Enda bua kuleshe mianda i muanka

Enda bua kuleshe kashibo ka mianda i muanka

MIISAMBO YA MBANGILO | NGOSHI ISHINTUULE NSENGA

Mufwishe Ngoshi na makyenga

Mufwishe Ngoshi na makyenga

Mu 11/11/1918 Ngoshi ya kumpala ya nsenga ishima ibapwiile. Bisalwe bibafungile, bantu abaadi abende na kusha mu bilayi. Kadi muloo wabo taubaadi wa mafuku ebungi nya. Kingi kintu kya lufu—kikile mpa na ma Mputu akata kibaadi kituukye kunyima kwa ngoshi ya nsenga ishima.

Kipupa kyabetamina bu grippe Espagnole kibaadi kitwele mu mbalo ya ngoshi mu France mu mweshi wa Kasamombo 1918. Kyakya kipupa kibaadi kiipee bantu bakile bungi. Bu kileshesho, munda mwa myeshi ipeela, kibayipayile basalayi bebungi ba mu Amerike abaadi mu France kukila bungi bubaabadi bayipee kwi beshikwanyi nabo. Kisaka kya basalayi abalukiile kwabo kunyima kwa ngoshi abalukiile na kino kikoolo abo nkwikipalakasha lubilolubilo mu nsenga ishima.

Bipwa bya kunyima kwa ngoshi bibaadi biule na nsala na kukutwa kwa makuta. Bantu bebungi ba mu Europe abaadi abakyengye na nsala kunyima kwa ngoshi mu 1918. Mu 1923, makuta a mu Allemagne abaadi apwe kinemo. Kunyima kwa bipwa bisamombo, mu nsenga ishima bantu tababaadi na mushindo wa kupeta makuta ebungi nya. Ku nfudiilo, mu 1939 ngoshi ya kabidi ya nsenga ishima ibabangile—anka bu kutungunuka kwa bilumbu mu nsenga ishima. Nkinyi kibaadi kifwishe kano kafutakanyi kooso?

KITUNDWILO KYA MAFUKU A NFUDIILO

Butemuki bwa mu Bible abwitukwasha bwa kuuka kifwishe ingi myanda ibaadi ikitshikye kala, na bino mbya binyibinyi pabitale Ngoshi ya kumpala ya nsenga ishima. Yesu Kidishitu baadi mutemukye shi akwikala nsaa ayikekala ‘eumbo adituuku dingi eumbo ngoshi’ na nsala na bingi bipupa abikaulu pa nsenga. (Mateo 24:3, 7; Luuka 21:10, 11) Balungwile balondji baaye shi byabya bintu abikyebe kwikala bu kitundwilo kya mafuku a nfudiilo. Myanda ibungi pabitale uno mwanda i mu mukanda wa Bifumbulwe, aulesha kwipushena kwi pankatshi pa malwa e pa nsenga na ngoshi i mwiyilu.—Tala kashibo ke na mutwe wa mwanda awamba shi:  “Ngoshi pa nsenga na mwiyilu.”

Uno mukanda wa mu Bible aulesha basha nfwalasa bananka ingi nsaa abetaminyibwa bu baasha nfwalasa ba mu Bifumbulwe. Basatu ba kwabadi abalesha myanda ibaabadi batemukye kwi Yesu—ngoshi, nsala, na bipupa. (Talaa kashibo ke na mutwe wa mwanda awamba shi:  “Baasha nfwalasa bananka bakwete kwenda binyibinyi su?”) Eyendo, ngoshi ya kumpala ya nsenga ishima ngifwishe mpombo ikile. Na Bible alesha shi Satana ndjo baadi mwiyibangye mu mushindo kampanda. (1 Yowano 5:19) Bukome bwaye abukemana su?

Mukanda wa Bifumbulwe awitushinkamiisha dingi shi Satana kubaamushaadila penda “mafuku apeela.” (Bifumbulwe 12:12) Ndjo bwakinyi e na nsungu ikile na mmufiimishe makyenga pa nsenga. Byabya, patutala penda ino myanda ipeela, na ano makyenga e kwanka, atushinguula shi mafuku a Satana taadi ku nfudiilo.

KUTUUTA KWA MIFUBO YA KAFILEFILE

Ngoshi ya kumpala ya nsenga ishima ibaadi binyibinyi ishintuule myanda mu nsenga. Ibadi ifwishe bipwa bibungi bya ngoshi, ibaadi ifwishe buntomboshi na kukaasha lukulupilo mwi banfumu. Ibadi ileeshe patooka bitundwilo bya kubingwa kwa Satana mwiyilu. (Bifumbulwe 12:9) Na uno nfumu a nsenga shamweka bakitshine myanda bu mukunkushi shy’etombo ashinguula shi mafuku aaye abashala apeela. Nsaa ayikapu aa mafuku, ino nkalakasho ibebweele mafuku a ngoshi ya kumpala ya nsenga ishima ayikafudiila.

Pa mwanda wa etaata dya matemuki a mu Bible, tubapete bishinkamisho abilesha shi kubashaala kapindji kapeela bwashi Yesu Kidishitu, Nfumu etu e mwiyilu, atuute mifubo ya Satana. (1 Yowano 3:8) Bantu midiyo bakweete kuteka bwashi Bufumu bw’Efile bufikye. N’obe namu okwete kuteka buno Bufumu su? Bantu balulame abakatumbula Bufumu, na abakamono abikitshika akikyeb’eshimba dy’Efile—pa nsenga kushi akikyebe eshimba dya Satana. (Mateo 6:9, 10) Mu Bufumu bw’Efile Mukulu, takwikala dingi ngoshi ya nsenga ishima nya—sunga kumona ngoshi mbalo kampanda! (Misambo 46:9) Longa myanda itale bwabwa Bufumu, na wekale na nshalelo mulombeene nkukwasha bwa kumona nsaa ayikekala butaale pa nsenga!—Yeeshaya 9:6, 7.

^ par. 20 Tala shapitre 8 a mukanda wa A nkinyi akilongyesha namu Bible? Wabadi batuushe kwi Batemwe ba Yehowa.