Enda bua kuleshe mianda i muanka

Enda bua kuleshe kashibo ka mianda i muanka

“Maasa oobe taabofulanga”

“Maasa oobe taabofulanga”

“Maasa oobe taabofulanga.”​—SEFANYA 3:16.

NGONO: 81, 32

1, 2. (a) Bantu bebungi bakwete kufumankana na myanda kinyi lelo uno, na bino abituusha bipeta kinyi? (b) Mayi e mu Yeeshaya 41:10, 13 aetupa lukulupilo kinyi?

UNGI mukwetu mukashi mbaala-mashinda a myeshi yooso balungwile ungi mukulu mu kakongye’shi: “Sunga mbyankwete kwitatshisha bwa kulama byubishi bya myanda ya mu kikudi, naadi mulwe ngoshi bwa kukambila kinyongwa munda mwa bipwa bibungi. Twinyongoshi tubaadi atunkutshishwa tulo, kunkumbisha maladi, kulwisha kipwano kyande na bangi bantu, na ingi nsaa abimpa binangu bya kubofula.”

2 We kupusha bi binangu bya uno mukwetu mukashi su? Mbya malwa, mwanda twi mu ndumbulwilo a Satana mulwile, mwatukwete kufumankana na nkalakashi ibungi. Na dingi nka bu bi nyindo mulombeene kwimika bwato pamune kushii kusaana, twinyongoshi ntulombeene kwitwikasha na bushito na kwitubofusha. (Nkindji 12:25) Mmyanda kinyi ilombeene kwitwinyongosha? Twi kwinyongola pa mwanda wa lufu lwa muntu oodi mufule, mukumbo wibukopo sunga kubingwabingwa. Pangi namu okwete kwitatshisha bwa kupwa nkalo ya kifuko kyoobe mu kino kipungo mwi bulanda. Kunyima kwa mafuku, twinyongoshi ntulombeene nkubofusha na kushimisha muloo oobe. Anka, shaala mushinkamishe’shi Efile Mukulu e peepi noobe bwa nkukwasha.​—Badika Yeeshaya 41:10, 13.

3, 4. (a) Mu Bible kishima “eyaasa” mbafube nakyo naminyi? (b) Nkinyi ki bya kubofusha maasa eetu?

3 Misusa ibungi mu Bible abafubaa na bipindji bya mbidi bwa kuleesha bikitshino sunga ngikashi ilekeene ya muntu. Bu kileshesho, maasa mbeateemune mwanka misusa nkama na nkama. Apakula Bible’shi maasa a muntu nganyingye, abikyebe kupushisha’shi yawa muntu mmunyingye, e na bukome bwibungi, na mwilumbuule bwa kukita mwanda kampanda. (1 Samwele 23:16; Esela 1:6) Abipushisha dingi’shi yawa muntu e na binangu bibuwa na’shi akulupila myanda ibuwa mu mafuku aafiki.

4 Ingi nsaa, Bible akula bwa bantu babaadi babofushe maasa aabo. Bino abileesha muntu mubofule kwishimba sunga muntu shii na lukulupilo lwibuwa. (2 Myanda 15:7; Beena-Ebelu 12:12) Nsaa yoodi na kinyongwa, mufiite munda sunga yopusha’shi kipwano kyoobe na Yehowa kikwete kubofula, we kutshooboloka. Nkunyi koodi mulombeene kupeta kunyigishibwa? Mushindo kinyi oodi mulombeene kusangeela kunyingishibwa bwa kukambila twinyongoshi na byodya kwikala na muloo?

“EYAASA DYA YEHOWA TANDIKILE BWIPI BWA’SHI DIKUTWE KUPASHANA NYAA”

5. (a) Twi kupusha naminyi nsaa yatudi na myanda ibukopo, anka nkinyi kyatudi balombeene kutentekyesha? (b) Mmyanda nkinyi yatukyebe kwisambila mu uno mwisambo?

