulungula mukandu wibuwa mafuku asamombo ku lubingo.

 ² Kwi bakwetu balume na bakashi bebungi basha lulamato be nka bu Sergio na Olinda bakwete kulungula mukandu wibuwa mu ma teritware aabo munda mwa bipwa bibungi, sunga bantu bebungi tabebateemesha. Bi kwikala’shi nobe namu okwete kulungula mukandu wibuwa mu teritware e bino. Su bi byabya, atukwele mboko kwiyilu, mwanda okwete kunyingiila na kutungunuka na kulungula mukandu wibuwa sunga kwekala nkalakashi ibungi. * Kileshesho kyobe kikwete kukankamika bakwetu balume na bakashi bebugi, mpa na babapu kufuba munda mwa bipwa bibungi. Banda kutala ano mayi abadi bakule kwi bangi bakunkushi ba bifunda: “Nsaa yanfubu mu bulungudi pamune na bakwetu balume na bakashi be na lulamato lwi bino, napusha’shi kileshesho kyabo akinyingisha.” “Lulamato lwabo alunkankamika bwandya kunyingiila na bwandya kukankamika bangi mu bulungudi.” “Kileshesho kyabo akinyingisha eshimba.”

3. Nkonko isatu kinyi yatukataluula, na bwakinyi?

³ Mu uno mwisambo atukaluula ino nkonko isatu: Bwakinyi twi balombene kutshoboloka ingi nsaa? Kupa bikuba akupushisha kinyi? Nkinyi akiketukwasha bwatudya kutungunuka na kupa bikuba na kunyingiila? Kuuka ngalulo ya ku ino nkonko akuketunyingisha bwatudya kutungunuka na kukita mudimo wa bulungudi ubabadi betulekyele kwi Yesu.

4. (a) Mpoolo badi mupushe naminyi pabitale bikitshino bibubi bya bena Yuuda? (b) Bwakinyi Mpoolo bapushishe bino?

⁴ Tobandile kupusha kutshoboloka pa mwanda wa’shi bantu be mu teritware eenu tabakumina kuteemesha mukandu wa Bufumu su? Su mbyabya, okapusha bibapushishe Mpoolo mutumibwa. Badi mulungule mukandu wibuwa munda mwa bipwa bifikye ku 30, na badi mukwashe bantu bebungi bwabadya kufika bena Kidishitu. (Bikitshino 14:21; 2 Beena-Kodinda 3:2, 3) Anka, tabadi na mushindo wa kukwasha bena Yuuda bebungi bwabadya kufika bena Kidishitu nya. Pamutwe pa byabya, bebungi ba kwabadi abapelele kuteemesha Mpoolo, na bamo ba kwabadi abadi bamubingye-bingye. (Bikitshino 14:19; 17:1, 4, 5, 13) Mpoolo badi mupushe naminyi? Bambile’shi: “Ne na kinyongwa kikata na kushidik’eshimba.” (Beena-Looma 9:1-3) Bwakinyi bapushishe bino? Mwanda badi mufule mudimo wa kulungula mukandu wibuwa na badi mufule bantu. Mpoolo badi ekalakasha binyibinyi bwa bena Yuuda na badi apusha bibubi nsaa ibabadi abapele lusa lw’Efile Mukulu.

5. (a) Nkinyi akitutakula bwa kulungula mukandu wibuwa? (b) Bwakinyi twi balombene kutshoboloka ingi nsaa?

⁵ Nka bu Mpoolo, atulungula bantu mukandu wibuwa mwanda atwibapasukila na atukumina kwibakwasha. (Mateo 22:39; 1 Beena-Kodinda 11:1) Kukidila ku myanda yatufumankana nayo, atuuku’shi kufubila Yehowa nyi mushindo watudi balombene kupeta nshalelo ebuwa. Na atukumina kukwasha bangi bwabadya kumona byabadi balombene kulumbula nshalelo aabo! Ngi bwakinyi atutungunuka na kwibakankamika bwabadya kulonga bya binyibinyi pabitale Yehowa na mpàngo yaye bwa bantu. Bi nka bu’shi atwibatwadila kya buntu ki buwa na kwibasendeela’shi: ‘Kuminayi namu kino kya buntu.’ Ngi bwakinyi nsaa yabapele kino kya buntu, twi balombene ‘kushidik’eshimba,’ nka bibadi bishidikye eshimba dya Mpoolo. Atupusha kino kinyongwa, kushi pa mwanda wa’shi twi bakutwe lukumino, kadi pa mwanda wa’shi twi bafule bantu binyibinyi. Byabya sunga ingi nsaa twi balombene kutshoboloka, atutungunuka nka na kulungula mukandu wibuwa. Twi kukumina bino bibakwile Elena, ungi mukwetu mufube bu mbala-mashinda munda mwa bipwa 25 bambile’shi: “Namono’shi mudimo wa bulungudi wi bukopo. Anka, ta kwi ungi mudimo wampusha buwa kukita bu uno nya.”

