Enda bua kuleshe mianda i muanka

Enda bua kuleshe kashibo ka mianda i muanka

Edene—Ibaadi mbalo ya kumpala ibashadile bantu?

Edene—Ibaadi mbalo ya kumpala ibashadile bantu?

Edene​—Ibaadi mbalo ya kumpala ibashadile bantu?

BANDA obe nabeene kupwandikisha’shi we mu lupango lw’efuba dibuwa. Tamui myanda ayikalakasha binangu, tamui tuleo atupushika bu atutuuku mpa na mu midimba mu bingi bibundji bikata. Luno lupango lui bukata, na tamutuele kintu su nkimune kilombene kuluisha butaale bui muanka. Kukila paapa, mu binangu byobe tamui kintu su nkimune kiotshinyi, mbidi yoobe tayi na katoba ka mukumbo, sunga busungu. Bipindji byoso bya mbidi yoobe mbilombeene kuipushena na byooso byofumankana nabyo mu lupango.

Meso obe e na muloo wa kutala malangi elekene a bilongo, akupu aatala muela wiselele awalala, akupu aatala midiyala ya masaki na lubishi lui bulese mushi mua nsembue ya nguba na myesheshi. Opusha ndambo ya lume alukuikupila na opusha mapembue alo. Opusha tuleo tua masaki, na mema aakupila ku mbuebue, tuleo tua tonyi atuitanyina na kuyimba, na tua tuishi. Pomono bino byoso mu binangu, tomono shi wekala na lukalo lua kushala mbalo i byabya?

Bantu bebungi abakumiina shi bantu ku mbangilo babaadi mu mpalo i byabya. Munda mua bipua nkama, beena bipwilo bya Judaisme, bia buina Kidishitu, na Islam abalongyeshibua pabitale luno lupango lua Edene, mubaadi Efile Mukulu mutuule Adame na Eva buashi bashale. Muyile abyamba Bible, babaadi muanka na nshalelo a muloo na butaale. Babaadi bashale mu butaale abo banabeene, mu butaale na nyema mpa na Efile Mukulu, aye baadi muibape lukulupilo lua kuikala na muwa wa looso mu mbalo i buwa byabya.​—Kibangilo 2:15-24.

Ba Hindu namu be na ungi mpushisho pabitale mpaladiso a kala. Ba Buddhiste abakumiina shi bakata ba myanda ya mu kikudi, sunga ba Buddha, abaadi batuukye mu bino bipungo bibuwa pabaadi nsenga bu mpaladiiso. Na bipuilo bibungi mu Afrike abilongyesha miisambo ayende pamune na muisambo wa Adame na Eva.

Tuambe shi, binangu bya mpaladiiso a kumpala mbilombeene kusanganyibua mu bipuilo na miisambo ya kala ya bantu ba mbalo yooso. Mufundji umune bambile shi: “Bantu ba mu bipungo bibungi abaadi bakumiine shi kubaadi mpaladiiso kala, mubaadi kupwidika, bulungantu, butaale, muloo, bidibwa bikile bungi, na mushibaadi myanda ibukopo, kwilwilena sunga ngoshi. . . . Luno lukumiino ndupe bantu booso kinyongwa kya mpaladiiso mushimine kadi shi mulubibwe na lukalo lukata lwa kumupeta dingi.”

Ino yooso miisambo na myele ya kala ayifiki mbalo imune su? Bi kwikala shi bino binangu bi na bantu ba mu bipungo bilekenelekene mbitukye ku mwanda umune w’eyendo? Kubaadi lupango lw’efuba dimune mu Edene kala na bantu b’eyendo Adama na Eva?

Basha mpaka abasepe pabitale uno mwanda. Mu kino kipungo kya siyanse, bantu bebungi abamono shi ino miisambo nyi myeele ya bisumanga. Mwanda wa kukaanya, boso basha mpaka ta mbampangano nya. Bakata bebungi ba bipwilo bakwete kulwisha lukumiino lwa bantu pabitale lupango lwa Edene. Abamba shi kasha takwekele mbalo i byabya nya. Abamba shi uno mwisambo nyi mpenda ngakwilo a mu kifwanyi, mmwele, mpenda lukindji.

Eyendo, mu Bible mwi nkindji. Yesu aye nabeene baadi mutuushe nkindji yende nkumo. Kadi, Bible talesha mwisambo utale Edene bu lukindji nya, kadi alesha shi mmwisambo w’eyendo wa kala, ushi mpaka. Byabya, su myanda ifundjibwe mwanka tayibaadi ikitshikye, mushindo kinyi watudia kukumiina bingi byooso bifundjibwe mu Bible? Tubande kutala bwakinyi bangi abele mpaka pabitale lupango lwa Edene na kumona su binangu byabo bi mwishinda. Akupu atukyebe kumona bwakinyi uno mwisambo wi na muulo ukata bwa oso a kwatudi.