Enda bua kuleshe mianda i muanka

Enda bua kuleshe kashibo ka mianda i muanka

Fubila Yehowa pashafikile mafuku e bubi

Fubila Yehowa pashafikile mafuku e bubi

“Teentekyesha Mukupangye”.​—MUL. 12:1.

1, 2. (a) Salomone baadi mufundile bansongwalume na bansongwakashi pabitale kinyi ku bukwashi bwa kikudi kiselele? (b) Elango dya Salomone nditale dingi beena Kidishitu be mu bipwa 50 na kukila su?

NFUMU SALOMONE ku bukwashi bwa kikudi kiselele baadi mulungule bansongwalume na bansongwakashi shi: ‘Teentekyesha Mukupangye mu mafuku a bukinga boobe, kumpala kwa kufika kwa mafuku e bubi.’ “Mafuku e bubi” mmafuku kinyi? Salomone baadi mwakule mu mayi a bu ngomba bwa kulesha nkalakasho ayifikaa ku bununu—maasa aasuusu, mikoolo ibofule, kukuudika kwa meno, kukutwa kwa kumona kalolo, kukutwa kwa kupusha kalolo, nfwidi na kutonta kwa mongo. Takwi muntu mulombeene kwata mpàngo ya kutengyela mpa na p’akakulu bwa kubanga kufubila Yehowa nya.​—Badika Mulungudi 12:1-5.

2 Beena Kidishitu bebungi batabadi na bipwa 50 sunga kukila bakii na bukome. Mbalombeene kwikala na ndambo ya nfwidi, kadi ta mbabande kupeta yaaya nkalakasho ya mbidi yabadi baleshe kwi Salomone nya. Bano beena Kidishitu bapwe kukula, mbalombeene kupeta bukwashi ku dino elango dya mu Bible dyabadi bape bansongwalume na bansongwakashi shi: “Teentekyesha Mukupangye” su? Dino elango adipatuula kinyi?

3. Kutentekyesha Mupangi etu Mukata nkutale kinyi?

3 Sunga byekala’shi kasha twabanga kufubila Yehowa takudi bipwa bi bungi, bi na muulo bwashi tunangushene bwa kusangeela bi bukata bwa Mupangi etu. Muwa nkya buntu kikata. Mushindo waadi mwiupangye ngukile binangu bya bantu. Yehowa mwitupe bintu bi bungi bilekeene abitupa mishindo ya kusangeela muwa. Nsaa yatutala bipangwa bya Yehowa, atubanga dingi kusangeela kifulo, binangu na bukome bwaye. (Mis. 143:5) Kadi kutentekyesha Mupangi etu Mukata nkutale kutuula binangu ku kyakya ky’etutekye. Kunangwila ku bino bintu akwitutakula bwa kumulesha lutumbu mu kwitatshisha bwa kukita mudimo waaye mu muwa wetu ooso.​—Mul. 12:13.

MUSHINDO PENDA UMUNE WATUDI NAWO PATUBAAPU KUKULA

4. Ndukonko kinyi alutungu shi beena Kidishitu bakwete kufubila Yehowa munda mwa bipwa bibungi beyele, na mbwakinyi?

4 Su tukwete kufubila Yehowa munda mwa bipwa makumi, twi na kya kwiyela luno lukonko lukata: ‘Abitungu shi nkite kinyi na muwa wande binobino, pano pankii na bukome bwi bungi?’ Bu byodi mwina Kidishitu baapu kufuba munda mwa mafuku ebungi we na mishindo ibungi ishii nayo bangi. We mulombeene kutwesha byabya byodi mulongye kwi Yehowa mwi baana bakinga. We mulombeene kunyingisha bangi mu kwibalongyeshanga myanda yoodi mumone mu mudimo w’Efile Mukulu. Nfumu Daavide baadi mutekye bwa kupeta mushindo wa kwibikita. Bafundjile shi: “Obe Efile Mukulu bondambukîshe kubanga ku bukinga bwande . . . bino bitandi mununu na nfwidi ku mutwe, obe Efile Mukulu tondekyelanga bupenka. Tala nakutwa kulungla bi katshintshi koobe na bukome boobe kwi bantu ba kino kipungilo mpâ na ba bipungilo byooso abikalondo.”​—Mis. 71:17, 18EEM.

