Enda bua kuleshe mianda i muanka

Enda bua kuleshe kashibo ka mianda i muanka

‘Ikalayi bapasukye bilombeene nwekala anutekye’

‘Ikalayi bapasukye bilombeene nwekala anutekye’

“Ikalai belame, dingi bapasukye, bilombêne nwekala anutekye.”—1 MP. 4:7EEM.

1, 2. (a) Bwakinyi bi na muulo bwatudya ‘kwikala bapasukye bilombeene twekala atutekye’? (b) Nkonko kinyi ayitungu shi twiyele bwa kwitaluula pabitale nteko yetu?

UNGI muntu baadi afubu bu nsaamo a bufuku takudi mafuku e bungi bambile’shi: “Nsaa ikile bukopo bwa kushala mupasukye nyi nku nkyeelo, kumpala kwa’shi bufuku butookye.” Mpa na bangi ba nsaamo abalamaa bufuku bushima abashinkamisha uno mwanda. Beena Kidishitu lelo uno bakwete kufumankana na lukalakasho lwi bino, mwanda bufuku bwi bula bwa ndumbulwilo a myanda a Satana bubaapu kutambuka ngofu na tabudi ku nkyeelo kwabo. (Lom. 13:12) Mbilobeene kwikala masaku akata kwatudi su twalala mu ino nsaa ipwe kutambuka bino! Kushii kunyengakana abitungu shi, ‘twikale belame, [tuleshe binangu]’ na kuteemesha elango dya mu Bible dya ‘kwikala bapasukye bilombeene twekala atutekye.’—1 Mp. 4:7EEM.

2 Pa mwanda tatudi ku nfudiilo kwa kino kipungo, bi na muulo bwashi twiyipushe’shi: ‘Mushindo kinyi wandi mupasukye pabitale mwanda wa kuteka? Nkwete kuteka mu bipaso byooso, na kuteka kushii kukooka su? Nekalaa na kipikwa kya kwela nteko bwa bangi, su natekaa misango yooso penda bwa nkalo yande? Nateyaa nteko na muulo kinyi pabitale kipandjilo kyande?’

NYINGIILA MU NTEKO YA BIPASO BYOOSO

3. Kwi bingi bipaso kinyi dingi bya nteko?

3 Mu mukanda ubaadi mufundjile beena Efeeze, Mpoolo mutumibwa bakwile pabitale kwela ‘nteko ya bipaso byooso.’ (Ef. 6:18) Mu nteko yetu, twi balombeene kwikala atusendeela Yehowa bwashi etukwashe tulombashe nkalo yetu na kukambila bitompwanga. Yawa ‘apushaa nteko’ etuteemesha na kifulo kyooso nsaa y’atumutekye bwashi etukwashe. (Mis. 65:3) Byabya, abitungu dingi shi, twipaane mu bingi bipaso bya nteko. Mu bino bipaso bya kuteka, mwi nteko ya kumutumbisha, kumutumbula, na kwiyaaya.

4. Bwakinyi abitungu shi twikale atutumbisha Yehowa misango ibungi mu nteko yetu?

4 Kwi myanda i bungi ayitushinkamisha bwakinyi abitungu nteko yetu kwi Yehowa ikale na mayi a kumutumbisha. Bu kileshesho, eshimba dyetu ndilombeene kwitutakula bwa kumutumbisha nsaa y’atunangwila ku “myanda ikata yaadi mukite,” na mwanda “kinêmo kyê nkikile bukata.” (Badika Misambo 150:1-6, EEM.) Bwakinyi maverse asamoombo a Musambo wa 150 aetutekye bwatudya kutumbisha Yehowa misango 13 ilekeene? Mbwa kulesha kaneemo kakata bw’Efile Mukulu, mufundji a ungi musambo bayimbile shi: “Misusa musamboobidi kwifuku, naakusamuna bwa bitshibilo byoobe bya-kalolo.” (Mis. 119:164) Kushii mpaka, Yehowa atungu kutumbishiibwa binyibinyi. Byabya, tatwi balombeene kumutumbisha mu nteko yetu “misusa musamboobidi kwifuku,” nyi nkwamba’shi misango ibungi su?

