Enda bua kuleshe mianda i muanka

Enda bua kuleshe kashibo ka mianda i muanka

“Bufumu bobe bufikye”​—Nguba kinyi?

“Bufumu bobe bufikye”​—Nguba kinyi?

“Panumono byabya byooso, uukayi shi Mwana a muntu taadi peepi, taadi ku biibi byenu.”​—MAT. 24:33.

1, 2. (a) Nkinyi kilombeene kufwisha muntu bu mpofu mu mushindo kampanda? (b) Twi balombeene kushinguula kinyi pabitale Bufumu bw’Efile Mukulu?

ANKA bu byodi mupwe kwibimona, bantu abekalanga bapetekyelwe nsaa ikitshikye mwanda, misusa ibungi abeutentekyeshaa mu mishindo ilekeene. Na dingi, mbilombeene kwikala bukopo kwi muntu bwa kutentekyesha kalolo byabekalanga bamulungule kwi munganga kunyima kwa kwisamba naaye. Sunga muntu kampanda mmulombeene kukutwa kumona nfungula yaaye sunga lunete lwaye aku naamu lwi nka pepi naaye. Ino myanda yooso ngitale bino abyamba bantu abakimbuulaa bintu shi, nyi nkingi kipaso kya kwikala bu mpofu—kukutwa kwa kumona kintu, sunga kushimisha kwa kintu kampanda, pamwanda wa kukutwa kwa kutuula binangu kwanka. Bino nyi byabamba pabitale abitumikaa binangu byetu.

2 Lelo uno bantu bebungi be na wawa mushindo wa bu mpofu pabitale akilesha myanda ayikitshika pa nsenga. Mbalombeene kukumiina shi myanda ya mu nsenga ngishintulukye ngofu kubanga mu 1914, kadi tabakwete kumona akilesha yaaya myanda binyibinyi. Bu byatudi balongi ba Bible, atuuku shi mu mushindo kampanda Bufumu bw’Efile Mukulu bubafikile mu 1914 nsaa ibashaleele Yesu bu Nfumu mwiyilu. Anka atuuku shi kwi bi bungi abitungu pabitale lwalulo lwa ku luteko lwa’shi: “Bufumu boobe bufikye. Kyokyebe kikitshikye pa nsenga mumune na mwiyilu.” (Mat. 6:10) Eyendo, bino mbitale nfudiilo a uno ndumbulwilo a myanda e bubi. Anka payikamweka ndjo apakakitshika akikyeb’Efile Mukulu pa nsenga bu byakikwete kukitshika mwiyilu.

3. Mwabi kinyi watudi nawo mu kulonga kwa Bible?

3 Bu byatukwete kulonga Eyi dy’Efile Mukulu nsaa yooso, twi balombeene kumona shi bwabwa butemuki bukwete kulombana ano mafuku. Kwi kwilekena kukata na bantu be bungi! Mbepaane ngofu mu myanda yaabo mu mushindo w’abakutwa kutundula kalolo shi Kidishitu mubangye kumunana mu 1914 na kubashaala mafuku apeela bwashi afwishe kiimu ky’Efile Mukulu. Byabya banda kunangwila ku luno lukonko: Su takudi bipwa bibungi kasha obanga kufubila Efile Mukulu, oshinguula kalolo bi ano mafuku etu kukila biboodi mu bipwa bishaale su? Sunga byekala shi we mufikye bu Temwe kano kabidi, we mutuule binangu byoobe ku kinyi? Lwalulo lwetu sunga lwekala naminyi, tubandeeyi kutaluula myanda isatu i na muulo ayilesha bwakinyi twi balombeene kukulupila shi Nfumu abadi basangule kwi Efile Mukulu kubashaala mafuku apeela bwashi akite ingi myanda bwashi akikyeb’eshimba dy’Efile Mukulu kikitshikye pa nsenga ishima.

KUMWENEKA KWA BAASHA NFWALASA

4, 5. (a) Yesu mmubangye kukita kinyi kubanga mu 1914? (Tala kifwatulo ki ku mbangilo kwa mwisambo.) (b) Bantu bashaale ku nfwalasa isatu abalesha kinyi, na mushindo kinyi ulombane buno butemuki?

