Enda bua kuleshe mianda i muanka

Enda bua kuleshe kashibo ka mianda i muanka

Yesu badi mwende mu kutala nyin’aye na mukashi a Mpyeele aye nkumupasha.​—Mateo 8:14, 15; Maako 1:29-31

Bena Kidishitu be na mashito be mu kitungo kya kushaala bukupi su?

Bena Kidishitu be na mashito be mu kitungo kya kushaala bukupi su?

MU NSENGA ishima bipwilo bibungi, bu kipwilo kya Katolike ka bena Looma, bya bena mishonyi, bya bena Budha, na bingi, abyelelaa bakata babo mwiya wa kwikala bukupi. Ku lungi lupese, bantu bebungi abamba’shi kino kipikwa akituukila ku myanda ya lusandji ipalakane binobino ayitala mpa na bakata ba bipwilo bilekene.

Byabya, bibuwa kutunga bena Kidishitu booso be na mashito bwabadya kushala bukupi su? Bwa kwalula luno lukonko, tubandeyi kutalula bwa kuuka kutuukile kino kipikwa na byakidi kipalakane, akupu tutale bi mweneno a Efile Mukulu pabitale uno mwanda.

MWENENO A BIPWILO PABITALE KUSHALA BUKUPI KUBANGA KALA

Mukanda wa Encyclopédie britannique (angl.) aupatuula bukupi bu “kwikala muntu shii mwibakile, na mwilame ku lusandji, bikishekishe bakata ba bipwilo sunga bangi bena kulangwila.” Pabaadi esamba na kingi kisamba kya mu Looma, mu kipwa kya 2006, Pâpa Benoît XVI balesheshe’shi kitungo kya kushala bukupi nyi “kipikwa kibadi kwanka mafuku apeela kunyima kwa kipungo kya Batumibwa.”

Byabya, kipikwa kya kushala bukupi pa mwanda wa kipwilo takibadi kwanka mu mafuku a bena Kidishitu ba kumpala nya. Anka, Mpoolo mutumibwa badi kwanka mu siekele a kumpala, badimwishe bena kukumina pabitale bantu “baa-sha-madimi bee na ndambukisho aifiki kwi kafilefile” na “abapelesha bantu kwibakila, NWT.”​—1 Timote 4:1-3.

Kipikwa kya kushala bukupi kibabangile kupalakana mu bipwilo bya bena Kidishitu bya kutunduka nguba mu siekele a kabidi. Mukanda wa bukupi na bipikwa bya bipwilo (Traditions religieux et Célibat) mu Anglais, aulesha’shi uno mwanda ubaadi “kwanka bwa kwimika kipikwa kya lusandji kibadi kipalakane mu Ampire a bena Looma.”

Mu siekele ibalondele, bakata ba bipwilo ababangile kukwatshishena mwanda wa bukupi kwi bantu abapete myasu mu bipwilo. Abaadi abapwandikisha’shi kwifikena peepi kwa mulume na mukashi nkwikutwene na mashito a mu kipwilo. Anka, mukanda wa Encyclopédie britannique aulesha’shi “mafuku ebungi kunyima mu siekele a 10, ba mumpeele na ba bishope bebungi abadi na bakashi.”

Kushala kwa bukupi mu myanda ya kipwilo abadi bekunyingishe mu kisangilo kyabetanyina bu concile de Latran kya 1123 na kya 1139 kibakitshikile mu Looma, kubanga nka paapa kino kipikwa kibasheele bu kitungo kyabauku kwi bantu boso mu kipwilo kya Katolike mpa na ku ano mafuku atudi. Keepatshila ka kino kipikwa nka kupela kushimisha makuta a kipwilo mwanda ba mumpeele bebakile abaadi abaata makuta a kipwilo bwa kwiapa bana baabo.