5 Badika Sefanya 3:16, 17. Tatwikalanga na moo sunga kutshoboloka nya, na kuleka eyaasa dyetu dyabofula nsaa yatudi na myanda ibungi. Yehowa, Nshetu sha kifulo etwitanyina bwatudya kumulubwila twinyongoshi twetu tooso. (1 Mpyeele 5:7) Yehowa etukalwila nka bibaadi akalwila beena Isalele. Bebalungwile’shi eyaasa dyaye “tandikile bwipi bwa’shi dikutwe kupaashana.” Mwikale peepi bwa kupaasha bafubi baye basha lulamato efuku dyoso. (Yeeshaya 59:1) Mu uno mwisambo, atukyebe kwisambila bileshesho bisatu bya mu Bible abilesha bikale lukalo lwa Yehowa na byadi na ngobesha ya kunyingisha mwilo waye bwa kukita kikyebe ky’eshimba dyaye kukiila mu nkalakashi ibukopo. Tubandeyi kutala bilombene kwitukwasha bino bilesheesho.

6, 7. Kutshokola kwa beena Isaleele ku ngoshi ya beena Amaleke akwitulongyesha kinyi?

6 Kapindji kapeela kunyima kwa kutuuka kwa beena Isaleele mu bupika mu Ejiipitu, beena Amaleke abebatuukile ngoshi. Moyiise baadi mulungule Yooshwa muntu sha kishima bwa kukunkusha beena Isaleele mu ngoshi. Akupu Moyiise batshile Aarone na Hure enda nabo ku mwengye wi mbwipi. Kwakwa babaadi balombeene kumona mbalo yabalwila ngoshi. Bano bantu basatu babaadi basuukye ku ngoshi pa mwanda wa moo su? Ta mbyabya nya!

7 Moyiise balondele ano mayele a ngoshi abakwashishe beena Isaleele bwa kutshokola beena Amaleke. Bakwatshile mukombo w’Efile Mukulu mu maasa aye nkwiebwesha mwiyilu. Pabakitshine Moyiise byabya, Yehowa bapeele beena Isaleele bukome bwa kulwa na beena Amaleke. Byabya, nsaa ibaadi maboko a Moyiise aneeme bushito na kubanga kubofula, beena Amaleke babaabangile kukila beena Isaleele bukome. Aarone na Hure babafikile bukidi bwa kukwasha Moyiise. “Babaatshile ebwe bedituula bwa’shi Moyiise ashaale pa dyanka. Aarone na Hure, babaadi umune ku mboko ilume, ungi ku mboko ikashi; babebweshanga maasa aaye. Byabya maasa aaye abasheele anyingye nyaa na pa kutwela kwa nguba.” Eyendo, ku bukwashi bwa eyaasa dya bukome dy’Efile Mukulu, beena Isaleele babatshokwele ngoshi.​—Efilu 17:8-13.

8. (a) Asa bakitshine kinyi nsaa ibaadi beena Etshopi batuukye beena Yuuda ngoshi? (b) Twi kwambula Asa naminyi?

8 Yehowa baadi akumina dingi kufuba na eyaasa dyaye dya bukome bwa kukwasha mwilo waye mu mafuku a Nfumu Asa. Babaadi balwe na bilwilo bya maumbo ebungi, kadi kilwilo kibaadi kikile byooso nkya Zera a mu Etshopi baadi na basalayi abauku kulwa ngoshi 1 000 000. Basalayi ba beena Etshopi babaadi bakile basalayi ba Asa misango ibidi. Asa baadi mwinyongole, kutshina, sunga kubofula su? Baadi mutadile maasa aaye bwa’shi abofule su? Nya! Asa batekyele bukwashi bwa Yehowa kushii kunyengakana. Patutala bungi bwa basalayi, twi kumona’shi bibaadi bukopo bwa kutshokola beena Etshopi. “Anka bw’Efile Mukulu byooso mbilombeene kukitshika.” (Mateo 19:26) Efile Mukulu bafubiishe bukome bwaye bushii na mpwilo “batshokwele beena Etshopi kumpala kwa Asa,” mwanda “eshimba dya Asa dibasheele dilulame ku meeso kwa Yehowa mund’a muwa waye ooso.”​—2 Myanda 14:8-13; 1 Banfumu 15:14.