4 Mu 1914, Yesu Kidishitu aleshibwa bu kwete kutambusha nfwalasa tooka​—abamupeele bufumu mwiyilu. Mususa umune babangile kulwa bwa kutshokola Satana na ndumbulwilo aaye e bubi. (Badika Bifumbulwe 6:1, 2.) Butemuki bwabadi baleshe mu mukanda wa Bifumbulwe shapitre 6 abulesha bwakinyi twi na kya kushinkamisha shi, kunyima kwa kutuula Bufumu bw’Efile Mukulu, kubamwekyele kulwila kukata mu myanda ya mu nsenga​—ngoshi, nsala, bipupa, na ingi myanda ayifwisha lufu. Kushintuluka kwa ino myanda yooso mbekuleshe kwi bantu basatu bashaale pa nfwalasa bakwete kulonda Yesu Kidishitu.​—Bif. 6:3-8.

5 Anka bu bibaabidi bitemukiibwe, abaadi ‘banyengye butaale pa nsenga,’ sunga mbi bantu bakwete kukimba mushindo wa kufuba pamune bwa kulama butaale pa nsenga. Ngoshi ya Kumpala ya nsenga ishima ngilombeene kwikala bu ngoshi ya kumpala ku ngoshi yooso ibaadi ayilwisha bintu na kukaasha butaale pa nsenga. Na sunga myanda ya sianse na ya makuta ngyende kumpala kubanga mu 1914, nsala ikwete kukutshisha bantu kwikala mu kufukama pa nsenga. Na dingi, nanyi mulombeene kupela shi takwete kumona bino bipupa byooso, masaku aafiki ku bintu byabadi bapangye kwi Efile Mukulu, na ingi ‘mikumbo ya lufu’ ikwete kutungunuka na kwipaa midiyo ya bantu ku kipwa kyooso? Ino myanda ikwete kufwisha masaku akata na ikwete kumweneka misusa ibungi, na kwipaa bantu bebungi kukila kasha bantu bekala kwanka. Oshinguula akipatuula bino byooso su?

Myanda ya mu nsenga ikwete kutungunuka na kulwila muyiile lubilo lwa baasha nfwalasa (Tala paragrafe 4, 5)

6. Mbananyi abaadi bafumbule kulombana kwa butemuki bwa mu Bible, na bino mbibatakule mu kukita kinyi?

6 Bantu bebungi abaadi batuule binangu byabo kungi nsaa ibabangile Ngoshi ya Kumpala ya nsenga ishima mpa na kikoolo kyabetamina bu Grippe espagnole. Anka bashingwe mwimu abaadi bapwe kulesha 1914 bu nfudiilo a Bipungo bya Bantu ba Bingi Bisamba, sunga bu “aabo nguba.” (Luk. 21:24) Tababaadi abauku akikyebe kukitshika nya. Anka abaadi abauku shi mu 1914 akukyebe kushintuluka myanda ibungi pabitale bukunkushi bw’Efile Mukulu. Pabaabadi abende na kufumbula kulombana kwa butemuki bwa mu Bible, abaadi baakule na mashimba anyingye shi Efile Mukulu babanga kumunana. Kwitatshisha kwabo bwa kulungula mukandu wa Bufumu nkwibatwadile bitompwanga bi bungi. Kumweneka kwa byabya bitompwanga mu maumbo e bungi kubaadi bu kulombana kukata kwa butemuki. Mu bipwa makumi bibalondele beshikwanyi ba Bufumu abatuushile “nkalakasho mwishina dya mwiya.” Abaadi babangye kwibakyengesha ku mbidi, kwibeela mu nkano, mpa na kwipaa bangi mu kwibapudikanga, kwibaasa ma mputu, sunga kutshiba mitwe ya bakwetu.​—Mis. 94:20; Bif. 12:15.

7. Bwakinyi bantu bebungi tabakwete kupusha akilesha myanda ikwete kukitshika pa nsenga?

7 Na bino bintu byooso abilesha shi Bufumu bw’Efile Mukulu bukwete kumunana mwiyilu, bwakinyi bantu be bungi tabakwete kushinguula kyabipatuula? Bwakinyi tabakwete kumona shi myanda ayikitshika mu nsenga nyi nkulombana kwa matemuki a mu Bible abakwete kulungula bantu kwi bafubi b’Efile Mukulu takudi bipwa bi bungi? Bakwete kumona penda byabya byabakumiina kumona su? (2 Kod. 5:7) Mbepaane mu myanda yaabo mu mushindo wabashy’abamono bintu bikwete kukita Efile Mukulu su? (Mat. 24:37-39) Bangi ba kwabadi mbepaane mu kulonda binangu na mpàngo ya ndumbulwilo a Satana su? (2 Kod. 4:4) Abitungu kwikala na lukumiino na mmweneno a mu kikudi a bintu byabakwete kukita kwi Bufumu bw’Efile Mukulu. Twi na lutumbu lukata lwa kwikala na mmweneno e buwa a myanda ikwete kukitshika!