5. Mushindo kinyi ulombeene bantu bakulu kulongyesha bangi myanda yabadi balongye?

5 Mushindo kinyi odi mulombeene kuukisha bangi binangu byodi mupete munda mwa bipwa bi bungi? We mulombeene kwitamina bansongwalume na bansongwakashi bafubi b’Efile Mukulu koobe bwa kwisamba miisambo ibuwa su? We mulombeene kwibateka bwashi nwende nabo mu bulungudi na kwibalesha muloo opete mu kufubila Yehowa su? Elihu muntu a kala bambile shi: “Bantu bakulu baakule abo be na bipwa bibungi baleshe binangu byaabo.” (Yob. 32:7) Mpoolo mutumibwa baadi mulungule bakashi beena Kidishitu bapwe kukula bwabadya kunyingisha bangi mu mayi na mu kileshesho kyabo. Bafundjile shi: “Bakashi bakulu . . . balambukishe myanda ibuwa.”—Tite 2:3.

AKITUNGU SHI OKITE BWA KUKWASHA BANGI

6. Bwakinyi abitungu shi beena Kidishitu bapwe kufuba munda mwa bipwa bi bungita mbalombeene kwimona bu bashi na mushindo wa kukwasha?

6 Su we mwina Kidishitu mupwe kufuba munda mwa bipwa bibungi, we na bi bungi byakukita bwa kukwasha bangi. Nangwila ku byoodi mupushe binobino byoshiboodi ouku kala takudi bipwa 30 sunga 40. Ouku mushindo wa kutumikila mayi a mu Bible mu mishindo ilekene ya mu nshalelo. Kushi mpaka ouku mushindo wa kukuma bangi ku mashimba na bya binyibinyi bya mu Bible. Su we mukulu mu kakongye, ouku mushindo wa kukwasha bakwetu baate bitshibilo bi bubi. (Gal. 6:1) Pangi ouku mushindo wa kukunkusha myanda ya mu kakongye, ma departema a ku kikongeno, sunga kwibaka Mashibo a Bufumu. We mulombeene kuuka mushindo wa kukwasha ba munganga bwa kubuka muntu kushii kumwela mase. Sunga byekala shi we mulongye bya binyibinyi binobino, ouku myanda ibungi ya mu nshaleelo. Bu kileshesho, su we mukushe baana, we mupete binangu bi bungi. Beena Kidishitu batabadi bantu bakulu be na mishindo ibungi ya kunyingisha bafubi ba Yehowa mu kwibalongyesha, kwibakunkusha na kunyingisha bakwetu balume na bakashi.—Badika Yoobo 12:12.

7. Beena Kidishitu bapwe kukula mbalombeene kupa bansongwalume na bansongwakashi malongyesha kinyi e buwa?

7 We kukita naminyi bwa kutumika na mishindo yoodi nayo bwa kukwasha ngofu? Pangi we mulombeene kukwasha bano bakii bakinga bwa kuuka mushindo wa kubanga kulonga na bantu Bible. Su we mukwetu mukashi, we mulombeene kulungula bakwete bakashi bakii bakinga mushindo wabadi balombeene kwenda kumpala mu midimo ya mu kikudi sunga byabakwete kukusha baana baabo su? Su we mukwetu mulume, twe mulombeene kukwasha bansongwalume bwa kukita miisambo na muloo mpaa na kulungula mukandu wibuwa kalolo su? Twe mulombeene kwibalesha mushindo okwete kutembela bakwetu balume na bakashi batabadi banunu bwa kwibanyingisha mu kikudi su? Su twe na bukome bwa mbidi biboodi nabo, we na mishindo ibungi ya kukwasha bansongwalume na bansongwakashi. Eyi dy’Efile Mukulu adyamba shi: “Bukome bwa mbidi nyi nkumo ya bansongwalume, nyene itooka nkinemo kya banunu.”—Mye. 20:29.

