Enda bua kuleshe mianda i muanka

Enda bua kuleshe kashibo ka mianda i muanka

MIISAMBO YA MBANGILO | BWAKINYI YESU BAKYENGYELE NA KUFWA?

Bibakitshikile binyibinyi su?

Bibakitshikile binyibinyi su?

Mu kipungo kya printemps mu kipwa kya 33 bipungo byetu (B.B.), abayipayile Yesu a mu Nazarete. Abamudimbiile’shi ntomboshi, abo nkumukupila bikile na kumupudika ku mutshi. Bafwile lufu lwa makyenga. Anka Efile Mukulu baadi mumusangule ku bafwe, na kunyima kwa mafuku 40, Yesu bakamiine mwiyilu.

Uno mwisambo wa kukaanya atwiupete mu ma Evanjile ananka a Bifundwe bya kiina Greke bya bwina Kidishitu byabakambaa kwitamina bu Kilombeeno kipya. Ino myanda ibaadi ikitshikye binyibinyi su? Luno nyi ndukonko lukata lwi na muulo. Su tayibaadi ikitshikye, lukumiino lwa beena Kidishitu ta lwi na muulo na lukulupilo lwa muwa wa ikalaika mu Mpaladiiso lwi nka bu kilootwa. (1 Beena-Kodinda 15:14) Ku lungi lupese, su ino myanda ibaadi ikitshikye binyibinyi, kwi lukulupilo lwibuwa bwa bantu loodi mulombeene namu kukulupila. Byabya, myanda i mu ma Evanjile, ngya binyibinyi su ngya kupwandjikisha?

AKILEESHA MYANDA IKITSHIKYE

Mu kwilekeena na myeele ya mpwandjikishi, myanda yabadi bafunde mu ma Evanjile ngya binyibinyi na mbeyitaluule kalolo. Bu kileshesho, mwi mashina a ma mbalo a binyibinyi, ebungi a ku aa ma mbalo e kwanka na lelo uno. Abemwisambila bantu ba binyibinyi babadi bashinkamishe mpa na kwi bantu bashii beena Kidishitu.​—Luuka 3:1, 2, 23.

Yesu aye nabeene abamwisambila kwi bafundji bashii beena Kidishitu ba mu siekele a kumpala na a kabidi. * Mushindo ubaabadi bamwipee wabadi baleeshe mu ma Evanjile ngwipusheene na bibaabadi abayipaa bantu mu mafuku a beena Looma. Na dingi, myanda i mwanka mbeyilonde mushindo auleesha’shi ibaadi ikitshikye na ngya binyibinyi​—abaleesha mpa na bilubilo bya bangi balongi ba Yesu. (Mateo 26:56; Luuka 22:24-26; Yowano 18:10, 11) Ino myanda yooso ayileesha’shi bafundji ba ma Evanjile abaadi balulame na abafundjile myanda ya binyibinyi pabitale Yesu.

TWI KWAMBA NAMINYI BWA LUSANGUKILO LWA YESU?

Bu byabidi’shi Yesu baadi na muwa akupu aye nkufwa, bangi mbalombeene kwiyipusha pabitale lusangukilo lwaye. Mpa na batumiibwa baaye tababaadi bakumiine pa babapushiishe’shi basanguka ku bafwe nya. (Luuka 24:11) Babalekyele kwela mpaka pababamwene Yesu mupwe kusanguka bebatuukila pababaadi bebungye pa bupenka. Mu ungi musango, baadi mutuukile bantu bakile pa 500 abaadi bamumone.​—1 Beena-Kodinda 15:6.

Balongi ba Yesu abaadi balungule bantu booso na katshintshi bwa lusangukilo lwaye kushi kutshina kukwatshibwa na kwipayibwa​—mpa na kwi bantu abaadi bamwipee. (Bikitshino 4:1-3, 10, 19, 20; 5:27-32) Bano balongi booso bebungi babaadya kwikala na katshintshi su taabaadi bashinkamishe’shi Yesu baadi musangukye binyibinyi ku bafwe? Kushinkamisha kwa’shi Yesu baadi musangukye, nyi kukwete kunyingisha beena Kidishitu pa nsenga kubanga kala mpa na binobino.

Miisambo i mu ma Evanjile pabitale lufu na lusangukilo lwa Yesu ayitusha bishinkamiisho bya myanda yooso ibaadi ikitshikye. Su bweyibadika kalolo, ayikushinkamiisha’shi lufu na lusangukilo lwa Yesu mmyanda ya binyibinyi ibaadi ikitshikye. We mulombeene kunyingisha lukumiino loobe nsaa yopusha bwakinyi ino myanda ibaadi ikitshikye. Mwisambo aulondo aukapatuula byanka kalolo.

^ par. 7 Tacitus, mutandjikwe mu kipwa kya 55 B.B., bafundjile’shi: “Christus, kubafikile eshina dya [beena Kidishitu], babamutshibiile kibawe kibukopo mu bufumu bwa Tiberius ku maboko kwa nsushi eetu Pontius Pilatus.” Yesu mbamwisambile dingi kwi Suetonius (mu siekele a kumpala); kwi ungi mufundji a myanda ya kala abetanyina bu Josephus (mu siekele a kumpala); na kwi Pliny ungi nfumu a mu Bithynie (mu siekele a kumpala).