9. (a) Mmyanda kinyi ishii ikutshishwe Neemiya bwa kwibaka bimano bya Yeelusaleme? (b) Efile Mukulu balulwile luteko lwa Neemiya naminyi?

9 Pabayiile Neemiya ku Yeelusaleme, myanda kinyi ibapetele? Bamwene’shi beshikwanyi ba mu angi maumbo bakwete kukalakasha beena Yuuda, bwa’shi balekye kwibaka kimano kya Yeelusaleme. Kibundji takibaadi na kintu kya kwikikalwila nya, na beena Yuuda babaadi bapwe kubofula. Neemiya bapushishe naminyi? N’aye namu babofwile na kubofusha maasa aaye su? Nya! Nka bu Moyiise, Asa, na bangi bafubi ba Yehowa basha lukumiino, Neemiya baadi akulupila mwi Yehowa mu myanda yooso. Mpa na mu ino nsaa, Neemiya batekyele bukwashi kwi Yehowa, na Yehowa namu nkumwaluula. Efile Mukulu bafubishe ‘ngobesha yaaye na bukome bw’eyaasa’ dyaaye bwa kunyingisha beena Yuuda. (Badika Neemiya 1:10; 2:17-20; 6:9.) Oshinkamisha’shi Yehowa kwete kufuba na ‘ngobesha yaaye na bukome bw’eyaasa’ dyaaye bwa kunyingisha bafubi baaye lelo uno su?

YEHOWA AKANYINGISHA MAASA OOBE

10, 11. (a) Satana kwete kukimba bwa kubofusha maasa eetu naminyi? (b) Yehowa kwete kufuba na bintu kinyi bwa kwitupa bukome na kwitunyingisha? (c) Mmyabi kinyi yoodi mupete ku myanda ayitulongyesha Yehowa?

10 Abitungu tuukye’shi Diabulu takalekyela maboko aaye bwa’shi abofule nya. Atungunuka nka na kwitulwisha, kukimba byadya kwimika midimo ya beena Kidishitu. Kwete kufuba na madimi na kufuna kwa beena mbulamatadi, bakata ba bipwilo, na bantu basumbule lukumiino. Kepatshila kaaye nka kinyi? Akumina’shi twimikye kukita mudimo wa kulungula mukandu wibuwa wa Bufumu. Anka Yehowa e na ngobesha na akumina kwitukwasha, na etupa kikudi kyaye kiselele bwa kwitunyingisha. (1 Myanda 29:12) Bi na muulo ukata bwatudya kuteka kikudi kiselele ky’Efile Mukulu bwa kumona bya kulwa na Satana na ndumbulwilo aaye ebubi. (Misambo 18:39; 1 Beena-Kodinda 10:13) Twi na lutumbu lukata bwa bukwashi bwatupete mu Eyi dy’Efile Mukulu. Banda kunangusheena dingi myanda bungi yatulongo mu mikanda yeetu mweshi ooso. Mayi e mu mukanda wa Sekadya 8:9, 13 (badika) abaadi beakule nsaa ibaabadi abebakuula Yeelusaleme, byabya ano mayi ngalombeene kwitukwasha n’atwe lelo uno.

Malwa aafikaa mu bipaso bilekeene. Tatwi na mushindo wa kwakwiila nkalakashi yooso pano nya, anka tubandeyi kutala bileshesho binanka byatudi besambile mu mwisambo ushaale. Tutaleyi byabadi basambe bantu belekeenelekeene kwi Efile Mukulu

11 Yehowa kwete kwitunyingisha dingi ku bukwashi bwa myanda yatulongo mu bisangilo bya beena Kidishitu, ku bikongeeno bya kifunda na bya mafuku asatu, mpa na mu tulasa twa teokrasi. Ino myanda ngilombeene kwitukwasha bwa kufubila Efile Mukulu na binangu bibuwa, kwiatshila bitshibilo, na kulombasha mashito a mu kakongye ka beena Kidishitu. (Misambo 119:32) Okuminaa kupeta bukome bwa Yehowa abutukilaa ku myanda yetulongyesha su?