5. Mushindo kinyi ulombeene kwitukalwila nteko ayilesha lutumbu?

5 Nteko ya kutumbula nkingi kipaso ki na muulo ukata kya kuteka. Mpoolo baadi munyingishe beena Kidishitu ba mu lupata lwa Fidipe shi: “Tanwikalanga mashimba kwiyilu pa kintu su nkimune, anka nguba ooso, mu nteko, mu kwiyaaya na mu ntumbu, uukishaayi Efile Mukulu nkalo yenu.” (Fid. 4:6) Nsaa y’atutumbula Yehowa mu nteko yetu yatwele kwadi na mashimba etu ooso, etukalwila. Bino bi na muulo ukata bu byatudi mu mafuku a ku nfudiilo mwi “bantu bashii na lutumbu.” (2 Tim. 3:1, 2) Ino nsenga ngiule na binangu bya kukutwa lutumbu. Su ta twi badimukye, bino binagu mbilombeene kutwela mwatudi musango umune. Kulesha kwa lutumbu kwi Efile Mukulu mu nteko yetu akwitutwadila muloo na kwitukalwila bwashi tatwikalanga bu bantu be na ‘miunuuno, abeyalasheena pabitale mwanda wabo.’ (Yu. 16, Kilombeno kipya) Na dingi, nsaa i banfumu ba bifuko abeele nteko ayilesha lutumbu na bifuko byabo, abakwasha bakashi na baana baabo bwabadya kwikala na lutumbu.

6, 7. Kwiyaaya akulesha kinyi, na mpabitale myanda kinyi yatudi balombeene kwiyaayila Yehowa?

6 Kwiyaaya akulesha luteko lwatwele na lukalo lukata lwa kulesha by’atupusha mwishimba. Mpabitale myanda kinyi yatudi balombeene kwiyaayila Yehowa? Twi bakumbeene kumwiyayila nsaa yatudi mu kutompibwa sunga patudi na maladi akumbeene kwitufisha ku lufu. Mu yaaya nsaa, nteko yatwele kwi Efile Mukulu ayikala bu ya kwiyaaya. Byabya abilesha shi, nka penda yaaya ndjo nsaa ayitungu kwiyaayila Yehowa su?

7 Tubande kutala luteko lwa Yesu lwa kileshesho, tupushe bibaadi mwakule pabitale eshina dy’Efile Mukulu, Bufumu Bwaye na kikyebe ky’eshimba Dyaye. (Badika Mateo 6:9, 10.) Nsenga ngiule na buntomboshi, na ma guvernema a baana ba bantu taobesha kulombasha nkalo ikata ya bantu babakwete kukunkusha. Eyendo shi, abitungu twele nteko kwi Nshetu e mwiyilu bwashi eshina dyaaye dyende ntumbo na bwashi Bufumu bwaye bufikye bwabudya kukatusha bukunkushi bwa Satana pano pa nsenga. Ino dingi nyi nsaa ayitungu kwiyaaya kwi Yehowa bwashi akikyeb’eshimba dyaaye kikitshikye pano pa nsenga bya kikitshika mwiyilu. Atwe booso tushaleyi bapasukye, belumbuule bwa kwela nteko ya bipaso byooso.

‘TEKAYI KUSHII KUKOOKA’

8, 9. Bwakinyi tatwi balombeene kutopeka Mpyele musango umune na bangi batumiibwa mwanda abaadi balaale tulo mwifuba dya Getesemane?

8 Sunga Mpyeele mutumibwa baadi anyingisha beena Kidishitu bwabadya ‘kwikala bapasukye bilombeene beekala abatekye,’ ungi mususa aye nabeene baadi mukutwe kwikala mupasukye. Baadi umune a ku balondji abaadi balaale pabaadi Yesu atekye mwifuba dya Getesemane. Sunga kunyima kwa Yesu kwibalungula shi: “Pasukayi, nutekye kushii kukooka,” ta babaadi bapasukye nya.—Badika Mateo 26:40-45.