MWENENO A EFILE MUKULU PABITALE BUKUPI

Mweneno a Efile Mukulu pabitale bukupi mbamuleshe kalolo mu Bible Eyi dyaye. Mwanka atwimupete mayi a Yesu pabitale bantu abashala bukupi, bu bibaadi aye nabene, pa mwanda wa “Bufumu bwa mwiyilu.” (Mateo 19:12) Mu uno mweneno umune, Mpoolo mutumibwa bakwile pabitale bena Kidishitu abasangwile kulonda kileshesho kyaye kya kushala bukupi “pa mwanda wa mukandu wibuwa.”​—1 Beena-Kodinda 7:37, 38; 9:23.

Byabya, Yesu sunga Mpoolo tambakamikye bena Kidishitu bwabadya kushala bukupi nya. Yesu bambile’shi bukupi nyi ‘kipeedi’ kyabashii bape balondji baye booso. Mpoolo pabaadi mufunde pabitale “mwanda wa bantu be bukupi,” bakwile patooka’shi: “Ntshi n’ekoma dya Nfumu Yesu ooo. Anka natusha mitentekyesho yande.”​—Mateo 19:11; 1 Beena-Kodinda 7:25, EEM.

Na dingi, Bible alesha’shi bena Kidishitu ba mu siekele a kumpala, mpa na Mpyeele mutumibwa abaadi bebakile. (Mateo 8:14; Maako 1:29-31; 1 Beena-Kodinda 9:5) Byabya, bwa kupela kupona mu mwikelo wa lusandji ubaadi upalakane mu nsenga ya bena Looma, Mpoolo bafundile’shi abitungu mukulu mwina Kidishitu mwibakile ekale “mulume a mukashi umunenka” na “aukye kalolo bya kuludika nshibo yaye.”​—1 Timote 3:2, 4.

Pano tabakwila bwa mulume na mukashi beyibakishene kadi bashi’abefikeena pepi nya, mwanda Bible aleesha patoka’shi “mulume [abitungu] alombashe kitungo kyê kya bu mulume kwi mpyan’ê” na’shi “mulume tashilanga mpyan’ê mu nshibo, mukashi namu tashilanga mulund’ê.” (1 Beena-Kodinda 7:3-5) Abimweneka kalolo’shi, Efile Mukulu ta mwelele bantu mwiya wa kushala bukupi nya, na dingi bukupi tambwikale kitungo kwi bena Kidishitu be na mashito.

KWIPAANA BWA MUKANDU WIBUWA

Su bukupi ta mbwikale kitungo kwi bena Kidishitu, bwakinyi Yesu na Mpoolo abaadi baakule bibuwa pabitale bukupi? Mwanda bukupi mbulombene kupa muntu mushindo wa kukita myanda ibungi mu mudimo wa bulungudi. Bantu be bukupi be na mushindo wa kufuba ngofu, mwanda ta be na twinyongoshi twi na bantu bebakile.​—1 Beena-Kodinda 7:32-35.

Tubande kwata kileshesho kya David, baatshile kitshibilo kya kuleka mudimo waye aufutu kalolo mu Mexique bwadya kwenda mu kulongyesha bangi Bible mu Costa Rica. David amono’shi bukupi ngi bumukwashe bwadya kukita bino su? Akula’shi “Oolo. Bibaadi bukopo bwa kwiubidishena na bipikwa bya bangi bantu na nshalelo mwilekene, kadi bu binaadi bupenka, nadi mwiubidishene na ino myanda bipelepele.”

Claudia, ungi mwina Kidishitu e bukupi bakatukile enda mu kufuba mu mbalo i na lukalo lukata lwa balungudi, akula’shi: “Ne na muloo wibungi bwa mudimo wankwete kufubila Efile Mukulu. Lukumiino lwande na bukuuku bwande n’Efile Mukulu bubanyingi ngofu mwanda nkwete kumona kipaso kyalombasha nkalo yande.”

Yesu badi mwende mu kutala nyin’aye na mukashi a Mpyeele aye nkumupasha.​—Mateo 8:14, 15; Maako 1:29-31

Tabitungu’shi bukupi bwikale bu bushito kwatudi nya. Claudia alombasha’shi: “Su wekala bukupi sunga mwibakile, okapete nka miloo ibungi su boopa Yehowa Efile Mukulu bintu byobe bya muulo.”​—Misambo 119:1, 2.