6. Ndukonko kinyi lwatukyebe kwaluula binobino?

⁶ Bwakinyi twi kwikala bashinkamishe’shi twi balombene kupeta bipeta bibuwa mu mudimo wetu wa bulungudi sunga twekala atulungula mu mbalo i naminyi? Bwa kwalula ku luno lukonko lwi na muulo ngofu, tubandeyi kwisambila bilesheso bibidi bya Yesu bibadi mwisambe pabitale muulo wa “kupa bikuba.” (Mateo 13:23) Kileshesho kya kumpala nkya nfinyo.

7. (a) Mu kileshesho kya Yesu, “mudimi”, “mulundo wa nfinyo,” na “ntabi” abilesha bantu kinyi? (b) Ndukonko kinyi alutungu’shi twalule?

⁷ Badika Yowano 15:1-5, 8. Mu kino kileshesho, Yesu badi mupatuule’shi Yehowa nyi “mudimi,” Yesu nabene nyi “mulundo wa nfinyo,” na balongi baye nyi “ntabi.” * Kunyima Yesu balungwile batumibwa baye’shi: “Akipa Nshami ntumbo nkutuusha kwenu kwa bikuba bifiime, na kungikeela kwenu kwa bu balondji.” Byabya, kupa bikuba akupushisha kinyi? Mu kino kileshesho, Yesu tabadi mwakule akilesha kino kikuba nya, anka badi mwakule mwanda ukata awitukwasha bwa kupeta lwalulo ku luno lukonko.

8. (a) Bwakinyi mu kileshesho kya Yesu “kupa bikuba” takupushisha kukita balongi bapya? (b) Yehowa etutekaa bwa kukita myanda yatushi na ngobesha ya kukita su?

⁸ Yesu bakwile pabitale Nshaye’shi: “Katabi koso ke kwandji kashi’akapa bikuba, ekatshibi.” (Mateo 13:23; 21:43) Mu ungi ngakwilo, twi balombene kwikala bafubi ba Yehowa nka su atupa bikuba. (Mateo 13:23; 21:43) Byabya mu kino kileshesho, kupa bikuba takulesha kukita balongi bapya nya. (Mateo 28:19) Su kubadya kupushisha kukita balongi bapya, ba Temwe basha lulamato bashabandile kukwasha muntu bwadya kufika mulongi a Yesu abadya kwikala bu ntabi ishii’ayipa bikuba. Anka ta mbilombene kwikala bino nya! Atwe ta twi balombene kukitshisha bantu pa bukopo bwabadya kufika balongi nya. Na dingi Yehowa e na kifulo. Ta mulombene kwituteka bwatudya kukita kintu kyatushi na ngobesha ya kukita nya. Etutekye bwatudya kukita penda myanda yatudi na ngobesha ya kukita.​—Miiya Ikituulwe 30:11-14.

9. (a) Atupeyaa bikuba naminyi? (b) Nkileshesho kinyi kyatukyebe kutalula mu kipindji akilondo?

⁹ Byabya, kupa bikuba akupushisha kinyi? Akupushisha kintu kyatudi na ngobesha ya kukita atwe boso. Mmudimo kinyi wabadi bape bafubi ba Yehowa boso? Nyi mudimo wa kulungula mukandu wibuwa wa Bufumu bw’Efile Mukulu. * (Mateo 24:14) Kileshesho kya Yesu kya muntu akunu mbyo akitushinkamisha uno mwanda. Tubandeyi kwisambila kino kileshesho mu kino kipindji akilondo.

10. (a) Mbyo na nsenga bya mu kileshesho kya Yesu abilesha kinyi? (b) Mutshi wa blee autushaa kinyi?

¹⁰ Badika Luka 8:5-8, 11-15. Mu lukindji lwa muntu akunu mbyo, Yesu badi mupatuule’shi mbyo nyi “eyi dy’Efile Mukulu,” sunga mukandu wa Bufumu bw’Efile Mukulu. Nsenga nyi eshimba dya muntu. Lubyo alupono pa nsenga ibuwa alumene mishi, alukulu na kufika mutshi. Kunyima, mutshi “autusha bikuba lukama.” Su uno mutshi ubadi mutshi wa blee, ubadya kutusha bikuba kinyi? Ubadya kutusha ntabi ya blee su? Nya, ubadya kutusha ntete, sunga mbyo ibadya kukula na kutusha ingi mitshi ya blee. Mu kino kileshesho, lutete sunga lubyo lumune alutuusha mbyo 100. Bino abitulongyesha kinyi pabitale mudimo wetu wa bulungudi?