12. Nkinyi akitungu’shi tukite bwa kushala banyingye?

12 Yehowa bakwashishe mwilo waye bwaudya kutshokola beena Amaleke na beena Etshopi, aye nkupa Neemiya na beena Yuuda bukome bwa kwibaka midimba ya Yeelusaleme. Mu mushindo umune, Efile Mukulu etupa bukome bwatudya kuyididiila na kulungula mukandu wibuwa sunga twekala na twinyongoshi na sunga kwekala bantu abetulwisha na abapele kwituteemesha. (1 Mpyeele 5:10) Yehowa tashimisha myanda yeetu mu kilengyeleshi nya. Anka, abitungu twitatshishe namu ku lwetu lupese. Mu mushindo kinyi? Abitungu tubadikye Eyi dy’Efile Mukulu efuku dyooso, kwilumbuula na kutwele mu bisangilo lubingo looso, kutungunuka na kwilongyela na kulonga Bible mu kifuko, na kuteka bukwashi bwa Yehowa mu luteko. Tatulekyelanga kintu su nkimune kikatushe binangu byeetu ku bintu bitupe Yehowa bwa kwitukankamika na kwitunyingisha. Su bopusha’shi maasa oobe abapu kubofula mu ino myanda ibatuteemuna, teka bukwashi bw’Efile Mukulu. Akupu okamono abikafubu bukome bwa kikudi ky’Efile Mukulu ‘munda moobe, bwa nkwikasha na nkukitshisha.’ (Beena-Fidipe 2:13) Obe namu we kunyingisha maboko a bangi bantu su?

BUUSHAYI MAASA AAKYEBE KUKOOKA

13, 14. (a) Ungi mukwetu baadi munyingishibwe naminyi pabadi mufwishe mukashi aye? (b) Twi kunyingisha bangi naminyi?

13 Yehowa mmwitupe ndumbulwilo e mu nsenga ishima mwi bakwetu balume na bakashi abetupasukila na balombeene kwitukankamika. Mpoolo mutumibwa bambile’shi: “Buushaayi maasa . . . aakyebe kukooka, nyingishaayi manwi abofule, dingi, tobolaayi tushinda twolokye twanudy’a kutambukila.” (Beena-Ebelu 12:12, 13) Beena Kidishitu ba kumpala bebungi babapetele bukwashi bwa mu kino kipaso kwi bakwabo. Na lelo uno bi nka byabya. Tubande kutala kino kileshesho. Kunyima kwa ungi mukwetu mulume kufwisha mukshi’aye na kunyingiila ingi myanda ibukopo, bambile’shi: “Nafiki mu kushinguula’shi tatwi balombeene kusangula kitompwanga sunga nsaa na bungi bwa misusa yakidya kwitufikila nya. Kwela nteko na kwilongyela mbikale nka bu kakotshi ke na kabundimbo kankwashe bwa kutundubula mutwe nsaa yandi mu meema. Na dingi bukwashi bwa bakwetu ba mu kikudi mbunsambe ngofu. Nafiki mu kushinguula muulo wa kwikala mu kipwano kibukopo na Yehowa pa bupenka kumpala kwa’shi nkalakashi itukwate.”

Abitungu muntu ooso e mu kakongye anyingishe bangi (Tala kikoso kya 14)

14 Aarone na Hure babaadi banyingishe maboko a Moyiise pa kumutulula anka nsaa ibaabadi abalu ngoshi na beena Amaleke. Lelo uno, atwe namu twi kukimba bya kukwatshisheena na kukwasha bangi. Bamo bakwetu bakwete kukyenga pa mwanda wa bununu, mikumbo, kubingwabingwa mu bifuko byabo, bupenka, sunga lufu lwa muntu abadi bafule. Twi balombeene dingi kunyingisha ba nsongwa bakwete kufumankana na bantu abebatakula mu kukita myanda ibubi mu uno ndumbulwilo ebubi bwa’shi bamone bya kwiyikambila. (1 Beena-Tesalonika 3:1-3; 5:11, 14) Kimba mishindo yodya kukwasha bangi ku Nshibo ya Bufumu, mu bulungudi, nsaa yanudi kya-kudya pamune, sunga nsaa yanwisamba ku telefone.