9 Pamutwe pa kukamba kutopeka Mpyeele na bangi batumibwa mwanda abaadi bakutwe kushaala bapasukye, twi bakumbeene kutentekyesha shi mbidi yaabo ibaadi ikookye mwanda wa mudimo ubaabadi bafube dyaadya efuku. Abaadi balumbuule kidiibwa kya Lukilo abo nkwikikita kyakya kyoolwa. Akupu, Yesu baadi mubangye Kidiibwa kya Mwanana, kibaadi bu kilesheesho kya kitentekyesho kya lufu lwaaye kyabadya kushaala abakitshi. (1 Kod. 11:23-25) “Kunyima kwa kuyimba misambo ya-kusepeela, babaatukile bwa kwenda ku mwengye wa Oliive,” na kutambuka kipindji kilombane mu mashinda apeela a mu Yeelusaleme. (Mat. 26:30, 36) Anka, mbilombeene kwikala shi, midi ya bufuku tayibaadi ipwe kukila. Su tubaadya kwikala mwifuba dya Getesemane mu bwabwa bufuku, n’atwe naamu tubaadya kupona mu tulo. Pa mutwe pa kutopeka batumibwa abaadi bakookye, Yesu baadi mushinguule na kifulo kyooso shi: “Kikudi nkyuule na katshintshi, anka mbidi ngibofule.”

Sunga shi Mpyeele baadi mupone, bapetele elango dya ‘kwikala mupasukye bilombeene ekala atekye’ (Tala paragrafe 10, 11)

10, 11. (a) Elango kinyi dibapetele Mpyeele ku myanda ibakitshikile mwifuba dya Getesemane? (b) Mushindo kinyi wi mwanda wa Mpyeele ngwitutale?

10 Myanda ibaadi ikidikye mwifuba dya Getesemane tayibaadi ishimine mu binangu bya Mpyeele nya. Baadi mupete elango dikata pa mwanda wa kukutwa kwaye kwa kupasuka. Kumpala, Yesu baadi mwakule shi: “Bwinyi buno bufuku, anukapono booso pa mwanda wande.” Pa kupusha byabya Mpyeele baakwile’shi: “Sunga booso baapona pa mwanda wobe, ami ntampono mususa su ngumune.” Yesu baadi mumwaluule amba shi, Mpyeele akyebe nkamutuna misango isatu. Kushii kwikalakasha Mpyeele balulwile shi: “Sunga byatunga’shi nfwe noobe, nyaa ntankutunu’mi.” (Mat. 26:31-35) Anka, Mpyeele baadi mupone nka bu bibaadi Yesu mwakule. Bu bibaadi mukalakashwe ngofu nsaa ibaadi mutune Yesu bwa mususa wa nfudiilo, Mpyeele baadi “mudile bikata.”—Luk. 22:60-62.

11 Mpyeele baadi mupete elango dikata pabitale uno mwanda na kukambila binangu bya kwikulupila. Eyendo, luteko lubaadi lukwashe Mpyeele pabitale uno mwanda. Byabya, bi na muulo pakumona shi, elango dya ‘kwikala bapasukye bilombeene twekala atutekye’ adifiki kwi Mpyeele. Tukwete kuteemesha dino elango difundiibwe ku bukwashi bwa kikudi kiiselele su? Na dingi, tukwete ‘kuteka kushii kukooka’ na kulesha shi twi bakulupile mwi Yehowa su? Tutuleyi dingi mu binangu dino elango dya Mpoolo mutumiibwa adyamba’shi: “Yawa apwandjikisha’shi mmwimane adimukye tala apona.”—1 Kod. 10:12.