BUBI BUKWETE KWENDA NA KUFIIMA NGOFU

8-10. (a) Mushindo kinyi ulombane butemuki bwi mu 2 Timotee 3:1-5? (b) Bwakinyi twi bakumbeene kwamba shi bubi bukwete kwenda na kufiima?

8 Kwi mwanda wa kabidi aulesha bwakinyi atuuku shi takukii mafuku ebungi kumpala kwashi Bufumu bw’Efile Mukulu bwate myanda ya mu nsenga mu maasa: Buntomboshi bwi munkatshi mwa bantu bukwete kwenda na kufiima. Takudi bipwa pepi lukama myanda ibaabadi batemukye mu mukanda wa 2 Timotee 3:1-5 ikwete kumweneka. Myanda yabadi baleshe mu ano maverse ikwete kupalakana mbalo yooso pa nsenga. Tokwete kumona’shi buno butemuki bukwete kulombana binyibinyi su? Tubande kutala bingi bileshesho abilesha byanka.​—Badika 2 Timotee 3:1, 13.

9 Banda kutala kwilekeena kwi pankatshi pa bintu bibaadi abimweneka bu bikile bubi mu 1940 sunga mu 1950 na bikwete kukitshika ano mafuku ku midimo, mu ma mbalo a kukisha kapapi, ku maasha, na mu nfwadilo. Buntomboshi na kukita kwa myanda i butete mbiule mu ano ma mbalo. Bantu bakwete kukita mwabo mooso bwa kwilesha bu be na etombo dikata, abauku kukita myanda i butete sunga bu be na lukiso kukila bangi. Bintu bibaadi abimweneka bu bi bubi ku televizio mu 1950 lelo uno abimweneka bu bi buwa kutala mu kifuko bwa kukisha kapapi. Na bantu bebungi abashinguula shi kwiateena kwa mulume na mulume mukashi na mukashi kukwete kumweneka mu ano ma mbalo a kukisha kapapi na mu nfwadilo, bakwete kulesha mwikelo wabo munkatshi mwa bantu. Twi na muloo ukata wa kwikala na mweneno a Efile Mukulu!​—Badika Yuude 14, 15.

10 Sunga shi mwina Kidishitu mulombeene kunangwila ku byabya bibaadi abimweneka bu mwikelo wi bubi kwi bansongwalume na bansongwakashi mu bipwa bya 1950 na bino bikwete kukitshika lelo uno. Baledi abaadi abetatshisha bwa kumona su baana baabo bakwete kutoma nfwanka, maalwa, sunga kusha mu mushindo wi bubi. Lelo uno tukwete kupusha abaakula myanda i bubi bu ino: Mulongi sha bipwa 15 baasa beena kalasa naaye mputu, bayipaa 2 na kubaatapika 13. Kisaka kya baana be na etombo be mu bipwa ekumi abayipaa nsongwakashi a bipwa kitema na abaasakula nshaabo mpa na mukwabo mukashi. Muyiile byabamba mu Asii, bansongwalume na bansongwakashi be mu dingi eumbo dya mu Asii abo ndjo bakite kya pankatshi kya bibeshi bi bungi bikitshikye mu bipwa ekumi bibashaala. Kwi muntu mulombeene kupela shi myanda ikwete kunyiisha kulwila su?