15. Mayi eetu ebuwa ngalombeene kwikala na bukitshishi kinyi kwi bakwetu?

15 Kunyima kwa Asa kutshokola beena Etshopi mu kipaso kya kukaanya, mutemuki Azaryase baadi mumukankamikye na mwilo wabo pa kwamba’shi: “Ank’anwe, ikalaayi banyingye, maasa eenu taabofulanga, mwanda akwikala efuto bwa mufubo wenu!” (2 Myanda 15:7) Ano mayi abaadi atakule Asa bwa kushintuula myanda ibungi bwa kutuula lulangwilo lwi selele. Mu mushindo umune, mayi oobe ebuwa ngalombeene kukankamika bangi na kwibakwasha bwa kutungunuka na kufubila Yehowa. (Nkindji 15:23) Na dingi toyilwankananga’shi nsaa ywaluula mu bisangilo onyingishaa bakwenu.

Neemiya tabaadi nka penda mwimane atala bangi kwabafubu nya. Aye nabeene baadi mukwatshisheene mudimo wa kwibaka bimano bya Yeelusaleme.

16. Bakulu be kwambula Neemiya naminyi? Tuusha bilesheesho abileesha byabadi bakukwashe kwi bakwetu.

16 Neemiya na beena Yuuda babaadi banyingishe maasa aabo ku bukwashi bwa Yehowa. Babapwile kwibaka mudimba wa Yeelusaleme munda mwa penda mafuku 52! (Neemiya 2:18; 6:15, 16) Neemiya tabaadi nka penda mwimane atala bangi kwabafubu nya. Aye nabeene baadi mukwatshisheene mudimo wa kwibaka bimano bya Yeelusaleme. (Neemiya 5:16) Mu kipaso kimune, bakulu bebungi mu kakongye abambula kileshesho kya Neemiya nsaa yabakwatshishena mudimo wa kwibaka sunga kusuula Mashibo a Bufumu na kwialumbuula. Na dingi bano balume basha kifulo abanyingisha bakwetu balume na bakashi “babofule ku mashimba” pa kwibatembela na kwenda nabo mu bulungudi.​—Badika Yeeshaya 35:3, 4.

“MAASA OOBE TAABOFULANGA”

17, 18. Nsaa yatudi na myanda ibukopo na twinyongoshi, abitungu kushinkamisha kinyi?

17 Nsaa yatufubu pamune na bakwetu, bino abinyingisha buumune bwetu. Abitukwasha dingi bwa kunyingisha kipwano kyeetu na kunyiisha kwikala na lukulupilo mu myabi yatukapete binobino mu Bufumu bw’Efile Mukulu. Nsaa yatunyingisha maasa a bangi bantu, atwibakwasha bwabadya kukambila nkalakashi ilekeenelekeene na kwikala na lukupilo bwa mafuku aafiki. Kukatusha byabya, nsaa yatukwasha bangi bantu, abinyingisha maasa eetu na kwitukwasha bwa kutuula binangu byetu ku mafuku aafiki.

18 Nsaa yatwele binangu ku kipaso kibabadi bakwashe bafubi basha lulamato kwi Yehowa mu mafuku a kala, lukumiino na lukupilo lwetu mwadi abinyingi. Dingi nsaa yoodi na myanda na twinyongoshi, “maasa oobe taabofulanga”! We mulombeene kushinkamisha’shi su botekye Yehowa bukwashi, eyaasa dyaye di bukome adikunyingisha na nkutwala ku myabi ya Bufumu yabukyebe kwitutwadila binobino.​—Misambo 73:23, 24.