KUKWASHA MBALO I LUKALO LUKATA LWA BALUNGUDI

8. Mpoolo mutumibwa bakitshine kinyi aye baapu kukula?

8 Mpoolo mutumibwa baadi na bi bungi byakukita mu mudimo w’Efile Mukulu sunga mbitabaadi mununu. Pabaadi mutushibwe mu lukano mu Looma pepi mu kipwa kya 61 kunyima kwa Yesu Kidishitu (K.Y.K.), baadi mupete nkalakasho munda mwa bipwa bi bungi mu mudimo wa bu misionere na abimweneka shi baadi mushaale mu Looma bwa kulungula mukandu wibuwa. (2 Kod. 11:23-27) Bakwetu ba mu kyakya kibundji kikata abaadi balombeene kusangeela bukwashi bwaye. Kadi Mpoolo bamwene shi kubaadi lukalo lukata mu angi maumbo. Baatshile kitshibilo kya kubanguula mudimo waye wa bu misionere aye nkwenda na Timote na Tite, benda mu Efèeze, akupu mu Crete na pangi mu Masedwane. (1 Tim. 1:3; Tt. 1:5) Tatuuku su bayiile mu Espanye, anka baadi na lukalo lwa kwenda kwanka.—Lom. 15:24, 28.

9. Nsaa kinyi ibayiile Mpyeele mu kukwasha mu mbalo i lukalo lukata? (Tala kifwatulo ki ku mbangilo kwa mwisambo.)

9 Mpyeele mutumibwa baadi mulombeene kwikala na bipwa bikile pa 50 pabayiile mu kukwasha mbalo ibaadi lukalo lwi bungi. Bwakinyi atwamba byabya? Su baadi na bipwa bi mumune na Yesu sunga pangi bu mumukudile ndambo, baadi mukumbeene kwikala na bipwa 50 nsaa ibaadi mufumankane na bangi batumibwa mu Yeelusaleme mu kipwa kya 49 K.Y.K. (Bik. 15:7) Mafuku apeela kunyima kwa kyakya kisangilo, Mpyeele bayiile mu kushaala mu Babilone, kushii mpaka mbwa kulungula mukandu wi buwa kwi beena Yuuda bebungi abaadi mu yaaya mbalo. (Gal. 2:9) Baadi mushaale mwanka nsaa ibafundjile mukanda waaye wa kumpala pepi mu kipwa kya 62 K.Y.K. (1 Mp. 5:13) Kwenda mu kukwasha mu mbalo i lukalo lukata nkulombeene kutuusha nkalakasho, kadi Mpyeele tabaadi mutadiile shi bununu bwaye bumukutshishe kupeta muloo wa kufubila Yehowa ngofu.

10, 11. Robert na mukashi aaye abakitshine kinyi abo abaapu kukula?

10 Lelo uno beena Kidishitu be mu bipwa 50 sunga kukila mbasangane shi nshaleelo aabo mmushintulukye na mbalombeene kufubila Yehowa mu ingi mishindo. Bangi mbende mu ma mbalo e lukalo lukata lwa balungudi. Bu kileshesho, Robert bafundjile shi: “Naami na mukashi ande atwe be mu bipwa 50 p’atubamwene shi twi na mushindo wa kukita byabya; mwan’etu mulume umune tabaadi mupwe kukatuka ku nshibo, tatubaadi dingi na baledi bapwe kununupa be na lukalo lwa kwibatala nya, na tubaadi bapyane tuntu tupeela kwi baledi betu. Naadi mwele makumi a mi nkumona shi su twaudisha nshibo yetu twi balombeene kumona mushindo wa kupudisha nkalo yatudi nayo mpa na p’atukapetela makuta etu a pasio. Tubapushishe shi mu Bolivie mwi bantu bebungi abakumiina kulonga Bible na tabibaadi abitungu kwikala na makuta ebungi bwa kwimushaala nya. Atwe nkwata kitshibilo kya kwenda kwanka. Tabibaadi bibofule bwa kuubiila mu yaaya mbalo yetu ipya nya. Bintu byooso bibaadi bilekeene na bibaatudi bapwe kuubiila mu Amérique du Nord. Kadi twi bapete miloo ibungi ku byatubakitshine.”

11 Robert alesha dingi shi: “Binobino muwa wetu ooso twi beutuule mu midimo ya mu kakongye. Bangi ba ku baaba batubalongyele nabo nabo Bible mbapwe kubatshishiibwa. Kingi kifuko kyatubaadi atulongo nakyo Bible kibaadi kishalele mu ka kibundji ke kula kwa bilometre bi bungi mu mbalo i bantu bashii na bupeta bwi bungi. Kadi, ku lubingo looso beena kyakya kifuko bakwete kukita lwalwa lwendo lwi bukopo bwa kufika mu bisangilo mu kibundji kikata. We mulombeene kunangushena bi muloo watudi nawo wa kumona kyakya kifuko akyende kumpala na kumona mwan’abo a kumpala aata mudimo wa bu mbala-mashinda?”