11. Bwakinyi bantu bebungi tabakwete kutundula shi myanda ikwete kwenda na kulwila?

11 Mpyeele mutumibwa bakwile kalolo shi: “Mu mafuku a nfudiilo akufiki baasha mpaka abakasepana muyiile mpàngo yaabo ibi ya ku mbidi pakwamba shi: ‘Taadi pekunyi yaawa winyi baalayile kufika? Mwanda, kasha ba masheetu baafwa, byooso mbishaale nka mu kipaso kimune bu bibaabidi ku mbangilo kwa bintu.’” (2 Mp. 3:3, 4) Bwakinyi bangi bantu be na uno mweneno? Abimweneka shi bu bi bantu mbeubidishene na bino bintu, mbalombeene kukutwa kutuula binangu ku kyabilesha. Kulwila mususa umune kwa mwikelo wa bantu booso nkulombeene kukutwa kwitutapa kwishimba mususa umune, kukile bilombeene kwitupa kulwila kwa mwikelo wa kuuku etu a p’eshimba. Na dingi, kuno kwenda na kulwila kwa mwikelo wa bantu kwi na masaku.

12, 13. (a) Bwakinyi myanda ayikitshika mu nsenga tangilombeene kwitubofusha? (b) Nkinyi kilombeene kwitukwasha bwa kukambila “bipungo bi bukopo”?

12 Mpoolo mutumibwa mwitudimushe shi, “mu mafuku a nfudiilo,” akwikala “bipungo bi bukopo.” (2 Tim. 3:1) Anka ta mbikile bukopo bwa kwibikambila nya, byabya tatwi na kya kusuuka uno mwanda nya. Ku bukwashi bwa Yehowa, kikudi kyaaye, na kakongye ka beena Kidishitu, twi balombeene koobesha lukalakasho looso lwatudi balombeene kufumankana nalo. Twi bakumbeene kushaala na lukumiino. “Bukome bushii bwa kupwandjikisha nabo kintu” mbw’Efile Mukulu ta mbwetu nya.​—2 Kod. 4:7-10.

13 Twi na kya kulamiina shi Mpoolo abanga butemuki bwa mafuku a ku nfudiilo pa kwamba shi: “Uuka kalolo bino.” Bino bishima abiitushinkamisha shi myanda ayilondo ayikyebe kukitshika binyibinyi. Kushii mpaka ndumbulwilo a bantu bashii balamate Efile Mukulu atungunuka na kulwila mpa na nsaa yabakamufudiisha kwi Yehowa. Bantu abatalaa myanda ya kala mbafunde shi byabikala pano sunga mu ingi mbalo i bantu, bakwete kumona abilwila mwikelo wa bantu ngofu. Byabya kasha mwikelo wa bantu tawalwidile mu nsenga kukila byaudi ulwile lelo uno nya. Bantu bebungi mbalombeene kukutwa kushinguula akilesha ino myanda, kadi myanda ikata ikitshikye kubanga mu 1914 ayitushinkamisha patooka shi twi balombeene kukulupila shi kubashaala mafuku apeela bwashi Bufumu bw’Efile Mukulu bufudiishe buntomboshi booso.

BANTU BAKINO KIPUNGILO T’ABAKAFU BOSO

14-16. Mwanda kinyi wa kasatu awitushinkamiisha shi Bufumu bw’Efile Mukulu abukyebe ‘kufika’ binobino?

14 Kukii kingi kintu kya kasatu akiitupa lukulupilo. Myanda ikitshikye kwi bantu b’Efile Mukulu ayilesha shi nfudiilo tayidi pepi. Bu kileshesho kumpala kwashi Bufumu bw’Efile Mukulu bubangye kumunana mwiyilu, kisaka kya bashingwe mwimu baasha kululama kibaadi kipaane mu mufubo w’Efile Mukulu. Pabakutshile kulombana myanda ibaabadi abakulupila mu 1914 abakitshine kinyi? Bebungi ba kwabadi abaadi bashaale banyingye mu bitompwanga na kubingwabingwa na abo nkutungunuka na mufubo wa Yehowa. Munda mwa bipwa bibungi, bebungi ba ku bashingwe mwimu mbatungunukye na kulama lukumiino lwabo mpa na ku lufu.

15 Mu butemuki bwaye pabitale nfudiilo a uno ndumbulwilo a myanda, Yesu bambile shi: “Bantu bakino kipungilo t’abakafu boso kwibedi kwa byabya byoso kulombana.” (Badika Mateo 24:33-35EEM.) Pabakwile Yesu shi “kino kipungilo,” atupusha shi baadi akula pabitale bisaka bibidi bya beena Kidishitu bashingwe mwimu. Kisaka kya kumpala kibaadi kwanka mu 1914, na abaadi abatundula binyibinyi myanda ayilesha shi Kidishitu mmubangye kumunana bu Nfumu mu kyakya kipwa. Baaba abaadi mu kyakya kisaka tababaadi nka na muwa mu 1914 nya, kadi abaadi bashingwe mwimu wa kikudi kiselele bu baana b’Efile Mukulu mu kyakya kipwa sunga kumpala kwa kyakya kipwa.​—Lom. 8:14-17.