NEEMII BAADI MUPETE LWALUULO KU NTEKO YAAYE

12. Bwakinyi Neemii mmwitulekyele kileshesho ki buwa?

12 Tubande kutala kileshesho kya Neemii baadi na mufubo wa kwelela Nfumu Artakyesese a mu Perse maalwa mu siekele a katano ebedi dya Yesu Kidishitu (Eb.Y.K.). Neemii mmulekye kileshesho ki buwa kya muntu baadi mwele luteko n’eshimba dyaaye dyooso. Munda mwa mafuku e bungi, ‘baadi mwishidikye na kwiyaayila Efile Mukulu’ pabitale nkalakasho ya beena Yuuda mu Yeelusaleme. (Ne. 1:4) Nsaa ibaadi Nfumu Artakyesese mumwipushe bwakinyi lukyebo lwaye lubaadi lwinyongole, ‘[Neemii] nkwiyaayila Efile Mukulu a mwiyilu’ musango umune. (Ne. 2:2-4) Nkinyi kibaadi kikitshikye? Yehowa baadi mwaluule ku nteko yaaye na aye nkukunkusha myanda mu mushindo ulombeene kukwasha mwilo Waye. (Ne. 2:5, 6) Bino bibaadi binyingishe lukumiino lwa Neemii ngofu!

13, 14. Nkinyi kyatudi balombeene kukita bwa kulama lukumiino lwi bukopo na kukambila byooso bikwete kukita Satana bwa kwitubofusha?

13 Kuteka kushii kukooka bu bibakitshine Neemii, akwitukwasha bwatudya kwikala na lukumiino lunyingye. Satana te na lusa nya, misusa ibungi etulwishaa patudi babofule. Kileshesho, su twi na mukumbo sunga’shi twi mu mpombo, pangi twi balombeene kumona shi nsaa yatukwete kukisha mu bulungudi ku mweshi tayi na muulo ku meso kw’Efile Mukulu. Bangi ba kwatudi mbalombeene kwikala abeedidi bwa myanda ya kala ibaabadi bakite. Satana mukumbeene kukita bwashi twimone bu bashii na muulo ku meso kw’Efile Mukulu. Ngoshi yaaye yetulwisha ngya kufuba na binangu byetu bwa kwitubofusha mu lukumiino. Byabya, su ‘twi bapasukye bilombeene twekala atutekye,’ twi balombeene kulama lukumiino lwetu lunyingye. Byabya, ‘ngabo a lukumiino eetupa matalwa a kushikiila mikyetwe yooso ya mubi.’—Ef. 6:16.

‘Kwikala bapasukye bilombeene twekala atutekye’ akwitukwasha bwa kukambila nkalakasho ilekenelekene (Tala paragrafe 13, 14)

14 Su ‘twi bapasukye bilombeene twekala atutekye,’ taatukwatshiibwa ku miteo ya Satana nsaa yatudi mu kutompibwa kwa lukumiino lwetu akufiki mu kipaso kyatushy’atuuku. Patudi kumpala kwa bitompwanga na nkalakasho, abitungu tutenkyeshe kileshesho kya Neemii na kuteka Efile Mukulu musango umune. Anka penda kwi Yehowa nyi kwatudi balombeene kupetela bukwashi bwa koobesha kukambila bitompwanga bya lukumiino lwetu.

ELA NTEKO BWA BANGI BANTU

15. Nkonko kinyi yatudi balombeene kwiyela pabitale kwela nteko bwa bangi bantu?

15 Yesu baadi mwiyaaye mu luteko bwa Mpyeele bwashi lukumiino lwa mutumiibwa talubofulanga. (Luk. 22:32) Epafrase mwina Kidishitu a mu siekele a kumpala baadi mwambule kileshesho kya Yesu pabitale uno mwanda aye nkwipaana mu kwela luteko bwa bakwabo ba mu Kolose. Mpoolo baadi mwibafundjile shi: “Taatshibi kwinulwila ngoshi mu nteko, bwa’shi nushale banyingye, bapwidikye, abakumiina n’eshimba dimune kyooso akikyebe Efile Mukulu.” (Kol. 4:12) Twi balombeene kwiyipushi shi: ‘Natekaa naamu ngofu bwa bangi bakwetu be mu nsenga ishima su? Mmisusa bungi kinyi yantulaa mu luteko myanda ya beena Kidishitu naami bapete masaku aatukila ku bintu bipangye Efile Mukulu? Mmususa kinyi wangikeele mutuule mu luteko bano batwale mashito e bukopo mu ndumbulwilo a Yehowa? Mafuku abashaala nekalanga mwele nteko bwa beena kakongye be mu nkalakasho su?