KWENDA MU KULUNGULA MU MBALO Y’ABESAMBA LUNGI LUDIMI

12, 13. Brian kunyima kwa kupeta pasio, aye na mukashi aaye abakitshine kinyi?

12 Tukongye na bisaka byabesamba lungi ludimi ntulombeene kupeta bukwashi bwa bakwetu balume na bakashi bapwe kukula. Na dingi, yaaya mbalo ngilombeene kwikala buwa kukita mudimo wa bulungudi. Bu kileshesho Brian bafundjile shi: “Ami na mukashi ande tubaadi bepushe bu bapelepele nsaa inaadi mwende mu Grande-bretagne mu kushaala panapetele pasio ami balombasha bipwa 65. Baana betu abaadi bapwe kukatuka ku nshibo na, tatubaadi atupete bantu bebungi batudi balombeene kulonga nabo Bible nya. Akupu nafumankene na ungi nsongwalume a mu Shine baadi akimbuula myanda ya ku kilongyelo kikata. Bakuminyiine kufika mu bisangilo byetu, nabangile kulonga naaye Bible. Kunyima kwa mbingo ipeela babangile kufika na balongi naaye ba mu Shine kwandi. Kunyima kwa mbingo ibidi bafikile na bakwabo babidi akupu afika na bangi bananka.

13 “Munda mwa mafuku, mwina Shine a katano baadi akimbuula myanda bantekyele bwashi tulongye naaye Bible, ami nkunangusheena shi, ‘sunga ntandi na bipwa 65 byabya tabilesha shi ne mulombeene kwikisha mu mudimo wa Yehowa nya.’ Ndjo ami nkwipusha mukashi ande aye e na bipwa bibidi muushi mwa byande, su akumiina kulonga kii Chinois. Tubabangile kulonga mu mayi akobole. Byabya bibaadi bikitshikye takudi bipwa ekumi. Kulungula mukandu wibuwa mu mbalo yabesamba lungi ludimi nkwitwikashe nka bu abalukiila dingi ku bukinga. Munda mwa mafuku, twi balongye Bible na bantu 112 abesamba ki Chinois. Booso bwabo mbabangye kutwela mu bisangilo. Umune a kwabadi kwete kufuba n’etu bu mbala-mashinda.”

Twe mununu ngofu byosha kutamisha mudimo oobe wa bulungudi nya (Tala paragrafe 12, 13)

SANGEELA KUKITA KYAKYA KYODI NA MUSHINDO WA KUKITA

14. Beena Kidishitu bapwe kukula mbalombeene kwikala na muloo pabitale kinyi, na mushindo kinyi wi Mpoolo bu kileshesho ki buwa kwabadi?

14 Sunga beena Kidishitu bebungi batabadi mu bipwa 50 be na mishindo ibungi ya kukita ingi myanda mu mudimo wa Yehowa bishii bilombeene koobesha bangi. Bangi ba kwabadi tabe na mbidi bukome, na bangi namu bakwete kulama baana sunga baledi bapwe kununupa. We mulombeene kwikala na muloo nsaa youku shi Yehowa asangalaa na mudimo okwete kumukitshina. Byabya, pamutwe pa kukalakashiibwa na byoshii mulombeene kukita, sangala na byabya byodi mukumbeene kukita. Banda kutala kileshesho kya Mpoolo mutumibwa. Munda mwa bipwa bi bungi baadi mutwele mu nkano, kushii su mushindo wa kutungunuka na lwendo lwa bu misionere. Kadi pooso pabaadi bantu abafiki mu kumutembela, baadi esamba nabo pabitale Bifundwe na kwibanyingisha mu lukumiino.—Bik. 28:16, 30, 31.

15. Bwakinyi beena Kidishitu bapwe kukula abebateyaa na kinemo kikata?

15 Yehowa asangalaa dingi na byabya bilombeene kukita bantu banunu mu mudimo waaye. Sunga Salomone balesheshe shi mafuku e bubi aafwisha kubofula kwa mbidi ta ngalombane, Yehowa asangalaa na byabya bikumbeene beena Kidishitu kulombasha bapwe kukula nsaa yabamutumbisha. (Luk. 21:2-4) Mu tukongye abasangalaa na kileshesho ki buwa kya lukumiino na kunyingiila kwa bano bakwetu bakulu be munkatshi mwabo.