16 Mu kisaka kya kabidi kya mu “kino kipungilo” mwi bashingwe mwimu bakwabo na ba mu kisaka kya kumpala. Tababaadi penda na muwa mu mafuku a bano ba mu kisaka kya kumpala nya, kadi abaadi bashingwe mwimu wa kikudi kiselele mu mafuku abaadi baaba ba mu kisaka kya kumpala bakii na muwa pa nsenga. Byabya, lelo uno ta mbashingwe mwimu booso be mu “kino kipungilo” kibakwile Yesu nya. Lelo uno, baaba be mu kisaka kya kabidi mbapwe kukula ngofu. Anka bishima bya Yesu bi mu mukanda wa Mateo 24:34 abiitushinkamisha shi ndambo ipeela ya bano be mu ‘kino kipungilo tabakafu nya’ kumpala kwa’shi mpombo ikata ibangye. Bino abitushinkamiisha dingi shi kubashaala mafuku apeela kumpala kwa shi Nfumu a Bufumu bw’Efile Mukulu abutule bantomboshi na atuule ndumbulwilo mupya.​—2 Mp. 3:13.

KIDISHITU ATSHOKOLA NGOSHI BINIBINO

17. Nkinyi kyatudi balombeene kulamiina ku ino myanda isatu ibaatukatuka mu kutaluula?

17 Twi balombeene kulamiina kinyi ku ino ino myanda ikata isatu ibaatukatuka mu kutaluula? Yesu baadi mwitudimushe shi tatwiuku binyibinyi efuku sunga nsaa nya. (Mat. 24:36; 25:13) Anka twi balombeene kwiuka “kipungo,” bu bibambile Mpoolo. (Badika Beena-Looma 13:11.) Twi mu kyakya kipungo, mafuku a ku nfudiilo. Su tubatuulu binangu byetu ku butemuki bwa mu Bible na ku bikwete kukita Yehowa Efile Mukulu na Yesu Kidishitu, tatwi balombeene kukutwa kumona myanda ayishinkamisha shi twi ku nfudiilo kwa uno ndumbulwilo a myanda.

18. Nkinyi akikyebe kukitshikila bano abapele kukumiina Bufumu bw’Efile Mukulu?

18 Baaba abapele kukumiina bufumu bukata bwa Yesu Kidishitu, Mukaamine pa nfwalasa tooka ende na kutshokola abakyebe kushinguula shi bakwete kwidimba. Tabekala na mushindo wa kupanda. Mu yaaya nsaa abakyebe kudila na moo ooso shi: “Nnanyi mulombeene kunyinga?” (Bif. 6:15-17) Anka, shapitre a musambo e mu mukanda wa Bifumbulwe atuusha lwalulo. Bashingwe mwimu na baaba be na lukulupilo lwa kwikala na muwa pa nsenga abakyebe “kunyinga” mu dyadya efuku mwanda Efile Mukulu akyebe kwibakumiina. Akupu “lombe lukata” lwa ingi mikooko alukyebe kupanda ku mpombo ikata.​—Bif. 7:9, 13-15.

19. Bu byodi munkatshi mwa baaba abashinguula myanda ayilesha shi nfudiilo tayidi pepi, nkinyi kyotengyela?

19 Su tubashaala batuule binangu ku butemuki bwa mu Bible bukwete kulombana mu ano mfuku etu, ndumbulwilo a Satana takyebe kwitushimisha binangu nya; sunga kukutwa kumona akilesha myanda ikwete kukitshika pa nsenga. Kubashaala mafuku apeela bwashi Kidishitu atshokole ngoshi yooso na kubutula uno ndumbulwilo e bubi ku ngoshi ya nfudiilo ya kululama. (Bif. 19:11, 19-21) Banda kunangwila ku muloo wi bungi wabalesha watukekala nawo bu byabadi bebilesha mu Bible!​—Bif. 20:1-3, 6; 21:3, 4.