16. Kwela nteko bwa bangi kwi na muulo su? Patuula.

16 Nteko yatwele kwi Yehowa Efile Mukulu bwa bangi ngilombeene kwibakwasha binyibinyi. (Badika 2 Beena-Kodinto 1:11.) Sunga Yehowa t’aluulaa ku nteko mwanda balangwidi baaye be bungi bakwete kwela nteko misusa ibungi bwa benabo, aye amonaa mushindo wabakwete kwitatshisha bwa bakwabo na nsaa y’aluula atalaa myanda ikwete kwibakalakasha ngofu na kwibaluula ku yanka. Byabya, abitungu twate bushito bwatudi nabo bwa kwela nteko bwa bangi na muulo ukata. Anka bu Epafrase, abitungu tuleshe kifulo ky’eyendo kwi bakwetu balume na bakashi beena Kidishitu nsaa y’atwipaana mu kwela nteko bwabo. Su tubakitshi byabya, atwikala na disanka mwanda, “mwabi wa mu kupaana ngukile wa mu kupeebwa.”—Bik. 20:35.

‘KIPANDJILO KYETU TAKIDI PEPI’

17, 18. Kwikala ‘bapasukye bilombeene twekala atutekye’ akukyebe kwitukwasha naminyi?

17 Kumpala kwaye kwakula shi: “Bufuku bubaatambuka, kaanya takadi pepi,” Mpoolo bafundile shi: “Paanuwuku bii kino kipungo kyatudi, ngiiwu nguba baalombana a kubuuka mu tulo twenu, mwanda lelo kipandjilo kibeekala pepi neetu kukila pa nguba abaatukumiine.” (Lom. 13:11, 12) Nsenga ipya yabadi be tulee kwi Efile Mukulu tayidi pepi, na kipandjilo kyetu naamu takidi pepi ngofu kukila byatudi balombeene kupwandikisha. Tatulalanga mu kikudi, na t’abitungu shi tutadiile bintu bya ino nsenga bitushimiishe nsaa yeetu yatudi balombeene kwikala atwe banabeene na Yehowa ku bukwashi bwa luteko. Pa mutwe pa byabya, abitungu ‘twikale bapasukye bilombeene twekala atutekye.’ Paatukitshi byabya, atukyebe kwikala “bantu ba mwikeelo wa-kalolo na kineemo ky’Efile” bu byatukwete kutengyela efuku dya Yehowa. (2 Mp. 3:11, 12) Nshalelo etu akyebe kulesha shi, twi bapasukye mu kikudi na atukumiina binyibinyi shi uno ndumbulwilo a myanda e bubi taadi ku nfudiilo. Byabya, twikaleyi ‘atutekye kushii kukooka.’ (1 Tes. 5:17) Tulondeyi kileshesho kya Yesu kya kukimba mbalo yatudya kwikala bupenka bwa kuteka. Su atunyingiila mu nteko ya pa bwetu kwi Yehowa, atukyebe kwifubwila pepi naaye ngofu. (Ja. 4:7, 8) Paatukitshi byabya, atukyebe kupeta mwabi ukile bukata.

18 Bible amba shi: “Mu mûwa we pa nsenga, batekanga nteko na kwiyaila Efile Mukulu n’eyi dikata na mpolo, yawa mulombêne kumupâsha ku lufu. Efile Mukulu namu bapushîshe nteko yê mwanda Yesu badi mushimête mwadi.” (Eb. 5:7, EEM) Yesu baadi atekye na kwiyaaya na kwitenda na baadi dingi mushaale mululame ku meso kw’Efile Mukulu mpa na ku nfudiilo kwa muwa waye pa nsenga. Pa mwanda wa byabya, Yehowa baadi musangushe Mwan’aaye a kifulo ku lufu na aye nkumupa bwedi bwa muwa ushii ulombeene dingi kufwa mwiyilu. Atwe naamu twi bakumbeene kushaala balulame ku meso kwa Nshetu e mwiyilu, sunga bitompwanga na nkalakasho byetufwila naminyi mu mafuku e kumpala. Kushii mpaka, twi bakumbeene kutambula efuto dya muwa wa looso—anka su ‘twashaala bapasukye bilombeene twekala atutekye.’