16. Aana tabaadi na mushindo wa kukita kinyi, kadi baadi mulombeene kukita kinyi bwa kulangwila Efile Mukulu?

16 Bible alesha shi ungi mukashi baadi mupwe kukula abetamina bu Aana baadi atungunuka na kutumbisha Yehowa na kululama kooso mu bununu bwaye. Baadi mukashi kilele e na bipwa 84 nsaa ibatandikile Yesu. Anka, tabaadi na mushindo wa kwikala mulondji a Yesu, wa kushingwa mwimu wa kikudi kiselele sunga wa kusangeela mudimo wa kulungula mukandu wibuwa wa Bufumu. Anka, Aana baadi asangeela kukita kyakya kibaadi mulombeene koobesha. “Tabaadi ende kula na nshibo y’Efile Mukulu nya; balangwilanga Efile bufuku na kanya.” (Luk. 2:36, 37) Pabaadi ba tshiite-mwakwidi abalambula kabanda ku namashika na kukyolwa kooso, Aana baadi mulombeene kwikala munkatshi mwa bantu abaadi mu lupango abeele nteko ya mundamunda pangi munda mwa kipindji kya nsaa. Pabamwene Yesu mwana tooka, babangile “kwisamba pabitale mwana, kwi bano booso abaadi abayindila kukuudibwa kwa Yeelusaleme.”—Luk. 2:38.

17. Mushindo kinyi watudi balombeene kukwasha bantu banunu na baasha bilema bwabadya kumona mushindo wa kulamata ku lulangwilo lwa binyibinyi?

17 Lelo uno, twi na kya kwikala atukimbi mushindo wa kukwasha bakwetu bapwe kukula sunga be na bilema. Bangi balombeene kwikala na lukalo lukata lwa kufika mu bisangilo sunga kwenda ku bikongeno ingi nsaa mbalombeene kukutwa mushindo wa kwenda kwanka. Mu angi ma mbalo tukongye atwilumbuulaa na kifulo kyoso bwashi bantu banunu bekale abateemesha bisangilo ku telefone. Mu angi ma mbalo namu ta mbilombeene kwikala bibofule nya. Sunga mbyabya, beena Kidishitu bashii na mushindo wa kutwela mu bisangilo mbalombeene kukwasha mu kulamata ku lulangwilo lwa binyibinyi. Bu kileshesho, nteko yaabo ayikwasha bwashi kakongye ka beena Kidishitu katambukye kalolo.—Badika Misambo 92:14, 15.

18, 19. (a) Bwakinyi beena Kidishitu bapwe kukula mbalombeene kukutwa kumona mushindo wabakwete kunyingisha bangi? (b) Elango dya’shi: “Tentekyesha Mukupangye” nditale nnanyi?

18 Beena Kidishitu bapwe kununupa ta mbalombeene kumona bi bukwashi bwabatwadila bangi nya. Kileshesho, sunga Aana baadi mulame lukumiino lwaye munda mwa byabya bipwa byooso bibaadi ku ntempelo, tabaadi mulombeene kupwandikisha shi kunyima kwa bipwa nkama kileshesho kyaaye nkilombeene kunyingisha bangi. Kifulo kya Aana bwa Yehowa kibaadi kifundjibwe mu Bible. Kushi mpaka kifulo kyenu bw’Efile Mukulu nkifundjibwe mu mashimba a beena Kidishitu nenu. Twekalakashanga, Eyi dy’Efile Mukulu adyamba shi: “Nyeene itooka ii bu lubango lwa kinemo; abeeyipetelaa mu mashinda a bululame”!—Mye. 16:31.

19 Atwe booso kwi myanda yatushii balombeene koobesha kukita mu mudimo wa Yehowa. Anka ooso a kwatudi ki na ndambo a bukome alamiine ano mayi afundjibwe ku bukwashi bwa kikudi kiselele shi: “Tentekyesha Mukupangye . . . kumpala kwa kufika kwa mafuku e bubi.”—Mul. 12:1.