11. (a) Kileshesho kya muntu akunu mbyo akitulongyesha kinyi pabitale mudimo wetu wa bulungudi? (b) Atutushaa mbyo ipya naminyi?

¹¹ Nsaa ibabadi betulongyeshe kwi betutande sunga bangi ba Temwe ba Yehowa pabitale Bufumu bw’Efile Mukulu, babadi nka bu’bo abakunu lubyo mu nsenga ibuwa. Abadi na muloo wibungi pa kumona’shi tubakumina uno mukandu. Lubyo  lubatungunukile na kukula mpa na bibalufikile pepi na kupa bikuba. Nka bu bi mutshi wa blee watudi bateemune kunundu tautushaa ingi mitshi ya blee, kadi autushaa ingi ntete, tatutushaa balongi bapya nya, anka atutusha mbyo ipya. * Atukitaa bino naminyi? Nsaa yoso yatulungula bangi pabitale Bufumu bw’Efile Mukulu, bi nka bu’shi atumyamina mbyo ibabadi bakune mu eshimba dyetu. (Luka 6:45; 8:1) Byabya, munda mwa mafuku oso atutungunuka na kulungula mukandu wa Bufumu bw’Efile Mukulu, ‘atupa bikuba na [kunyingiila].’

12. (a) Kileshesho kya Yesu kya mulundo wa nfinyo na kya muntu akunu mbyo akitulongyesha kinyi? (b) Opusha naminyi bwa dino dilongyesha?

¹² Kileshesho kya Yesu kya mulundo wa nfinyo na kya muntu akunu mbyo akitulongyesha kinyi? Akitulongyesha’shi “kupa bikuba” takulesha’shi abitungu nka bantu bateemeshe mukandu wetu nya. Akulesha’shi abitungu tutungunukye na kulungula. Mpoolo badi mwakule mwanda wifwanene na uno nsaa ibadi mupatuule’shi: “Muntu oso akapete efuto muyile mudimo waye.” (1 Beena-Kodinda 3:8) Yehowa aketufutu bwa mudimo wetu, kushii pa mwanda wa bipeta byatudi bapete. Matilda, badi mufube bu mbala-mashinda munda mwa bipwa 20, akula’shi: “Kuuka’shi Yehowa aketufutu pa mwanda wa kwikitshisha kwetu akumpa muloo.”

13, 14. Muyile mukanda wa Beena-Looma 10:1, 2, ntubingilo kinyi tubadi atutakula Mpoolo bwadya kutungunuka na kulungula mukandu wibuwa?

¹³ Nkinyi akiketukwasha bwatudya “kupa bikuba na [kunyingiila]”? Tubandeyi kutala kileshesho kya Mpoolo kalolo. Atuuku’shi Mpoolo badi mutshobolokye pa mwanda wa’shi bena Yuuda abadi bapele kuteemesha mukandu wa Bufumu. Anka, Mpoolo ta mwimikye kwibalungula mukandu wibuwa nya. Badi mupatuule bibadi apusha pa mwanda wa bano bena Yuuda nsaa ibambile’shi: “Lukalo lwi mwishimba dyande, naa kyantekyel’Efile Mukulu pa mwanda wabo nkya’shi bakapete kipandjilo. Mwanda, nee mushinkamishe’shi: bee na katshintshi mu myanda y’Efile Mukulu, anka keenyi kaaka katshintshi ta kee na bukwashi bwa binangu nya.” (Beena-Looma 10: 1, 2) Byabya bwakinyi Mpoolo badi mutungunukye na kulungula mukandu wibuwa?

¹⁴ Kya kumpala, Mpoolo bambile’shi badi alungula mukandu wibuwa kwi bena Yuuda mwanda bino bibadi bu ‘lukalo lwi mwishimba dyaye.’ Badi na lukalo lwi bukopo lwa’shi bapashibwe. (Beena-Looma 11:13, 14) Kya kabidi, badi ‘atekye Efile Mukulu pa mwanda wabo.’ Mpoolo badi atekye Yehowa bwa’shi akwashe bantu ba mu Yuuda bwabadya kukumina mukandu wa Bufumu. Kya kasatu, Mpoolo bambile’shi: “Bee na katshintshi mu myanda y’Efile Mukulu.” Mpoolo badi mumone myanda ibuwa i mwi bantu na lukalo lwabo lwa kufubila Yehowa. Badi auku’shi bano bena Yuuda be na katshintshi mbalombene kufika bena Kidishitu be na katshintshi nka bu’ye.

15. Twi kwambula Mpoolo naminyi? Tusha bileshesho.

¹⁵ Twi kwambula Mpoolo naminyi? Kya kumpala, abitungu twikale na lukalo lwa kusangana bantu “be na mashimba alombane bwa muuwa wa looso.” Kya kabidi, atutekye Yehowa bwadya kukwasha bantu be na mashimba alulame bwabadya kuteemesha nsaa yatwibalungula mukandu wibuwa. (Bikitshino 13:48; 16:14) Bino ngi bibakitshine Silvana, badi mufube bu mbala-mashinda munda mwa bipwa bifikye ku 30. Akula’shi: “Kumpala kwa kutwela mu lupango mu teritware ande, nakitaa luteko kwi Yehowa, na kumuteka bwadya kumpa binangu bibuwa.” Atutekaa dingi bwa’shi ba mwikeyilu betukwashe bwatudya kupeta bantu abakumina kwituteemesha. (Mateo 10:11-13; Kibafumbwilwe 14:6) Robert, mufube bu mbala-mashinda munda mwa bipwa bikile ku 30, akula’shi: “Kufuba pamune na ba mwikeyilu abauku myanda ayikitshika mu nshalelo a mwina nshibo nyi mwanda wa muloo.” Kya kasatu, atwikitshisha bwa kumona myanda ibuwa i mwi bantu na ngobesha yabo ya kufubila Yehowa. Carl, ungi mukulu badi mubatshishibwe takudi bipwa 50, akula’shi: “Nakimbaa bwa kumona tu myanda tupeela tulombene kundesha myanda i mwishimba dya muntu binyibinyi, pangi kusepa, kuntala na meso a kalolo, sunga kungyela lukonko lwibuwa.” Su tubakitshi ino myanda, twi balombene “kupa bikuba na kunyingiila” nka bibakitshine Mpoolo.

16, 17. (a) Ndilongyesha kinyi dyatudi balombene kupeta mu Mulungudi 11:6? (b) Mudimo wetu wa bulungudi wi na bukitshishi kwi bantu abetumono naminyi?

¹⁶ Ta twi balombene kuluba bukitshishi bulombene kwikala na mudimo wetu wa bulungudi kwi bangi, sunga byamweneka’shi ta kwi muntu su ngumune etuteemesha. (Badika Mulungudi 11:6.) Bantu bakwete kwitutala abamono’shi twi bafwale kalolo, na’shi twi na bukalanga na mwikelo wibuwa. Ino myanda ngilombene kwibakemesha, na dingi mu kukila kwa mafuku, mpa na bantu abetwelelanga binangu bibubi, mbalombene kubanga kwitwelela binangu bibuwa. Sergio na Olinda mbamone’shi uno mwanda ngwa binyibinyi.

¹⁷ Sergio akula’shi: “Pa mwanda wa kukumba, tubakutshilwe kwenda mbalo ayikidilaa bantu bebungi munda mwa mafuku. Pabatwalukile panka, ba nkila-mashinda abadi abetwipusha’shi: ‘Mwanda kinyi ukitshikye? Atwikalanga nenu bushiye.’” Olinda alombasha na kusepa’shi: “Bantu abatambushaa myotoka abetupupaa maboko na kwitwela misase’shi: ‘Mudimo wibuwa!’ Abetutekaa mpa na ma jurnale.” Sergio na Olinda abadi bakeme ngofu nsaa ibafikile ungi muntu pa mbalo yabatudilaa mikanda, ebapa bilongo, na kwibatumbula bwa mudimo wabakwete kukita.

18. Bwakinyi we na kitshibilo kya ‘kupa bikuba na [kunyingiila]’?

¹⁸ Munda mwa mafuku oso ‘atushi’abatadila maboko eetu bwa’shi ayikishe’ bwa kulungula bangi mukandu wa Bufumu bw’Efile Mukulu, we na mudimo ukata wa kutuula “buukamonyi kwi [bantu] baa-maumbo boso.” (Mateo 24:14) Kya kumpala, we kwikala na muloo wibungi mwanda ouku’shi okwete kusankisha Yehowa. Mmufule baba boso ‘abapa bikuba na [kunyingiila]’!